Besleyen Sektörler

Teknoloji yatırımlarında son yıllarda büyük bir hareket olduğu doğru. Bu hareketin öncülüğünü ise belli sektörler yaptı, iş dünyasına öncülük etti. Şimdi bunlara yenilerinin de eklenmesi bekleniyor. Donanımdan yazılıma, bilişim teknolojileri (BT) sektöründeki projeksiyonlar farklı... Her uzmanın sektörel tahmini farklı... Ancak, bazılarının açık ara öne çıktığı da gözlerden kaçmıyor. Finans, perakende, üretim sektörleri ve KOBİ’ler gibi...

Son 10 yıla ait rakamlar dünyadaki müthiş dönüşümü ve yatırımların yönünü açıkça ortaya koyuyor. Özellikle de bilgi teknolojilerine (BT) yönelik yatırımlarda bu hareket öne çıkıyor. Örneğin, 1995 yılındaki BT yatırımlarının tutarı 227 milyar dolar düzeyinde idi. 2000 yılında ise 372 milyar dolara yükseldi. Büyüme, yeni ekonomide yaşanan gelişmeler nedeniyle yavaşlasa da, 2001 ve 2002’de de devam etti.

Türkiye’de ise BT pazarının büyüklüğü 1 milyar 550 milyon dolar düzeyinde. Bu alana yönelik yatırımlar ABD ve Avrupa’da her yıl yüzde 10 artıyor. Türkiye’de ise 2001 yılından 2002 yılına BT yatırımları artışı yüzde 0.74 oldu.

ABD ve Avrupa’daki bu büyüme temposunun arkasında bireysel ve kurumsal teknoloji kullanımının önemli rolü var. İnternet ise bu konuda büyük bir itici güç konumunda. Örneğin, internetin iş dünyasında kullanılması, teknoloji yatırımlarında ciddi rol oynuyor. Bu açıdan bakıldığında, Danimarka, Finlandiya ve İsveç öne çıkıyor. Danimarka’da sektör bağımsız olarak firmaların yüzde 99’unun internet erişimi, yüzde 85’inden fazlasının internet siteleri var ve e-ticaret yapıyorlar. Avustralya’da her 100 beyaz yakalı çalışana 120 bilgisayar düşerken, Türkiye’de her 100 beyaz yakalı çalışana 17 bilgisayar düşüyor.

Finlandiya’da perakendecilik sektörünün yüzde 79’unun, toptancıların ise yüzde 90’ının internet erişimi var. Danimarka’da ise toptancıların yüzde 93’ü internet erişimine sahip.

Türkiye’de son tablo

Türkiye’de nüfusun sadece yüzde 17’sinin internet erişimi var. Şirketlerin yüzde 79’u e-ticaret uygulamalarını kullanmıyorlar.

BT’ye en çok yatırımı bankacılık ve finans sektörü yapıyor.  Kamu kuruluşları 2’inci sırada yer alırken, perakende ve telekomünikasyon sektörlerinin toplam BT pazarı içindeki payı yüzde 25’i geçmiyor.

SAP Türkiye Pazarlama Yönetmeni Sebla Salkur, bankacılık, sigorta, perakende ve üretim sektörlerinin bilişim yatırımlarında başı çektiğini söylüyor. Salkur, “Bankaları, kamu kuruluşları takip ediyor. E-devlet ve benzer projelerin geliştirilmesiyle devlet kurumları da teknoloji yatırımlarını yapıyorlar. 2001 yılında Türkiye bilişim teknolojileri pazarında kamu kuruluşları bankacılık sektöründen sonra yüzde 12 pay ile ikinci sırayı aldılar” diyor.

Eğitimde hareket var mı?

Eğitim kurumları da bu alandaki yatırımlarıyla dikkat çekiyorlar. Ancak, bugün sadece ilk ve orta öğretim kurumlarının yüzde 17’sinde bilgisayar var. Amerika’da ise bu oran yüzde 98 düzeyinde...

