Bir gaz türbininin içine girmek

Siemens’in son model gaz türbinlerinin içinde sürekli olarak basınç koşullarını, sıcaklık seviyelerini, bileşenlerin zorlanma derecelerini ve çok daha fazlasını kaydeden 500’den fazla sensör bulunuyor. Elde edilen bu veriler ise türbin operatörlerinin faaliyet için önemli parametreleri kolaylıkla takip edebilmelerini sağlayan bir yazılım tarafından değerlendirmeye tabi tutuluyor. Ancak bu sensör verilerinden sadece burada faydalanılmıyor. Mühendisler de bu sistemi uzaktan izlemek, bakım ve onarımla ilgili sorunlara erkenden müdahale edip çözebilmek için bir türbinin dijital ikizinin yani sanal dünyadaki bir kopyasının yaratılmasında bu verilerden faydalanıyor. Bu, tam olarak, Siemens Kurumsal Teknolojiler’deki (CT) uzmanların 2017 yılında başarıyla gerçekleştirdikleri olay. Bir süredir inovatif algoritmalarını iyileştirmeye yönelik yeni veri setleri arayışında olan bu uzmanlar aradıklarını Siemens Enerji Üretimi Hizmetleri Bölümü’nce geliştirilen ve kendilerine sensör verileriyle beraber operasyon kayıtlarını da sunabilen, teknoloji şaheseri bir Siemens gaz türbininde buldu. 

Uzaktan bakımın geleceği

Bu aslında büyük bir şanstı. CT sanal gerçeklik araştırma ekibinin başındaki Ulli Waltinger, “Çoğu insan elindeki verileri paylaşmak istemez. Oysa bu endişe çok yersizdir zira biz bu verileri kendi araştırmamızda kullanmaya başlamadan önce hepsinin gizli tutulmasını ve anonimleştirilmesini sağladığımızdan emin oluruz” diyor. Bu gibi veri setlerine örneğin kestirimci bakım, görüntü algılama ve işlevsel optimizasyon algoritmalarının daha da iyileştirilmelerinde ihtiyaç duyuluyor. Akıllı makineler alanında bir uzman olan Felix Buggenthin, “Yeni algoritmalar geliştirmek için bu verilere ihtiyacımız var” diyor.CT araştırmacıları sensör verilerinden, bir gaz türbininin 3D modelinden ve kumanda merkezleriyle bakım işlerindeki derin bilgilerinden faydalanarak karmaşık makinelerin uzaktan bakımının gelecekte nasıl olacağını artık efektif bir biçimde gösterebiliyorlar.

Yıpranma ve aşınmanın rengi

Araştırmacılar sanal gerçeklik gözlüklerini taktıktan sonra bir türbinin sanal ikizine ev sahipliği yapan sanal bir salonun içine girmiş oluyor. Burada hesaplayıcı bir bulut tarafından sunulan sensör verileri, içinde türbinin yanma sıcaklıkları ve dönme hızının da olduğu bilgiler de dahil olmak üzere türbinin faaliyet durumunu çokboyutlu bir şekilde resmediyor. Bu sanal gerçeklik ortamının geliştirilmesinden sorumlu olan Jan-Philipp Fahlbusch, “Biz bu işe verilerle çeşitli denemeler yaparak başladık. Burada en önemi zorluk sensör değerlerinin tamamını kolaylıkla anlaşılabilecek bir şekilde tasvir edebilmekte yatıyordu” diyor. Bu araştırmacılar tüm bu çalışmalarında dijital mekanların neredeyse her yoldan manipule edilebileceği gerçeğinden yararlanıyor. Bu mekanların sanal doğası yüzünden mesela makine iç parçalarına temerküz etmek için bir tür “X-ışını görüşüne” ya da değişen sıcaklıkları veya hızları tanımlamak için bileşenlerin rengini değiştirmeye başvurmak mümkün olabiliyor. Bu sayede Siemens önce bir türbinin mevcut faaliyetinin simülasyonunu yapabiliyor ve ardından erişilmesi kolay olmayan diğer verilerin tasvirini yapmak için yapay zeka programlarından faydalanabiliyor. Gerekli bakım önlemlerinin hatırlatılması ve dolayısıyla yaşanmaması gereken arızaların önlenmesi için bir bileşenin beklenen yıpranma ve aşınmasının görselleştirilmesinde renklerin kullanılması bunun örnekleri arasında gösterilebilir. Şayet gerçek zamanl�� türbin verileriyle beslenen bir simülasyon buluta yerleştirilebilirse, o zaman bakım mühendisleri problemli durumlara ortaklaşa bir şekilde çözüm bulmak için dünyanın herhangi bir yerinden bu dijital mekana giriş yapabilir ve dolayısıyla da Siemens’in portföyü için yepyeni fırsatların kapılarını ardına kadar açabilir.