Doluluk Haritası

Turizmde yeni sezonun hareketli günleri başlıyor... Geçen yılki yüksek performanstan sonra, gözler 2002’de... Turist sayısında yüzde 10-15 arası artış tahmini var. Ancak, turizmin haritası aynı oranda değişmeyecek. Bazı beldelerde artış yüksek, bazılarında ise sınırlı gerçekleşecek. Capital, bu tabloyu ortaya koymak için, turistik beldeleri kapsayan geniş bir araştırma hazırladı. Doluluk oranından turist sayısına, işte Türkiye’de yeni sezona yönelik son hesaplar...

Türkiye’ye 2001 yılında 12 milyon turist geldi, 8 milyar dolar gelir bıraktı. Bu, buzdağının görünen yüzü… Bir de hesaplanamayan gelirler ile ekonomiye çeşitli yollardan yaptığı etkiyi de hesaba katmak lazım. Turistik tesislerden lokantalara, ulaştırmadan gıdaya, onlarca sektöre dolaylı katkıda bulunması nedeniyle, turizm milli geliri de ciddi şekilde etkiliyor. Devlet İstatistik Enstitüsü’nün verilerine gore, 2000 yılında turizm gelirlerinin GSMH içindeki payı yüzde 3.8’e yükseldi. Turizm Bakanlığı’nın verileri ise bu sektöre yönelik işletmelerde çalışanların sayısının 1.1 milyon düzeyinde olduğunu ortaya koyuyor.

Sektörün bu gücü, Türkiye’nin dört bir yanında turizme yönelik hesapları anlamlı kılıyor. Tesislerin yanı sıra, çeşitli sektörlerden binlerce firma ya da fabrika, 2002 sezonunun getireceklerini tahmin etmeye çalışıyor. Yeni sezonda gelecek yabancı turist sayısı, yerli turistin ilgisi ve doluluk oranları, bu sektörlerin performansını da yakından etkileyecek. Bir anlamda, turizmcinin yanı sıra, tekstilci, gıda üreticisi, inşaatçı, makine üreticisi, perakendeci, yazılımcı, bankacı, leasingci, kısaca bütün sektörlerin gözü turizmde olacak. Gelecek turist sayısından, beldelerin talebine; doluluk oranından tesislerin gördüğü ilgiye, bu tip kritik veriler her sektör için anlamlı mesajlar verecek.

2002’nin fotoğrafı

Aslında ABD’deki 11 Eylül saldırısına kadar Türk turizminde 2002 beklentileri çok parlak idi. Ancak, saldırı ile birlikte tahminler bir miktar aşağıya çekildi. Buna rağmen hala artış bekleyenlerin sayısı daha fazla. Yaptığımız araştırma, sektörde turist sayısındaki artış oranının yüzde 10-15 arasında gerçekleşmesi bekleniyor. Bu beklentide, Ocak 2002’deki düşüşten sonra, şubat ve izleyen aylarda gelen turist sayısında artış olması etki yapıyor. TÜRSAB Başkanı Başaran Ulusoy, “Ocak 2002’de önceki yıla oranla yüzde 13.79 oranında düşüş görüldü. Ancak, gelen yabancı ziyaretçi trendi şubat ayından sonra yükselişe geçti. Böylece Şubat 2002’de yüzde 5.02, Mart 2002’de de yüzde 23.32 gibi çok yüksek oranlı bir artış kaydedildi” diyerek gelişmeye dikkat çekiyor.

Başaran Ulusoy, yeni olumsuz gelişmelerin yaşanmaması durumunda, 2002 yılında toplam turist sayısında yüzde 15 artış bekliyor. Bu doğrultuda 13 milyon turistin Türkiye’ye geleceğini tahmin ediyor.

Türsab’ın özel araştırması

Tursab’ın ARGE sorumlusu Cengiz Yücel, yabancı turistin bölgelere dağılımında değişiklik bekliyor. Ona göre, Avrupalı turistin Anadolu turlarını talepte ve uzak mesafeden gelenlerin sayısında azalma yaşanacak. Yücel, “11 Eylül’den dolayı Kapadokya, Pamukkale, Karadeniz, Güneydoğu’ya gelen turist sayısında düşüş olacaktır. Dünyada kısa ve az uçuş, kendi ülkende tatil yapmak veya komşu ülkeye gitmek gibi eğilimler öne çıkıyor” diyor.

