Bilişimin Holdingleri

Link, Teknoloji, İlab, Çözüm ve Logo... Bu kuruluşların ortak özelliği birer holding olmaları... Ancak, hepsinden önemlisi, aynı alanda, IT ve yeni ekonomi sektöründe faaliyet göstermeleri... Bir başka ortak yanları ise küçük ve yaratıcı girişimle çıktıkları yola, şimdi çok sayıda şirket ve büyüme performansıyla devam ediyorlar. Üstelik sektör odağını kaybetmeden, krize rağmen büyüyerek...

Türkiye’nin önde gelen grupları iş hayatına atıldıklarında, önce ticaret, ardından da sanayi yatırımlarına yönelmişlerdi. Neredeyse hepsinin de tercih ettiği sektörler, klasik, eski ekonomiyi temsil edenlerdi. Çimento, lastik, tekstil, gıda, makine, otomobil ve elektronik, yoğun yatırım yapılan sektörlerdi. Ardından, medya ve perakendeciliğin, sonra turizm ile finansın yıldızı yükseldi. Son yıllarda ise buna teknoloji yatırımları eklendi. Türkiye’nin önde gelen şirketleri yeni ekonomi sektörüne de kısmi yatırımlar yapmaya yöneldiler.

Ancak, bir de sadece “yeni ekonomi”yle, teknoloji yatırımlarıyla hızla büyüyen holdingler var. Bunların tamamı, genç girişimlerin parlak düşünceleri ve öncü yatırımlarıyla büyüdüler. Tek şirketler başladıkları iş yaşamlarına, şimdi çok sayıda şirketle, ancak aynı sektörde devam ediyorlar.

Türkiye’de teknoloji holdinglerinin sayısı çok fazla değil. Ancak, geleceğe yönelik tahminler, bu kuruluşların sayıca ne kadar artacağına dair açık bir gösterge sunmasa da, pazarın ihtiyaçları doğrultusunda firmaların iş alanlarını çeşitlendireceği doğrultusunda bir tabloya işaret ediyor.

Bugün, teknoloji şirketlerinin müşterilerine entegre çözümler ile gitmesi gerekiyor. Müşteriye özel çözümler üretmek, rekabet avantajı sağlıyor. Dolayısıyla, her türlü bilgi teknolojisi ürün ve hizmeti gerek grup olarak, gerekse iş ortaklarıyla birlikte sunulduğu zaman, hem hizmeti veren şirketler hem de müşterilere katma değer sağlamış oluyor. Digital bu ay Türkiye’de işi teknoloji olan holdingleri araştırdı. İşte Türkiye’nin teknoloji devleri..

ILAB HOLDİNG’İN VİZYONU

Nisan 2000 tarihinde kurulan İlab Holding, internette faaliyet gösteren başarılı şirketlere ve yeni fikirlere yatırım yapıyor. Şimdiye kadar Kariyer.net, YTM (Yüksek Teknoloji Merkezi), Digilane, Noktakom, TradeOrbis ve sigortam.net’ten oluşan 6 yatırıma imza atmış durumda. Holdingin yönetim kurulu başkanı Mustafa Say, İlab’in kuruluşunu ve Türkiye’de IT şirketlerinin holdingleşme eğilimine dair görüşlerini şöyle aktarıyor:

“İlab'ı, yönetmelikler nedeniyle yapmak istediğimiz işlere en uygun legal altyapıyı sağlamasından dolayı holding olarak kurduk. Yani holdingleşme serüvenimizin asıl dayanağı yasal prosedürdü.Türkiye'de IT holding bünyesinde faaliyet gösteren IT şirketlerine pek sık rastlamıyoruz. Dünyada da benzer bir durum olduğundan, Türkiye’deki durumu doğal karşılıyorum.

