Kültür merkezi için "görünmez" bina teknolojisi

Central’da gökdelenleriyle ünlü Hollywood Road’da yürürken şaşırabilirsiniz. 19. yüzyıl ortaları ile 20. yüzyıl ortaları arasındaki dönemde yapılmış gösterişli binalardan oluşan Merkez Polis Karakolu bloğu, halk arasında bilinen adıyla “Tai Kwun-Büyük Karakol”, kısa bir süre önce yepyeni bir çehreye bürünerek tarihi değeri olan bu binalarda konumlanmış halka açık bir kültür ve sanat merkezine dönüştürüldü. Tarihin garip bir cilvesi olarak nitelendirebilir veya en azından sonu iyi olmuş diye düşünebilirsiniz, içinde eskiden bir hapishane bulunmasına rağmen Büyük Karakol’un bugün en belirgin özelliği açıklığı. Çok da işe yarayan bir özellik bu... Mayıs 2018’de açılan Merkez Polis Karakolu bloğu, içerdiği 16 tarihi binası ve İsviçreli mimarlar Herzog & de Meuron tarafından tasarlanan iki yeni binasıyla yerli ve yabancı ziyaretçiler arasında bir anda popüler oldu. Eskiden geçit törenleri için kullanılan meydanda, kocaman bir mango ağacının gölgesi meydanın kuzey batı köşesine doğru uzanıyor ki Hong Kong’un bunaltıcı yaz mevsimleri düşünüldüğünde bu gölge hayat kurtarıyor. 

Dönüştürülerek halkın kullanımına sunuldu 

Hong Kong Jokey Kulübü’ndeki (HKJC) Emlak Tesisleri Yönetimi Bölüm Başkanı Graham Tier, “Bu karakol bloğu, asayişle ilgili işiniz olduğunda uğranan bir duraktı” diyor. HKJC at yarışları düzenlemesinin yanı sıra dünyadaki en büyük hayırsever bağışçı organizasyonlardan biri ve Büyük Karakolu renove edip halkın kullanımına sunmak üzere şehrin yönetimiyle bir anlaşma imzaladı. Tier eliyle işaret ederek “Bakın! Burası, içinde nezarethanesi de bulunan Merkez Polis Karakoluydu” diyor ve ekliyor: “Bunun arkasında da cezai hükmün verildiği Merkezi Mahkeme ve devamında da hapishane var.” Karakol bloğunun eskiden ne işe yaradığı, günümüzde binaların incelikli restorasyonu sonucu oluşturulan eskiye dair hikayelerin anlatıldığı mekanlar ve Altyapı tematik sergiler vasıtasıyla akıllara geliyor. Yapılan iki yeni binadan biri, Hong Kong’daki en iyi çağdaş sanat galerilerinden birine ev sahipliği yapan JC Contemporary, diğeri ise bir oditoryum olan JC Cube. Film gösterimleri veya gösteriler için yapılan yarı açık bu mekanda, izleyicilerin oturacağı yerler eskiden çamaşırhaneymiş. Heyecan verici restoran ve mağazalarında düşünmeden para harcayabilirsiniz, ancak Büyük Karakol’un keyfini çıkarmak için para harcamak da şart değil. Öğle yemeğinizi alıp bir mango ağacının geniş dallarının altında kısa bir mola verebilirsiniz. 

Mevcudu korumayla yenilenme arasında kurulan denge

Projenin tamamlanması on yıl sürdü ve HKJC projeye tutkuyla yaklaştı. Graham Tier, “Orijinal boya katmanını ortaya çıkarmak için polis karakolunun duvarlarından 34 kat boya soyduk” diyor ve ekliyor: “ Tüm bu güzel pencere çerçeveleri, ahşap kapılar ve bahçe kapıları elbette işin uzmanları tarafından restore edildi.” HKJC ayrıca, eski binadaki 19. yüzyıldan kalma tuğlaların bazılarını değiştirmek için çok çaba harcadı. Tier, “İmparatorluk döneminde geçerli olan ölçülere sahip tuğlalar artık üretilmiyordu” diyor ve ekliyor: “Sonunda İngiltere’de bunu yapabilecek bir şirket bulduk.” Aynı hassasiyet ve özen, karakol bloğunun yapı teknolojisinde de gösterildi. Siemens Hong Kong’un Başkanı ve CEO’su Eric Chong, “Binaların tarihi materyalinden ödün vermeksizin insanlar tarafından güvenli bir şekilde kullanılmasını sağlamak, aşılması gereken büyük bir zorluktu” diyor ve ekliyor: “Güvenlik, rahatlık ve tarihi mirasın korunması arasındaki hassas dengeyi bulabilmek için ilgili tüm taraflar arasında sürekli bir iletişim kurulması gerekliydi. Tarihi duvarlara kafanıza göre bir sürü delik açamazsınız. Termostat, yangın söndürücü fıskiye, duman ve gaz detektörleri, yangın alarmları ve havalandırma cihazlarının takılması oldukça dikkat ve özen gerektiren bir süreç.” 

