Türkiye tax free alışverişte potansiyelinin 20 kat altında

Potansiyelinin 20 kat altında gerçekleşen tax free alışverişlerini 2024’te dijitalleştirerek hızlandıracaklarını söyleyen Planet Payment Türkiye Ülke Müdürü Mehmet Baykam, “2023’te turizmde nispeten başarılı bir yıl yaşadık ama 2024 çok daha iyi bir yıl olacak. 2024’te hem turizm hem tax free alışveriş tam anlamıyla COVID öncesine dönecek” diyor.

2019’da dijital vergisiz (tax free) alışveriş altyapısını Türkiye’ye getirerek ülkeye giren Planet Payment, son 5 yılını geride bıraktı. Türkiye’ye girer girmez pandeminin başlamasıyla uçuşların ve turizmin büyük darbe alması hem Planet Payment’ın hem toplam tax free alışverişlerinin gerçek potansiyeline ulaşmasına engel oldu. Pandemi sürecini yatırım ve perakendeci anlaşmaları yaparak değerlendiren Mehmet Baykam, 2023’te turizmde nispeten başarılı bir yıl yaşadıklarını ama 2024’ün çok daha iyi bir yıl olacağını söylüyor.

Vergisiz alışverişte 3 milyar dolarlık potansiyeli olan Türkiye’nin, 2023’te bunun sadece 150 milyon dolarını kullanabildiğini belirten Baykam, “Potansiyelinin 20 kat altında gerçekleşen tax free alışverişlerini 2024’te hızlandıracağız” diyor. Bunu da hem artan turist sayısı hem uçtan uca dijital altyapıyla hızlandırdıkları tax free alışverişlerle gerçekleştireceklerinin altını çiziyor.

DÜNYANIN EN İYİ DİJİTAL ALTYAPISI TÜRKİYE’DE

Planet Payment Türkiye Ülke Müdürü Mehmet Baykam, “2023’te turizmde nispeten başarılı bir yıl yaşadık ama 2024 çok daha iyi bir yıl olacak. 2024’te hem turizm hem tax free alışveriş tam anlamıyla COVID öncesine dönecek” diyor.

Dünyada tax free için kullanılan en ileri teknolojik dijital altyapıyı Türkiye’ye kurduklarını söyleyen Baykam, “Türkiye’deki tax free’de uçtan uca dijital altyapıyı kurduk. Bu altyapı sayesinde bütün paydaşlarla yani perakendeci müşterilerimizle, Gelir İdaresi’yle ve gümrükle anlık olarak iletişim içindeyiz. Bir fatura kesildiğinde tüm sistemler online olarak bunu görebiliyor, müşteriler anlık olarak faturalarına ulaşabiliyor. Bizi tax free’de diğer aracı kurumlardan ayıran özelliğimiz tam anlamıyla dijtal olmamız” diye anlatıyor.

HER 3 PERAKENDECİDEN BİRİYLE ANLAŞTI

Planet Payment, 2019’da Türkiye’ye girdi. Tamamen turiste ve turist harcamalarına bağımlı bir iş olan tax free sektörü pandemiden büyük yara aldı. Planet Payment Türkiye Ülke Müdürü Mehmet Baykam da 2019-2023 arasını yapılanmalarını tamamlayarak avantaja çevirdiklerini söylüyor ve şöyle anlatıyor: “Dönemsel olarak kötü bir dönemde başladık. Turiste bağımlı bir  iş yapıyoruz. Pandemide kötü bir durumu, yapılanmamızı tamamlamakla geçirerek avantaja çevirdik. Tüm entegrasyonlarımızı tamamladık. 2023 sonuna kadar tam bir performans gösteremedik. Çünkü potansiyel olarak inişlerin çıkışların olduğu bir dönemdi. 2024 artık pandeminin tamamen unutulduğu, en azından stabil olabileceğini düşündüğümüz bir yıl olacak. 2024’ten çok ciddi bir beklentimiz var. Biz yine de 2019-2023 yılları arasında Türkiye'deki bütün perakendenin üçte birini bünyemize kattık ve bu paydaşlarla çok ciddi bir şekilde yol alıyoruz.”

