Küresel piyasalarda gözler tarife kararları ve istihdam verilerinde

Açıklanacak istihdam verilerinin belirsizlikler gölgesindeki ABD ekonomisi hakkında daha çok bilgi vermesi beklenirken, Trump'ın attığı ve atacağı tarife adımlarının küresel ticaret sistemine yansımaları yakından takip ediliyor.

Trump, geçen hafta yerli üretimin artırılması amacıyla ithal otomobil ve kamyonlara yüzde 25 gümrük vergisi uygulanmasına yönelik kararnameyi imzaladı. Beyaz Saray'da düzenlenen imza töreninde konuşan Trump, bunu "Amerika'nın kurtuluş gününün başlangıcı" olarak nitelendirdi.

ABD'nin gerçek kurtuluş gününün ise karşılıklı tarifelerin açıklanacağı 2 Nisan olacağını yineleyen Trump, otomobil tarifelerinin de bu tarihte yürürlüğe gireceğini belirtti. Trump, "3 Nisan'dan itibaren tahsilata başlıyoruz." ifadelerini kullandı. Ayrıca, ilaç endüstrisini ülkeye geri getirmek için ilaçlara da tarife uygulayacaklarını aktardı.

Gelecek hafta açıklanacak karşılıklılık esaslı tarifelerle birlikte ise ABD'nin ticaret partnerlerinden gelecek olası misilleme açıklamalarının küresel risk algısı üzerinde etkili olması bekleniyor.

Geçen hafta ABD başkanının otomobil endüstrisine yönelik tarife kararına birçok ülkeden tepki gelirken, Avrupa Birliği'nin (AB), ABD'nin ithal otomobillere yönelik yeni tariflerine karşı alınacak önlemler konusunda hazırlık yaptığı bildirildi.

Tarifelere ilişkin endişeler, ABD Merkez Bankasının (Fed) gelecek dönemde atacağı adımlara yönelik belirsizlikleri de artırırken, geçen hafta açıklamalarda bulunan Chicago Fed Başkanı Austan Goolsbee, ekonomik belirsizlik nedeniyle bir sonraki faiz indiriminin gecikebileceğini ifade etti.

Minneapolis Fed Başkanı Neel Kashkari de tarifelerin ABD ekonomisi üzerindeki etkisinden emin olmadığını, fiyatları yükseltme ihtimalinin daha yüksek faiz oranlarını, ekonomik büyümeyi yavaşlatma ihtimalinin ise borçlanma maliyetlerini düşürmeyi gerektirdiğini belirtti. Kashkari, durum netlik kazanana kadar Fed'in, para politikasında uzun bir süre olduğu yerde kalmasının gerekebileceğini kaydetti.

St. Louis Fed Başkanı Alberto Musalem ise tarifelerin etkisinin geçici olacağının net olmadığını, dolaylı etkilerin faiz oranlarının daha uzun süre sabit tutulmasını gerektirebileceğini bildirdi.

Boston Fed Başkanı Susan Collins de konuya ilişkin açıklamalarda bulunurken, Trump yönetiminin getirdiği tarifelerin ABD'de enflasyonunu hızlandıracağını ancak bu etkinin ne kadar kalıcı olacağının belirsiz olduğunu söyledi.

Makroekonomik veri tarafında ABD ekonomisinin geçen yılın son çeyreğine ilişkin büyüme oranı yukarı yönlü revize edildi. Buna göre, ABD ekonomisi, 2024'ün dördüncü çeyreğinde yüzde 2,4 ile tahminlerin üzerinde büyüme kaydetti.

Fed'in enflasyon göstergesi olarak dikkate aldığı, gıda ve enerji kalemlerinin hesaplama dışı tutulduğu çekirdek kişisel tüketim harcamaları fiyat endeksi şubatta aylık bazda yüzde 0,4, yıllık bazda yüzde 2,8 arttı.

Endeksteki aylık bazdaki artış oran��, Ocak 2024'ten bu yana en yüksek seviyesini gördü. Piyasa beklentisinin üzerinde gerçekleşen çekirdek kişisel tüketim harcamaları fiyat endeksinin ocak ayındaki gibi aylık bazda yüzde 0,3 ve yıllık bazda yüzde 2,7 artacağı öngörülüyordu.

Michigan Üniversitesince ölçülen tüketici güven endeksi de martta aşağı yönlü revize edilerek 57 olurken, Kasım 2022'den bu yana en düşük seviyesini kaydetti.

