Verimli şehirler: Daha azını tüketerek daha fazlasını başarmak

45 yaşındaki Pablo Vaggione, sürdürülebilir kalkınma konusunda uzmanlaşmış bir şehir planlayıcısı. İspanya'da doğmuş ve Latin Amerika, Kuzey Amerika, Batı Avrupa ile Doğu Asya'da 50'den fazla projenin sorumluluğunu üstlenmiş. Harvard Üniversitesi'nde kentsel planlama, tasarım ve iş idaresi eğitimleriyle Birleşmiş Milletler Üniversitesi'nde sürdürülebilir kalkınma eğitimi almış. Vaggione, 70 ülkede temsil edilen bir sivil toplum kuruluşu olan Uluslararası Şehir ve Bölge Planlamacıları Derneği'nin Genel Sekreterliği'ni yaptı ve bir şehir planlamacıları platformu olan Tasarım Çakışmalı Şehircilik'in (DCU) kurucusu.

Bir şehri yaşanılmaya değer kılan özellikleri nelerdir?
Vaggione: Her şehrin kendine has bir iyi yaşam kalitesi tanımı vardır. Bazılarına göre bu, yansımasını istihdam edilen insan sayısında bulurken diğerlerine göre ev iş arasında yapılan yolculuğun kısalığı, geniş bir kültürel cazibe yelpazesi, yaygın kamu güvenliği veya temiz bir havada bulur.

Sürdürülebilirlik ile yaşam kalitesi arasında mutlaka bir bağ olması gerekiyor mu?
Vaggione: Çok yakından ilişkili ancak bu kavramlar birbiriyle özdeşleştirilemez. Yaşam kalitesini nelerin oluşturduğu tamamıyla özneldir. Ancak sürdürülebilir bir şehrin uzun vadede kendi sakinlerine iyi bir yaşam kalitesi sunma ihtimali çok daha yüksektir. Böyle bir şehirde ekonomik ve sosyal gelişmeler sağlıklı ve korunan bir çevreyle dengelenir. Sürdürülebilir bir şehir binalar, ulaşım ağları, sağlık bakımı, eğitim tesisleri ve enerji ile su kaynaklarından kurulu karmaşık bir sistemdir. Bu farklı hizmetlerin tümüne entegre bir sistem gözüyle bakılmalıdır. Etkin bir şehir aslında daha azıyla çok daha fazlasını başarabilir.

Bugün bu alternatif yaklaşımı hangi şehirler benimsiyor?
Vaggione: Uzun vadeli planları içine sürdürülebilirliği katanlar arasında öne çıkanlara örnek olarak Londra, Helsinki ve Kopenhag gösterilebilir. Kolombiya'da, Bogota şehri otobüslere dayanan koordine hızlı bir ulaşım sistemi sunmak için farklı tedarikçilerle birlikte çalışarak devasa trafik sıkışıklığı sorununa çözüm bulabilmişti. Breziya'nın Curitiba şehri ise etkin şekilde trafik planlamasıyla çevre planlamasını birleştirebilmişti. Porto Alegre, yurttaşların kaynakların kullanımı hakkında söz sahibi olduğu ve aktif şekilde ilgilendiği öncü şehirlerden bir diğeri.~

Size göre bugün dünyada yaşanılacak en iyi şehirler hangileri?
Vaggione: Vancouver, Portland, Maine, Kopenhag ve Münih... Bunların hepsi de sürekli  olarak dünyanın en sağlıklı ve müreffeh şehirleri sıralamalarında yüksek puanlar topluyor. Ancak New York ile Londra'nın sonsuz kültürel çekicilikleri, onları olağanüstü cazip kılıyor. Ayrıca Rio ile İstanbul'un da nefes kesen güzellikleri var. Tokyo'nun sınırsız enerjisi devasa bir çekim kaynağı ve Ho Chi Minh şehri de pek çok potansiyele sahip muazzam dinamik bir yer.

Kent planlamacılarının günümüzde yüzleştikleri en önemli sorunlar neler?
Vaggione: Şehirler bugün olağanüstü bir gelişme baskısı altında. Demografi ve iklim değişikliğiyle, aşırı yüklenilmiş altyapılarla ve sınırlı finansal kaynaklarla başa çıkmaları gerekiyor. Şehir yönetimlerinin kendi kaynaklarından çok daha etkin faydalanmalarının bir yolunu bulmaları artık şart. Ve şehir planlamacılarının da şehir yönetiminin optimumlaştırılmasına katkıda bulunacak yönetmelikler ve teknolojiler yardımıyla bir şehrin sürdürülebilir büyümesiyle sonuçlanacak bir yol haritasını belirlemeleri gerekli.

Peki bu süreçte bilgi ve iletişim teknolojilerinin ne gibi katkıları olabilir?
Vaggione: Bilgi teknolojileri sistemleri, sokak lambalarının enerji tüketiminden hava kalitesi ölçümlerine kadar herşeyle ilgili kilit verilerin tamamını birleştirerek şehirlerin çok daha etkin tasarlanmalarına yardımcı olabilir. Bu veriler sayesinde belediye görevlileri yurttaşların alışkanlıklarını tanımlayabilir ve yöneticiler de önemli politika kararları alırken onlardan faydalanabilir.

Gelecekte mükemmel bir yaşam kalitesine sahip bir şehir neye benzeyecek?
Vaggione: Gelecekte yurttaş katılımcılığı bugüne kıyasla çok daha büyük bir rol oynayacak. Bilgili ve adanmış yurttaşları olan şehirler açık ara farkla çok daha iyi şehirlerdir. Her yurttaşın işitilmeyi hak eden bir sesi vardır ve sürdürülebilirliğin başarılmasında aktif yurttaş katılımcılığı çok önemli hale gelecektir.

Silke Webe