Hizmette Sınır Yok!

Değişimin adımını önce IBM attı. 1980’lerde başlattığı uygulama ile donanım ağırlıklı iş yapısından, hizmete odaklı şirkete dönüştü. Ardından diğer şirketler geldi. Son 10 yıldır ise BT sektöründe “hizmet” segmentinin yükselişi yaşanıyor. IDC’ye göre 2004 yılında dünyada bu pazarın büyüklüğü 607 milyar dolara ulaştı. Türkiye’de ise pazar küçük, büyüme müthiş. Geçen yıl 473 milyon doları yakalayan pazarın önümüzdeki dönemde yüzde 10 üzerinde büyümesi bekleniyor.

Dış kaynak kullanımı, global bilgi teknolojileri pazarında son dönemde gündemi en çok işgal eden konu oldu. Gerek kamu gerek özel sektör tarafında dış kaynak kullanımı hızla yaygınlaştı. Bugün irili ufaklı pek çok firma, ana işine odaklanıp BT konusunu, işin uzmanı teknoloji şirketlerine “outsource” diyor. Sonuçta hem maliyetleri kontrol edilebilir hale geliyor, hem yeni teknolojileri takip edebiliyorlar. Bunlarla birlikte verimlilikleri de artıyor.

Outsourcing’e olan yoğun ilgi, BT hizmetleri pazarını da büyütüyor. Uluslararası araştırma şirketi IDC’nin verilerine göre, global pazarda 2005’in ilk çeyreğinde 456 adet IT hizmetleri kontratı imzalandı. Bunların toplam bedeli ise 31.4 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bir önceki yılın aynı döneminde ise imzalanan kontrat sayısı 435, bunların toplam bedeli ise 36.4 milyar dolardı. Yani son 1 yıl içerisinde imzalanan kontrat sayısı artarken, bu kontratların toplam bedeli düşüş gösterdi. Yine IDC’nin tahminlerine göre, bu tablo, pazardaki oyuncuların, tedarikçileri ile işbirliği yapmasından ve daha küçük ölçekli projelere yönelmesinden kaynaklandı.

IDC’nin son 5 yıl içerisinde imzalanan 6 bin 900 kontratı inceleyerek yaptığı bu tahminler, pazarın geldiği son noktayı ortaya koyuyor. Bir başka araştırma şirketi Gartner’ın verileri ise büyük resmi gösteriyor. Gartner’a göre, 2004 yılında 1 trilyon 56 milyar dolar olarak gerçekleşen global BT pazarının yaklaşık yüzde 60’ı, yani toplam 607 milyar doları hizmetler alanında gerçekleşti. Önümüzdeki 5 yıl boyunca, pazarda yıllık 5,7 oranında büyüme beklendiğine işaret eden Gartner’a göre, 2009 yılında BT hizmetleri pazarı 800 milyar dolar sınırını geçecek.

Hızlı büyüme dönemi

Global pazardaki gelişmelerin yansımaları kendini Türkiye’de de gösteriyor. Üstelik rakamlar global pazarda olduğundan daha olumlu sinyaller veriyor. Bilgi teknolojileri ile ilgili sistem ve uygulamaların, dışarıdan alınmasına yeni yeni ısınan Türkiye pazarı, her yıl yüzde 10-15 arasında büyüme gösteriyor. IDC’nin Türkiye için yaptığı son analizler de bu tabloyu destekliyor.

IDC’nin verilerine göre, Türkiye’de BT hizmetleri pazarı 2004 yılında 473 milyon dolarlık bir büyüklüğe ulaştı. Bu bir önceki yıla oranla yüzde 11,6’lık bir büyümeye işaret ediyor. Beklentiler, önümüzdeki dönem de büyüme eğiliminin devam edeceğini yönünde. Pazarın 2005 yılını ise yarım milyon doların üzerinde bir büyüklükle kapatacağı tahmin ediliyor. IDC’nin tahminlerine göre, pazardaki büyüme 2009’a kadar yüzde 10 oranında devam edecek.

Şirketlerin hedefi büyük

Artan proje hacmine paralel olarak 2005 yılının bir önceki yılına göre daha iyi bir yıl olacağını söyleyen Meteksan Sistem BT Servislerden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Gökhan Başdemir, son 1 yıl içerisinde 160’a yakın anlaşma yaptıklarını söylüyor. IDC’nin verilerine göre, pazarın en büyük 3 oyuncusundan biri olan Meteksan’ın yapmış olduğu kontratların yaklaşık toplam bedeli ise 130 milyon dolar düzeyinde.