Tüketicilerin kısa vadeli enflasyon beklentisi martta yüzde 4,3'ten yüzde 5'e çıktı ve Kasım 2022'den bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. Uzun vadeli enflasyon beklentisi ise yüzde 3,5'ten 4,1'e yükselirken, bu değer, Şubat 1993'ten bu yana kaydedilen en yüksek oran oldu.

Söz konusu gelişmelerle geçen hafta ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 4,26, dolar endeksi 104,0 seviyesinde dengelendi.

Başkan Trump'ın agresif tarife politikalarının sonuçlarına ilişkin endişeler, jeopolitik risklerle artan belirsizlik ve merkez bankalarının alımları ile altının ons fiyatı geçen hafta 3 bin 86,79 dolarla rekor tazelerken, haftalık bazda yüzde 2,03 yükselişle 2 bin 85 dolardan kapandı.

Brent petrolün varil fiyatı ise haftalık olarak yüzde 0,9 artışla 72,4 dolardan haftayı tamamdı.

New York borsası negatif seyretti

New York borsasında geçen hafta karışık bir seyir öne çıktı. Washington yönetiminin ithal otomobillere yönelik yeni tarifeleri, Kuzey Amerika genelinde geniş tedarik zincirlerine sahip olan otomobil üreticilerinin hisselerini olumsuz etkiledi.

ABD'li otomobil üreticilerinden General Motors'un hisseleri perşembe günü yüzde 7,4, cuma günü 1,1 değer kaybetti. Ford'un hisseleri de perşembe günü yüzde 3,9 ve cuma günü yüzde 1,8 düştü.

Bu gelişmelerle haftalık bazda S&P 500 endeksi yüzde 1,53, Nasdaq endeksi yüzde 2,59 ve Dow Jones endeksi yüzde 0,96 değer kaybetti.

Yeni haftada pazartesi Dallas Fed İmalat aktivite endeksi, salı günü imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi, ISM imalat sanayi PMI, inşaat izinleri ve JOLTS açık iş sayısı, çarşamba ADP istihdam raporu, fabrika siparişleri ve dayanıklı mal siparişleri, perşembe dış ticaret dengesi, haftalık işsizlik maaşı başvuruları, hizmet sektörü PMI ve ISM hizmet sektörü PMI, cuma günü tarım dışı istihdam, işsizlik oranı ve Fed Başkanı Jerome Powell'ın açıklamaları takip edilecek.

Avrupa borsaları İngiltere hariç satıcılı seyretti

Avrupa borsalarında geçen hafta İngiltere hariç satıcılı bir seyir öne çıkarken, gözler yeni haftada Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde'ın açıklamalarının yanı sıra yoğun veri gündemine çevrildi.

AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, ABD'nin otomobil ithalatına yüzde 25 gümrük vergisi uygulama kararını ve açıklanması beklenen diğer önlemleri bir arada değerlendireceklerini, bunlara karşı ekonomik çıkarlarını koruyacaklarını bildirdi.

Von der Leyen, geçen hafta yayımladığı açıklamada ABD'nin, Avrupa otomotiv ihracatına gümrük vergisi koyma kararından derin bir üzüntü duyduğunu belirterek, "Bu duyuruyu, ABD'nin önümüzdeki günlerde öngördüğü diğer önlemlerle birlikte değerlendireceğiz." ifadesini kullandı.

Analistler, önümüzdeki hafta açıklanacak karşılıklılık esaslı tarifelerle birlikte AB tarafının tepkilerinin takip edileceğini kaydederek, gelecek dönemde ticaret savaşlarının derinleşebileceğini söyledi.

Ayrıca, bölgede Rusya-Ukrayna Savaşına ilişkin gelişmeler takip edilmeyi sürdürürken, von der Leyen, Ukrayna'ya uzun ve kısa vadeli hem mali hem de askeri yardımlar sağlanırken, Rusya'ya yönelik yaptırımların da bu ülke üstündeki baskıyı korumak amacıyla devam edeceğini belirtti.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ise ülkesinin toprak bütünlüğü ve bağımsızlığından vazgeçmeyeceklerini söyledi.

Söz konusu gelişmelerle, haftalık bazda Almanya'da DAX 40 endeksi yüzde 1,88, Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 1,58, İtalya'da MIB 30 endeksi ise yüzde 0,76 düşerken, İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 0,14 yükseldi.

Gelecek hafta açıklanacak veri gündeminde pazartesi Almanya'da enflasyon, salı Almanya ve Avro Bölgesi'nde imalat sanayi PMI ile ECB Başkanı Lagarde'ın açıklamaları, perşembe Almanya ve Avro Bölgesi'nde hizmet sektörü PMI ile Avro Bölgesi'nde Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), cuma günü ise Almanya'da fabrika siparişleri takip edilecek.