“2024’TE COVID ÖNCESİNE DÖNECEĞİZ”

Planet Payment Türkiye Ülke Müdürü Mehmet Baykam, Türkiye’de mağazaya giren 100 turistten sadece 13’ünün tax free almak istediğini bunların da yüzde 30-40’ının tax free işlemini tamamlayabildiğini yani vergi iadesini alabildiğini söylüyor. Baykam, 2024’te turizmde önemli bir sıçrama yaşanacağını düşünüyor ve şöyle devam ediyor: “Her geçen gün hem yaptığımız işlemlerin sayısı artıyor hem altyapımızda geliştirmeler yapıyoruz, eksik gördüğümüz yerleri tamamlıyoruz. Hem Gelir İdaresi hem gümrük ile birlikte bu işin daha iyi sürdürülebilmesi için yeşil hat gibi uygulamalarla ya da yolcuların tax free işlemlerinin daha da kolaylaştırılabilmesi için hem havalimanı otoriteleriyle hem perakendecilerle hem de AVM’lerle iş birliği içindeyiz. Bütün rezervasyonlar ve daha önceki trendler gösteriyor ki 2024’te 2019 öncesinin yani COVID öncesinin turizm alışveriş potansiyelini yakalayacağız hatta üstüne çıkacağız.”

“2025’TE YEŞİL HAT TAX FREE’Yİ DAHA DA BÜYÜTÜR”

Bugün İtalya, İspanya, Fransa gibi Avrupa ülkelerinde ve Birleşik Arap Emirlikleri’nde gümrük ve gelir idarelerinin ortak oluşturduğu yeşil hat tax free sürecini oldukça hızlandırıyor. Yeşil hat uygulamasında turistler, tax free iadelerini alma sürecinde belli bir montana kadar ya da belli kriterler içerisinde gümrüğe eşyalarını göstermiyor. Çünkü eğer yolcunun beraberinde götürdüğü eşya bir kıymet arz etmiyorsa ve ‘kaçakçılık faaliyetleri’ içinde değerlendirilemeyecekse bunun sadece bir evrak kontrolü yapılıp geçirilmesi yeşil hat sayesinde mümkün olabiliyor.

Mehmet Baykam da yeşil hat altyapısıyla ilgili paydaşlarla görüşmelerin devam ettiğini söylüyor ve “Yeşil hat 2025’te yürürlüğe girebilir. Yeşil hatla beraber tax free Türkiye’de daha da büyür” diyor. Baykam ayrıca tax free alışveriş sektörünün her yıl en az yüzde 15-20 büyüme potansiyelinin olduğunu belirtiyor ve “Gerçek potansiyeline erişmesi içinse tax free alışveriş bilinirliğinin artması gerekiyor. Yolcuların da tax free işlemlerini Türkiye’de rahat ve kısa sürede tamamlayabilmesi çok önemli. Türkiye’nin uçtan uca dijital tax free altyapısını sağlayan tek şirketi olarak iddialıyız” diyor.

UÇTAN UCA DİJİTAL TAX FREE SİSTEMİ NASIL İŞLİYOR?

Peki Planet Payment, Türkiye’de yabancı yolculara tax free ödemede nasıl bir konfor sunuyor? Baykam, şöyle anlatıyor: “Bütün faturalar üzerinde basılı bir QR kod var. Bu kod kişinin yaptığı tüm alışverişleri ortak noktada topluyor. Yani siz bir Planet Payment üyesi iş yerinden alışveriş yaptığınız zaman size bir QR kod atanıyor ve bu kod içinde bundan sonra yapacağınız tüm alışverişlerin detaylarını tek bir kalemde görebiliyorsunuz. Çünkü üç tane durumumuz var. Birincisi faturanın kesilmesi, ikincis gümrük onayının alınması ve üçüncüsü iadenin yapılması. Faturalarınız kesildiği zaman dökümünü görüyorsunuz. Yine dijitalleşmenin verdiği diğer avantajlardan biri kasa yazılımlarıyla birebir entegrasyonumuz ve perakende noktalarına tahsis ettiğimiz pasaport okuyucularımız. Pasaportları anlık olarak elle girmek yerine -çünkü bir fatura kesilirken sekiz tane girilmesi gereken alan var- pasaport okuyucuyla bir kerede alıyoruz ve hem tapaj hatasını engellemiş oluyoruz hem uzun süren işlemleri çok daha kısa bir sürede tamamlıyoruz. Doğru pasaport bilgilerin girilmesi ve bu kodun birleşmesiyle birlikte yolcuların faturalarının bir kerede bulunmasını sağlıyoruz. Sizin pasaportunuz ya da kimlik bilgileriniz neyse onları bir yerde topladığımız için KVKK’ya ve GDPR’a uygun bir şekilde verileri topluyoruz. Faturanın gümrük onayı alındıktan sonra bir iade noktasına gitmeden normalde üç etap olan faturanın kesilmesi, gümrük onayının alınması ve iadenin alınmasını biz iki etaba düşürüyoruz. Fatura kesiliyor ve gümrük onayını alıyorsunuz, daha sonra QR kodunu okutup tüm faturalarınızın durumunu görüyorsunuz ve gördükten sonra da istediğiniz bir kredi kartına ya da dijital cüzdana paranızı kendiniz aktarabiliyorsunuz. Havalimanı içerisinde herhangi bir üçüncü noktaya gitmeniz gerekmiyor. Türkiye’de tax free sistemi yurt dışından çok daha iyi çalışıyor.”