IT sektöründe daha ziyade çok belirli ürünlere odaklanmış global firmalar var. Bunu sektörün yeni olmasına bağlamak mümkün. Fakat sektör veya sektör içindeki ürün grubu daha maturlaştıkça, firmaların aynı ürün grubu yanında, kısmen HP ve Compaq örneğinde olduğu gibi, birbirini tamamlayan ürünlere girmelerinin giderek artacağını düşünüyorum. IBM ve Microsoft gibi şirketlerde bir süredir böyle bir yapılanma görüyoruz.”

Altı şirketle atakta

İlab’ın yatırımlarından Kariyer.net (www.kariyer.net) internet üzerinden insan kaynakları servisi sağlıyor. Şirketin şu anda 600’ün üzerinde üye kurumu ve 300 binin üzerinde üye barındıran bir CV veri bankası var. Profesyonel internet servisleri sağlayan Digilane (www.digilane.com.tr) ise internet uygulamaları ve e-iş alanında uzmanlaşmış bir yazılım-danışmanlık şirketi olarak faaliyet gösteriyor.

Yüksek Teknoloji Merkezi (YTM) (www.ytm.com.tr), profesyonel internet servisleri veren, internet uygulamaları, elektronik ticaret konularında uzmanlaşmış bir yazılım şirketi. İlab’ın bir diğer yatırımı ise Sigortam.net (www.sigortam.net). Şirket, Türkiye’nin internet üzerinden karşılaştırmalı sigorta alım-satım alanında faaliyet gösteren ilk ve tek sigorta brokeri konumunda.

Kurumlar arası elektronik ticaret alanında yatay ve dikey pazaryerleri oluşturmak amacıyla kurulmuş olan TradeOrbis’in (www.tradeorbis.com) de bir İlab yatırımı. Şirketin ilk ürünü ChemOrbis (www.chemorbis.com), kimya-plastik sektörü’ne hizmet vermek amacıyla 2001 yılının Mart ayında faaliyete geçti. Bir başka İlab girişimi olan Noktakom (www.noktakom.com) ise internet üzerinden reklam alanları pazarlıyor.

TEKNOLOJİ HOLDİNG’İN ATAĞI

Teknoloji Holding, IT sektörüne 1988 yılında ilk şirketi Exim’le adım attı. Otomatik tanıma ve veri depolama alanında faaliyet gösteren Exim’in yanı sıra holding bünyesinde Teknoser, Planet ve Imex adı altında 3 şirket daha faaliyet gösteriyor. Teknoloji Holding Yönetim Kurulu Başkanı Emin Hitay, Exim’le başlayan 14 yıllık  serüvenini şöyle özetliyor:

“İlk firmamız Exim’i 1988 yılı başında kurduk. Zamanla sattığımız ürünlerin teknik servisini vermek amacıyla teknik servis oluştu. Şu anda bu bölüm 80 civarında personeli olan ve Türkiye'nin 17 farklı lokasyonunda hizmet veren Teknoser A.Ş. olarak faaliyet gösteriyor.

Yine Exim bünyesindeki ödeme sistemleri bölümü şu anda kendi konusunda pazar liderliğine oynayan Planet A.Ş. oldu. İran'da OT/VT alanında faaliyet gösteren Eniac-Tech A.Ş.'yi kurduk. Ukrayna'da Technopolis adlı bir şirketin yüzde 70 hisselerini satın alarak ödeme sistemleri konusunda bu ülkede faaliyet göstermeye başladık. Serbest bölgede dış ticaret amacıyla İmex A.Ş. kuruldu. Türkiye'de ise Sayot A.Ş.’de Çukurova Holding ile, CPG Ericsson'da ise Ericsson ile ortaklık kurduk.

Çeşitli şirketlerin kurucusu ve ortağı olan bir kişi olarak her şirkette ayrı ayrı mali işler, muhasebe, idari işler, insan kaynakları gibi departmanların olması yerine, tüm şirketleri bir çatı altında toplayıp o şirketlere bu hizmetleri sunmak, yani bir holding çatısı altında toplamak fikri 1997 yılında gelişti. 1998 yılı haziranında da bu hayalimiz gerçekleşti ve Teknoloji Holding kuruldu”.