Asya borsaları negatif seyretti

Trump'ın otomotiv sektörüne yönelik yeni tarife adımları geçen hafta Asya piyasalarında da etkili olurken, bölge endekslerinde satış ağırlıklı bir seyir etkili oldu.

Güney Kore ve Japon otomotiv hisselerindeki düşüş dikkati çekerken, Çin tarafında ise Trump'ın, Çinli şirket ByteDance’in TikTok’u satması halinde, Çin’e uygulanan gümrük vergilerini azaltmaya istekli olduğu açıklaması Çin piyasalarında satıcılı seyrin sınırlı kalmasını sağladı.

Analistler, Çin'in tarifeler konusunda ABD ile müzakere edebileceğine yönelik iyimserliklerin güç kazandığını ifade ederek, konuya ilişkin haber akışının yatırımcıların odağında olduğu kaydetti.

Çinli otomotiv üreticilerinin bölgedeki diğer otomotiv üreticilerine göre ABD ile olan ticaret hacminin daha sınırlı olduğunu ifade eden analistler, otomotiv tarifelerinin de Çinli otomotiv firmalarını daha az etkilemesinin beklendiğini söyledi.

Tarife gündemine yönelik bölgedeki hükümet yetkililerinin açıklamaları da takip edilirken, Japonya Başbakanı Shigeru Ishiba, istihdamı ABD'nin otomobil tarifelerinden koruma sözü verdi.

Ishiba, bahsedilen tariflerin Japon ekonomisine önemli bir etkisinin olacağını söyleyerek, sektörleri ve istihdamı korumak için önlem alma taahhüdünde bulunarak, "ABD'nin Japonya'ya bu kadar yüksek tarifeler uygulamasının kendisi için yararlı olmayacağını anlamasını sağlamak için en etkili yolu düşünüyoruz." dedi.

Bölgede geçen hafta açıklanan verilere göre, Japonya'da yıllık Tokyo Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) martta yüzde 2,9 artarken, çekirdek TÜFE'de artış aynı dönemde yüzde 2,4 ile beklentilerin üzerinde gerçekleşti.

Tokyo TÜFE'nin içinde bulunulan aya yönelik bilgi vermesi ve Japonya'nın en büyük şehrinin ölçümleri olması sebebiyle yakından takip edildiğini ifade eden analistler, söz konusu verinin ülkedeki enflasyonun güç kazanmaya devam ettiğini gösterdiğini söyledi.

Bu gelişmelerle geçen hafta Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 3,22, Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 1,48, Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 1,11 ve Çin'de Şanghay Bileşik endeksi yüzde 0,40 geriledi.

31 Mart ile başlayan haftada pazartesi günü Japonya'da sanayi üretimi, Çin'de imalat sanayi ve hizmet sektörü PMI, salı günü, Japonya'da işsizlik oranı ve Çin'de Caixin imalat sanayi PMI, perşembe günü de Çin'de Caixin hizmet sektörü PMI takip edilecek.

Cuma günü ise Hong Kong ve Çin'de tatil sebebiyle işlemler gerçekleşmeyecek.

Yurt içinde enflasyon takip edilecek

Yurt içi piyasalar geçen hafta pozitif ayrışarak alıcılı seyretti. Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi haftayı yüzde 6,80 değer kazanarak 9.659,48 puandan tamamladı.

Bununla birlikte dolar/TL, haftalık bazda yüzde 0,4 yükselerek 37,9870'ten kapandı.

Gelecek hafta ise mart ayına ilişkin enflasyon verileri yatırımcıların odağında yer alıyor.

AA Finans Enflasyon Beklenti Anketi'ne katılan ekonomistler, mart ayında Tüketici Fiyat Endeksi'nin (TÜFE) yüzde 2,87 arttığını tahmin ediyor.

Mart ayı enflasyon beklentilerinin ortalamasına göre (yüzde 2,87), bir önceki ay yüzde 39,05 olan yıllık enflasyonun yüzde 38,66'ya gerileyeceğini öngören ekonomistlerin 2025 sonu enflasyon beklentisi mart ayı itibarıyla yüzde 30,62 oldu.

Öte yandan, haftaya pazartesi ve salı günü Ramazan Bayramı nedeniyle yurt içi piyasalar kapalı olacak.

Yurt içinde gelecek hafta çarşamba imalat sanayi PMI, perşembe enflasyon ve cuma reel efektif döviz kuru takip edilecek.