Yücel’in dikkat çektiği bir başka nokta ise ABD pazarıyla ilgili. Ona göre, Amerika’nın toplam yurtdışına çıkışında var. Türkiye de bundan etkilenecek. Cengiz Yücel, “Türkiye’ye yılda 500 bin Amerikalı geliyordu. Bu sayı 250 bine düşebilir. Ama bu olay Antalya’da olmaz. Çünkü, zaten Amerikalı bu ilimize gelmiyordu” diyor ve diğer pazarlarla ilgili tahminlerini de şöyle sıralıyor:

“Bizim büyük pazarlarımız olan İngiltere, Almanya, Hollanda, Danimarka, Kuzey Avrupa ülkeleri ve Rusya’yla ilgili bir sorunumuz yok. Buralarda önemli oranlarda artış ihtimalini görüyoruz. Buralardan gelen turistlerin tercihleri Antalya’dır. Dolayısıyla, Antalya’daki doluluk oranında artış olacaktır.” 

Antalya’da neler olacak?

Türkiye’de turizmin iki lider ili var; Antalya ve Muğla... 2001 yılında en çok turisti çekmede birincilik Antalya’da idi. Bu nedenle 2002 sezonunda Antalya’ın, daha doğrusu ilin sınırları içindeki turizm beldelerinin performansı çok önemli... Öger Holding��in danışmanı Hüseyin Baraner, “Geçen yıl en büyük doluluk oranı Kemer, Belek ve Side’de yaşandı. Hemen arkasından ise Alanya geldi” yorumunu yapıyor. Baraner’e göre, 2002 sezonunda da benzer bir gelişme yaşanabilir.

Capital’in yaptığı araştırmadan da benzer sonuçlar çıkıyor. Turizm dernekleri, danışmanlar ve tatil köylerinden aldığımız verilerle ulaştığımız tahmini doluluk ve turist sayısı verileri, bu bölgede Kemer, Belek, Serik, Side, Kaş ve Kalkan’ın öne çıkacağını ortaya koyuyor. Ancak, turist sayısında bir numaraya Kaş ve Kalkan’ın oturacağı görülüyor. Doluluk açısından da bu iki beldede ciddi bir artış beklentisi var. Alanya’da ise geçen yılın düzeyinin korunacağı tahmin ediliyor.

Ege’nin yaz projeksiyonu

Turizmciler, İzmir’deki düşüşe son dönemde sürekli dikkat çekiyor. Ancak, 2002 sezonunda Çeşme ve Kuşadası’ndan olumlu beklentiler var. Zaten yaptığımız araştırmadan da bu yönde sonuçlara ulaşıyoruz. Örneğin, Kuşadası’na 2001 yılında 600 bin turist gelmişti, doluluk oranı ise yüzde 80 düzeyinde idi. 2002 yılında turist sayısının 700 bine, doluluk oranının da yüzde 95’ler düzeyine ulaşması bekleniyor.

Benzer olumlu bir tablo Foça ve Çeşme için de var. Turizmcilerden aldığımız veriler, Foça’da doluluk oranlarının yüzde 100’e yaklaşacağını ortaya koyuyor. Çeşme’de ise oranların yüzde 98 düzeyinde gerçekleşmesi bekleniyor. Bu beldeye gelen turist sayısı için de 331 bin tahmini yapılıyor.
 
“AKDENİZ VE EGE’DE ARTIŞ BEKLİYORUM”

EGE VE AKDENİZ’DE ARTIŞ: Geçtiğimiz yıl Türkiye’ye yaklaşık 12 milyon turist geldi ve 8 milyar dolar gelir bıraktı. 2002 yılında bu rakamların aynı mertebede kalacağını düşünüyorum. Ege ve özellikle Akdeniz bölgesinde bir miktar turist artışı olurken, İstanbul ve Kapadokya gibi şehirlerde, kültür turizminde düşüş görülebilir. Özellikle Amerikalı ve Japon turist rezervasyonlarındaki düşüşün bunda etkisi olacaktır.

“UCUZ TATİLCİ”NİN ETKİSİ Euro’nun Avrupa’daki hızlı yükselişi ve Türk Lirası’nın ucuz kalması, İspanya ve Yunanistan’ın da Euro’ya geçmesi, İspanya’da başlatılan çevre vergileri, 2002’de tatil beldelerimiz için turist sayısı beklentimizi yukarıya doğru zorlayabilir. Ancak, ucuz tatilciler, toplam gelirin aşılmasını zorlaştırmaya devam edecek.

