Ibm Pc’den Çıktı Mı?

Bilişim dünyasında son dönemin en önemli gelişmelerinden biri “IBM’in PC bölümünü” satması idi. Alan tarafından ise Çinli Lenovo vardı. Bu işlem ortaya 12-13 milyar dolarlık ciro, 19 bin çalışanı olan bir dev çıkardı. IBM Türk PC Bölüm Müdürü Ufuk Esin, bunun, satıştan çok daha fazla anlam ifade ettiğini söylüyor. Esin, “5 yıllık bir anlaşma yapıldı. IBM, Lenovo ürünlerinin ve IBM markalı ürünlerinin garantisini verecek. Dolayısıyla, müşteri hem IBM ürünlerine kavuşacak hem ürün gamı genişleyecek” diye konuşuyor.

İlk sinyalleri Gartner’ın geçen yılın sonunda açıklanan raporu verdi. Dünyada PC’nin kar anlamında tehlikeli bir iş olduğunu, oyunun kurallarının değişeceğini ve lider PC firmalarının değişikliğe gideceğini açıklayan rapor, herkesin soluğunu tutup neler olacağını beklemeye başlamasına yol açtı. Raporun hemen ardından ilk hareket de IBM’den geldi. PC’nin mucidi IBM, yine yeni bir dönemin başlangıcını yapmış oldu. Çin’in en büyük PC üreticisi olan Lenovo’ya PC bölümünün büyük bölümünü sattı. Yeni kurulan şirketin de ortaklarından biri haline geldi. Kurumsal PC pazarında birçok bölgede lider olan IBM, son tüketici tarafında Çin pazarı lideri Lenovo’nun birleşmesiyle ortaya çıkan yeni yapının dünya genelinde liderlik getirmesi bekleniyor.

IBM Türk PC Bölüm Müdürü Ufuk Esin, “IBM 1981’de PC’yi icat ettikten sonra, PC dünyasını değiştirecek en önemli adımı attı. Ortaya 12-13 milyar dolarlık ciro, 19 bin çalışana sahip bir şirket çıktı. Yeni oluşum kurumsal ve son tüketici tarafında liderliğe oynuyor” açıklamasını yapıyor. Esin, operasyonun ayrıntılarını ve yeni yapıyı Digital’e anlattı:

Neden böyle bir operasyona gerek duyuldu?

IBM ile Lenovo arasındaki işbirliği ilk kez 6 Aralık 2004 tarihinde dünyaya duyuruldu. Aslında süreç bundan biraz daha önce başladı. Gartner’ın yaptığı bir araştırmayla kamuoyunda PC dünyasındaki birtakım hareketlilik beklentileri paylaşıldı. Araştırma, PC’de bugün dünyada ilk 10 firmadan 3 tanesinin, oyunun kurallarının değişmesi nedeniyle farklı hareket edebileceğine sinyaller verdi. Burada ismini verdiği 3 firmadan 1 tanesi IBM’di. Araştırmayı yapanlar da bence bunun kısa sürede pazara yansıyacağını beklemiyorlardı.

Raporda sözü edilen şu: PC, son derece hassas, kar marjları sınırlı ve çok dikkatli oynanması gereken bir oyun. Yani sadece ciro amacıyla bu segmentte faaliyet göstermek son derece tehlikeli. PC ateşten bir top, elden ele herkes hızla geçiriyor. Bir kişi gereğinden biraz fazla tuttuğu zaman ciddi bir finansal kayba uğraması söz konusu. Dolayısıyla, IBM 1981’de PC’yi icat ettikten sonra, PC dünyasını değiştirecek en önemli adımı attı. Çinli Lenovo’ya PC Bölümü’nün büyük bölümünü sattı.

Neden Çin?

Çin BT üretimi alanında neredeyse bütün markalar için bir üretim üssü konumunda. Bundan 2-3 yıl önce de böyleydi. IBM Thinkpad’ler de 2 yıldır Çin’de üretiliyordu. IBM PC üretimini, Ar-Ge’sini kendisinin yaptığı, her türlü teknolojiyi kendisinin belirlediği ürünlerin üretimini outsource etmişti.

Thinkpad’ler şu anda Çin’in iki numaralı konumunda olan firmasında üretiliyor. Masaüstü PC’lerin bazıları IBM tarafından bazıları outsource edilen başka bir firma tarafından üretiliyordu. Birçok rakibimiz için de bu böyle.

Bu karara nasıl varıldı?

