Sektörün önü açık

Aslı Sözbilir

[email protected]

MADEN SUYU

TÜKETİM Son 4 yılda cirosu yüzde 36 büyüyen maden suyu sektöründe tüketim ise aynı dönemde yüzde 32 büyüdü. 2016 içinde maden suyu tüketimi toplam 690 milyon litreye, kişi başına düşen tüketim ise 11 litreye ulaştı. İhracat gerek Orta Doğu’da yaşanan olumsuzluklar gerekse navlun maliyetlerinin çok yüksek olması nedenleriyle istenilen düzeye ulaşmadı ve 2016 yılında yüzde 3 seviyesinde gerçekleşti. 

ZORLUK Okul kantinlerinde meyveli maden suyunun diğer meşrubatlar kategorisine dâhil edilerek yasaklanması, ihracatta vergi muafiyeti ve nakliyat navlun iadesi uygulanmaması ve kullanılmış ambalajlarla ilgili geri kazanım hedefinin tamamının maden suyu üreticisinin üzerinde olması sektörün başlıca eksileri. 

STRATEJİ Sağlıklı yaşam bilincinin artmasıyla maden suyu gelişmeye çok açık bir ürün haline geldi. Gelişmiş ülkelerde kişi başına 180-200 litre olan tüketimin Türkiye’de henüz 11 litre civarında olması da bunun bir göstergesi. Sektör “pazarı geliştirerek kişi başına tüketimi artırma” stratejisi doğrultusunda tanıtım faaliyetlerine yönelecek. Maden Suyu Üreticileri Derneği (MASUDER) Genel Sekreteri Levent Sungur, “Önümüzdeki 5 yılda hedefimiz kişi başı tüketimi 25 litreye çıkarmak” diyor.

TRAKTÖR

HEDEF 2050

REKOR 2016 yılında yağışların mevsim normallerinde seyretmesi, rekolte ve emtia fiyatlarının genel olarak iyi olması traktör satışlarına iyi şekilde yansıdı. 2016’da yurt içi traktör pazarı, bir önceki yıla göre yüzde 5 büyüyerek 70 bin 205 adede yükseldi. Bu rakamlarla Türkiye traktör pazarı, 2016 yılında rekor derecede büyüdü. 

KAYIP TÜİK 2016 sonu kayıtlarına göre Türkiye’deki mevcut traktör parkı 1.763.918 adet seviyesinde. Bu parkın yüzde 48’i, 24 yaşın üzerinde, ekonomik ömrünü doldurmuş, yakıt sarfiyatı yüksek, güvenlik normlarından yoksun ve emisyon yayılımı fazla olan traktörlerden oluşuyor. Tarımsal mekanizasyonun sahip olduğu bu yaş ortalaması tarımsal üretimde ciddi kayıpların yaşanmasına neden oluyor. 

TALEP 2050 yılına kadar dünyadaki gıda talebinin yüzde 70 oranında artış göstermesi bekleniyor. Bu talepten Türkiye’nin daha fazla pay alması için “modern üretim tekniklerinin” kullanılması şart görülüyor. TürkTraktör Genel Müdürü Marco Votta, “İş süreçlerimizde veri gücünden nesnelerin internetine otomasyondan birbirleriyle konuşan ağ yapılarına kadar birçok farklı teknolojiyi uygulayacağız” diyor.

YAPI MALZEMELERİ

ODAKTA İHRACAT VAR

İÇ PAZAR İnşaat harcamalarının yüzde 65’ini yapı malzemeleri oluşturuyor. Konut, konut dışı bina ve altyapı inşaat işlerini kapsayan inşaat harcamaları, 2016 yılında cari olarak yüzde 17,6 büyüdü ve 446,7 milyar TL’ye ulaştı. Buna göre 2016’da inşaat malzemeleri iç pazar cirosu da 290,4 milyar TL seviyesine geldi. Ek olarak yapı malzemeleri sanayi üretimi yüzde 0,3 arttı. 

REKABET Sektörün eksileri ise iç pazarda yaşanan sıkıntıların yaratığı rekabet baskısı, ihracat pazarlarındaki kayıplar ve yurt dış�� müteahhitlik işlerindeki gerileme olarak sıralanabilir. Tüm bu gelişmeler sonrası 2016 yılında yapı malzemeleri ihracatı ise yüzde 10,2 azaldı ve 15,2 milyar dolara indi. 

HEDEF 2017’de inşaat işleri hacminin yüzde 15 büyüyerek 500 milyar TL’ye yaklaşması beklenirken yapı malzemeleri iç pazarının da benzer bir artışla 335 milyar Türk Lirası büyüklüğüne ulaşması bekleniyor. Toplam hacimde ise değişiklik öngörülmediğinden sektör 2017’de ihracata odaklanacak. Yapı-Endüstri Merkezi (YEM ) tarafından yapılan açıklamada, “Bu yıl pazar koşullarının daha uygun olacağı öngörüldüğünden inşaat malzemeleri ihracatının 16-16,5 milyar dolar arasında gerçekleşeceği düşünülüyor” denildi.

