- Anasayfa
- Köşe Yazısı
- Köşe Yazısı
- KARİYER
KARİYER
İş yaşantınızda sizi zorlayan konuları ünlü guru Jeffrey Pfeffer’e sorabilirsiniz.
TEŞEKKÜR ETMEK DE ÖNEMLİ
1 Kamu sektöründe çalışıyorum. Yönettiğim birim 100 kişi. Modern liderlik davranışlarını benimsemiş bir yöneticiyim, ama iyi personeli ödüllendirmek için elimizde neredeyse hiç enstrüman yok. Primsiz, ödülsüz onları nasıl motive edebilirim? Birlikte çalıştığım pek çok personeli 4 yıllık üniversite eğitimlerini tamamlamaları ve yüksek lisans yapmaları için teşvik ediyorum. Onlara her hafta mesai saatleri içinde 3 saat izin veriyorum. Başka yaratıcı fikirlere ihtiyacım var. (Ramazan Nazar / Ankara)
Sorunuz, iki önemli konuyu gündeme getiriyor. Her şeyden önemlisi, eğer bir toplum, kamu sektöründeki görevlerin halkın iyiliği açısından önemli olduğuna inanıyorsa bu görevler için yeterli ödemelerin yapılmasını ve en iyi insanların kazanılmasını, elde tutulmasını ve motive edilmesini mümkün kılacak diğer çalışma koşullarının sağlanmasını güvence altına almalıdır. Singapur, bu konuda örnek bir model oluşturarak, kamu sektöründe çalışanların maaşlarını, benzer işleri yapan özel sektör çalışanlarının ücretlerinin belirli (ve yüksek) bir oranına endeksledi. Bu da üst düzeyli kamu görevlilerinin gelirlerinin bazı örneklerde 7 haneli sayılara ulaşması anlamına geliyor. Kamu sektöründe çalışanların mükemmel bir performansla çalışmalarını sağlayan bu şehir devleti, bunlardan büyük yarar sağladı. İkincisi, mali ödüllerin bulunmadığı koşullarda ne yapılması gerektiğini soruyorsunuz. Bu sorunun farklı yanıtları var. O. C. Tanner şirketinin çıkardığı “Havuç İlkesi” başlıklı kitapta, armağanların, plaket benzeri takdir işaretlerinin ve başka ödüllerin, katkılara değer verildiğini göstermek konusunda para kadar ve bazen paradan daha etkili olduğu yazılı. Başka kitaplarda da başarıların takdir edilmesinin, yani kendilerinden beklenenin ötesini sunan insanların bunu yaptıklarının görüldüğünü ve önemsendiğini göstermek üzere onlara teşekkür etmenin önemi vurgulanıyor. Bunun için ödüllere ya da başka yollara da başvurulabilir ve örneğin kutlama törenleri düzenlenebilir. Başarıları kutlamak için birlikte yenen yemekler bile yararlı olabilir. Bu tür etkinliklerde, harcanan paranın miktarı değil, etkinliklerin ne tür bir ruh haliyle gerçekleştirildiği önem taşır. Personelinize eğitim olanakları sağlayabilmeniz de mükemmel olur. Onlara sunabileceğiniz bir başka şey, rotasyon olabilir; aynı birim içindeki farklı pozisyonlarda çalışmaları, farklı işler yapmalarını mümkün kılacaktır. Diğer yandan görev tasarımı konusundaki pek çok araştırmaya göre çalışanlara özerklik sağlanması, yani kararları kendi başlarına almalarının, belirli işleri kendi başlarına tamamlamalarının ve sonucu görmelerinin sağlanması, motivasyonlarını artırmanın yollarından biridir. Görev tasarımları üzerinde çalışarak, başarıları takdir ettiğinizi çok farklı yollarla ve bu arada onlarla konuşma yoluyla göstererek, çalışanlara becerilerini geliştirme ve kullanma fırsatları sunarak, biriminizi daha verimli çalışır hale getirmeniz mümkün olmalı. ~
BEKLENTİLERİNİZE NETLİK KAZANDIRIN
2 İK alanında seçme ve yerleştirme yapan bir şirketim var. İş yoğunluğu artınca 2 serbest danışmanla çalışmaya başladım. Ancak onlara deadline koymak ve yönetmek zor. Ne gibi çalışma standartları oluşturmalıyım? (Erdal Yerindesayan / İstanbul)