Escort Bilgisayar Bayi Kanalı Satış Müdürü Ufuk Aslan, eğitim kuruluşlarının, 2002 yılında bilişime en çok yatırım yapanlardan biri olduğuna dikkat çekiyor. Bu konuda liderliği ise üniversitelerin üstlendiğini söylüyor. Ufuk Aslan, “Kurumsal satışlarında diğer sektörlerde çok ciddi artışlar gözlenmiyor.Ancak, müşteri portföylerinde bilişime yatırım yapan sektörler arasında gıda toptancılarının ve dağıtım kanalları öne çıkıyor” diyor.

Doğan Online Kurumsal Satış Müdürü Levent Mertoğlu, turizm ve tekstil sektörlerinin bilişime yatırım yapanlar arasında başı çektiğini söylüyor. Doğan Online’ın müşteri portföyünün yüzde 20’ye yakınını turizm ve tekstil firmaları oluşturuyor.

“Yazılıma yatırım yapılmıyor”

Türkiye’de BT’ye yönelik yatırımlarda ağırlık donanımda...Yapılan yatırımların sadece yüzde 17’si yazılıma ve hizmete ayrılıyor.

Bankacılık sektörü, BT yatırımlarının yüzde 41’ini donanıma yaparken, yüzde 11’ini yazılıma ayırıyor. Kamu kuruluşlarının yaptıkları yatırımların yüzde 79’u donanım ağırlıklı, hizmete ve yazılıma yapılan yatırımlar, harcamaların yüzde 20’sini oluşturuyor. Türkiye’de yazılıma en çok perakendecilik ve dağıtım sektörü yatırım yapıyor. En az yazılım yatırımını kamu ve bankacılık sektörleri yapıyor.

BT yatırımlarının yüzde 26’sı teknoloji hizmetlerine gerçekleştiriliyor. Amerika’da ve Avrupa ülkelerinde ise donanım yatırımlarının tamamlanmış olması nedeniyle BT yatırımlarının ağırlıklı olarak yazılım ve hizmet odaklı yapıldığı görülüyor.

Gelecekte neler olacak?

SAP Türkiye’den Sebla Salkur, son dönemde üretim ve lojistik sektörlerinde bir yatırım atağı yaşandığını söylüyor. Salkur, “Önümüzdeki dönemde ilaç, lojistik ve üretim firmalarının bilişime yatırım yapacağını tahmin ediyorum. Şu anda ise üretim şirketleri, holdingler ve perakendecilerin ağırlığı var”diyor.

Doğan Online Kurumsal Satış Müdürü Levent Mertoğlu ise bütün sektörlerde canlanma beklediklerini söylüyor ve devam ediyor: “Özellikle sayıları 200 bini geçen KOBİ’lerde hareketlilik olacak. Ayrıca, imalat sektörünün ve organize sanayi bölgelerinin de bilişim yatırımlarına girdiklerini görüyoruz”.

Cisco Systems Genel Müdür Yardımcısı Murat Erkan, “Lojistik, perakende, taşımacılık ve dağıtım şirketlerinde yatırım atakları hızlanıyor” diyor.

“FİNANS VE KAMU HİZMETLERİ TEKNOLOJİNİN LOKOMOTİFİ”

Cisco Systems Genel Müdür Yardımcısı Murat Erkan, sektörlerin teknoloji yatırımlarını değerlendiriyor.

“Bugün internet ve teknolojiye yönelik yatırımlara üretim sektörü, ilaç, lojistik ve tekstil sektörleri daha çok rağbet ediyor. E-öğrenme, kablosuz erişim ve IP telefon gibi yeni teknolojileri kullanmaya açık firmalar da teknoloji yatırımlarında geri kalmıyorlar.

Bizim şu anda müşteri portföyümüzün yüzde 75’inden fazlasını finans ve devlet kuruluşları oluşturuyor. Telekomünikasyon, ilaç ve tekstil firmaları da müşteri portföyümüzde önemli yer kaplıyorlar.

Geçtiğimiz dönemde teknoloji yatırımlarına üretim, ilaç, lojistik sektörlerinin girdiğini görüyoruz. Gelecekte ise finans sektörünün teknoloji yatırımlarında yine başı çekeceğini düşünüyoruz. Finans sektörünü ise servis sağlayıcılar takip edecektir.”

