Yeni Dönemin 20 Yeni Trendi

2005 yılı, sadece yeni bir yıl değil, yeni bir dönemin başlangıcı olma yolunda sinyaller veriyor. AB süreci, ekonomideki dönüşüm gibi etkenler bunun sebepleri… Bu yeni  dönem, yeni trendleri de beraberinde getiriyor. Sinyalleri 2004’te görülmeye başlayan yeni iş yapış biçimleri 2005’e de damgasını vuracak. Pazarlamada oluşan farklı yaklaşımlar, İK’da uygulanan değişik sistemler, tüketimin yeni çizgisi bu trendlerden sadece birkaçı. Bu değişim rüzgarları, önümüzdeki dönemde de artarak devam edecek.  Capital, 2005 yılına damgasını vuracak bu 20 trendi derledi.

1. ME TOO ÜRÜNLER AZALACAK

Türkiye’de ürün geliştirme konusundaki yetersiz çalışmalar pek çok şirketin en büyük sorunu. Bu durum “me-too” (Ben de varım ya da taklit) ürünlerin piyasada sayılarının artmasına neden oluyor. Geçtiğimiz dönemde de özellikle FMCG sektöründe bu anlamda ürünlerde bir artış yaşandı. Peppers&Rogers Group Genel Müdürü Orkun Oğuz, “me-too” ürünlerin artık her müşteri segmentini memnun etmediğini düşünüyor. Ona göre, bu durumda yaratıcılık da sekteye uğruyor. Müşterilerin önümüzdeki dönemde daha da talepkar hale geleceklerini söyleyen Oğuz, “Şirketlerin de artık bu talebe yönelik çalışmalar yapması gerekecek. “Mee-too” ürünlerde azalma olacak” diyor.

2. PERAKENDEDE RFID DÖNEMİ

Teknoloji artık perakendenin vazgeçilmez bir parçası. Bunun bilincinde olan büyük perakende devleri de teknolojiye önemli miktarlarda yatırım yapmaya başladı. RMS Danışmanlık Genel Müdürü Murat Şahin, teknoloji anlamında sektörün önündeki en önemli konunun RFID (radyo frekansıyla kimlikleme) olduğunu söylüyor. Bu teknoloji sayesinde üreticiyle perakendeciler arasındaki bağın otomatik olarak kontrol edilebildiğini belirtiyor. Metro, Tansaş, Gima gibi sektörün önemli oyuncuları da bu sistemi 2005 yılında hayata geçirmek için çalışmalarını sürdürüyor.

3. ÇOK AMAÇLI OTOLAR

Son dönemde otomotiv sektöründe klasik segmentlerin tasarım açısından birbirine benzemesi dikkat çekiyor. Bu trendle bağlantılı MPV (Multi Purpose Vehicle) denilen, ticari kullanıma da dönüştürülebilen çok amaçlı binek araçlara olan ilgide artış var.

Ford Pazarlama Müdürü Özgür Yücetürk, MPV kategorisindeki araçların küçük ve orta sınıf otomobil platformunda cazip hale geldiğini belirtiyor. İnsanların da farklı fonksiyonel özelliklerinden dolayı bu tür otomobillere ilgi göstermeye başlayacaklarına dikkat çeken Yücetürk, “Bu nedenle 2005’te otomotivde bu tür araçlarda artış olacak. Segment kayışları gündeme gelecek” diyor.

4. YÖNETİCİLER OKULA DÖNECEK

Artık her sektörde pazarlama bilen, operasyon yönetimi kuvvetli, satışta usta profesyonel yöneticilere ilgi artıyor. Sabancı Üniversitesi MBA Programları Direktörü Hakan Orbay, bu nedenle profesyonel yöneticilerin MBA programlarına ilgi göstermeye başlayacaklarını söylüyor. Hatta kariyerinin ilk yıllarında orta kademe yöneticilerin iş hayatlarına ara verip MBA yapmak isteyeceklerini belirtiyor. Ona göre önümüzdeki dönemde MBA programları da üst düzey yöneticilere yönelik daha kısa süreli programlar haline gelecek. 

5. HER YER AKILLANIYOR!

Teknolojiyi yakından takip edenler bilirler. Farklı şirketler tarafından geliştirilen yazılımlar sayesinde ev içinde kullanılan pek çok ürüne artık “akıllı” sıfatı ekleniyor. Önümüzdeki dönemde ise bu anlamda çalışmaların en uç noktaya ulaşması bekleniyor. Fırını ve ocağı kontrol edebilen ve bu sayede yemek yapılırken “şimdi karıştır” gibi, komutlar veren akıllı buzdolaplarından, uzaktan SMS veya internet üzerinden kontrol edilebilen fırınlara kadar farklı pek çok ürünün 2005 yılında piyasaya sürülmesi planlanıyor.