Pazarın bir başka büyük oyuncusu HP Türkiye ise, hizmetler tarafında satışlarını son 2 yıl içerisinde yüzde 30’un üzerinde bir oranda büyütmeyi başardı. 2005 yılında da yüzde 20-30 arasında bir büyüme hedeflediklerini ifade eden HP Türkiye Teknoloji Çözümleri Grubu Ülke Direktörü Resan Yüner, “Hedefimiz, 50 milyon dolarlık hizmet cirosuna ulaşmak” diye konuşuyor.

Türkiye’de BT hizmetleri pazarının önemli oyuncularından biri olan Siemens Business Services (SBS), geçtiğimiz yıl yakaladığı yüzde 68’lik yüksek büyüme oranını bu yılda korumayı planlıyor. SBS Genel Müdürü Mustafa Çağan, “Son 1 yıl içerisinde 50’nin üzerinde yeni proje aldık” diye konuşuyor.

Öne çıkan alanlar

BT hizmetleri pazarı en çok en büyük BT bütçeleri olan kurumlar tarafından destekleniyor. Bunlar da bankalar başta olmak üzere, telekom şirketleri, büyük üretim şirketleri, büyük perakende şirketleri ve büyük enerji şirketleri olarak sıralanıyor.

BT hizmetleri pazarı üzerinde çok olumu etkisi olan bir sektör de kamu sektörü. Hem merkezi hem de yerel yönetimler, kendi içlerindeki kadro ve ücret sıkıntılarından dolayı dışarıdan destek almayı önemli ve faydalı bir alternatif olarak görüyorlar. Bu tablo hem dünyada hem Türkiye’de aynı şekilde gelişiyor. Önümüzdeki dönem yine bu sektörlerin hizmet kullanımlarını artırarak devam ettirmeleri bekleniyor.

Gartner Türkiye analisti Halil Aksu, şu değerlendirmeyi yapıyor:

“BT hizmetlerinin yanı sıra, BT ile dolaylı olarak ilgili, insan kaynakları, muhasebe, üretim, lojistik gibi başka bazı kurumsal süreçlerin de dış kaynaklara aktarılacak. Bunların yönetiminde ve işletiminde BT önemli rol oynayacak.”

HİZMET SAĞLAYICILAR SON 1 YILI NASIL GEÇİRDİ?

KOÇSİSTEM 2004’de hizmetler alanında çok başarılı bir yıl geçirdi. 2003 yılına göre özellikle tam kapsamlı BT dış kaynak hizmetleri, masaüstü sistem yönetimi ve uygulama işletimi konularında yüzde 30’un üzerinde büyüme sağladı. Kontratları ağırlıklı olarak 3 veya 4 yıllık, değerleri ise ortalama 500 bin ile 1 milyon dolar arasında oldu.

HP TÜRKİYE HP Hizmetler, Türkiye’de son iki yıldır satışlarını yıllık yüzde 30’un üzerinde büyüttü. 2005 yılında ise yüzde 20-30 arasında bir büyüme hedefliyor. Özellikle dış kaynak kullanımı konusuna odaklanıyor. Şirketin hedefi 50 milyon dolarlık bir hizmet cirosuna ulaşmak.

METEKSAN SİSTEM Son bir yıl içerisinde 160’a yakın anlaşma yaptı. Bunların önemli kısmı 1 yıllık imzalandı. Kontratların toplam yaklaşık bedeli ise 130 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti. Meteksan’ın son 1 yıl içerisinde imzaladığı kontratlar tüm BT hizmetlerini kapsıyor.

IBM IDC Türkiye’nin son verilerine göre, Türkiye BT hizmetleri pazarının lider oyuncusu konumunda. Sektördeki diğer oyuncular gibi, son 1 yılda kontrat sayısını artırdı. Gelir ve imzalanmış kontrat bedeli olarak geçen seneye göre yüzde 200 büyüdü. Stratejik dış kaynak kullanımı ve teknik bakım ve onarım, iş sürekliliği, altyapı, networking, güvenlik gibi hizmetleri kapsayan bütünleşik teknoloji hizmetleri veriyor.

SIEMENS BUSİNESS SERVICES Geçen seneyi yüzde 60’a yakın bir büyüme ile 68 milyon Euro ciro geliriyle kapattı. 2005 sonunda geçen yılki gelirinin üzerine çıkmayı hedefliyor. Bu hedefe ulaşmak için de kamu, özel sektör ve yurt dışı servis ihracatına yönelik proje çalışmaları yürütüyor. Şirket geçtiğimiz yıl içerisinde 50 milyon dolardan 65 milyon dolara kadar değişen büyüklüklerde 50’nin üzerinde yeni iş aldı.