Dışarıya iş yaptırmanın ikilemiyle karşı karşıyasınız: Bir yandan sözleşmeli çalışma, esneklik sağlayarak sürekli istihdamın maliyetlerinden kurtulmanızı sağlar ve ihtiyaç duyduğunuz niteliklere sahip kişilerle çalışmanızı mümkün kılar. Diğer yandan sizinle sözleşme yapan kişiler, kendi şirketlerinin CEO’ları gibidir. Onların patronu değilsinizdir ve onları etkileme olanaklarınız sınırlıdır. Gördüğüm kadarıyla onlara yaptırmak istediğiniz işlerin gerekleri konusunda çok daha fazla açıklık sağlamalısınız. Ayrıca yaptıkları işlerde eksik gördüğünüz yanları da onlarla paylaşmalısınız. Bugünün ekonomik koşullarında, alternatif yükleniciler bulmak her zaman mümkün. Ancak kendi deneyimlerimden hareketle sorunların çoğunun beklentiler konusundaki belirsizliklerden kaynaklandığını söyleyebilirim. Bir şirketin içinde, insanlar arasında sürekli temas ve çok daha fazla paylaşım olur. Dışarıya iş yaptırdığınızda ise genellikle daha az temas kurarsınız ve bu nedenle gündelik gözetim faaliyetlerinin sağladığı yönlendiricilik de söz konusu olmaz. Bu nedenle dışarıya iş yaptırırken tam olarak nelerin yapılmasını istediğinize, hangi sonuçları beklediğinize ve çalışmanın hangi tarihe kadar yetiştirilmesi gerektiğine mümkün olduğu kadar netlik kazandırın. Bunu yapabilmek için daha fazla çaba harcamanız gerekecektir; ama hayal kırıklıklarını önlemenin tek yolu da budur.
SORUNLU YÖNETİCİNİZLE İLETİŞİM KURUN
3 Bana bağlı çalışan 3 yöneticiden ikisiyle son derece uyum içinde çalışıyorum ve arkadaşça bir ilişşkimiz var. Üçüncüsü ise diğerine göre daha kıdemsiz ve daha az yetkin bir yönetici olmasına karşın zaman zaman beni atlayıp bağlı olduğum genel müdür yardımcısına ulaşmaya ve kimi konuları onunla görüşmeye pek hevesli. Çalışma huzurumuz bozulmasın diye bugüne kadar bu konuda tepki vermedim. Ancak bana bağlı çalışan diğer iki yönetici arkadaşım, bu konuda onunla konuşmamı istiyor. Nasıl bir yaklaşımla bu konuyu çözmemi önerirsiniz? (Serhan Erüreten / İzmir)
Organizasyonlarda pek çok anlaşmazlık ve çatışma kaynağı bulunur, siz de bunlardan birini güzel bir şekilde tarif etmişsiniz: Size bağlı birinin, üstlerinizle ilişki kurması ve sizin üzerinizden atlaması... İnsanların doğal eğilimi huzur aramak ve sıkıntılı durumlardan kaçınmaktır. Bu nedenle doğal tepki, çatışmalardan kaçınmak olur. Ama bunun işe yaradığı örneklerin sayısı sınırlıdır. Anlaşmazlıkları çözüme kavuşturmanın ve ilişkileri düzeltmenin en iyi yolu, diğer bireyle konu hakkında konuşmak ve onunla ilişki kurmaktır. Sizin örneğinizde, durumu yok saymanın sorunları genellikle hafifletmeyeceğini öğrenmişsiniz. Size bağlı olan söz konusu yöneticiyle daha iyi ve daha güçlü bir ilişki kurmaya çalışmalısınız. Birincisi, onunla görüşerek neden doğrudan doğruya genel müdür yardımcınıza gittiğini öğrenin. Ardından o kişinin, kendisini sizin yerine koymanızı sağlamaya çalışın; benzer bir durum kendi başına gelse neler hissederdi? Onunla hem öğle yemeklerinde ya da kahve molalarında hem formel toplantılarda daha fazla zaman geçirin. Kısacası organizasyonel yönetim, neredeyse yalnızca kurulan ilişkilerle ilgili bir faaliyettir. Genel müdür yardımcınızla daha güçlü bir ilişki kurmalı ve size bağlı yöneticiyle ilişkilerinizi tamir etmeye çalışmalısınız.
