"Hedef orta ölçeğe çıkmak"

Katılım bankacılığının 2023 yılı için sektörde payını yüzde 15’e çıkarma gibi zorlu bir hedefi var. Bu hedef doğrultusunda kamu da ilk yatırımını Ziraat Katılım Bankası’na yaptı. Kuruluşundan bu yana geçen 16 ayda bankanın performansı da gayet iyi gidiyor. Kamu katılım bankası, Eylül sonu verilerine göre 6 milyar 100 milyon TL aktif büyüklüğü ve 6,5 milyar TL kredi toplamına ulaştı. Bu yıl sonunda 7,5 milyar TL aktif büyüklüğe ulaşma hedefini de sürdürüyor. Ziraat Katılım Genel Müdürü Osman Arslan, büyüme planlarını KOBİ’ler üzerine kuruyor. Bugün kullandırılan fonlar yani kredilerde yüzde 20 payı olan KOBİ bankacılığının payının yüzde 40’a çıkmasını hedefliyor. 2017’de yüzde 80 büyüme planladıklarını açıklayan Arslan, “2023 yılında yaklaşık 250 şubeli orta ölçekli bir banka olmayı hedefliyoruz” diyor. Bunun için de banka, yeni bir sermaye artışı talebinde bulundu. Ziraat Katılım Genel Müdürü Osman Arslan, yeni bankanın büyüme planlarını ve bu yolda yapacaklarını Capital’le paylaştı:
* Bankanız 2015 Mayıs sonunda açıldı. Bankanın ilk yılında performansı nasıl gidiyor?
 Ziraat Katılım olarak 16 ayımızı doldurduk. Katılım bankamız kamunun bu alandaki ilk girişimi oldu. 300 milyon dolar yani o günkü kurla 750 milyon TL’ye yakın bir sermayeyle kurulduk. Bankacılıkta öz kaynağa ilintili büyüme imkanı oluyor. Öz kaynağın 8-10 katına kadar kaldıraç yapılabiliyor. Bizim Eylül sonunda aktif büyüklüğümüz 6 milyar 100 milyon TL’yi geçiyor. Öz kaynağımızın 10 katı kaldıraçla burada 7,5 milyar TL’ye kadar büyüyebiliriz ve yavaş yavaş özkaynağımızın izin verdiği büyüme noktasına yaklaşıyoruz. Nakdi fonlarda 4 milyar TL ve gayri nakdi fonlarda 2,5 milyar TL ile toplam kullandırılan fonlarımız 6,5 milyar TL seviyesinde. Vadesi gelip kapanan tutarları da dikkate aldığımızda bugüne kadar toplamda ekonomiye 8 milyar TL’lik finansman sağladık. Toplanan fonlarımız da 4 milyar TL’yi aşıyor. Fon dışı kaynaklarımız Merkez Bankası’ndan sağlanan fonlar, dış piyasalar ve Körfez katılım bankalarından aldığımız fonlarla toplamda 1,4 milyar TL’yi buluyor. 2016’da 155 milyon dolarlık murabaha sendikasyonu gerçekleştirdik ve ardından 2 kez olmak üzere TL cinsinden 3 aylık 100 milyon TL’lik sukuk ihraçları yaptık.
* Bu büyüklükle bankacılık sektörü içinde kaçıncı sıraya yerleştiniz?
 Katılım bankalarının ilk yarı itibarıyla 120 milyar TL’lik bir aktif büyüklüğü bulunuyor. Katılım bankacılığı tarafında aldığımız yüzde 5 pazar payıyla dördüncü sırada bulunuyoruz. Katılım bankacılığında ilk yarı verilerine göre Kuveyt Türk yüzde 37 pazar payıyla ilk sırada, Türkiye Finans yüzde 34 ve Albaraka Türk yüzde 24 pazar payına sahip. Tabii bu katılım bankalarının geçmişi 30 yıla dayanıyor, güçlü şube ağları var. Aslında bankacılıkta şubelerin sayısı kadar yaşı da önemli. Bir şubenin kâra geçmesi 12 ila 18 ay alıyor, bizim şubelerimizin ise ortalama yaşı 8 ay. Buna rağmen bugün 42 şubeyle hızlı şekilde yüzde 4 paya ulaşmak kanaatimce başarıdır. Konvansiyonel bankacılığı da katarak bakınca 52 banka arasında 30’uncu sırada geliyoruz. Küçük ölçekli bankaların üst sıralarında bulunuyoruz.
* Uzun vadede orta ölçekli bir banka olma hedefiniz var mı? Bu ne zaman gerçekleşir?
 2016 başında yılı 7,5 milyar TL aktif büyüklükle kapatma hedefimiz vardı. Bu hedefi yakalamaya çalışıyoruz. 2015 yılını 2,2 milyar TL büyüklükle kapatmıştık yani bu durumda bu yıl yüzde 300’ü geçen bir büyümemiz olacak. Yıl sonunda tüm bankalar içinde 27-28’inci sırada yer almak istiyoruz. Uzun vadede orta ölçekli bir banka olma hedefimiz var. Büyük ölçekli bir banka olmayı şu an için planlamıyoruz ama orta ölçekli bir bankaya doğru gideceğiz. Tabii bu, sermaye desteğine bağlı. 2023 yılında yaklaşık 250 şubeli orta ölçekli bir banka olmayı hedefliyoruz.