“ÜRETİM SEKTÖRÜNDE CİDDİ BİR TOPARLANMA YAŞANIYOR”

Bilişime, hangi sektör en çok yatırımı yapıyor?

Türkiye'de bilişime en çok yatırımı bankalar gerçekleştiriyor. Türkiye'de
bankalar, internet ve telefon bankacılığına büyük yatırım yaptı. Bugün, birçok bankanın teknoloji altyapısı Avrupa ve Amerika'daki benzerlerinden çok daha üstün. Bunda teknoloji yatırımlarının daha sonra yapılması kadar uzunca bir süre çok karlı çalışmış olmalarının da etkisi var.

Bilişime yatırım yapan diğer bir büyük sektör de telekomünikasyon. Aslında burada diğer sektörlere göre önemli bir farklılık var. Çünkü, telekomünikasyon şirketlerinin bilişime yatırım yapması, bir demir-çelik üretim şirketinin yüksek fırın yatırımı yapmasından farksız. Bu sektörde bilişim yatırımlarının GSM operatörleri ve internet servis sağlayıcıları ile hız kazandı.

Geçtiğimiz dönemde hangi sektörler bilişim yatırımlarında dikkat çekti?

Son yıllarda üretim sektörünün yatırımlarının da giderek arttığını görmekteyiz. Özellikle, çok yaygın bir satış ağıyla çalışan şirketlerde ve hızlı tüketim maddeleri sektöründe önemli bilişim yatırımları dikkat çekiyor.

Aslında, üretim sektörü, geçtiğimiz dönemde üretim otomasyonuna önemli yatırım yapmıştı. Bugün, yatırımlarını, tedarik zincirinin daha verimli hale getirilmesinden, satış gücünün etkinliğini artırmaya kadar geniş bir alana yaygınlaştırıyorlar. Ayrıca, lojistik, perakende, taşımacılık ve dağıtım şirketlerinde de yatırım atakları hızlanıyor. Sektörün lider firmalarından geneline doğru yaygınlaşan bir yatırım eğilimi var.
 
“GELECEKTE KOBİ İHTİYAÇLARI ÖNE ÇIKACAK”

Fujitsu Siemens Computers Genel Müdürü Nezih Süzen, bilişim sektörüne yapılan yatırımları ve sektörün son durumunu şöyle anlatıyor:

PC satın alımı açısından müşterileriniz hangi sektörlerde yoğunlaşıyor?

Geçen yılki satışlara baktığımızda, ağırlıklı olarak kamu, savunma, eğitim, üretim ve finans sektörüne yoğunlaştığını görüyoruz. Büyük kuruluşların bize göstermiş olduğu güven, KOBİ’lerde de kendisini gösteriyor. Bu konuda yetkili dağıtıcılarımızdan gelen sektör raporlarına dayanarak KOBİ’lerdeki dağılımın üretim, ticaret ve hizmet konularına yoğunlaştığını gördük.

Son dönemde hangi sektörlerin atağa geçtiği görülüyor?

Son iki ay içinde satışlarımızın yüzde 40’ı KOBİ ve küçük ofislere yönelikti. Evlerde kullanılmak üzere satın alınan ürünlerin oranı yüzde 20 oldu. Ziraat Bankası, Eximbank, Dışbank ve HSBC gibi finans kuruluşlarına yapılan satışlarla ciromuzun yüzde 20 sini finans sektörüne yönelik gerçekleşti. Üretim sektörü yüzde 5 civarında dolaşırken, kamu kesimine yapılan satış oranlarının girdiğimiz ihalelerin de iptal edilmesi sonucunda düştüğünü gördük.

Gelecekte hangi sektörlerin daha çok yatırım yapacağını tahmin ediyorsunuz?

Gelecekte de yatırımların KOBİ’ler ve küçük ofisler ağırlıklı olmasını bekliyoruz. Bu arada mali sektör de ötelediği bir çok bilişim teknolojisi yatırımını gerçekleştirmeye başladı. Bir zamanların bilişim teknolojisi yatırımları açısından lider sektörü olan bankalar ve finansal kuruluşlar liderlik konusunda önümüzdeki iş yılı içinde kamu kesimi ile yarışa girecekler kanısındayım.