IBM, toplam 90 küsur milyar dolarlık, bunun içinde 10 küsur milyar dolar PC cirosu olan bir şirket. Fakat PC operasyonunun şu an pazarın geldiği nokta itibariyle kârlılığı diğer ürünlerden haliyle çok farklı. Burada pazara çok hızlı cevap vermek, çok daha ciddi üretim maliyetlerini efektif kullanabilmek amacıyla oyunun farklı oynanması gerekiyordu.

Bu nedenle IBM, rakiplerinden birkaç yıl önce bu adımı attı. IBM PC bölümü yaklaşık 10 bin çalışanı, yaklaşık 10 küsur milyar dolarlık cirosu olan, dünya çapında, özellikle kurumsal segmentte kendini ispatlamış ürünleri olan, Ar-Ge’sini kendi yaptığı yenilikçi kaliteli ürünler içeren bir şirket.

Bugün ilk PC’yi, ilk notebook’u dünyaya getiren şirket konumunda. Ticari pazarda önemli bir oyuncu. Toplam ticari mobil ürünler pazarı 11 milyar dolar. Bunun içinde IBM’in payı yüzde 14 düzeyinde. Toplam 16,8 milyar dolarlık ticari masaüstü pazarında ise yüzde 8 pay sahibi. IBM’in yapısı global, tüm dünyada faaliyet gösteriyor. Fakat kurumsal ağırlıklı olarak faaliyet gösteriyor. Lenovo ise sadece Çin’de faaliyet gösteren, fakat Çin’in ve Asya Pasifik’in bir numaralı BT şirketi. 7 yıldır da bu konumunu koruyor. Çin pazarı bu teknolojinin ana kaynağı konumunda. Son derece rekabetçi bir pazar.

IBM’in PC tarafında kadro ya da organizasyon anlamında bir küçülme oldu mu?

10 bin kişi bugün IBM PC bölümünde çalışıyor. 10 bin kişi aynen bu yeni yapıya geçiyor. Ar-Ge Laboratuarları dahil... IBM PC Bölümü’nün merkezi Kuzey Carolina Raleigh’te. Lenovo’nun merkezi de Raleigh oldu. IBM PC’nin CEO’su Lenovo’nun CEO’su oldu. Ar-Ge merkezleri de Raleigh’te, Çin, Japonya’da var. Bunlar da aynen devam ediyor. 

Bundan kısa ve uzun dönemde ne elde edilecek?

Çin pazarında Lenovo’nun payı yüzde 27. IBM de o pazarın toplamında 5’inci konumda. Kurumsal pazarda ise Çin’de de 1 numaradaydı. Son tüketicide ise Lenovo pazar lideri... Dolayısıyla, bunu birleştirdiğinizde ortaya çıkan Çin’deki pazar görüntüsünün yaklaşık tüm dünyaya yansıyacağını beklemek lazım. Ülkelere göre değişiklik gösterebilir ama bu pazar payı yansıyacak. Dolayısıyla, Lenovo dünyada PC alanında çok önemli bir oyuncu oluyor.

Rakiplerden birkaç yıl önce bu hamleyi yapmanın getirdiği birtakım avantajlar olacaktır.

Şu anda rakiplerimize baktığımızda gelişmeleri görüyoruz. Hepsi PC alanında ne kadar hassas olmaları gerektiğinin sancılarını çekiyor. Sinyallerini veriyor, yönetim değişiklikleri yapıyor. PC’de oluşan zararları, diğer kaynaklardan gelen gelirle karşılamayı planlıyorlar. Ancak, bu yöntem artık dünyada kabul görmüyor. PC işi kendi başına kârlı, ayakta durabilen pazara cevap verebilen bir yapıya kavuşmalı. IBM bunu şu anda yapmış durumda.

Sadece Çin’de faaliyet gösteren bir şirket olmasının avantajlarını da beraberinde getiriyor. Bir daha böyle bir hamle yapan, bu avantajlara kavuşma imkanına sahip değil. Yakın tarihte PC alanında yapılan diğer evlilikleri düşünürsek her ülkede iki tane genel müdür vardı. Biri kaldı, biri gitti. Distribütörler, müşteri temsilcileri, aynı ürün setleri, üretim tesisleri vardı. Biri kaldı biri gitti. Burada öyle bir şey yok. Zaten tamamen puzzle iki farklı parçadan oluşuyor. Birleştirdiğinizde tüm dünyayı kapsayacak bir bütün oluştu. Çok kolay bir geçiş oldu. Bundan sonrakiler böyle olmayacaktır.

Yeni şirketin adı Lenovo. Türkiye’deki yeni yapı da Lenovo Türkiye olacak. İlk olarak büyük ülkelerin geçişleri söz konusu. Bunlar nisan sonunda geçişlerini tamamlamış olacak. İngiltere, Almanya, ABD, Kanada, İtalya gibi... Türkiye ikinci çeyreğin sonlarında Temmuz ayında geçişini tamamlamış olacak.

