“E-Ticaretin” Gerçek Yıldızı

Önce başarılı örnekleri geldi. Dünyadan Expedia.com, Türkiye’den de BookinTurkey.com gibi... Ardından yeni portaller eklendi. 2001 yılında dünyadaki online seyahat satışlarının 24 milyar dolara ulaşması, cazibeyi açıkça ortaya koydu. Bir de bunun üzerine geleceğe yönelik tahminlerin boyutu eklenince, “online turizm” iyice canlandı. 2007’de dünyada 64 milyar dolar, Türkiye’de ise 2008’de 350 milyon dolar satış tahmini var. Uzmanlar, “Online seyahat, dünyada e-ticaretin en hızlı gelişen alanı. Bu gelecekte de devam edecek” yorumun yapıyor.

Güzel bir tatil planlamıştı...Dört günlük bir kaçamak yapacaktı Sevim Hanım. Tatiline hazırlanmak için gazeteleri karıştırmaya, seyahat acentelerini tek tek aramaya, uzun uzun konuşmaya hiç vakti yoktu. Bilgisayarının başına geçti. En büyük seyahat portallarından birine girdi. Uçak biletini alması, Paris’teki otelini ayarlaması ve otomobil kiralaması sadece birkaç dakikasını almıştı...

Rüya gibi değil mi? Bu anlattıklarımız artık kimse için hayal değil. Online seyahat çoktan dev bir sektör haline geldi. Cazibesi Türkiye’de de çok sayıda girişimcinin dikkatini çekti bile...

Turizm sektörü dünyada 475 milyar dolarlık bir pasta. Türkiye’de bu pastanın, yabancılardan sağlanan gelirlerle birlikte 16 milyar dolara ulaştığı tahmin ediliyor. Bazı tahminler ise turizmin cirosunu 20 milyar dolar olarak ortaya koyuyor. 

Dünyada turizm sektörü hızla internet ve bilgi teknolojileri ile entegre oluyor. Araştırma şirketi Jupiter’e göre, 2001 yılında dünyada gerçekleşen online turizm satışları 24 milyar dolara ulaştı. 2007 yılında ise 64 milyar doları yakalaması bekleniyor.

Media Matrix’in araştırması da farklı bir yaklaşımla turizmin gücünü ortaya koyuyor. Buna göre, dünyadaki e-ticaret harcamalarının yüzde 46’sı turizm ürünlerine ait...

Portallar hızlı büyüyecek

Seyahat portalları, internet üzerinde en hızlı gelişen iş kollarından biri. Sektörün 2006 yılına kadar yüzde 26 büyüyeceği tahmin ediliyor. Seyahat portallarının 2006 yılında sadece Amerika’da 15 milyar dolarlık bir büyüklüğe erişmesi bekleniyor.

Online turizm alanındaki bu potansiyeli çok sayıda şirket ve girişimci de keşfetmiş durumda.

ABD’de ve Avrupa’da internet üzerinde otel ve bilet rezervasyonu yapan, tatilde duyulabilecek her türlü ihtiyaca ulaşılabilecek hizmetler sunan ünlü “online seyahat” şirketleri ortaya çıktı. ABD’de “expedia.com”, Avrupa’da ise “orbitz.com”, bu alanda öne çıkıyorlar.
Türkiye’de de bu konudaki girişimlerin sayısı artmaya başladı. Bir yanda “Bookinturkey.com” ve “Tatilborsasi.com” gibi portallar var. Diğer yanda ise Türk Hava Yolları, İstanbul Deniz Otobüsleri ve Varan gibi seyahat işletmelerinin siteleri faaliyet gösteriyor.

Yurt dışında rekabet kızıştı

Exqeria.com, ABD’de online seyahat sektörünün lideri... Bu portal üzerinden uçak bileti, otel rezervasyonu, araba kiralama ve tatilde ihtiyaç duyulabilecek her türlü hizmete ulaşmak mümkün. Portalın sık kullanımının başlıca nedeni ise sunduğu indirimli paketler. Araştırmalar geçtiğimiz ay expedia.com sitesini 12 milyon, travelocity.com sitesini 10 milyon kişinin ziyaret ettiğini gösteriyor. Bu iki siteyi ise 7 milyona yakın kişi ile orbitz.com takip ediyor.