~

OLUKLU MUKAVVA

HEDEF İLK 5 ÜLKE

ÜRETİM Oluklu mukavva sektörü, her yıl genelde GSMH’nin 1,5 katı kadar büyüme gösteriyor. Alışveriş alışkanlıklarının değişmesi, e-ticarete olan ilginin artması da oluklu mukavva üretimini doğrudan etkiliyor. Çünkü e-ticaret kanalıyla satın alınan çoğu ürünün ambalajında oluklu mukavva kullanılıyor. Sektör bu doğrultuda 2016 yılında 2 milyon 22 bin tonluk bir üretim gerçekleştirdi. 

DAMPİNG İthal etme zorunluluğu olan Amerikan menşeli kraft kağıtlara Temmuz 2015’te gelen anti damping vergisi, sektörü sıkıntıya soktu. Bu vergi dolayısıyla oluklu mukavva ürünlerinde ortaya çıkacak fiyat artışlarının nihai tüketiciye yansımasının kaçınılmaz olduğu görüşü hâkim. 

EKOLOJİ Önümüzdeki dönemde oluklu mukavvanın çevre dostu ambalaj özelliği öne çıkarılacak. Oluklu mukavvanın bu anlamda diğer ambalaj malzemelerinden üstün olduğunun tüketici tarafından bilinir olması için iletişim çalışmalarına önem verilecek. Oluklu Mukavva Sanayicileri Derneği (OMÜD) Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Nuri Görenoğlu, “2023’e kadar Avrupa’nın ilk 5 oluklu mukavva üreticileri arasında yer almayı ve kişi başı 25 kg civarındaki tüketim rakamını 40-45 kg civarına çıkarmayı hedefliyoruz” diyor.

ESANS

DÜNYA LİGİNDE

FİYAT Esans sektörü kendini ispat etmeye çabalayan genç bir sektör. Dünyada son dönemde esans hammaddelerinin fiyatları yükseliş trendinde. Uluslararası pazar oyuncuları bu fiyat artışlarını daha kolay kabul ettirip fiyatlarına yansıtabilirken nispeten yeni olan Türk üreticiler rekabette zorlanıyor. Buna rağmen sektörün ihracatı son 4 yılda yüzde 86 artış gösterdi. 

MALİYET Yeni bir endüstri olması sebebiyle yetişmiş kalifiye eleman sıkıntısı en önemli eksiklerden biri. Ayrıca gümrük mevzuatında özellikle yanıcı ve parlayıcı maddelerle ilgili uygulama ve prosedürlerin karmaşık olması ihracatı zorlaştırıyor. İlaveten Türkiye’de uygulanan navlun, liman, lojistik, ulaşım fiyatlarının dünya standartlarının üstünde olması maliyetleri artırıyor. 

KONUM Türkiye’nin endemik yapısının zengin olması Türk üreticilerinin dünya pazarındaki yerini sağlamlaştırıyor. Miktar, termin, fiyat bazında esnek üretim yapabilmesi nedeniyle birçok Türk üretici dünya devleriyle aynı platformlarda yer alıyor, aynı firmalara hizmet veriyor. Froma F&F CEO’su Abdullah Z. Çelik, “5 yıl içerisinde dünya pazarından daha büyük paylar almamız, özgün tasarımlar konusunda isim yapmamız kaçınılmaz” diyor.

MOBİLYA

KDV İNDİRİMİ OLUMLU ETKİLEDİ 

BÜYÜME Türkiye mobilya sektörü, fabrikasyon üretime geçmesinin ardından dünyayla rekabet edebilecek üretim tesislerine ulaştı. Özellikle son 10 yılda 7 kata yakın büyüyen sektör, 193 ülkeye kendi markalarıyla ürün ihraç eden ve cari açık vermeyen bir güç oldu. 2016 yılında ihracatını yaklaşık 2,2 milyar dolara yükselten sektörün ithalat rakamı ise geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 37 gerileyerek 561 milyon dolar oldu. 

ENGEL Sektördeki en önemli tıkanıklık, iç ve dış talep yetersizliği. Ar-Ge odaklı yatırım yapılmaması ise sektörün gelişimini etkilese de çok büyük engel teşkil etmiyor. Sektörün esasen teknolojiye dayalı inovatif ürünleri geliştirmesi gerekiyor. 2017’nin ilk aylarında gerçekleşen KDV düzenlemesi ise sektörü olumlu etkiledi ve pazar son 4 ayda marka bazında yüzde 30-70 oranında büyüdü. 

VİZYON Mobilya sektörü 2017 sonunda ihracatını yüzde 10 artırmayı hedefliyor. Sektör önümüzdeki dönemde ise lider olduğu pazarlara yönelik çalışmalarını hızlandıracak. Türkiye Mobilya Sanayicileri Derneği (MOSDER) Başkanı Nuri Öztaşkın, “Gelecek 5 yıl içinde Türkiye’yi dünyanın ilk 10 ihracatçı ülkesi içinde görmek için çalışıyoruz” diyor.