“Akıllı ev” konsepti içinde ise, evdeki ısıyı ayarlayan sistemler, evde sizi fark ettikçe yanan ışıklar ve parmak izi ile açılıp kapanan bilgisayarlar piyasaya sunulacak. Bunun yanında MMS desteğiyle çekilen dijital fotoğraflar istenilen kişinin televizyonuna gönderilebilecek. 2005 yılında bu tür “akıllı” ürünlerin bulunduğu sektördeki satışları en az yüzde 10 artırması bekleniyor.

6. DİJİTAL EĞLENCE BÜYÜYOR

Müzik ve kitap insanları dinlendirmek ve eğlendirmek için kullanılan en önemli araçların başında gelir. Microsoft Genel Müdür Yardımcısı Tansu Yeğen önümüzdeki dönemde, Türkçe müzik indirilebilecek web sitelerinin aktif hale geleceğini söylüyor. Bu sayede dijital müzik çalan ürünlere olan talebin artacağını belirtiyor.

Hatta ülkemizdeki bazı sanatçılar albümlerini ilk bu sitelerde çıkaracak” diyen Yeğen, artık arabalarda müzik dinlemenin de ayrı bir keyif olacağını söylüyor. Önümüzdeki dönemde uydudan müzik sağlanacağını belirten Yeğen, “Türkçe kitapları da elektronik olarak indirebileceğiz. Ödediğimiz ücrete göre bu kitaplar kendilerini belirli sürede imha edecekler” şeklinde konuşuyor.

7. TOPLU KONUTLAR GELİYOR

İnşaat sektöründe yaşanan canlanmanın 2005 yılında da devam etmesi bekleniyor. Yapı Kredi Koray Genel Müdürü Hakan Kodal, arz tarafında artık daha orta kesime yönelik konutların üretileceğini söylüyor. Özellikle toplu konut tarafında büyük bir artış olacağını belirtiyor.

“Şu anda bile Toplu Konut İdaresi’nin Ataşehir’de ihaleye çıkardığı 15 bin adet konut var” diyen Kodal, önümüzdeki dönemde İstanbul Avrupa yakasına yönelik farklı projelerin de hayata geçirileceğini belirtiyor. Sosyo-ekonomik grup olarak da C’nin üzeri, B ve A ekonomik segmentine yönelik konutlarda artış beklentisi olduğunu söylüyor.

8. HİYERARŞİK YAPIYA SON

Hız ve esneklik 2005’te de şirketler için vazgeçilmez kavramlar arasında yer almaya devam edecek. Eylem Danışmanlık Genel Müdürü Kutlu Merih, bu nedenle önümüzdeki dönemde hiyerarşik yapıların yok olacağını düşünüyor. WorkCube matrix yönetim felsefesinin şirketler tarafından uygulanacağını belirtiyor. WorkCube felsefesi, şirketlerin çalışanları, iş ortakları ve müşterileriyle aynı platformda buluşmasını sağlıyor.

Web tabanlı bir e-iş yazılımı olan bu sistemi uygulayan şirketler piramit hiyerarşik yapılardan, kübik matriks yapılara dönüşüyor. Kutlu Merih, dünyada olduğu gibi önümüzdeki dönemde Türk şirketlerinin de bu sistemi uygulayacağını ve hiyerarşik yapıları terk edeceğini söylüyor.

9. İNTERNETTEN TELEKOM HİZMETİ

Önümüzdeki dönemde ADSL (yüksek hızlı internet) in gelişmesi ve Voice Over IP teknoloji sayesinde telekom hizmetleri internet üzerine kaymaya başlayacak. Microsoft Genel Müdür Yardımcısı Tansu Yeğen, bu sayede artık e-postalarımızı, bizi arayan kişileri, hatta telefon faturamızın o an itibariyle ne miktarda olduğunu telefon üzerinden takip edebileceğimizi söylüyor. ADSL’in 2004 yılı sonunda 500 bin kullanıcıya ulaştığını belirtiyor. 2005 yılında ise 1 milyon kullanıcının daha ADSL kullanmaya başlayacağını sözlerine ekliyor.

10. ŞİRKETLERDEN ÇALIŞANA EMEKLİLİK

2005 yılında bireysel emeklilikte kurumsal katılımın artması bekleniyor. Ak Emeklilik Genel Müdürü Meral Ak, kurumsal katılımın, özellikle çok uluslu şirketler ve sektör lideri firmaların gündeminde olduğunu söylüyor. Söz konusu şirketlerin ardından rakiplerinin de bireysel emeklilik sistemine ilgi göstereceğini belirtiyor. Önümüzdeki dönemde sistemin vergi avantajlarının da artmasını beklediklerini söyleyen Ak, “Sisteme katılımcı sayısının 650-700 bin kişiye, fon büyüklüğünün ise yaklaşık 1 katrilyon TL’ye ulaşmasını bekliyoruz” diyor. 