Avrupa’da ise online seyahat satışlarının 2002 yılında yüzde 46 artması bekleniyor. Bu yıl online seyahate 6.5 milyar euro harcanılacağı öngörülüyor. Avrupa genelinde online seyahat portallarına yapılan ziyaretlerin yüzde 60’ı uçak biletlerine, yüzde 13’ü paket turlara ve yüzde 11i otel rezervasyonlarına yöneliyor.

Avrupa’nın en büyük online seyahat pazarı İngiltere. İngiltere’de Ağustos ayında seyahat portallarını 6 milyon kişi ziyaret etti. Almanya’da ise ziyaret rakamları 5 milyon kişiyi geçiyor. 2006 yılına kadar Avrupa online seyahat pazarının 39 milyar euro büyüklüğüne ulaşması bekleniyor.

Türkiye’deki girişimler

Turizm sektörünün e-iş modeline yatkın bir alan olması, “online seyahat” işinin cazibesini artırıyor. Türkiye’de de bunu fark eden şirketler ve girişimciler şimdiden harekete geçtiler. “BookinTurkey.com”, “Ekobilet.com” ve “Tatilonline.com”, bunlardan bazıları.

Koç Grubu şirketlerinden olan BookinTurkey yetkilileri, turizm sektörünün bilgi teknolojileri açısından gelişmeye çok açık, bakir bir pazar olduğunun altını çiziyor. BookinTurkey Genel Müdürü Mehmet Ali Akarca, “BookinTurkey’nin misyonu sadece seyahat portalı olmakla sınırlı değil. Bunun yanı sıra, teknolojik anlamda online pazarlamadan sistem desteğine, hosting hizmetlerinden gelecekte telekomünikasyona kadar çok geniş bir yelpazeyi kapsayan bir çözüm ortağı olarak faaliyet göstermektir” diyor.

BookinTurkey, 2002 yılının ilk yarısında 10 bin adetin üstünde otel rezervasyonu satışı gerçekleştirdi. Uçak bileti alanında yapılan satışların anlaşmalı oldukları acenteler tarafından sağlanırken, ayrıca mavi yolculuk, araba kiralama, yurt dışı fuar seyahatleri ve kurumsal rezervasyon gibi hizmetler de sunuyorlar.

Ekobilet’in hedefi

Mevcut seyahat acenteleri de online ortama geçmek konusunda istekli. Trek Turizm 1980 yılında kurulmuş. Firma online seyahat sektöründe “ekobilet.com” sitesi ile hizmet veriyor. Trek Turizm Bilet Satış Müdürü Tarık Özot, bu alana, pazardaki yerlerini koruyabilmek ve rekabete ortak olmak için girdiklerini söylüyor.

Ekobilet.com’da özel indirimli uçak biletleri de sunuluyor. Ekim 2002 itibariyle 300’den fazla online satış gerçekleştirildi.  Şu sıralar satış rakamları çok yüksek olmasa da gelecek için iddialı hedefler koymuşlar.

Türkiye’de online seyahat acentelerinin yaygınlaşacağını öngören Tarık Özot, başarının müşteriye kaliteli hizmet sunmakta olduğunun altını çiziyor. Tarık Özot, “2005 y��lına kadar da sektörün cirosunun yüzde 6 ile 8 ‘inin internet üzerinde gerçekleşeceğini tahmin ediyoruz” diyor.

Girişimcilerin ilgisini çekiyor

Tatilonline.com, 1999 yılında kuruldu. Ezop Travel Turizm’e bağlı olan firma, 105 ülkede otel rezervasyonları, bağımsız turlar, paket turlar ve ayrıca balayı paketleri sunuyor. Şirketin kurucusu  olan Kerem Toroshan Şen, online seyahat işine girmelerinin nedenlerini şöyle açıklıyor:

“En önemli etki gelişen teknolojide. Dünyada geliştirilen seyahat siteleri, bize örnek oldu. Artık uluslar arası yolcular, bu gibi teknolojik yöntemlerle bilgi edinmek istiyorlar. Biz de Türkiye’nin kendi potansiyelini daha iyi değerlendirmek ve tanıtmak için online seyahat alanına girmeye karar verdik.”

