Sanal Ödeme Ne Getirecek?

Finans, internete en hızlı uyum sağlayan sektörlerden. Dünyanın her tarafından internet bankacılığı hızlı gelişiyor, finansal hizmetlerin online ortama taşınmasına tanık oluyoruz. Son birkaç yıldır ise “Online para transferi” (Online payment), rüzgarı esiyor.  Hesaptan hızlı ödeme, e-wallet ve EBBP adlı üç uygulamayla yayılan bu sistem için dev kuruluşlar da kolları sıvadı. Bazıları büyük ortaklıklar peşinde...

Geçtiğimiz beş yıla damgasını vuran “yeni ekonomi”, adeta vaatler ekonomisiydi. Uzmanlar, internetin birçok alanda devrim yaratacağını öne sürüyorlardı. Bu tahminler bazı alanlarda tutmazken, bazı alanlarda kısmen de olsa gerçekleşti.

İnternetin bir ölçüde başarılı olduğu sektörlerden birisi de finansal hizmetler oldu.

Bugün Batı ülkelerinde internet kullanıcılarının yarısından fazlası, birçok işlem için internet bankacılığından yararlanıyor. Son dönemde ise bu alanda farklı bir segmentte yükseliş yaşanıyor. Yıldızı parlayan bu alanın adı da “Online payment” (Online para transferi)...

Online para transferi ifadesi, genel olarak elektronik ortamda yapılan ödemeleri ve para transferlerini anlatmak için kullanılıyor. Bu transferler internet veya diğer elektronik bağlantılar üzerinden gerçekleştiriliyor. Ancak, bugün yaygın olarak kullanılan bir altyapı olduğu için, internet üzerinden yapılan transferler çok daha fazla gelecek vaat ediyor. Bu nedenle de “online para transferi”denilince, genel olarak internet üzerinden yapılan transferler anlatılmak isteniyor.

Bugün bu anlamda yaygın olarak üç tür online para transfer çeşidi bulunuyor. Bunlar “e-wallet (e-cüzdan)”, “EBPP (Elektronik Fatura Tanıtımı ve Ödemesi)” ve “Hesaptan hızlı ödeme” sistemleri...

PayPal’in örnek sistemi

Bugün sanal ortamda kredi kartı ve hesaptan yapılan hızlı para transferleri en yaygın olarak kullanılan ödeme türleri... Bu yaygınlığın en önemli nedeni, sistemin hızlı para transferine olanak tanıması. Yaklaşık 16 ay önce kurulan PayPal şirketi, bu sistemin en başarılı örneği...

Bugün 7.5 milyon civarında kullanıcısı bulunan PayPal oldukça basit bir mantıkla çalışıyor. Öncelikle kişinin 5 dolar ödeyerek sisteme üye olması gerekiyor. Kullanıcı kredi kartı veya banka hesabından aktarmak istediği miktarı siteye bildiriyor. Paranın aktarılacağı hesabın sahibi e-posta ile haberdar ediliyor. Bu e-posta’da bir link bulunuyor. Alıcı bu linkteki bilgileri doğrulayınca, para transferi onaylanmış oluyor.

Ancak, paranın gerçekten banka hesabına aktarılması  ortalama üç gün alıyor. Bu sistemin en büyük dezavantajı belirli miktardan fazla para transferine izin vermemesi.
Site sayısı artıyor

BillPoint, BidPay ve eMoneyMail, bu tarz online para transferine olanak tanıyan diğer başarılı şirketler... Tüm bu siteler de benzer sistemle çalışıyor ve neredeyse aynı alanlarda hizmet veriyorlar.

Kişiler birbirlerine para göndermek veya küçük miktarlardaki faturalarını ödemek için bu sitelerden yararlanıyor. Bu sistemin rakipsiz olduğu bir diğer uygulama da açık artırmalar. Çünkü, ürünlerini satan insanlar, karşı tarafa ürünü göndermek için ödemenin hemen yapıldığını öğrenmek istiyorlar. Bunu hızlı bir şekilde gerçekleştirmenin en ideal yolu da bu sitelerden yararlanmak.

İnternetteki cüzdanınız

Birçok uzman, hesaptan hızlı para transferine olanak tanıyan bu sisteme kuşkuyla yaklaşıyor. Çünkü, para transferi gerçekleşirken, diğer siteler kullanıcının kredi kartı numarasını görebiliyor. İşte bu sakıncayı gidermek isteyen girişimciler, hemen yeni bir sistem geliştirmişler. Alternatif  online para transferi”nin adı ise e-wallet (e-cüzdan). E-wallet da küçük miktarlardaki transferler için kullanılıyor. American Online, Yahoo ve Microsoft gibi internet devlerinin e-wallet servisleri bulunuyor.

