Tübitak’tan Ar-Ge Daveti

Doç. Dr. Serhat Çakır / ODTÜ Öğretim Üyesi    Türkiye’de teknoloji ve araştırmanın öncülerinden olan TÜBİTAK, yeni bir çalışmaya imza atıyor. Vizyon 2023 projesi kapsamında gerçekleştiri...

1.07.2004 03:00:000
Paylaş Tweet Paylaş
Doç. Dr. Serhat Çakır / ODTÜ Öğretim Üyesi  
 
Türkiye’de teknoloji ve araştırmanın öncülerinden olan TÜBİTAK, yeni bir çalışmaya imza atıyor. Vizyon 2023 projesi kapsamında gerçekleştirilen projelerin adı ise TARABİS ve ARBİS… TARABİS, her sektör ve ilden şirketlere AR-GE danışmanlığı ve hizmeti sunmayı amaçlıyor. Böylece, araştırmacı, mekan ve cihaz yatırımı olmaksızın AR-GE yapmanın kapılarını açıyor. ARABİS ise araştırmacı profili çıkarmayı amaçlıyor. Sistemin koordinatörü Doç. Dr. Serhat Çakır, “TARABİS, iş dünyasına en elverişli AR-GE yatırımın kapısını açacak” diye konuşuyor.  
 
Üreticileri ve AR-GE merkezlerini bir araya getirmeyi hedefleyen TÜBİTAK, Vizyon 2023 kapsamında geliştirdiği TÜBİTAK AR-GE Altyapı Bilgi Sistemi(TARABİS) ile, firmalara etkin ve ucuz AR-GE çalışması yapma olanağı sunuyor. Sistemler sayesinde, firmalar ihtiyaçları olan AR-GE malzemeleri ve projelerini, AR-GE merkezleri de çalışma olanaklarını ve AR-GE çözümlerini duyuracaklar.  
 
Vizyon 2023’ün diğer projesi Araştırmacı Bilgi Sistemi (ARBİS) ise araştırmacıların CV’leri ve çalışma alanlarına ait bilgilerini sunuyor, araştırmacıların birbirleri ile iletişim kurmasını sağlıyor.  
 
TÜBİTAK, ARBİS ve TARABİS adını verdiği iki projeden oluşan Vizyon 2023 Projesi kapsamında, Türkiye’de kullanılan ve ihtiyaç olan teknolojiyi belirleyerek, AR-GE çalışması yapan araştırmacılarla sektörleri bir araya getiriyor.  
 
TARABİS, Türkiye’de AR-GE çalışmalarında kullanılan makine, teçhizat ve sistemlerin bulunduğu yer ve kullanım bilgilerini kamu sektöründe ve özel sektörde AR-GE çalışması yapmak isteyen, ancak yeterli donanıma sahip olmayan herkese sunacak. Sistemde hangi laboratuarın nerede olduğu, hangi cihazlara sahip olduğu, hangi cihazlara ihtiyaç duyduğu, sahip olduğu cihazların kalite ve kullanım bilgileriyle birlikte yer alacak. Kuruluşlar da hangi tür AR-GE çalışmasına ihtiyaçları olduğunu belirtecekler, sistemde laboratuarların bilgilerini de görebilecekler.  
 
TARABİS sayesinde, kuruluşların elinde bulunan, ancak yeterince yararlanılamayan makine ve teçhizatlar tam kapasite kullanılır hale gelebilecek. Ayrıca, AR-GE çalışması yapmak için yeterli donanımı olmayan kuruluşlar da, deneyimli çalışanlar ve yeterli donanım ile AR-GE faaliyetlerini eksiksiz yapmış olacaklar.  
 
TÜBİTAK’ta Vizyon 2023 Projesi’ni yürüten, aynı zamanda ODTÜ öğretim üyesi olan Doç. Dr. Serhat Çakır, endüstri arasında işbirliği ve iletişim sağlaması açısından TARABİS’in çok büyük bir adım olduğunu ifade ediyor. Özellikle sanayiciler için AR-GE çalışmalarının hayati önem taşıdığını belirten Doç. Dr. Çakır, sistemin AR-GE laboratuarlarında geliştirilen proje sayısını da arttıracağını söylüyor. Haziran ayının ilk haftasında kullanılmaya başlayacak olan TARABİS’i ve getirilerini Doç. Dr. Serhat Çakır anlattı:  
 
TARABİS kullanıcıları nasıl bir avantaja sahip olacak?  
 
Ulusal AR-GE altyapısı ile ilgili olan TARABİS projesi çok önemli. AR-GE çalışmalarında kullanılan makine, cihaz, teçhizatın Türkiye’de nerede ne kadar bulunduğunu bilmek mümkün değil. Çünkü, bunlar kayıtlı değil. Değişik yerlerde, değişik laboratuarlarda pek çok sistem var. Ama bu laboratuar ve sistemlere ihtiyacı olanlar, neyi nerede bulacaklarını bilmiyorlar.  
 