* Bu durumda yeni sermaye isteğiniz olacak, değil mi?
 Sermaye iki şekilde geliyor ya sermayedarlar yeni nakit sermaye enjekte ediyor ve elde edilen kârlar banka bünyesinde tutuluyor ya da sermaye benzeri kredi fonları bulunabiliyor. Kamu tarafında katılım bankacılığını geliştirmede güçlü bir irade görüyoruz. 2025 yılı Strateji Belgesi’nde katılım bankacılığının bankacılık sektöründen yüzde 15 pay alması hedefleniyor. Bu iddialı bir rakam, bunun için yatırım yapmaya devam etmek gerekiyor. Bu da güçlü öz kaynakla mümkün. Ayrıca güçlü insan kaynakları ve yeni ürünler geliştirilmesi gerekiyor. Biz yeni sermaye artışı talebimizi yaptık. Sermayemizi Hazine Müsteşarlığı’ndan alacağız. Miktarı açıklayamıyorum, istediğimizin fazlası da gelebilir. Bütçeye gireceği için önce Maliye Bakanlığı çalışma yapacak ve ardından Meclis kararıyla onaylanacak. 2017 yılı ilk altı ayda sermayeyi alacağımızı tahmin ediyoruz. Bu şekilde büyümemizi devam ettirmek istiyoruz.~* Büyüme planınızı nasıl kuruyorsunuz? 
 Bugün kredilerimiz içinde bireysel kredilerin payı yüzde 15. Konut finansmanında kâr oranları düştükten sonra yoğun talep aldık. Burada kredi büyüklüğümüz 600 milyon TL’ye yaklaşıyor.
Bankamız bünyesinde KOBİ kredilerinin bugün toplam kredilerde payı yüzde 20. Kalan yüzde 65’lik pay ise yıllık cirosu 40 milyon TL’nin üzerinde olan kurumsal bankacılık kredilerinden geliyor. Gittikçe KOBİ’lere daha çok ağırlık veriyoruz ve vermeye devam edeceğiz. Şubeleşmede de KOBİ odaklı gideceğiz, lokasyonu ona göre belirliyoruz. Riski tabana yayma politikamız gereği ve şubelerimizin açılmasıyla KOBİ’lerle daha yakın çalışmak istiyoruz. Uzun dönemde KOBİ bankacılığı kredilerinin payının yüzde 40’a çıkmasını planlıyoruz. Bireysel bankacılığın payı yüzde 15 ila maksimum 20 arasında olacak. Kurumsal bankacılığa ayırdığımız pay da yüzde 40 kadar olacak.
* 2017 yılı için ne kadarlık büyüme öngörüyorsunuz?
 2017’de de iddialı bir büyümemiz olacak. Baz etkisi olduğundan güçlü büyüme trendindeyiz. Aktif büyüklük ve kredilerde yüzde 80’e yakın büyüme gerçekleştiririz. 5 yıl sonrasında artık bankanın büyüme trendi oturur ve yıllık yüzde 25 büyümeye devam ederiz. Dijital bankacılık için de yatırım yapıyoruz. O nedenle şubelerimiz daha küçük, müşteriyle temas kurduğumuz noktalar olacak. Bugün internet ve mobil bankacılığa da yatırım yapıyoruz.
* Şube tarafında nasıl ilerleyeceksiniz?
 Bugün itibarıyla şube sayımızı 42’ye çıkardık. Yıl sonu hedefimiz 50 şubeye ulaşmaktı. Bu yılı 45-46 şubeyle bitireceğimizi düşünüyorum. 2017 için de 100 şube hedefimiz var ama tabii ekonominin şartlarına bağlı olarak bu hedef değişebilir.
* Müşterileriniz diğer katılım bankalarından mı geliyor?