Minimum seviyede müdahaleci bir bina teknolojisi 

Chong, “Hong Kong’daki binaların çatıları ve arka kısımları genellikle su kuleleri ve havalandırma amaçlı soğutucularla kaplıdır ki bu da çok iç açıcı bir manzara değil” diyor. Büyük Karakol için farklı bir çözüm bulundu. “Güç kaynağı ve havalandırma cihazlarının ana bileşenleri de dahil olmak üzere tüm büyük makineler, eskiden tören alanı olarak kullanılan alanın altına yerleştirilmiş olan bir makine dairesinde bulunuyor ve bu nedenle dışardan görünmüyor.” “Bu çok sıra dışı bir proje” diye ekliyor Chong’un meslektaşı ve Siemens Hong Kong’da Bina Teknolojileri Bölüm Başkanı olan Ricky Liu. Chong, Liu ve bütün ekip, Büyük Karakol’daki tüm binalar için entegre bir bina yönetim sistemi oluşturmakla mükellefti. Liu, “Burada önemli olan bizim minimum seviyede müdahalede bulunmamızı sağlayacak bir yaklaşım geliştirmemizdi” diyor ve ekliyor: “Her oda için o odaya özel, sırasıyla kolonyal veya modern mimariyle uyumlu bir çözüm bulundu.” Farklı disiplinlerden gelen tüm sinyaller, eskiden hapishane olan bloklardan birinde bulunan merkezi bir kontrol odasına ulaşıyor. Eskiden gardiyanlar veya mahkumların bulunduğu bu mekanda artık Büyük Karakol personeli onlarca ekran ve diğer ekipmanlar yardımıyla karakol bloğunu izliyor. Bina yönetiminin merkezileştirilmesinin Büyük Karakol gibi çok yönlü bir projede birçok avantaj sağladığını vurgulayan Eric Chong, şunları söylüyor: “Tek bir tedarikçinin sunduğu tek bir sistemi kullanmak özellikle güvenilirlik ve verimlilik açısından son derece akılcı bir yaklaşım.” 

Yüksek seviyede kullanılabilirlik ve verimlilik için dijitalleştirme 

Büyük Karakol, Hong Kong açısından üst düzey bir proje. Bu yüzden güvenilir iş ortaklarıyla birlikte yola çıkmak mantıklı bir hareket oldu. HKJC, 20 yılı aşkın bir süredir yapı teknolojisi alanında tedarikçi olarak Siemens’le çalışıyor. Örneğin Hong Kong’daki iki yarış pistinde de iş birliği yapmışlardı. Büyük Karakol projesi gibi bunlar da büyük kalabalıkların bir araya geldiği, güvenlik ve güvenilirliğin kilit önem taşıdığı halka açık mekanlar. Chong, “HKJC bizim için çok özel bir müşteri” diyor ve ekliyor: “Onların da çok talepkar müşterileri var. Bu da sonuç olarak HKJC’nin standartlarını ve beklentilerini yükseltiyor.” Bu tür talepkar şartnameler, bina yönetiminde yüksek derecede bir dijitalleşmeyi zorunlu kılıyor. Liu, “Amaç, kullanılabilirliği artırmak ve arıza sebebiyle kapalı kalma süresini neredeyse sıfıra indirmek” diyor. Bu da tahmine dayalı bakımla mümkün olabilir, yani sistemlere, onarıma ihtiyaç duymadan önce gerekli servis hizmetini sağlamak üzere söz konusu sistemlerden veri toplama yoluyla... Veri toplama işlemi, enerji tüketimini optimize etmek için de kullanılabilir. “Bu durum, binaların şehrin toplam enerji tüketiminin yaklaşık yüzde 90’ını oluşturduğu Hong Kong’ta özellikle önem taşıyor. Dolayısıyla binalar tarafından tüketilen enerjiyi yüzde 10 düşürürseniz, büyük resme baktığınızda oldukça önemli bir fark yaratırsınız.” 

Şehir için uzun vadeli fayda

Büyük Karakol gibi oldukça geniş bir alana sahip bir mekan, Central’daki yaşam açısından gerçekten büyük bir fark yaratıyor ve belli ki Chong ile Liu buna katkıda bulunan ekipte bulunmaktan gurur duyuyor. Chong, “Şehir uzun yıllar boyunca Büyük Karakol’dan faydalanacak” diyor. Meydanın tamamı eski duvarlarla çevrili. Bu duvarların etrafında da Hong Kong’un her yerinde bol miktarda bulunan bir gökdelenler silsilesi bulunuyor ki Büyük Karakol, gökdelenlerle çevrili bu metropolün ortasında geniş bir vaha hüviyetiyle keyifli bir istisna oluşturuyor.