Sektörlerin 2007 Karnesi

2007 başında iç talepte daralma beklentileri nedeniyle sektörlerin de küçülecekleri tahmin ediliyordu. Ancak bu beklentilere rağmen çoğu sektörün hız kesmeden büyümesini sürdürdüğü görülüyor. İç talebin daraldığı bazı sektörler ise olumsuz etkilerden ihracata yönelerek kurtulmaya çalışıyorlar. Sektörlerin 2007 yılı büyüme performanslarına ilişkin beklentileri analiz ettiğimizde karşımıza yılın ikinci yarısı için önemli ipuçları veren bir tablo çıktı… Hangi sektörlerin hızlandığını, hangilerinin büyüme performansını koruduğunu, hangilerinin yavaşladığını ortaya koyan bu tabloya göre sadece 4 sektörde küçülme beklentisi var.

Hızını Koruyan Sektörler
2007 yılında temel sektörlerin büyüme hızlarını koruyacağı öngörülüyor. Ekonomideki canlanma ve konut talebindeki artışla beraber inşaat sektörü 2006 yılını yüzde 20’lik büyümeyle kapattı. Büyük kentlerde konut talebinin hala doyurulmamış olması ve mortgage yasasının kredileri düşürmesinin sonucunda 2007 yılında sektör büyümeye aynı hızla devam edecek. Yapı Endüstrisi Yönetim Kurulu Başkanı Süha Yılmaz, “Faizler biraz daha düşerse, büyüme yüzde 20’yi aşar ama faizler gerilemez, mortgage sistemi başarılı olamazsa yüzde 10’un altında kalır” diye konuşuyor.

İnşaat sektöründeki olumlu gelişmeler sigortacılığı da etkiliyor. 2006 yılında yüzde 22 büyüyen sigortacılık sektörünün bu trendi 2007’de de sürdürmesi bekleniyor. Mortgage ile ilgili tasarının kanunlaşmasıyla ev sigorta poliçeleri ve mortgage’la bağlantılı yeni poliçelerde hareketlilik bekleniyor. Garanti Sigorta Genel Müdürü Okan Utkueri, 2007 yılında pazarın yüzde 21–22 oranında büyüyeceğini ifade ediyor.

İhracatın artması, zincir marketlerin çoğalması ve kâğıt bazlı ambalaj kullanımının artışı sonucunda 2006 yılında kâğıt-karton sektörü yüzde 10 oranında büyüdü. Refah düzeyinin artmasıyla temizlik kâğıdı tüketiminin de büyüdüğünü söyleyen Selüloz ve Kâğıt Sanayi Vakfı Başkanı Erdal Sükan, “2007 yılında temizlik kâğıdı tüketiminde artmasını ve pazarın en az yüzde 10 büyümesini bekliyoruz” diye konuşuyor.

2006 yılında yaklaşık yüzde 10 büyüyen beyaz eşya pazarında büyümenin temelinde ise ihracat artışı yatıyor. 2007 yılında da ihracattaki bu başarılı performansın devam etmesi ve büyümenin yine yüzde 10 oranında seyretmesi bekleniyor. TÜRKBESD Başkanı Dilek Temel “Yeni üretim yatırımlarının tam etkisi de 2007’de kendisini gösterecek. En fazla büyümenin, bulaşık makinesi ve ankastre ürünlerde olmasını bekliyoruz” diyor.

Temposunu Koruyanlar
Lojistik, makarna, boya ve hazır giyim 2007 yılında geçen yılın büyüme rakamlarına çok yakın oranda büyümesi beklenen sektörler arasında yer alıyor. 2006 yılında yüzde 6,5’lik artışla 3,3 milyar dolara ulaştığı tahmin edilen lojistik sektörü ihracatta yaşanan gelişmelerden önemli ölçüde etkileniyor. 2007 yılında ihracatta yaşanması beklenen pozitif gelişmelerin lojistik sektörüne olumlu olarak yansıyacağı öngörülüyor. DHL Express Kurumsal İletişim Direktörü Selda Susal, bu gelişmeler doğrultusunda 2007 yılında lojistik sektörünün yüzde 6 civarında bir büyüyeceğini, 3,5 milyar dolarlık büyüklüğe ulaşacağını tahmin ettiklerini söylüyor.