2010’DA 20 MİLYON TURİST Ancak, ben küçük artışlar yerine, daha büyük hedeflere odaklanmaktan yanayım. Ülkemiz çok zengin ve potansiyelimiz yüksek. 2010 yılında 20 milyon turist ve 20 milyon dolar elde edebileceğimize inanıyorum. Makro düşünerek, kaliteyi artırarak bu hedefe ulaşabileceğimize inanıyorum. 
 
“AMERİKALI’NIN YERİNİ ÇİNLİ ALABİLİR”

Amerika’da yaşanan 11 Eylül saldırısı sonrasında ortaya çıkan endişeler nedeniyle duran turist akımı en çok Pamukkale’yi etkileyecek gibi görünüyor. Pamukkale Otelciler Birliği’nden Mahmut Yılmaz, bu gelişmeyi ve sezona bakışını şöyle değerlendiriyor:

*Doluluk oranında Antalya’daki oteller kadar şanslı değiliz. 12 ay avantajımıza rağmen, Antalya’daki 7 aylık doluluğu yakalayamıyoruz.

*11 Eylül olayı itibari ile 31 Aralık tarihine kadar çok büyük olmasa da hedeflerden sapmalar oldu. Bu nedenle 2001 yılı doluluk oranını hedefimizi tutturamadık. Yıl ortalamamız yüzde 50 düzeyinde...

*2002 hedeflerimiz öncelikle 2001 yılını tutturmak. 2001’de 11 Eylül’den dolayı oluşan bizim de portföyümüzün yüzde 30’unu oluşturan ve lokomotif olarak sürekli gelen Uzak Doğu kültürel faaliyetlerde kaybımız var. Bu yüzden 2002 yılı hedeflerini 2001 yılı hedeflerine çekmiş durumdayız.

*Polonya ve Rusya pazarından bir artış bekliyoruz. İlk kez Çin pazarından yolcu kabul edeceğimizi düşünüyoruz. Ama bu yıl için Amerika pazarından hiç yolcu alamadığımızın altını çizelim. Toplasanız 50 tane grubu geçmez.

*Bizim günlük kapasitemiz 2 bin oda, 3 bin yatak düzeyinde. 2002 yılında 300 bin konaklamayı düşünüyoruz. Geçen sene 1200 oda vardı.

*Doluluk oranı için hazırlığımız yüzde 70 ile 80 arasında. Pamukkale’yi ortalama 1.5 milyon ziyaret ediyor. Konaklayan müşteri sayısı sanırım 700 bin civarındadır.

“ANTALYA BİRİNCİ, MUĞLA İKİNCİ OLUR”

ANTALYA YİNE BİRİNCİ: Irak konusu, şu anda Türkiye’ye turist gelmesini engelleyebilir gibi görünüyor. Ancak, geçen yılki turizm rakamlarını yakalarız. Hatta belki biraz daha artabilir. Yine Antalya birinci, Muğla ikinci sırada yer alır.

İLK 2 AYIN MESAJI: Turist sayısı bakımından Antalya ve İstanbul yarışıyor. İzmir sonucu olur. Geçen yıl Antalya’ya 4 milyon turist geldi. Şubat ayı sonuyla 10 bin kişilik bir azalma var. Bu da çok önemli bir rakam değil. Çok olsa 2-3 uçak gelmemiştir.

İzmir’in az turist çekmesinin en önemli nedeni, Kuşadası’ndaki çarpık yapılaşma ve pazardaki müşteri potansiyelinin kaçırılması.

ÇEŞME CANLANACAK: Yaklaşık 7-8 senedir İzmir’de düşüş var. Bu yıl 11 Eylül olayından dolayı gemiyle gelen yolcularda azalma oldu. Ancak, Çeşme’nin devreye girmesinden dolayı Sheraton ve Onura otelleri turist sayısını arttıracak. Belediyeler Kadınlar Plajı’nı düzenlediler. Fakat bunun tüketiciye yansıması zaman alır.

KEMER TOPARLANIYOR: Alanya’da olumlu gelişmeler var. Çarşıdaki esnafın turiste olumlu yaklaşması, çevre düzenlemeleri potansiyeli arttırıyor. İyi bir imaj çiziyor. Kemer ise toparlanmaya yeni başlıyor. Kıyı düzenlemesi haziran ayında tamamlanacak. Esnafı da eğitme konusunda çalışmalar var. Ama tepki yavaş.