Cherophabia* ya da mutlu olmaktan korkmak...

Pembe Candaner

Olur mu hiç demeyin. Bu fobiye sahip insanlar mutlu olmaktan ve neşeden uzak durur. Eğer mutlu olurlarsa veya kendilerine iyi bir şey olursa hemen sonrasında başlarına trajik veya kötü bir şey geleceğinden korktuklarından mutluluktan ve neşeden hep kaçarlar. Noemi Lakmaier hem terapist hem de performans sanatçısı olunca yeni performansına da “Cherophobia” adını koyması şaşırtıcı gelmeyebilir. Şaşırtıcı olan kendisinin böyle bir fobisi varken, üstelik tekerlekli iskemle kullanırken, kulakları da pek iyi duymazken ama hiç engel tanımazken bu işe kalkışması. Avusturya kökenli İngiliz sanatçı Noemi Lakmaier, son enstelasyonunda 20 bin rengarenk helyum balonuna asılı olarak kendisini Sidney Opera binasının içinde boşluğa bıraktı ve seyredenlerin şaşkın bakışlarıyla beraber tam 9 saat boşlukta asılı kaldı. Eylül başında Avustralya’da gerçekleşen bu performans aslında Noemi’nin ikinci uçuşu. 2016 yılında İngiltere Londra’daki St. Leonards Kilisesi’nde balonlarıyla havada 48 saat asılı kalmıştı. Sanatçıya göre bu performans tıpkı bu fobideki çelişkiyle bire bir aynı. Balonlarla uçabilecek ama aynı zamanda balonlara bağlı olduğundan, aslında onu geri çekip uçmamasını sağlayan bir gerilim var ve bunun arasındaki bitmek tükenmek bilmeyen savaş onu ilgilendiren asıl konu. Çalışmalarının amacı “ötekini” anlamak. Fiziksel boyuttan, felsefi ve politik boyuta kadar bireyin çevresiyle, kimliğiyle, kendisini algısıyla ve toplumla etkileşimini sürekli olarak araştırıyor. Eşya, birey ve boşluk arasındaki ilişkileri incelerken vücudu da dahil yola kendisiyle çıkıp, güç, kontrol, güvensizlik, şüphe ve ötekileşmenin psikolojik etkilerini sorguluyor. Yapan ve seyredenin arasındaki gerilimi anlamaya çalışıyor ve ötekinin aslında olmadığını onun da kendimiz olduğunu bize gösteriyor. Sonuçta hepimiz insanız. Farklı farklı olsa da hepimizin korku, güvensizlik ve kompleksleri var ve bunlar da bizim birer parçamız. Neden kendimizle yüzleşmek yerine kendimize ve çevremize “öteki”leşiyoruz? Eminim bu aradaki gerilimi yaşamaktan, çelişkilerden ve mutlu olmaktan korkmadığımız zaman yaşam hepimize güzel olacak. Noemi örneği beni tekrar düşündürdü. Sanatla yoğrulmak, sanatla ilgilenmek iyi gelecek bize. Günümüzde sanatçının özellikle sanatçımızın işi çok ve gerçekten çok zor. *Cherophobia (çerofobya)