Geçtiğimiz 10 yıl içinde ortalama yüzde 6–7 oranında büyüyen boya sektörü bugün Avrupa’nın 6’ncı büyük üreticisi konumunda bulunuyor. 2006 yılında yüzde 6 oranında büyüyen sektörün 2007 yılında bu istikrarını koruyarak yüzde 5 düzeyinde büyüme göstermesi bekleniyor. Boya Sanayicileri Derneği Genel Sekreteri Tufan Çınarsoy önümüzdeki 10 yıllık süreç içinde sektörün hedefini “Avrupa’nın ilk dört boya üreticisi içinde olmak” şeklinde açıklıyor.

2006 yılında yüzde 6 oranında artarak 29,5 milyar dolara ulaşan hazır giyim sektörünün cirosunun neredeyse yarısı ihracattan kaynaklanıyor. Sıkı para politikası ve küresel ısınma sonucu özellikle kışlık ürünlerin talebindeki gerileme nedeniyle 2007 yılında iç satışlarda artış beklenmiyor. Bu nedenle 2007 yılında sektörün performansının ihracata bağlı olduğunu ifade eden Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Aynur Bektaş, yılsonuna kadar pazar büyüklüğünün yüzde 5 artarak 30–31 milyar dolara ulaşmasını beklediklerini söylüyor.

Hangi Sektörler Hız Kesti?
2007 yılında bazı sektörlerin de yavaşlayacakları görülüyor. Özellikle faktoring, yalıtım ve hazır beton sektörlerinin 2006 yılında yaşadıkları yüzde 30-40 oranındaki büyüme oranlarını 2007 yılında yakalayamayacakları tahmin ediliyor.

Geçtiğimiz yıl yüzde 37 artışla 20 milyar dolar büyüklüğe ulaşan faktoring sektörünün 2007 yılında yüzde 30 büyümesi bekleniyor. İç piyasadaki finansman açığının vadelerin uzaması anlamına geldiğini ve bu durumun faktoring firmalarının işlem hacmini artırdığını belirten Faktoring Derneği Genel Sekreteri Hale Dalyan, kayıt içine çekilen ekonominin faktoring firmalarının işlemlerine olumlu yansıyacağını söylüyor. Dalyan, ayrıca 2007 yılında faktoring kuruluşlarının ihracattan aldıkları payı arttırmayı hedeflediklerini belirtiyor.

İnşaat sektöründen önemli ölçüde etkilenen hazır beton sektörünün 2006 yılında yüzde 39 büyüdüğünü tahmin ediliyor. 2007 yılında da orta gelirlinin konut talebinin tam olarak karşılanamaması, konutların yenileme ve güçlendirme ihtiyaçları ve kentsel dönüşüm projeleri nedeniyle sektörün yüzde 10 oranında büyümesi bekleniyor. Türkiye Hazır Beton Birliği Genel Sekreteri Ferruh Karakule “Faizler daha fazla düşmeyeceği için inşaat sektöründe durgunluk yaşanabilir. Ama başlanan inşaatlar bitirileceği için hazır beton sektörü bu durgunluktan etkilenmeyecek” diye konuşuyor.

TOKİ konutlarındaki hızlı ilerleme ve mevcut binalardaki geliştirme talebinin etkisiyle yalıtım sektörü geçtiğimiz yıl yüzde 28 büyüdü. Hem yalıtım bilincinin hem de yatırımların artmasıyla 2007 yılında sektörün yüzde 12’nin üzerinde büyümesi bekleniyor. İzocam A.Ş. Genel Müdürü A. Nuri Bulut “Yalıtım sektörü, sanayiden konutlara kadar çok farklı alanlarda tesisat ve yapıya yönelik ürünlerinin getirdiği güçle büyümesini sürdürecektir” diye konuşuyor.

3 Sektör Neden Hız Kesti?
2006 yılında yüzde 15–25 oranında büyüme gösteren leasing, bilişim ve oluklu mukavva sektörlerinin bu yıl hız kesmesi bekleniyor. Bu sektörlerde büyüme rakamlarının yüzde 10 ile sınırlı kalacağı tahmin ediliyor.

2006 yılında yüzde 24 artışla 5,3 milyar dolar işlem hacmi gerçekleştiren leasing sektörünün finanse ettiği proje adedi de yüzde 15 artarak 42 bin 963’e ulaştı. Finansal Kiralama Derneği Genel Sekreteri Müge Karışman, 2007 yılında sektörde yüzde 15 oranında bir büyüme yaşanmasını beklediklerini belirtiyor.