 Katılım bankacılığıyla biz bir alternatif sunuyoruz. Sadece inançlara dayalı bakılmıyor, bu bir ürün. Bizim gayrimüslim müşterimiz de var. Baktığınızda tüm sektörden müşteri kazandık. Bize fon getiren müşterilerin yüzde 65’i konvansiyonel bankalardan, sadece yüzde 35’i katılım bankalarından geliyor. Zaten kurulurken katılım bankalarının pastasından pay almak üzere kurulmadık, böyle bir hedefimiz yok. Ayrıca Ziraat Bankası’nın Türkiye’deki 1.850 şubesiyle muhabirlik anlaşması yaptık. Bu şekilde 13 bin hesap açılışı oldu. Bugün müşteri sayımız 90 bini gerçek ve 20 bini tüzel olmak üzere toplam 110 bine ulaştı. Kurumsal ve KOBİ tarafında da Ziraat Bankası’nın müşterilerine ulaşarak daha önce katılım bankacılığı ile çalışmamış şirketlerle iş yapmaya başladık.~“BİREYSEL VE HAZİNE İÇİNYENİ ÜRÜNE İHTİYAÇ VAR”
ÜZERİNDE ÇALIŞILIYOR
Aslında katılım bankacılığının yüzde 5’lik payını yüzde 15’e çıkarma hedefi, konvansiyonel bankalardan pay kapmak anlamına geliyor. Böyle olunca konvansiyonel bankalarla çalışan müşterileri çekecek ürünler üretmemiz gerekiyor. Bireysel bankacılık ve Hazine tarafında yeni ürünlere ihtiyaç var. Katılım bankacılığında bir finansal ürünün arka planında bir varlık ya da üretimle ilişkilendirilmesi lazım. Katılım bankacılığında faiz sunan finans enstrümanları yok. Biz sadece ticaret, hizmet, üretim gibi reel ekonomik aktiviteye dayalı ürünler sunabiliyoruz. Katılım Bankaları Birliği ve katılım bankalarının danışma kurulları yeni ürün geliştirmek için çalışıyor.
TÜKETİCİ KREDİLERİ SORUNLU
Bireysel bankacılıkta konut finansmanında iyi durumdayız. Taşıt finansmanında da varız. Ancak önemli bir ürün olan tüketici finansmanında sadece fatura karşılığında fon kullandırabiliyoruz. Bu da tüketiciler için dokümantasyon sıkıntısı yaratıyor. Bu noktada finansman limitli kart çıkarıyoruz. Örneğin 10 bin TL’lik bir mal alındığında bunu vadelendirebiliyoruz. Ancak direkt olarak müşteriye 10 bin TL’lik bir kredi veremiyoruz. Kredi kartı tarafında da kartlarımızdan nakit para çekilemiyor ve kartlarımız iş kültürüne uygun yerlerde kullanılabiliyor. Katılım bankacılığı prensiplerine aykırı yerlerde kullanılamıyor. Tabii bireysel bankacılıkta büyüyememenin bir nedeni de bu alan çok rekabetçi ve yatırım istiyor. Küçük bankaların burada ilerlemesi çok hızlı olmuyor.

“2017’DE KATILIMIN PAYI YÜZDE 6’YI ZORLAYACAK”
BÜYÜME SÜRER
2017, tüm bankacılık sektörü için daha çok çalışmamız gereken bir yıl olacak. Katılım bankacılığında yatırıma güçlü şekilde devam edecek iki kamu bankası var. Sermayemizin gücüyle şube yatırımları sürecek ve bilançomuz büyüyecek. Sektörün diğer bankalarının da güçlü sermayedarları mevcut, onların da ihtiyaç duyulan sermaye desteğini vereceğini düşünüyorum. 2017, katılım bankacılığı için büyüme yılı olacak. Bankacılık sektöründen aldığımız pay yüzde 6’yı zorlayacak.
2020’DE 100 MİLYAR DOLAR
Son 2-3 yılda katılım bankacılığında fon kullandırımı, bankacılık kredi büyümesine paralel gidiyor. Büyüme hızı biraz yavaşladı. Ama kamu katılım bankaları ile yine hızlanacağız. 2017’de katılım bankacılığında fon kullandırımı büyümelerinin de sektörün biraz üzerinde yüzde 20’lerde olacağını tahmin ediyorum. 2016 yılı yarısında katılım bankacılığının aktif toplamı 120 milyar TL yani kabaca 40 milyar dolar. 2020’de ben bu rakamın100 milyar doları bulacağını öngörüyorum. Bu alanda yabancı yeni oyuncular da gelebilir. 5 banka olarak sayımız az, yeni oyuncular girmeli.

YENİ OYUNCUNUN HAREKET PLANI
1 52 banka arasında 30’uncu sıradayız. Yıl sonunda 27-28’inci sırada yer almak istiyoruz.
2 2016 başında 7,5 milyar TL aktif büyüklük hedefimiz vardı. Bunu yakalamaya çalışıyoruz.  
3 2023 yılında yaklaşık 250 şubeli orta ölçekli bir banka olmayı hedefliyoruz.
4 2017 yılı ilk altı ayında yeni sermaye alacağımızı tahmin ediyoruz.
5 Fon kullandırımında bireysel bankacılığın payı yüzde 15. İleride yüzde 15 ila maksimum 20 arasında olacak.
6 KOBİ finansmanının payı yüzde 20. Giderek daha çok ağırlık veriyoruz. Oranın yüzde 40’a çıkmasını planlıyoruz.
7 Bugün kredilerin yüzde 65’i kurumsal bankacılıkta, uzun vadede oran yüzde 40 olacak.
8 2017’de aktif büyüklük ve kullandırılan fonlarda yüzde 80’e yakın büyüme gerçekleştiririz.
9 5 yıl sonrasında bankanın büyüme trendi oturur ve yıllık yüzde 25 büyümeye devam ederiz.
10 Bugün 42 şubemiz var. Yılı 45-46 şubeyle ve 2017’yi 100 şubeyle kapatma hedefimiz var.