Tüketici salgında küçük esnafa döndü

Türkiye’de 2 milyon haneyi geçindiren küçük esnaf, salgın sürecinde sağlık uygulamaları ve sosyal/ekonomik tedbirlerin olumlu olduğunu düşünüyor. Küçük esnafın yüzde 29’u hala veresiye defteri tutuyor.

Türkiye’de 2,5 milyon hane halkını geçindiren ve yaklaşık 300 bin küçük ölçekli işletmeden oluşan küçük esnafın nabzını tutan araştırmanın sonuçları açıklandı. Perakende analitiği kurumu REM People’ın Esnaf Barometresi Raporu, ocak-mayıs ayları arasında esnafın ticaret, güven ve politika alanlarındaki görüşlerini araştırdı.

Salgın döneminde tüketicilerin bakkal, büfe, küçük market, şarküteri, tekel gibi geleneksel perakende kanallarına yöneliminde belirgin artışlar olduğu kaydedildi. Her ne kadar COVID-19 salgınının etkileri devam etse de bir önceki dönemin tersine yasaklarla ilgili iletişimin sağlıklı yapılması, ayrıca bakkal ve marketlere erişime izin verilmesi sebebiyle alışverişteki panik havası kısa sürede kaybolarak tüketicilerdeki stok yapma algısı da ortadan kalktı.

Nisan ayına kadar temel gıda ve temizlik ihtiyaçlarına yönelen tüketici mayısta paket su, dondurma gibi mevsimlik ürünlere yöneldi. Küçük esnaf, salgın süresince sağlık ve sosyal tedbirleri de olumlu bulduğunu belirtti.

Araştırmayı değerlendiren REM People CEO’su Bülent Peker, şöyle konuştu:

“Şimdiye kadar çoğunlukla tüketiciler veya büyük işletmeler perspektifinde bazı araştırmalar yapılıyordu. Biz ilk kez, bu denli geniş bir kapsamda perakende ekonomisinin dinamosu olan küçük esnafın gündemini mercek altına aldık. 2020 Ocak’tan itibaren her ay düzenli olarak takip ettiğimiz Esnaf Barometre Paneliyle, geleneksel kanallardaki ticaretin röntgenini çekeceğiz.”

Her ay Türkiye temsili sağlanacak şekilde 600 noktada yapılan ölçümlerle hazırlanan, Temmuz ayından itibaren ise ayda yaklaşık 1.500 esnafa dokunacak olan “REM - TT Barometre: Türkiye Geleneksel Kanal Esnafının Nabzı” araştırma panelinin mayıs ayı sonuç raporunda öne çıkan başlıklar ise şöyle:

TÜKETİCİ BAKKALA YÖNELDİ

COVID-19 salgını sebebiyle uygulanan yasaklardan kaynaklı olarak geleneksel kanal satış noktalarından yapılan alışverişte nisan ayına kadar en çok talep temel gıda ve temizlik ürünlerine yönelikti. Ancak mayısta  en çok talep artışı paket su, dondurma ve gazlı/gazsız içecekler kategorisinde oldu. Esnafın Ticaret Endeksi, salgının etkisiyle nisan ayına kadar 18 puan artarken kısmi normalleşmeyle birlikte mayısta 6 puan düştü ve 29,4 oldu.

STOKÇULUK BİTTİ

Salgın nedeniyle nisan ayına kadar satışı en fazla artan kategori, 39,9 puanla meyve-sebze kategorisiydi. Ancak mayıs itibarıyla kademeli olarak normalleşme sürecine girildiği için panik havası ve stok yapma algısı yok oldu. İlk dönemde yaşanan talep patlaması yerini planlı alışverişe bıraktı.

TEDİRGİNLİK DEVAM EDİYOR

Esnafın Ekonomiye Güven Endeksi bir önceki dönemle aynı seviyede kalarak 14,2 oldu. İçinde bulunulan ekonomik durgunluğun üstüne dünya genelinde yaşanan salgının da çarpan etkisiyle getirmiş olduğu endişe ve tedirginlik hali devam ediyor.

DESTEKLER MEMNUN ETTİ

Esnafın politik meselelere dair yaklaşımını ortaya koyan Politika Endeksi’nde ise ocak-nisan aylarını kapsayan dönemde 13 puanlık artış yaşandı ve 31,3 oldu. Mayıs ayında da aynı seviyede kalan Politika Endeksi’ne göre COVID-19 salgını süresince sağlık uygulamaları ve sosyal/ekonomik tedbirlerin sonucunda yönetim nezdindeki algının olumlu yönde etkilendiği görüldü. Mayıs döneminde ekonomik destek paketinin genişletilmesi, para piyasalarında az da olsa rahatlama olması, ekonomi alanında iktidara olan desteği sınırlı da olsa (4.2 puan) arttırdı.

ESNAFIN YARISI BAKKAL

Araştırmaya göre küçük esnaf olarak bilinen grubun yüzde 51’ini bakkallar oluşturuyor. Onu, yüzde 22’yle küçük süpermarketler, yüzde 15’le tekel bayiler, yüzde 6’yla büfe ve yüzde 5’le kuruyemişçiler izliyor. Satış noktalarının büyüklüğü ise çoğunlukla 0-74 metrekare arasında.

YÜZDE 29’U VERESİYE DEFTERİ TUTUYOR

Kredi Kartı kullanımı yüzde 82’yle oldukça yaygın bir kullanıma sahip. Veresiyeyle alışveriş ise genel olarak noktaların yüzde 29’unda yapılıyor. Veresiyeyle alışverişlerin ciro içindeki payı yüzde 6’yken tüm noktalarda düşüş trendinde. Nakit ödemeyle yapılan alışverişlerin cirodaki payı da yüzde 62’ye ulaşıyor.