DURUMUNUZU ÜSTLERİNİZE AÇIKLAYIN
4 Makine sektöründe lider bir şirkette orta düzey yöneticiyim. Sağlık sorunlarım nedeniyle çok da iyi olmayan bir yıl geçirdim. İşimi de ihmal etmemek için gereğinden fazla efor sarf ediyorum. Bu durum sağlığımın daha da kötüleşşmesine neden oluyor. Sizce hem işimi hem sağlığımı kaybetmemek için nasıl bir yol izlemeliyim? (Ekin Hızarcı / İstanbul)
Korkarım ki pek fazla seçeneğiniz bulunmuyor. Yapabileceklerinizden biri, durumunuzu üstlerinize açıklamak. Geçmiş yıllar boyunca ne kadar iyi çalıştığınızı hatırlatın ve sağlığınızla ilgili sorunun kalıcı görünmediğini ekleyin (eğer gerçekten de böyleyse). Onlardan anlayış ve bu zorlu döneminizde yardım talep edin. Bu istekte bulunurken insani duygularına hitap edin (hem onların hem de şirketin ne kadar cömert olduğunu hatırlatın) ve farklı görevler üstlenmeniz durumunda ciddi katkılarda bulunabileceğinizi söyleyin. Durumunuzu tarif ettikten sonra eskisi gibi devam edemezsiniz. Mevcut görevlerinizin gerektirdiği tüm sorumlulukları üstlenemez ve bu arada iş seyahatlerini yapamazsınız. Ve işiniz için sağlığınızı ve hatta hayatınızı riske atmamalısınız. Bunun için de görevlerinizde geçici değişiklikler gerekebilir. Bir süreliğine izin almanız da gündeme gelebilir. Ama eskisi gibi devam etmeniz, hem sağlığınızı hem de işinizi riske atar.
1 Kamu sektöründe çalışıyorum. Yönettiğim birim 100 kişi. Modern liderlik davranışlarını benimsemiş bir yöneticiyim, ama iyi personeli ödüllendirmek için elimizde neredeyse hiç enstrüman yok. Primsiz, ödülsüz onları nasıl motive edebilirim? Birlikte çalıştığım pek çok personeli 4 yıllık üniversite eğitimlerini tamamlamaları ve yüksek lisans yapmaları için teşvik ediyorum. Onlara her hafta mesai saatleri içinde 3 saat izin veriyorum. Başka yaratıcı fikirlere ihtiyacım var. (Ramazan Nazar / Ankara)
Sorunuz, iki önemli konuyu gündeme getiriyor. Her şeyden önemlisi, eğer bir toplum, kamu sektöründeki görevlerin halkın iyiliği açısından önemli olduğuna inanıyorsa bu görevler için yeterli ödemelerin yapılmasını ve en iyi insanların kazanılmasını, elde tutulmasını ve motive edilmesini mümkün kılacak diğer çalışma koşullarının sağlanmasını güvence altına almalıdır. Singapur, bu konuda örnek bir model oluşturarak, kamu sektöründe çalışanların maaşlarını, benzer işleri yapan özel sektör çalışanlarının ücretlerinin belirli (ve yüksek) bir oranına endeksledi. Bu da üst düzeyli kamu görevlilerinin gelirlerinin bazı örneklerde 7 haneli sayılara ulaşması anlamına geliyor. Kamu sektöründe çalışanların mükemmel bir performansla çalışmalarını sağlayan bu şehir devleti, bunlardan büyük yarar sağladı. İkincisi, mali ödüllerin bulunmadığı koşullarda ne yapılması gerektiğini soruyorsunuz. Bu sorunun farklı yanıtları var. O. C. Tanner şirketinin çıkardığı “Havuç İlkesi” başlıklı kitapta, armağanların, plaket benzeri takdir işaretlerinin ve başka ödüllerin, katkılara değer verildiğini göstermek konusunda para kadar ve bazen