TARABİS ile ihtiyaç duyulan AR-GE  laboratuar ya da sistemine ulaşma kolaylaşacak. Hem de Türkiye’nin sahip olduğu AR-GE malzeme ve laboratuar sayıları da ortaya çıkmış olacak. Sistemin TÜBİTAK’ta testlerini ve düzeltmelerini yaptık. Haziran’ın başında da genel kullanıma açıldı.  
 
TARABİS üreticiye ne kazandıracak?  
 
Biz AR-GE yatırımlarına dikkat etmek zorunda olan bir ülkeyiz. Çünkü, Türkiye çok zengin değil. Kısıtlı kaynağı en iyi şekilde kullanmak için, neyin nerede olduğunu bilmek gerekiyor. AR-GE çalışmalarında kaç proje yapıldı? Nerede hangi teçhizat kullanılıyor? Hangi alanlarda hangi malzemelere ihtiyaç duyuluyor? Bu soruların cevapları, oluşan veri tabanından alınabilecek. Sistem AR-GE bölüm başkanlarının görebileceği şekilde 24 saat açık olacak.  
 
Hem sektörlerin hem üniversitenin işine yarayacak bir proje…  
 
Bu sistemin en önemli görevi, üniversite ile sektörler arasında köprü oluşturmak. Şu anda kimse kimsenin ne yaptığını tam bilmiyor. Özellikle bu yolla sanayicinin yaptığı AR-GE çalışmaları, örneğin bir üniversite bölümüyle işbirliği gerçekleştirmesi kolaylaşacak. Örneğin, bir boyanın kalitesini ölçtürmek istiyorsa, bunu en iyi nerede yaptırabileceğini bilebilmesi bu sistem ile mümkün. Hem sanayici için çok yararlı, hem de üniversiteler için.  
Hemen hemen hiç kullanılmayan laboratuarlar dururken, üretici o laboratuarda boş duran makineye ihtiyaç duyup o makineyi almaya kalkıyor. Üstelik çoğunlukla da makineyi bilgisizlik nedeniyle doğru şekilde kullanamıyor. TARABİS bunları da ortadan kaldıracak.  
 
Hangi sektörden daha fazla ilgi bekliyorsunuz?  
 
TARABİS, özellikle sanayicinin laboratuarlarla bağlantısını sağlayacak. Sanayicilerin AR-GE çalışmalarına çok önem vermeleri gerekiyor. Son zamanlarda önem verdikleri de görülüyor zaten. Bir şeyler yapmaya çalışıyorlar, ama bilgisizlik var.  
 
Üniversiteler ve sektörler birleşebilmeli. Bu çok önemli bir amaç. Sanayici, daha iyi üretebilmek için bir AR-GE çalışmasını çoğunlukla yapamıyor. O çalışmayı yapmak için daha büyük yatırımlar gerekiyor. Ama üniversitelerde zaten bu aletlerin çoğu var. Götürüp orada o testleri gerçekleştirebilir. Üniversiteler ve laboratuarlarla çalışılırsa, ortaya daha bilinçli AR-GE çalışmaları çıkar. Üstelik, bu çalışmalarla birlikte laboratuara yapılacak yatırım, laboratuarların da kendini geliştirmesini sağlayacak.  
 
TARABİS’in başka ne tür etkileri olacak?  
 
AR-GE çalışmalarını yapan birimler de kendilerini tanıtma fırsatı bulacaklar. Örneğin, bir laboratuar, hangi çalışmaları yaptığını, laboratuarında kimlerin çalıştığını belirtecek. Diğer insanlara kendisini tanıtmış olacak, hem de herkesin bildiği bir gerçek var ki, uluslar arası alanda rekabet olabilmesi için endüstri ve sanayide mutlaka AR-GE çalışması yapılmalı.  
Aksi taktirde gelişmiş ülkelerle rekabet etmenin tek yolu araştırma yaparak onlardan daha iyi ürün, daha iyi hizmet üretebilmek. Satın almakla bu iş olmuyor. Bir bilgiyi sattıklarında, zaten o bilgi rekabet gücünü kaybetmiş oluyor. Rekabet gücünü kaybetmeyen, çok iyi bilgileri de vermiyorlar zaten. En iyisi kendi bilgini üretmek.  
 
TARABİS için ne kadar harcama yapıldı?  
 
Bu projeler için neredeyse hiç harcama yapılmadı. Çünkü, tüm projeler TÜBİTAK’ın kendi içinde projelendirilip, hayata geçirildi. Sisteme ve tüm bilgilere http://tarabis.tubitak.gov.tr adresinden ulaşılabilecek.  
 
Vizyon 2023 kapsamında bir de ARBİS projesi var…  
 
Vizyon 2023 çalışmasının asıl amacı, Türkiye için teknoloji politikası üretmek. Dolayısıyla, teçhizat ve sistemin yanı sıra, bilim ve teknolojide insan girdisi de çok önemli. ARBİS’in amacı, Türkiye’de bulunan araştırıcı, AR-GE personeli ile ilgili tüm bilgileri bir yerde toplayabilmek.  
 