11. MODA ARTIK DAHA DEMOKRATİK!

Dünyada yeni lüks kavramı nedeniyle tüketimde pek çok yeni trend ön plana çıkıyor. Modanın demokratikleşmesi de bunlardan biri. Geçmişte Gucci, Christion Dior gibi isimler modayı yaratırdı. Diğer şirketler de bunları izlemek zorunda kalırdı. Oysa şimdi, Zara, Mango gibi üreticiler tedarik zincirlerini optimize ederek kabul edilebilir kalitede ürünleri 5 ay gibi kısa sürede makul fiyattan piyasaya sunabiliyor. BCG Genel Müdürü Muzaffer Egeli, bu trendin Türkiye’de de yaygınlaştığını söylüyor. Adil Işık gibi firmaların şu anda bu tür bir yaklaşımla çalıştığını belirtiyor. Önümüzdeki dönemde ise bu trendin artarak devam edeceğine dikkat çekiyor.

12. GELİR DEĞİL, İHTİYAÇ ÖN PLANDA

Eskiden parası olan kesim lüks ürünlere yönelirdi. Parası olmayanlar ise kendi gelirine uygun yerlerden alışveriş yapardı. Günümüzde ise bir kişi Gucci bir çantaya çok para verirken, T-shirt’ünü Ulus Pazarı’ndan alabiliyor. Muzaffer Egeli, bu trendin tüketim tarafında hızla ilerlediğini söylüyor. Bazı şirketlerin de özellikle lokasyonlarını buna göre ayarlamaya başladığını belirtiyor.

“Deriden gibi lüks markaların satıldığı yerlerin yanında daha düşük fiyatlı t-shirt ya da etek satan perakendecilerin olmasının nedeni bu” şeklinde konuşan Egeli, önümüzdeki dönemde şirketlerin bu anlamda daha yoğun çalışacağını söylüyor.

13. TÜKETİMİN YENİ GÖZDE ALANLARI

Tüketimi her dönemde şekillendiren farklı değişkenler var. 2005 yılında ise uzmanlar tüketimi 2004 yılı başından başlayan ertelenen ihtiyaçların giderilmesi trendinin şekillendireceği görüşünde. Bu kapsamda 2005 yılında 2004 yılında talebi artan otomotiv ve dayanıklı tüketim ürünlerine olan ilgi de artış bekleniyor.

HTP Tüketici Panel Direktörü Kıvanç Bilgeman, özellikle düşmeye devam eden kredi faizlerinin ve artan taksit sayılarının tüketimin bu yönde artışını tetikleyeceğini söylüyor. Türkiye’de 2005 yılında farklı tüketici gruplarının farklı ürünlere yönelebileceğini düşünen Orkun Oğuz ise ürünlerin farklı tüketici gruplarına göre şekil almaya başlayacağını ve tüketicilerin de niche ürünlere daha fazla yöneleceğini belirtiyor.

14. TEKSTİLDE “DEĞERLİ” ÜRETİM DÖNEMİ

Önümüzdeki dönemde Çin tehdidinden en fazla etkilenecek sektörler arasında tekstil başı çekiyor. Uzmanlar bu tehdide karşı şirketlerin 2005’te markalaşmaya daha fazla önem verileceğini düşünüyor. Konpa Fina Tekstil Genel Müdürü Tunç Alemdaroğlu, katma değerli servis üreten şirketlerin de rekabette öne geçeceğini söylüyor. “Bu nedenle herkes daha iyi servis vermenin peşinde olacak” diyen Alemdaroğlu, şu anda bile şirketlerin Avrupa’dan dizayn desteği alarak sundukları servisin kalitesini artırmaya çalıştıklarını belirtiyor.

2005 yılında akıllı kumaşların da patlama yapacağına değinen Alemdaroğlu, “ Damat-Tween ve Abbate gibi firmalar bu kumaşlarla 2004 yılında deneme üretimi yaptılar. Bu deneme ürünlerin hepsi satıldı. Bu da gösteriyor ki bu kumaşları kullanan şirket sayısı 2005’te artacak.”

15. ARTIK FİYAT VE MARKA ÖN PLANDA

Toplam kalite yönetimi, maliyet düşürme gibi kavramlar artık rekabet farklılığı yaratmak için yeterli değil. Lider pek çok firmanın benzer evrimleri göstermesi buna en büyük etken. Artık şirketler kârlı büyümeyi sağlamak için faklı iş süreçlerine dikkat ediyor.