Yeni yapıdan söz eder misiniz? IBM’in buradaki yeri nedir?

IBM yeni oluşumun hissedarı. Bu oluşumda IBM ürünleri IBM markalı olarak 18 ay boyunca hiç değiştirilmeksizin aynen uygulanmaya devam edecek. Bunun yanı sıra Lenovo ürünleri bu şemsiyenin altına girecek ve tüm pazara verilmeye başlanacak.

Anlaşmanın yapıldığı tarihte IBM’in hissesi yüzde 18,9’du. Yüzde 45’lik pay Lenovo’ya aitti. Geri kalanı da Çin Bilim Akademisi’ne aitti, yani halka açıktı. Geçtiğimiz haftalarda 3 ABD firması da bu oluşuma yatırım kararı aldı. Yaklaşık yüzde 12’lik hisseyi, IBM’in ve Lenovo’nun paylarından aldılar. Şu anda pay dağılımı, yüzde 13 IBM, yüzde 40 civarı Lenovo, geri kalanı halka açık. Henüz çok yeni bir gelişme bu. Bu da güçlü bir oyuncu olacağının sinyallerini veriyor. Başarısı da bence şuradan gelecek: Çok kolay bir birleşme. Bu şirketin genel müdürlüğünü IBM Bölümü’nün genel müdürü yapacak. Avrupa’nın başında IBM’de kim varsa gene o olacak. Lenovo zaten Çin tabanlı bir firma. Diğer taraflarda zaten yok. Dolayısıyla IBM kadroları orada olduğu gibi işlerini yapmaya devam edecek.

Biz bu gelişmeyi “IBM PC bölümünü sattı” diye anladık. Aslında nasıl okumalıyız?

IBM bu yeni yapıda, tüm dünyaya hem IBM markalı, hem Lenovo markalı ürünlerin garantisini ve servisini verecek. 5 yıllık bir anlaşma yapıldı. 5 yıl boyunca IBM, Lenovo ürünlerinin ve Lenovo’nun sattığı IBM markalı ürünlerinin garantisini verecek. Dolayısıyla, müşteri hem IBM ürünlerine kavuşacak hem ürün gamı genişleyecek, Lenovo’nun son tüketici tarafındaki ürünlerine de kavuşma imkanı olacak. Servis açısından da hiçbir risk almadan güvendiği kalitesinden emin olduğu IBM servis yapısından garantisini ve servisini almaya devam edecek.

LENOVO’NIN GÜCÜ NEREDEN GELİYOR?

Lenovo’da hangi ürünler var?

Lenovo’nun ürün gamında masaüstü, notebook, yazıcı, cep telefonu ve sunucular var. Ar-Ge’sini kendi yapıyor, yenilikçiliğe son derece önem veriyor, üretimini kendi yapıyor. Ama toplama anlamında değil. Bugün Türkiye pazarının yüzde 70’ini lokal ve bunun yanında toplama dediğimiz isimler oluşturuyor.

Lenovo’nun birinci olduğu pazardan getirdikleri ürünleri oradaki maliyet avantajlarını Türkiye pazarında değerlendirerek bu pazarı elde ettiler. Dolayısıyla, Lenovo’nun konumu toplamacılık değil. 

Ayrıca, son tüketici tarafında ağırlıkları var. Yani biz kurumsalda güçlüyüz onlar son kullanıcıda. 3 bin 800 perakende mağazaları var. 3 milyar kişinin yaşadığı Çin pazarında yüzde 27 pazar payına sahip. Arkasından gelen şirket yine lokal bir isim. Yüzde 10 civarında pazar payına sahip. IBM bu pazarda 5’inci, HP ise 4’üncü. 2’inci ve 3’üncü isimler lokal. Ama Lenovo arkasından gelen isimle arasını açmış durumda. Bu konumunu ise 7 yıldır sürdürüyor. Kuruluş yılı 1984. IBM’le ilk ilişkileri de o tarihlerde başlamış zaten.

Lenovo’da 9 bin kişi çalışıyor. Cirosu 3 milyar dolar. IBM’de de 10 bin kişi çalışıyor. IBM’in 2004 verileriyle 10 milyar doları aşan bir cirosu bulunuyor. Böylece 12-13 milyar dolarlık ciro, 19 bin çalışanı olan global bir şirket kurulmuş oldu. Bu şirket, tüm dünyada faaliyet gösterecek.

YASEMİN BALABAN
ybalaban@capital.com.tr