Ekonomi, insan topluluklarının ve ülkelerin yaşayabilmek için yaptıkları üretimi ve elde edilenlerin bölüşülmesini temel alır.
Üretim ve dağıtım aşamasında meydana gelen eylemlerden ortaya çıkan ilişkilerin tümü de ekonomiyi oluşturur. Ülke ekonomilerinin kontrol altında tutulabilmesi ve gelir-gider dengesinin sağlanabilmesi, geleceğe yönelik doğru adımlar atmada ve güçlü ekonomiler oluşturmada oldukça önemlidir. Ülkedeki iktisadi üretim faaliyetleri ve ekonomik durum hakkında fikir sahibi olmaya yarayan bazı değerler vardır. Ekonominin ilerleyebilmesi ve geliştirilebilmesi için bu değerlerin makul aralıklarla olmasında fayda vardır. Bunlardan biri de gayri safi milli hasıladır. Peki gayri safi milli hasıla nedir?
Ülkeler yıl içinde üretim katma değerlerinden, ithalat vergilerinden ve dış alem faktörlerinden gelirler elde ederler. Ulusal ekonomide genellikle bir yıl olmak üzere belirli bir zaman dilimi içerisindeki hizmetlerin ve malların toplam katma değeri, ithalat vergi gelirleri ve dış alem faktör gelirleri toplamı gayri safi milli hasıla değerini verir. Diğer bir deyişle gayri safi milli hasıla, üretilen tüm ürün ve servislerin, vatandaşların yurt dışı yatırım kazançlarının ve yabancıların ülke ekonomisinde elde ettikleri kazançların toplamıdır.
Gayri Safi Milli Hasıla nasıl hesaplanır?
Ülke vatandaşlarının herhangi bir yerde ürettikleri toplam ürün ve hizmetler anlamına gelen gsmh, birçok farklı etmen dikkate alınarak hesaplanır. Bu hesapta ülke istatistik verileri ve birçok değişken vardır. Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH) hesaplanırken kullanılan bazı ana unsurlar vardır. Bunlar tarım, sanayi, inşaat, ulaştırma, haberleşme, mali kuruluşlar, ticaret, konut, üretilen hizmetlerin toplam değeri ve ithalat vergisi gelirleridir. Gayri safi milli hasıla hesabı yapılırken kullanılan bir diğer değer de "gayri safi yurt içi hasıla" dır. Gayri safi yurt içi hasılaya yurt dışındaki vatandaşların gelirleri eklenir ve yurt içindeki yabancıların gelirleri bu toplamdan çıkarılır. Elde edilen sonuç gayri safi milli hasıla değerini verir.
FİNANSAL TERİMLER SÖZLÜĞÜ İÇİN TIKLAYIN
Gayri Safi Milli Hasıla İle Gayri Safi Yurtiçi Hasıla arasında ne fark vardır?
Gayri Safi Milli Hasıla ile Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH) birbirlerine sıklıkla karıştırılan ve birbirleriyle ilişkileri olan terimlerdir. Gayri safi milli hasıla hesaplama sırasında gayri safi yurtiçi hasıla değerleri de kullanılır. Bu iki terim sıklıkla karıştırılan terimler olsalar da aralarında belirgin bir farklılık vardır. Gayri safi yurt içi değerleri hasıla hesaplanırken ülke içinde yaşayan yabancıların gelirleri, mal ve hizmet üretimleri de hasılaya dahil edilir. Gayri safi milli hasıla da ise herhangi bir ülkenin sadece kendi vatandaşlarının üretimleri yani milli üretim değerleri baz alınır.
Gayri Safi Milli Hasıla neyin göstergesidir?
Gayri Safi milli hasıla değerleri genel anlamda ülkelerin toplam gelirlerindeki değişimlerin ve iktisadi faaliyetlerin boyutlarınının göstergesidir. Ülkedeki üretimin bulunduğu durumun ve üretim genişliğinin kontrol edilebilmesine olanak sağlar. Aynı zamanda bu değerlerin yıllar içindeki değişimleri analiz edilerek üretimin yıllar içerisindeki büyümesiyle ilgili de fikir sahibi olunur. Ülke ekonomisi hakkında daha doğru ve gerçekçi sonuçlar alınabilmesi için bunların yanı sıra verimliliğin de göz önünde bulundurulması gerekir. GSMH, üretim verimliliğinin ve ülkedeki refah seviyelerinin ölçülmesinde tek başına yeterli bir kriter değildir. Çünkü üretim verimliliğini ve refah düzeyini etkileyen gayri safi milli hasıla dışında sosyal ve ekonomik birçok başka etken de vardır.
Türkiye ve dünya ekonomisine yön veren gelişmeleri yorulmadan takip edebilmek için her yeni güne haber bültenimiz “Sabah Kahvesi” ile başlamak ister misiniz?