paradan daha etkili olduğu yazılı. Başka kitaplarda da başarıların takdir edilmesinin, yani kendilerinden beklenenin ötesini sunan insanların bunu yaptıklarının görüldüğünü ve önemsendiğini göstermek üzere onlara teşekkür etmenin önemi vurgulanıyor. Bunun için ödüllere ya da başka yollara da başvurulabilir ve örneğin kutlama törenleri düzenlenebilir. Başarıları kutlamak için birlikte yenen yemekler bile yararlı olabilir. Bu tür etkinliklerde, harcanan paranın miktarı değil, etkinliklerin ne tür bir ruh haliyle gerçekleştirildiği önem taşır. Personelinize eğitim olanakları sağlayabilmeniz de mükemmel olur. Onlara sunabileceğiniz bir başka şey, rotasyon olabilir; aynı birim içindeki farklı pozisyonlarda çalışmaları, farklı işler yapmalarını mümkün kılacaktır. Diğer yandan görev tasarımı konusundaki pek çok araştırmaya göre çalışanlara özerklik sağlanması, yani kararları kendi başlarına almalarının, belirli işleri kendi başlarına tamamlamalarının ve sonucu görmelerinin sağlanması, motivasyonlarını artırmanın yollarından biridir. Görev tasarımları üzerinde çalışarak, başarıları takdir ettiğinizi çok farklı yollarla ve bu arada onlarla konuşma yoluyla göstererek, çalışanlara becerilerini geliştirme ve kullanma fırsatları sunarak, biriminizi daha verimli çalışır hale getirmeniz mümkün olmalı. ~
BEKLENTİLERİNİZE NETLİK KAZANDIRIN
2 İK alanında seçme ve yerleştirme yapan bir şirketim var. İş yoğunluğu artınca 2 serbest danışmanla çalışmaya başladım. Ancak onlara deadline koymak ve yönetmek zor. Ne gibi çalışma standartları oluşturmalıyım? (Erdal Yerindesayan / İstanbul)
Dışarıya iş yaptırmanın ikilemiyle karşı karşıyasınız: Bir yandan sözleşmeli çalışma, esneklik sağlayarak sürekli istihdamın maliyetlerinden kurtulmanızı sağlar ve ihtiyaç duyduğunuz niteliklere sahip kişilerle çalışmanızı mümkün kılar. Diğer yandan sizinle sözleşme yapan kişiler, kendi şirketlerinin CEO’ları gibidir. Onların patronu değilsinizdir ve onları etkileme olanaklarınız sınırlıdır. Gördüğüm kadarıyla onlara yaptırmak istediğiniz işlerin gerekleri konusunda çok daha fazla açıklık sağlamalısınız. Ayrıca yaptıkları işlerde eksik gördüğünüz yanları da onlarla paylaşmalısınız. Bugünün ekonomik koşullarında, alternatif yükleniciler bulmak her zaman mümkün. Ancak kendi deneyimlerimden hareketle sorunların çoğunun beklentiler konusundaki belirsizliklerden kaynaklandığını söyleyebilirim. Bir şirketin içinde, insanlar arasında sürekli temas ve çok daha fazla paylaşım olur. Dışarıya iş yaptırdığınızda ise genellikle daha az temas kurarsınız ve bu nedenle gündelik gözetim faaliyetlerinin sağladığı yönlendiricilik de söz konusu olmaz. Bu nedenle dışarıya iş yaptırırken tam olarak nelerin yapılmasını istediğinize, hangi sonuçları beklediğinize ve çalışmanın hangi tarihe kadar yetiştirilmesi gerektiğine mümkün olduğu kadar netlik kazandırın. Bunu yapabilmek için daha fazla çaba harcamanız gerekecektir; ama hayal kırıklıklarını önlemenin tek yolu da budur.