“Hedef sinerji yaratmak”

Teknoloji Holding bünyesinde faaliyet gösteren şirketlerin birbirlerine sinerji yarattığını belirten Hitay, sektörde holding olarak yer almanın çeşitli avantajları olduğunu söylüyor. İdari işlerin tamamına yakınının ve havuz sistemi ile finansal yapının Holding bünyesinden yönetildiğini belirten Hitay, “Böylelikle şirketlerin yöneticileri, daha çok satış ve müşteri odaklı çalışabiliyorlar” diyor.

Teknoloji holding bünyesindeki şirketlerden Planet, bankacılık ödeme sistemleri konusunda hizmet veriyor ve Avrupa’nın en büyük POS üreticisi Ingenico’nun Türkiye temsilciliğini yürütüyor.

İlk şirket Exim’in faaliyet alanı ise otomatik tanıma ve veri toplama. Bugüne kadar 1200’den fazla projeye imza atan şirket, depo yönetimi, satış gücü otomasyonu, üretim izleme, kargo ve paket takibi ve benzeri projelerle müşterileri için özel çözümler üretiyor.

Teknoser, holdingin teknik servis hizmeti alanında uzmanlaşmış bir şirketi. Şirket, marka bağımsız olarak POS sistemlerinin kurulum, kullanıcı eğitimi ve bakım hizmetlerini gerçekleştiriyor. Teknoser, yakın zamanda www.posservis.com portalı üzerinden on-line destek hizmeti vermeyi planlıyor.

İstanbul AHL Serbest Bölgesi’nde faaliyet gösteren Imex ise, uluslararası kontaklarıyla Teknoloji Holding şirketlerinin ithalat ve ihracat işlemleri gerçekleştiriyor.

ÇÖZÜM HOLDİNG NE YAPIYOR?

Kurucuları, Çözüm Holding’i, “1985 yılında İstanbul’da başlayan ve bugün hala devam eden bir serüven” olarak nitelendiriyor. Holdingin bünyesinde 6 şirket var. Faaliyet alanı ise çeşitli... Kişiselleştirilmiş akıllı kart uygulamalarından postalama teknolojilerine, GSM POS terminallerinden Lotus Notes çözümlerine kadar uzanan bir alanda faaliyet gösteriyor.

Bilişimde faaliyet gösteren her kuruluşun, kendi geleceği için mutlaka bir çözüm sunması gerektiğini belirten Çözüm Holding Yönetim Kurulu Başkanı Şükrü Demirer, “Her biri kendi alanlarında başarısını kanıtlamış şirketleriyle, geçmiş deneyimlerinden daha yoğun bir biçimde yararlanmak ve çok daha büyük bir sinerji yakalamak için yola çıktıklarını” belirtiyor.

Destek Bilgisayar, Çözüm Holding’in en eski şirketi... 1985 yılından bu yana IBM AS/400 çözüm ortağı ve ağırlıklı olarak büyük sistemler için uygulamalar geliştiriyor. Bu yazılımlar arasında Ticari Uygulamalar Paketi, Personel Verim Sistemi ve personel çalışma sürelerinin kontrolü için Delfi ile geliştirilen Geçiş Kontrol Sistemi bulunuyor.

Amiral gemisi olarak nitelenen Kart-Sis, Türkiye'de plastik para devriminin başladığı 1980'lerin ikinci yarısında kurulmuş. Kart-Sis, başta kart kişiselleştirme sistem ve ekipmanları alanında faaliyet gösteren Datacard ve özel postalama sistemleri sunan PFE olmak üzere, Bell+Howell, Otto Künnecke-Meinen Ziegel, MoneyLine ve Jarltech gibi köklü markaların Türkiye temsilciliğini yapıyor.