A.T. Kearney Genel Müdür Yardımcısı Nevra Yener, artık şirketlerin fiyat ve marka kullanımında farklılık yaratması gerektiğini söylüyor. Birçok yöneticinin fiyatlamada geçmiş tecrübelerine dayandığını belirten Yener, “Bu durum da şirketlerin fiyat, marka ve ürün geliştirme koordinasyonunda önemli sorunlara yol açıyor” şeklinde konuşuyor. Yener, önümüzdeki dönemde fiyat ve marka olgusunun her sektör tarafından daha fazla ciddiye alınacağına dikkat çekiyor.

16. MÜŞTERİ YÖNETİMİNDE SADAKAT ENDEKSİ

Müşteri değerini ölçme müşteri ilişkileri yönetiminin önem kazandığı günden beri şirketler tarafından uygulanmaya çalışılan bir yöntem. Peppers&Rogers Group Genel Müdürü Orkun Oğuz, bu anlamda önümüzdeki dönemde hayat boyu değer ve müşteri sadakat endeksleri gibi metriklerin yöneticilerin gündeminde daha fazla yer alacağını söylüyor.

Bunun dışında 2005 yılında ABD’de Don Peppers’ın ortaya attığı ROC (return on customer) trendinin, yani şirket değerinin müşteri değeriyle ilişkisini açıklayan yeni yaklaşımın önemli oranda tartışılmasını beklediklerini belirtiyor.

17. TERFİ DEĞERLEME MERKEZLERİ

İK’da önümüzdeki dönemde terfi uygulamalarının belli kriterlere bağlanarak yapılması hedefleniyor. Mehtap Alanyalı, bu yöntemin son 1 yıldır uygulanmaya başlandığına dikkat çekiyor. Özellikle şirket içi terfilerde, Assessment Center (Değerleme Merkezi) uygulamalarının daha çok talep edilmeye başlandığını söylüyor.

Ona göre, önümüzdeki dönemde bu trend artarak devam edecek. Alanyalı, İK’nın pek çok  fonksiyonunu outsource etme eğiliminin de eskisine göre çok daha fazla artacağına değiniyor.

18. DİJİTAL YAYIN HIZLI BÜYÜYECEK

Önümüzdeki dönemde dijital yayın pazarının yüzde 25 oranında büyümesi bekleniyor. Index Bilgisayar Genel Müdürü Erol Bilecik, dijital yayınlarda kadınlara yönelik hizmetlerde de artış olacağını söylüyor. Bugüne kadar dijital yayına en ciddi tepkinin bu kesimden gelmesini buna neden olarak gösteriyor. KOBİ’lere yönelik de özellikle internet sitelerinde farklı hizmetler sunulacağına değinen Bilecek, “2005 yılında dijital yayın alanında önemli patlamalar beliyoruz” diyor.

19. 2005’E DVD SATIŞLARI DAMGA VURACAK

Bir zamanların gözde teknolojisi olan VCD artık dünyada yerini DVD kullanımına bıraktı. Hatta artık dünyada VCD üretimi yapılmıyor. Türkiye’de de bu trendin etkisinin 2005’te görüleceğine dikkat çeken Profilo Telra Grup Başkan Yardımcısı Göksen Körezlioğlu geçmişte VCD film fiyatlarının, DVD’lere göre çok yüksek olduğunu söylüyor. Artık DVD oynatıcı ve filmlerinin makul fiyatlara çekildiğini belirtiyor.

Körezlioğlu,  “Özetle 2005 yılına DVD satışlarının damgasını vuracağını söylemek yanlış olmayacaktır” şeklinde konuşuyor.

20. BÜYÜK EKRAN TV’YE İLGİ 

Türkiye genelinde 70 ekran ve üstü TV üretim payının üç yıl içerisinde yüzde 25 artması bekleniyor. Bu artışla birlikte büyük ekran TV’lerin pazar payı yüzde 55’e ulaşacak. Göksen Körezlioğlu büyük ekran Plasma TV ve LCD TV maliyetlerinin düşmesinin de tüketicinin satın alma isteğinin bu yöne kaymasını tetikleyeceğini söylüyor. Bunun yanında geleceğin teknolojisi olarak görülen, wireless (kablosuz) iletişim teknolojisinin de önümüzdeki dönemde yaygınlaşacağını belirtiyor. Bu konu üzerinde ev elektroniği üreticisi firmaların ciddi Ar&Ge çalışmaları gerçekleştirdiklerine dikkat çekiyor.

Şeyma Öncel
[email protected]