SORUNLU YÖNETİCİNİZLE İLETİŞİM KURUN
3 Bana bağlı çalışan 3 yöneticiden ikisiyle son derece uyum içinde çalışıyorum ve arkadaşça bir ilişşkimiz var. Üçüncüsü ise diğerine göre daha kıdemsiz ve daha az yetkin bir yönetici olmasına karşın zaman zaman beni atlayıp bağlı olduğum genel müdür yardımcısına ulaşmaya ve kimi konuları onunla görüşmeye pek hevesli. Çalışma huzurumuz bozulmasın diye bugüne kadar bu konuda tepki vermedim. Ancak bana bağlı çalışan diğer iki yönetici arkadaşım, bu konuda onunla konuşmamı istiyor. Nasıl bir yaklaşımla bu konuyu çözmemi önerirsiniz? (Serhan Erüreten / İzmir)
Organizasyonlarda pek çok anlaşmazlık ve çatışma kaynağı bulunur, siz de bunlardan birini güzel bir şekilde tarif etmişsiniz: Size bağlı birinin, üstlerinizle ilişki kurması ve sizin üzerinizden atlaması... İnsanların doğal eğilimi huzur aramak ve sıkıntılı durumlardan kaçınmaktır. Bu nedenle doğal tepki, çatışmalardan kaçınmak olur. Ama bunun işe yaradığı örneklerin sayısı sınırlıdır. Anlaşmazlıkları çözüme kavuşturmanın ve ilişkileri düzeltmenin en iyi yolu, diğer bireyle konu hakkında konuşmak ve onunla ilişki kurmaktır. Sizin örneğinizde, durumu yok saymanın sorunları genellikle hafifletmeyeceğini öğrenmişsiniz. Size bağlı olan söz konusu yöneticiyle daha iyi ve daha güçlü bir ilişki kurmaya çalışmalısınız. Birincisi, onunla görüşerek neden doğrudan doğruya genel müdür yardımcınıza gittiğini öğrenin. Ardından o kişinin, kendisini sizin yerine koymanızı sağlamaya çalışın; benzer bir durum kendi başına gelse neler hissederdi? Onunla hem öğle yemeklerinde ya da kahve molalarında hem formel toplantılarda daha fazla zaman geçirin. Kısacası organizasyonel yönetim, neredeyse yalnızca kurulan ilişkilerle ilgili bir faaliyettir. Genel müdür yardımcınızla daha güçlü bir ilişki kurmalı ve size bağlı yöneticiyle ilişkilerinizi tamir etmeye çalışmalısınız.
DURUMUNUZU ÜSTLERİNİZE AÇIKLAYIN
4 Makine sektöründe lider bir şirkette orta düzey yöneticiyim. Sağlık sorunlarım nedeniyle çok da iyi olmayan bir yıl geçirdim. İşimi de ihmal etmemek için gereğinden fazla efor sarf ediyorum. Bu durum sağlığımın daha da kötüleşşmesine neden oluyor. Sizce hem işimi hem sağlığımı kaybetmemek için nasıl bir yol izlemeliyim? (Ekin Hızarcı / İstanbul)
Korkarım ki pek fazla seçeneğiniz bulunmuyor. Yapabileceklerinizden biri, durumunuzu üstlerinize açıklamak. Geçmiş yıllar boyunca ne kadar iyi çalıştığınızı hatırlatın ve sağlığınızla ilgili sorunun kalıcı görünmediğini ekleyin (eğer gerçekten de böyleyse). Onlardan anlayış ve bu zorlu döneminizde yardım talep edin. Bu istekte bulunurken insani duygularına hitap edin (hem onların hem de şirketin ne kadar cömert olduğunu hatırlatın) ve farklı görevler üstlenmeniz durumunda ciddi katkılarda bulunabileceğinizi söyleyin. Durumunuzu tarif ettikten sonra eskisi gibi devam edemezsiniz. Mevcut görevlerinizin gerektirdiği tüm sorumlulukları üstlenemez ve bu arada iş seyahatlerini yapamazsınız. Ve işiniz için sağlığınızı ve hatta hayatınızı riske atmamalısınız. Bunun için de görevlerinizde geçici değişiklikler gerekebilir. Bir süreliğine izin almanız da gündeme gelebilir. Ama eskisi gibi devam etmeniz, hem sağlığınızı hem de işinizi riske atar.