Grup bünyesindeki en genç şirketlerden olan TSH Teknik Servis Hizmetleri ise teknik servis destek hizmetleri alanında faaliyet gösteriyor. 2000 yılında kurulan Kom-Sis Telekomünikasyon İletişim Sistemleri, iletişim ve telekomünikasyon başta olmak üzere, akıllı kartların sınırsız kullanım ağı içinde sistem çözümleri projelendirme çalışmalarını gerçekleştiriyor. Şirket bugün, GSM tabanlı mobil ödeme sistemlerinden (GSM POS terminalleri ile) elektronik kesintisiz ücret toplamaya, otomatik sayaç okuma sistemlerinden (RF-GSM) yetkilendirilmiş giriş kontrol sistemlerine kadar geniş yelpaze içinde çözüm sunuyor.

LİNK HOLDİNG’İN SIRRI

Link Holding, Türk bilişim sektöründe holdingleşen ilk yazılım firması. 1995 yılında kurulan holdingin bünyesinde Link Bilgisayar, Link Yazılım, Link Soft, Link Plus, Link&A ve Link Hellas bulunuyor.

Yaklaşık 17 yıl önce kurulan Link Bilgisayar, işletmelerin üretim, ticaret ve muhasebe işlemlerinin entegre olarak, bilgisayar ortamında gerçekleştirilmesini sağlayan yazılımlar geliştiriyor.

1992 kuruluş tarihinde kurulan, Microsoft ve Computer Associates firmalarının Türkiye distribütörlüğünü yapan LinkSoft, 1200'den fazla yetkili satıcıya sahip. Oracle' in Türkiye distribütörlüğünü yürüten LinkPlus ise 1995 yılında kuruldu. Şirketin ana işi, Oracle'a ait veri tabanı ve yazılım geliştirme ürünlerinin, iş ortaklarına satışını gerçekleştirmek...

Link Holding’in yurtdışında faaliyet gösteren şirketleri de var. 1994 yılında Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de kurulan Link&A bunlardan biri.. Şirket, Bakü'de, Link paketlerinin yerel  dillere çevrilmesi, Türk cumhuriyetlerine satışı ve satış sonrası hizmetlerinin yürütülmesi faaliyetlerini gerçekleştiriyor.

Link Holding’in en genç şirketi Link Hellas ise 2001’de Yunanistan'ın başkenti Atina'da kuruldu. Şirket,  Link ürünlerinin Yunanistan pazarında satış ve pazarlama faaliyetlerini sürdürüyor.

“Türkiye’nin potansiyeli büyük”

Link Holding Yönetim Kurulu Başkanı Murat Kasaroğlu, kuruluşun öyküsünü şöyle anlatıyor:

“Biz yıllar öncesinde bilişim sektöründe yaşanacak hızlı gelişimi öngörerek sektörün farklı dallarında faaliyet gösteren firmalar kurduk. Her biri  kendi alanında uzman olan bu firmaların çalışma alanları da farklı. Örneğin Link Bilgisayar kurulduğu günden itibaren sadece ticari yazılımlar üretmeye odaklanmışken, LinkSoft Microsoft, CA, Dexar, VestelNet gibi firmaların Türkiye dağıtıcılığını gerçekleştiriyor.

LinkPlus ise Dünyaca ünlü yazılım firması Oracle’ın Türkiye’deki tek distribütörü ve internet tabanlı hizmetler sunuyor. Görüldüğü gibi sektör aynı olmakla birlikte, iş alanları olarak tamamen birbirinden farklı yapılar. Gelişen teknoloji,dünyanın bilişim konusunda geldiği nokta ve Türkiye piyasasının ihtiyaçları bizi pek çok farklı isim altında ve her biri kendi alanında uzman yapılar kurmaya yöneltti. Bu şirketlerin zaman içerisinde sektörde geldikleri konum, gerçekleştirdiği başarılı çalışmalar ve yatırımlar bizi bu firmaları her an denetime açık, kurumsal bir çatı altında toplama düşüncesine itti.

Profesyonel bir yönetim anlayışı ile firmaların ihtiyacı olan finans, yönetim, danışmanlık, lojistik gibi hizmetlerini tek kaynaktan temin edebilecekleri Link  Holding kuruldu.”