STRATEJİK İŞBİRLİKLERİ ÖNE ÇIKIYOR

HİZMETLERİN PAYI DÜŞÜK Türkiye’de BT hizmetleri pazarı yıllık ortalama yüzde 10-5 arası bir büyüme gösteriyor. Ancak, Türkiye için hâla, oturmuş ve sağlıklı bir hizmet pazarından söz etmemiz maalesef mümkün değil. Batı Avrupa ülkelerinde toplam BT pazarının yüzde 40-45’ini hizmet oluştururken, Türkiye’de bu oran yüzde 20’ler düzeyinde. Daha yakından örnek vermek gerekirse, 2003 yılı içerisinde, Çek Cumhuriyeti’nde 2.5 milyar dolarlık pazarın yüzde 37’si, Slovakya’da ise 695 milyon dolarlık pazarın yüzde 31’i hizmet tarafında gerçekleşti. Oysa Türkiye’de 1.8 milyar dolarlık pazarın sadece 424 milyon doları hizmet olarak gerçekleşmiş durumda.

AB SÜRECİ ETKİLİ OLDU En önemli akım Avrupa Birliği. AB üyeliği süreci kamuyu çok ciddi olarak BT konusunda tetiklemiş durumda. Devlet dairelerinde süreçlerin iyileştirilmesi, hızlandırılması ve vatandaşa verilen hizmetin şeffaflaştırılması açısından BT’ye verilen önem daha da arttı. Bu durum bugün pek çok proje ile destekleniyor. Tarım hayvancılık, mali suçlar, gümrük, sınır gibi pek çok alanda AB uyumu çerçevesinde projeler geliştiriliyor.

ÖNE ÇIKAN TRENDLER Özel sektörde ise gerek maliyeti aşağıya çekmek gerekse rekabetçi avantaj yakalamak için BT ön planda. Bu kapsamda karar destek sistemleri, analitik veri ambarı projeleri ile portal çalışmaları öne çıkıyor. Ayrıca dış kaynak kullanımı projeleri tüm sektörlerde yoğun karşılaştığımız trendler arasında. BT hizmetleri alanında iş yapış tarzı da önemli ölçüde değişiyor. Parasını verip bir hizmet veya ürün almaktan öte stratejik işbirlikleri gündeme geliyor. 

KLASİK HİZMETLERİN YERİNİ KATMA DEĞERLİ HİZMETLER ALIYOR

YATIRIMLAR ÇÖZÜM ODAKLI BT Hizmetleri pazarındaki gelişmeler ağırlıklı olarak kurumsal kullanıcılar tarafından belirlenmekte. Kurumsal pazarın genel olarak BT’ye bakışı son birkaç yıl içerisinde önemli değişimler gösterdi. Yapılan yatırımlar teknolojik gelişmeler tarafından tetiklenen ve şekillendirilen yatırımlar olmaktan çıktı. Artık şirketler maliyetlerini kontrol etmek, verimliliği arttırmak ve kendi pazarlarında rekabetçi olabilmek amacıyla geri dönüşü hızlı, iş hedeflerini net biçimde destekleyen çözüm odaklı yatırımlar yapıyorlar.

İÇERİK FARKLILAŞIYOR Bu yaklaşım paralelinde BT hizmetleri pazarındaki görünüm de değişiyor. Pazar kısa dönemde içerik olarak farklılaşacak. Bugün klasik hizmetlerden katma değerli hizmetlere doğru bir geçiş yaşanıyor. Özellikle dış kaynak modelinde verilen hizmetlerin pazarda hızlı ve sağlıklı büyüme göstereceğini tahmin ediyoruz. Şirketler artan rekabet, maliyet baskısı ve verimlilik ihtiyaçları sebebiyle dış kaynak modelini BT’de daha geniş bir yelpazede değerlendirmeye ve kullanmaya başladılar.

KAMUNUN TALEBİ Bu trend özel sektör kuruluşlarında daha belirgin gözleniyor. Kamu sektörü ise mevzuat sıkıntıları sebebiyle daha çok klasik hizmetleri talep ediyor ve kullanıyor. Bununla birlikte önümüzdeki dönemde gerçekleşmesi beklenen e-devlet projelerinin pazara büyüme açısından olumlu katkı sağlamasını bekliyoruz.

HEDEF 650 MİLYON DOLAR Türkiye’de toplam BT pazar büyüklüğünün 2005 yılı ilk çeyreğinde 550 milyon dolar civarına ulaştığını tahmin ediyoruz. Bu da geçen yılın aynı dönemine göre yüzde18’lik bir büyüme anlamına geliyor. Yılın son döneminde kamudaki alımların da tetiklenmesiyle birlikte pazarda hareketlenme bekliyoruz. Hizmetler pazarının 2005’i 650 Milyon dolara yakın bir büyüklükle kapatacağını öngörüyoruz.

HANDE D. SÜZER
Hdemirel@capital.com.tr