Bu teknolojiyi kullanmak için yapılması gerekenlerden biri de üye olmak. Kullanıcı bu siteye kredi kartı gibi kişisel bilgilerini giriyor. Üyenin e-wallet’ı kullanabilmesi için hesabında para olması gerekiyor.

Bu sistemin en büyük avantajı, güvenilir olması ve hızlı alışverişe olanak tanıması. Ancak, kullanıcı, sadece e-wallet şirketinin anlaşmalı olduğu sitelerden alışveriş yapabiliyor. Örneğin American Online’dan e-wallet almış bir kişi, bunu sadece bu şirketin servisleri içerisinde kullanabiliyor.

Microsoft, bu dezavantajı azaltmak için, Cheaptickets.com, Expedia ve Furniture.com gibi birçok perakendeci ile anlaşma yaptı. Böylece kullanıcıların çok daha fazla servisten yararlanmasını hedefliyor.

Şirketlere özel sistem

“E-wallet” ve “hesaptan hızlı ödeme”,  bireyler arasında ya da bireylerin şirketlere yaptıkları ödemelerde kullanılabiliyor. Daha büyük ödeme içeren şirket transferleri için ise farklı bir sistem devreye girdi. EBPP (Elektronik Fatura Tanıtımı ve Ödemesi), adı verilen bu sistem, şirketlerin fatura, çek ve e-posta gibi prosedürlerden kurtulmasını amaçlıyor.

EBPP hizmetini şu anda CheckFree, E-lysium ve PayTrust gibi şirketler sunuyor. Bu hizmetten yararlanmak isteyen şirketlerin, önce üye olmaları gerekiyor. Ardından da  para transferi edebilmek için servis sağlayıcısına talimat veriliyor. Servis sağlayıcı şirket, anlaşmalı olduğu bankadan işlem için onay alıyor. Onay alındıktan sonra para transfer edilebiliyor.

Bu sistemde para kullanıcının çek hesabından istenilen hesaba aktarılabiliyor. Ancak, paranın gerçekten hesaba aktarılması 10 günü bulabiliyor. Uzmanlar, bunu sistemin en olumsuz özelliklerinden birisi olarak gösteriyor.

Yeni ödeme sistemleri yolda

Yetkililer, bu kadar büyük zaman kaybının, şirketlere maliyetinin ağır olduğuna dikkat çekiyorlar. Bu nedenle de sistemin yaygınlaşması, bu haliyle zor görünüyor. Üstelik, EBPP’de tek sorun sadece geç ödeme değil. Sistem, B2B (Business to business) uygulamaları için gerekli milyon dolarlar düzeyindeki para transferine olanak vermiyor. Bu da ��marketplace (pazaryeri)”lerin çok büyük müşteri kaybına  uğramasına neden oluyor.

ABD’nin önde gelen araştırma şirketi Yankee Group uzmanlarından Lisa Williams, “Bugün B2B pazaryerlerinin en büyük sorunu, gerçek anlamda para transferine olanak vermemesidir. Pazaryerlerinde sıra para transferine gelince, işlemler klasik yöntemlerle yapılıyor. Bu nedenle birçok şirket pazaryeri kullanmaktan vazgeçiyor” diyor.

Ancak, sektör yetkilileri, B2B para transferi endüstrisinde, girişimciler ve kullanıcılar için çok büyük fırsatlar bulunduğunu iddia ediyorlar. Buna göre, önümüzdeki dönemde bu alanda ciddi gelişmeler yaşanacak.

Giga Information Group danışmanlık şirketi uzmanlarından Penny Gillespie’in de bu yönde beklentileri var. Gillespie şu tahmini yapıyor:

“Biz online ödeme endüstrisinin en fazla B2B’de gelişme göstereceğine inanıyoruz. Bu yılın sonu için toplam B2B işlemlerinin yüzde 88’i klasik şekilde kağıt çekler ile gerçekleşecek. Bu rakam iki yıl içerisinde yüzde 75’e düşecek. Aradaki fark yeni ödeme sistemleriyle gerçekleştirilecek. Bugün birçok şirket konuyla ilgili olarak çalışıyor.”