Türkiye’de bilişim sektöründe faaliyet gösteren holdinglerin sayıca az olmasını profesyonel bakış açısına bağlayan Kasaroğlu,  “Biz bilişim sektöründe kendimize tek bir yol çizip belki bir firma ile yolumuza devam edebilirdik. Ancak, Türkiye piyasasını ve ihtiyaçlarını göz önüne alarak farklı alanlarda çalışan şirketler kurduk. Bu gün Link Holding, Interpro’nun 1999 yılı araştırmasına göre ilk 20 şirketler grubu içerisinde 8.sırada yer alıyorsa, bu başarının önemli bir göstergesidir. Ayrıca, Türkiye, IT pazarı’nın holdingleşmeye müsait bir pazar olduğunu da ortaya koyuyor” diyor.

LBS HOLDİNG’DE NELER VAR?

Beş şirketten oluşan LBS Grup Şirketleri, teknolojinin çeşitli dallarında üretim ve pazarlama faaliyetlerini sürdürüyor. Grubun çalışan sayısı, Şubat 2001 itibariyle 239’a ulaştı. 30 Haziran 2001 itibariyle gelirleri de 22.3 milyon ABD dolara ulaştı. Yönetim Kurulu başkanlığını Tuğrul Tekbulut’un yürüttüğü LBS’nin temel taşı olan Logo Yazılım Sanayi ve Ticaret A.Ş., entegre iş yazılımlarının üretimine paralel olarak destek eğitim ve danışmanlık hizmetleri sunuyor. 1984 yılında faaliyetlerine başlayan Logo Yazılım, 1999 yılında IT sektöründeki konumunu, ürün ve hizmetlerinin boyutlarını daha iyi tanımlayan LBS (Logo Business Solutions) adıyla yeni bir kurumsal kimlik kazanmış. LBS bugün 2000’e yakın bayi ve 120 bini aşan lisanslı kullanıcıya sahip.

1997’de kurulan Logo Business Software GmbH, LBS ürünlerinin Almanya, Orta ve Doğu Avrupa pazarlarına satışı ve pazarlamasından sorumlu. Logosoft Yazılım Sanayi ve Ticaret A.Ş 1992 tarihinde kuruldu. Uluslararası şirketlerin PC ve yazılım ürünlerinin satışını gerçekleştiren şirket, Türkiye genelinde 1.500 satıcıya Microsoft, Lotus, Symantec, Novell, ve Dr. Solomon gibi markaların yazılım ve donanım ürünlerini pazarlıyor. 1996 yılında kurulan Logo Motif Multimedya ve Elektronik Yayıncılık Sanayi ve Ticaret A.Ş, eğitim sektörüne yönelik yazılımlar geliştiriyor. Logo Motif, kendi ürünlerinin yanı sıra, telif anlaşması altında Dorling Kindersley, Syracuse Language Systems, Ionasoft, IBM, Edmark, Vtech gibi uluslararası şirketlerin ürünlerini Türk diline ve kültürüne adapte ediyor. Logo Yatırım Holding A.Ş LBS’n,in en genç şirketlerinden biri. 2000 yılında kurulan şirket, Grup’un yatırım faaliyetlerini yönlendiriyor.

“ÇOK ÇALIŞMAMIZ GEREK”

Emin Hitay/Teknoloji Holding Yönetim Kurulu Başkanı

Dünyada IT sektöründe faaliyet gösteren holding değil, ancak gruplar olduğunu belirten Teknoloji Holding Yönetim Kurulu Başkanı Emin Hitay, bu konuda şu değerlendirmeyi yapıyor:

“Dünyadaki IT grupları, ölçek olarak Türkiye’de IT sektöründe faaliyet gösteren holdinglerden daha büyükler. İş stratejileri açısından da, dış ülkelerle bağlantıları ve satış oranları anlamında oldukça farklı bir tablo çiziyorlar. Dışsatıma önem veriyorlar ve iyi birer örgütlenmeleri var. Ellerindeki ürünler de kayda değer.