Kerem Toroshan Şen, Tatilonline.com dışında kendi özkaynakları ile 6 tane daha site hazırladıklarına dikkat çekiyor ve “Türkiye’de online seyahat alanında hala yeterince site yok. Olanlardan ise çok azı ciddi hizmet verebilecek düzeyde” diyor. 
 
ONLINE SEYAHAT SEKTÖRÜNÜN POTANSİYELİNİ ANLATAN RAKAMLAR

Online seyahat sektörünün ulaştığı noktayı en iyi anlatan rakamlar şöye özetlenebilir:

* Jupiter araştırma şirketine göre, online seyahat ve turizm sektörünün satışları 2001 yılında 24 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bu rakamın 2007 yılında 64 milyar dolara çıkması bekleniyor.

* BookinTurkey yetkilileri, 2008 yılına kadar Türkiye’de online seyahat sektörünün 350 milyon dolara ulaşacağını tahmin ediyor.

*Seyahat portalları, e-iş içinde en hızlı ve en çok büyüyen sektör. 2006 yılına kadar sektörün yüzde 26 büyümesi öngörülüyor ve sadece ABD’de 15 milyar dolarlık bir büyüklüğe ulaşması bekleniyor.

*Online seyahat işi, internet üzerinden yapılan satışların yüzde 41’ini oluşturuyor. Sadece 2001 yılının son çeyreğinde online seyahate 4 milyar dolar harcandı.

*Portallarda yapılan satışların yüzde 68’ini tatil amaçlı olanlar, yüzde 33’ünü ise iş seyahatleri oluşturuyor. Portallerden alışveriş yapanların yüzde 33’ü otomobil de kiralıyor.

*Sadece geçtiğimiz mayıs ayında expedia.com`u 12 milyon 800 bin kişi ziyaret etmiş. Bu da “expedia.com”u tüm web sayfaları içinde yüzde 9.9`luk pir payla en çok ziyaret edilen site yapıyor..

*Online seyahat sitelerini kullananlarin yaş ortalaması 41 ve yüzde 65`e yakını üniversite mezunu. Portalları ziyaret edenlerin yüzde 48`i erkek, yüzde 52`si bayanlardan oluşuyor.

DÜNYADAN İKİ BAŞARILI ÖRNEK

Bu işte en büyük olan iki seyahat portalının ulaştığı başarılı rakamlar sektörün potansiyeline işaret ediyor:

EXPEDIA.COM’UN BAŞDÖNDÜREN YÜKSELİŞİ Sektörün liderlerinden “Expedia” online seyahat portalı 6 bin otel, 450 havayolu, 43 binden fazla da taşımacılık şirketi ile çalışıyor. Bugüne kadar siteden 2 milyon 600 binden fazla otel rezervasyonu satıldı.

2000 yılında 59 milyon kişi internet üzerinden expedia.com’u kullanarak tatilini satın almış. Bugüne kadar expedia.com`u ziyaret edenler site içerisinde 437 milyon sayfa açmışlar.

TRAVELOCITY.COM 34 MİLYON ÜYEYE ULAŞIYOR Amerika`nın en büyük online seyahat portallarından biri olan “travelocity.com”, 700 havayolu, 55 bin otel, 50 araba kiralama firması, 6 bin 500 mavi yolculuk şirketi ile çalışıyor. Bu portalın 34 milyon üyesi var. Amerika’nın 6’ıncı en büyük turizm şirketi. Travelocity.com interneti kullananların yüzde 11’ine ulaşıyor, dakikada siteyi 16.8 kişi ziyaret ediyor. Sitede ayda 305 milyon sayfa açılıyor.