DEV ŞİRKETLER YATIRIM İÇİN ORTAKLIKLAR KURUYOR

B2B’ye yönelik ödeme servisi vermek için bankalar, finans şirketleri, pazaryerleri ve teknik altyapı sağlayıcıları hızla bir araya geliyorlar. Bu amaçla sadece geçtiğimiz ağustos ayında üç ittifak kuruldu. Bunlar Ariba Commerce Services Network,  FinancialSettlementMatrix.com ve MarketMile. Sanal ödeme servisi veren Ariba, Bank of America ve ABN AMRO gibi dev bankaların stratejik desteğini almış durumda.

Bir pazaryeri olan MarketMile ise kredi kartı şirketi American Express ve teknoloji şirketi Ventro tarafından destekleniyor.

Yeni bir ödeme şirketi olan FinancialSettlementMatrix.com ise hem Wells Fargo ve Citigroup gibi finans şirketlerinin hem de i2 Technologies ve Enron gibi teknoloji şirketlerinin desteğiyle kuruldu.

Tüm bu sistemler temel olarak EBPP sistemine benzer mantıkta çalışıyor. Şirketlerin bu ortaklıklardan birkaç beklentisi var. Öncelikle beraber hareket ettikleri için çok büyük teknoloji yatırımı yapabilecekler. Bu banka ve teknoloji şirketlerinin hali hazırda milyonlarca müşterisi bulunuyor. Böylece kurulan ortak ödeme şirketleri müşterileri çok daha yakından kontrol edebilecek.

Ortaklıkların bir başka temel neden ise online para transferinin yaygınlaşması için ortak standartların gerekliliği. Online ödeme şirketlerine altyapı hizmeti veren Clarus Şirketi Pazarlama Müdürü Steve Farr’a göre, bugün online ödeme sistemleri ile ilgili en büyük sorun, standartların yetersiz olması. Uzmanlar, önümüzdeki dönemde de büyük gruplar arasında ortaklıkların artacağını ve şirketlerin ortak standartlar belirlemeye çalışacağını iddia ediyorlar. Farr, sektörde yaşanacak muhtemel gelişmeleri şu şekilde özetliyor:

“Önümüzdeki yıllarda birçok banka, teknoloji firması ve pazaryerinin bir araya geldiğini göreceğiz. Tüm bunların sonucunda çok daha güvenli ve hızlı online para transferi yapılabilecek.”
 
ÜÇ SİSTEMİN GELECEĞİNİN ANALİZİ

Steve Farr / Clarus Şirketi Pazarlama Direktörü

Clarus, online para transferi sağlayan şirketlere altyapı hizmeti veren en büyük şirketlerden biri... Bu şirketin pazarlama direktörü Steve Farr, online para transferinin geleceğiyle ilgili beklentilerini şöyle açıklıyor:

“Bugün bu sistemleri üçe ayırarak değerlendirmeliyiz. Birincisine, ‘hızlı ödeme sistemi’ diyebiliriz. Bu sistem PayPal türü şirketlerin yaptığı küçük para transferlerini kapsıyor. Bugün PayPal’ın 7.5 milyon kullanıcısı var. Bu alandaki diğer şirketler de iyi bir gelişme gösteriyor. Ben bu uygulamanın düzenli olarak gelişmeye devam edeceğine inanıyorum. Ancak, bu uygulamada çok büyük bir patlama yaşanmayacak.
İkinci sistem ise e-wallet. Bence bu sistem de çok hızlı gelişmeyecek. Çünkü, kullanım alanı şimdilik oldukça sınırlı.

Üçüncü sistem olan EBPP, bence en fazla potansiyele sahip olan uygulama. Bu sistemde diğer ikisine kıyasla daha büyük miktarlarda para transfer ediliyor. Ancak, bu miktarlar mevcut B2B uygulamaları için yeterli değil. Önümüzdeki dönemde büyük bankalar, teknoloji firmaları ve B2B pazaryerleri bir araya gelerek bu sistemi geliştirecekler. Çok büyük yatırım yapacaklar. Standartları belirleyecekler. Böylece çok daha büyük miktarlar güvenli şekilde transfer edilebilecek. Ancak, bunun bir anda olacağını iddia etmiyorum. Ciddi gelişmelerin yaşanması en azından birkaç yılı alacaktır. Ancak, söylediğim gibi bu alanda büyük bir potansiyel var ve herkes pay kapmak için uğraşıyor. Bu da gelişmeleri hızlandıracaktır.”