Bizler, fiziksel anlamda üretim yapmıyoruz. Sadece distribütörü olduğumuz ürünlere değer katarak, yazılımlar geliştirerek veya değer katan iş ortaklarımıza bu ürünleri pazarlayarak büyümeye çalışıyoruz. Ancak, ciddi bir birikim de oluşmaya başladı. Türkiye'de ne kadar değişik iş alanlarında iş yaparsanız yapın, sonuçta tüm iş ve şirketleriniz Türkiye sepeti içerisinde yer alıyor. Bu birikimin dışarıda değerlendirilmesi gerekiyor.

Türkiye'de köpük ekonomisinin sona ermesi gibi, dünyada da IT sektöründe bulunan çoğu şirketlerin köpük değerleri olduğu ortaya çıktı. Dünyada yaşanan resesyon, taşların yerine daha iyi oturmasını sağlayacak. Şirket birleşmeleri devam edecek, uzun vadede büyük gelir getireceği söylenen, ancak şu anda zarar eden şirketler yok olacaklar. Müşterinin değerini bilen ve gerçek patronun o şirketin müşterileri olduğu bilincine varan şirketler yükselecekler. Yine Türkiye'ye dönersek; çok çalışmamız gerek çok...”

“TEK ŞİRKETLE İHTİYACA CEVAP VERMEK ZOR”

Esra Otken / Andersen Yönetim Danışmanlığı

Andersen Yönetim Danışmanlığı Bölümü Kıdemli Danışmanı Esra Otken, dünyada ve Türkiye’de teknoloji şirketlerinin holdingleşme eğilimini şöyle değerlendiriyor:

“Dünyada ICT sektöründe holdingleşme yükselen değer olarak karşımıza çıkıyor. Bu hareketin temelinde, teknolojik hizmet ve ürün yelpazesinin genişletilmesinin yanında, ürün ve hizmet içeriklerinin zenginleştirilmesi ve müşteri bilgilerinin paylaşılması da yatıyor. Yeni ekonomide müşterilerin artan taleplerini tek bir şirketin karşılaması çok zor. Uçtan uca (end-to-end) çözüm sunmak, en büyük rekabet avantajı.

Türkiye’de IT sektöründe holdingleşme, şimdilik farklı uzmanlıkların bünyeye katılması olarak ilerliyor. Teknoloji sektörünün bileşenlerinin her geçen gün, teknolojinin gelişim hızına paralel olarak arttığı bir gerçek. Dolayısıyla, yeni hizmet alanlarının artması ile teknoloji şirketleri bünyelerine yeni uzmanlıklar katmayı deneyecekler. Ancak, talepteki artışa ve hizmet arzına bağlı olarak holdinglerin bünyesinde yeni oluşumlar beklemek, ya da yeni işbirliklerine girmek, IT sektörü için kaçınılmaz.

Probil, Bordata ile birleşmesini 2000 yılı içinde tamamladı. IBM’in yetkili satıcısı Bordata’nın Probil Grubu’na katılmasıyla Probil yaygınlığını artırdı ve farklı müşteri ihtiyaçlarını karşılayabilecek duruma geldi. Basında yer aldığı üzere önemli bir yabancı finans kuruluşu ile stratejik ortaklık yaparak sermaye yapısını güçlendirdi. Firma e-business ve ERP uygulamalarına da odaklanarak katma değerli yazılım hizmetleri alanında söz sahibi olmak, bütünleşik çözümler sunan bir yapıya ulaşmaya çalışıyor.

Bu hedefler doğrultusunda en önemli ihtiyaç kurumsallaşma ve gerekli insan kaynağının ve bilgi sistemlerinin oluşturulmasıdır. Şirketler böylelikle, daha sadeleştirilmiş bir organizasyon yapısına sahip olacak, konusunda uzman şirketler bünyede barındırılacak, yaygınlık artacaktır”.