Daha fazla iyilik için kâr etmek

Birçok insan, şirketlerin kaçınılmaz olarak katlanılması gereken şeyler olduğunu düşünür (sadece kâr eden, hiçbir olumlu değişime yol açmayan kurumlar). Geçenlerde bir gazeteci, benim şirketlerin sosyal ve çevresel sorunlara ilgi göstermesi gerektiğini ve sadece kâr etmek yerine sosyal amaçları da izlemeleri gerektiği yolundaki sözlerimi “hayli tartışmalı” olarak niteledi. Esasen şirketlerin uzun vadede başarılı olması, toplumun faydasına çalışmaya dayanır. Geçmişte tecrübeli şirket liderleri, genç girişimcileri bu stratejiden uzak durmaları konusunda uyardı. Onlara, bir şirket kurmanın yeterince zorlu olduğunu ve esas sorunun onu yaşatmak olduğunu anlattılar. Bununla birlikte yakın yıllarda sadece kâr etmekten ziyade iyiye hizmet etmek amacıyla kurulan ve bu idealleri, markalarını rakiplerinden farklılaştırmak için kullanarak başarılı olan şirketlere tanık olduk. Ayakkabı ve gözlük satan TOMS’u ele alın. TOMS, sattığı her çift ayakkabı ya da gözlük için ihtiyacı olan bir çocuğa da bir çift veriyor. Halen üç ülkede üretim yapan TOMS, 20’den fazla ülkede ürün sunuyor. Ya da açık hava spor giysileri üreticisi Patagonia’ya bakın. Son derece güçlü bir çevresel misyonu var ve ürünlerini tamamen doğada geri dönüşebilir malzemelerden üretiyor. Her ikisi de büyüyüp serpilen, kârlı şirketler.
Girişimciler de bu tür şirket fikirleriyle daha çok ilgilenmeye başladı. Virgin Unite’ın Screw Business as Usual yarışmasının kazananı, Torontolu girişimci, bir ekip tarafından kurulan bir online fonlama platformu olan Raise5 oldu. Web siteleri insanların bilgisayar programlamadan aşk mektubu yazmaya kadar her alanda gönüllüler bulmasını sağlıyor. Gönüllüler 5 dolar gibi cüzi bir bağışla çalışıyor ve esas fon kâr amacı olmayan kuruluşlara aktarılıyor. İngiltere’deki Virgin Media Pioneers adlı kuruluşumuz tarafından düzenlenen “Pitch to Rich” etkinliğinde yer alan iddialı girişimciler, aralarında benim ve Innocent Drinks’ten Richard gibi uzmanların da bulunduğu bir uzman kuruluşuna fikirlerini yolladı. Dört finalistin harika fikirleri var idiyse de bir tanesi gerçekten göze çarpıyordu: SafetyNet Technologies, yanlışlıkla balık ağlarına takılan küçük ve yenmeyen canlıların, ağa takılmasını engelleyen harika bir fikirle gelmişti. Şirket, uygun delik ve ışıklara sahip olan, böylece de çevreye zararı azaltan bir ağ geliştirmişti. Fikrin basitliğine bayıldım ve bugün kullanımdaki mevcut ağlara uyarlanabilirdi. Eğer küçük bir şirketiniz varsa ve yeni bir başlangıç yapıyorsanız, belirlenmiş amaçlarınızın listesini göz önüne alın. Aşağıda izlemeniz gereken 5 temel nokta yer alıyor:

1- ÇEKİRDEK AMACINIZI TANIMLAYIN
İçinde iş yaparak bulunmak istediğiniz toplulukların, sosyal ve çevresel ihtiyaçlarını değerlendirin. Çevrenin bozulması ve eğitim eksikliği gibi sorunlarda nasıl yardımcı olabilirsiniz? Bu ihtiyaçlara dönük olarak ne tür şirketler kurabilirsiniz?

2- NEYE DEĞER VERECEĞİNİZİ KARARLAŞTIRIN
Topluluğun ihtiyaçlarını karşılama temelinde bir strateji oluşturduğunuzda, şirketiniz için net amaçlar belirleyin, ama çalışanlarınıza kâr ve satış hedeflerini sormak yerine, sosyal ve çevresel hedeflerinizi gerçekleştirmek konusunda onlara meydan okuyun. Daha sonra sürecinizi ölçecek sistemler geliştiren. Gezegen üzerindeki etkinizi değerlendirin; ekibinizin hedefe kilitlenmesini sağlayacak bir ödüllendirme sistemi oluşturun.

3- VARLIKLARINIZI HARİTALANDIRIN
Elinizin altında bulunan tüm kaynakların bir listesini yapın; satın alma gücünüzden potansiyel marka tanınırlığına ve yeni ürünlerden ekibinizin enerji ve tutkusuna kadar... Eğer bu alanda inovatifseniz, atığı nasıl yok ettiğinizi de kapsayabilir.

4- TOPLULUĞUNUZU HAREKETE GEÇİRİN
Topluluğun liderleriyle iletişim kurun ve onlara neyi başarmak istediğinizi açıklayın. Amaçlarınızı paylaşın, sistemlerinizi açıklayın, varlıklarınızdan söz edin ve tavsiyelerine başvurun. Yapabilirseniz, diğer yerel şirketlerin ve kâr amacı olmayan kuruluşların bir dökümünü çıkarın. Ürünlerinizi, hizmetlerinizi ve tedarik zincirlerinizi değerlendirin.

5- SESİ ARTIRIN
Yerel basına, sektör gruplarına ve politikacılara misyonunuzu anlatın. Onlara yaptığınız şeyin topluluklara nasıl faydalı olacağını açıklayın. Safetynet Technologies’in Raise5’i gibi insanların iş dünyasına bakışını değiştirebilirsiniz. Önceki makalelerimde Interface’in kurucusu olan ve atığı radikal bir biçimde azaltama amacıyla halı sektöründe devrim yapan Ray Anderson hakkında yazmıştım. Şunu demişti: “Şirketlerin kâr etmek için var olduklarını düşünenlere tekrar düşünmelerini öneririm. Şirket, yaşamak için kâr eder. Ama elbette, var olmak için daha yüksek ve soylu bir amaca sahip olmalıdır.”