ARBİS’te neler yer alıyor?  
 
ARBİS’te, Türkiye’deki araştırmacıların, AR-GE çalışması yapanların, bilim adamlarının bilgileri yer alıyor. Araştırıcılar, kendileriyle ilgili bilgileri sisteme ulaştırarak kayıt yaptırıyor ve bilgilerini istedikleri zaman güncelleyebiliyorlar.  
 
Birkaç tür bilgi var. Öncelikle kişisel bilgiler var. Daha sonra işyeri bilgileri geliyor. Eğitimi ile ilgili bir bölüm ve AR-GE çalışmaları ile ilgili bir bölüm var. Sistem 24 saat açık. Araştırmacılar, çeşitli yerlere kendilerini tanıtmak için, önceden olduğu gibi bir sürü form doldurmak zorunda kalmayacaklar. http://arbis.tubitak.gov.tr adresinden ARBİS sistemine ulaşarak CV’lerini ve gerekli tüm bilgileri kendi alanlarına bırakabilirler.  
 
Sisteme herkes girebiliyor mu?  
 
Sisteme herkes girip form doldurarak kayıt için başvurabiliyor. Ama kayıtların veri tabanına aktarılması belli bazı süzgeçlerden geçtikten sonra yapılıyor. Öncelikle TC Kimlik Numarası’ndan kişisel bilgiler kontrol ediliyor. Sonra çalıştığı yerin doğru olup olmadığı kontrol ediliyor. Çünkü, veriler gerçekten seçilerek yerleştiriliyor. Şimdiye kadar pek çok araştırmacı başvurusu incelendi ama hepsi kabul edilmedi. Şu ana kadar 4 bin araştırıcı sisteme kayıt edildi. ARBİS çok ilgi görüyor.  
 
ARBİS’ten beklenen nedir?  
 
Birincisi, bilim ve teknoloji üretiminde önemli bir birim, insan gücü. Ama bundan daha önemlisi, Türkiye’de bulunan araştırıcıların kendi aralarında iletişim kurabilmeleri. Yurt dışında eğitim alıp Türkiye’ye yeni gelen arkadaşların bilim çevresinde tanınması, hangi konuyla kimin ilgili olduğunu görme açısından da önemli.  
 
ARBİS’e kayıt olanlar bu sorgulamayı da yapabiliyorlar. TÜBİTAK, birkaç programı bir arada yürütüyor. Değişik projeler geliyor. Proje başvurularını hem burada hem Devlet Planlama Teşkilatı’nda hakemler değerlendiriyor. Hakem ihtiyacı doğduğunda yine ARBİS’ten yararlanılabilecek. ARBİS, bilim dallarındaki insanlardan hakem olarak da yararlanma konusunda bir havuz olacak.  
 
ARBİS ne kadar sürede hazırlandı?  
 
ARBİS’e yeni başladık aslında ama çok hızlı ilerliyor. Geçen yaz ortalarında başlandı ama yaz dönemi olduğu için ilgili insanlar burada değildi. Başvuruları kabul etmeye başladığımız tarihleri başlangıç kabul edersek 6-7 ay oldu. Önce TÜBİTAK kendi bünyesinde bu çalışmayı test etti. Eleştirileri aldık. Sonra da kullanıma sunduk.  
 
TÜRKİYE’NİN AR-GE PROFİLİ ÇIKARILIYOR  
 
ARBİS, Türkiye’nin araştırıcı profilini de çıkaracak…
 
 
ARBİS’in bilgileri Türkiye’nin resmini çizmek için de kullanılıyor. Örneğin, burada kamu sektöründe, özel sektörde kaç araştırıcı var gibi bazı bilgileri de edinebileceğiz. Bunlar hangi konularla ilgileniyorlar, onlar ortaya çıkacak. Çünkü, bu sistem, yalnızca üniversitelerdeki araştırmacıların kullanacağı bir sistem değil. Özel sektör var, kamu sektörü var, KİT’ler var, sivil toplum örgütleri var.  
 
ARBİS, uluslar arası standartlara uygun olarak hazırlandı. Bu ne kazandıracak?  
 
Uluslararası standartlar var. Bilgi teknoloji kodları, patent kodları ve çalıştığı kurum ile ilgili bir takım kodlar var. Türkiye ile diğer ülkelerin, araştırmacı açısından durumu karşılaştırılabilecek. Aynı kod ile sistem kurmanın en büyük yararı bu. Türkiye ve dünya ile ilgili pek çok veri edineceğiz.  
 
Sistem yeterince güvenli mi?  
 
Sisteme giriş serbest olduğu için, daha sıkı şekilde kontrol gerekiyor. Güvenliğin sağlanması çok önemli. Güvenliği sağlamak için insanların sisteme girme hakkını kısıtlayamayız. Bu nedenle denetim yapılıyor.  
 
 

Türkiye ve dünya ekonomisine yön veren gelişmeleri yorulmadan takip edebilmek için her yeni güne haber bültenimiz “Sabah Kahvesi” ile başlamak ister misiniz?


İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

Yorum Yaz