TAX FREE ALT LİMİTİ ARTIK 1.000 TL

Bir turistin tax free yani KDV iadesi alabilmesi için en az 100 TL alışveriş yapması gerekiyordu bu rakam 1 Şubat 2024 itibarıyla 1.000 TL oldu. Baykam, geçtiğimiz yıllarda alt limitin az ve iadenin düşük olması nedeniyle de turistlerin tax free’den imtina ettiklerini belirtiyor. Avrupa'da birçok ülkede tax free alabilmek için alt limitin 100 Euro’nun üzerinde olduğunu ifade eden Baykam, “Türkiye’de tax free kullanım oranı bu alt limit yükseltilmesinden sonra biraz daha yükselecektir. 2023’te 100 yolcunun sadece 13’ü tax free sürecine girdi bunun da sadece yüzde 30-40’ı iadesini aldı. Aracı kurumların ya da satış yapan şirketlerin bu konuda biraz daha hassas olmaları, satış yapılma esnasında yolculara doğru bilgi verilmesi, farkındalık çok önemli” diyor.

DİJİTALLEŞME TAX FREE KULLANIMINI ARTIRACAK

Dijitalleşmenin tax free’nin sağlıklı bir şekilde büyümesine katkı sağlayacağını aktaran Baykam, “Dijitalleşme tax free alışverişlerinin Türkiye’de dünya standartlarında olmasını sağlayacak. Paydaşlar için özellikle devlet otoriteleri için daha güvenli, daha kontrollü ve bu işin suistimal tarafını daha aza indirecek bir ortam hazırlıyor. Ve en önemlisi dijitalleşme sayesinde raporlama ve bu raporlama sayesinde de yapılacak öngörüler ve bunlarla ilgili alınacak aksiyonlar çok değerli olacak. Bugün herhangi bir tabletten ya da telefondan bir tuşla Türkiye'de kesilen tüm faturaların tüm detaylarına anlık olarak ulaşılabiliyor” diyor.

Baykam, Planet Payment verilerine göre 2023’te en çok alışveriş yapanlarda liderliğin Orta Doğulu ülke vatandaşlarından olduğunu söylüyor, Orta Doğuluları Balkanlar, Rusya ve Türk Cumhuriyetleri vatandaşları izliyor. Sepet ortalamasının 9-10 bin TL olduğunu ifade eden Baykam, “Pandemiden önce Türkiye’de alışverişte ilk 5’e giren Çinlileri yüksek alışveriş potansiyellerinden dolayı geri kazanmalıyız” diyor.

1985 yılında İrlanda’da kurulan ve şu anda 60’ın üzerinde ülkede faaliyet gösteren Tax Free ve Ödeme Sistemleri şirketi Planet; 2019’da Türkiye pazarına girdi. Şirket Türkiye’deki her 3 perakendeciden biriyle iş birliği yaptı. 400 binden fazla farklı üye işyeri ile dünyanın pek çok yerinde çalışan şirketin Türkiye’de; dünyaca ünlü Gucci, Bvlgari, Rolex, Pomellato, Omega, Nike, Columbia, New Balance, Birkenstock, Levi’s, Pandora, Montblanc, Berluti, Zilli, Stefano Ricci, Lego, L’occitane gibi yabancı markalar ile birlikte İpekyol, Yargıcı, Defacto, Spotive, Hatemoğlu, Çift Geyik Karaca, SPX, Flormar gibi yerli perakende markalarıyla da iş ortaklığı var.