Oluklu mukavva sektörü 2006 yılında yüzde 15,7 büyüyerek 1,3 milyon ton hacmini yakaladı. Ancak, yaşanan daralmanın etkisiyle, 2007’de büyümenin yüzde 10’a gerileyeceği tahmin ediliyor. Oluklu Mukavva Sanayicileri Derneği Genel Sekreteri Hakkı Yücesoy, ihracat artışının oluklu mukavva kutu ihtiyacına da olumlu yönde yansımaları olacağını ifade ediyor.

2006 yılında yüzde 20 büyüme hedefiyle yola çıkan ama ikinci yarıda ekonomide yaşanan dalgalanmalar sonucunda yüzde 15 oranında büyüyen bilişim sektörünün 2007 yılında ise en az yüzde 10 büyümesi bekleniyor. Gerek devlet, gerekse özel sektör tarafında ve özellikle bireysel pazarda, bilişim teknolojileri ürünlerine yönelik talep ve satın alımlar son derece önemli bir akış ve canlılık içinde bulunuyor. 2007 yılında BT sektöründe mutlaka hareketlilik yaşanacağını belirten Index Grup CEO’su Erol Bilecik, “Firmalar iki türlü plan yapıyor. Bunlardan biri daha konservatif bir plan. Diğeri ise genel seçimlerden sonra Türkiye’nin pozitif bir havaya gireceği varsayıyor. Bu çerçevede sektörün yüzde 10-20 aralığında bir büyüme bandı içinde olacağını öngörüyoruz” diyor.

Daralma Şampiyonu Sektörler
İç talepteki daralma özellikle ayakkabı, beyaz et, otomotiv ve otogaz sektörlerini etkileyecek. Geçtiğimiz yıl da küçülme eğiliminde olan bu sektörlerin 2007 yılında bu eğilimi sürdürecekleri ve hatta artıracakları görülüyor.

2006 yılında ayakkabı üretimi yüzde 19 azalırken ithalat yüzde 31 arttı. Sonuçta sektör sadece yüzde 1,5 büyüyebildi. 2007 yılında talepteki daralmanın sektörü etkileyeceğini belirten Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği Başkanı Ali Murad Kızıltaş, “Fiyat rekabeti yapılan ürünlerde küçülme çok daha hızlı olur. Katma değerli ürün üreten, tasarıma önem veren ve markalaşan firmalar ise daha az etkilenir” diye konuşuyor.

2006 yılında yüzde 12,3 daralma yaşayan otomotiv pazarında üretim, iç pazardaki daralmaya karşılık ihracattaki gelişmelerle arttı. 2007’nin ikinci yarısına kadar pazarda gerilemenin olacağını, sonrasında siyasi koşullara bağlı olarak talebin artacağını belirten Otomotiv Sanayicileri Derneği Genel Sekreteri Prof. Dr. Ercan Tezer, “2007’de toplam taşıt aracı pazarının yüzde 10–15 daralacağı tahmin ediliyor. İhracatın ise 2006 yılı değerlerini koruması bekleniyor. İhracat sayesinde, üretimde düşüş beklenmiyor” diyor.

2005 yılının son çeyreğinde patlak veren kuş gribi krizinin 2006’da da sürmesiyle beyaz et sektörü ciddi bir darboğaza girdi. Piliç eti üretimi yüzde 2 düştü, toplam ciro bu düşüşe paralel olarak yüzde 2 azaldı. 2007’nin şubat ayında Batman’da yeni bir olayın görülmesinin ihracatı önünü kapadığını söyleyen Beyaz Et Sanayicileri Birliği Genel Sekreteri Yüce Canoler, üretimde bu yıl yüzde 2,7’lik düşüş beklediklerini belirtiyor.

Toplam LPG pazarı 2006 yılında yüzde 4,7 oranında küçüldü. Otogaz pazarı sürekli büyümesine rağmen, doğalgazın yaygınlaşmasının sonucunda tüplügaz ve dökmegaz satışlarında yaşanan düşüşler pazarın genelini olumsuz etkiledi. 2007 yılında otogaz satışlarının yüzde 5 artacağını söyleyen Aygaz Genel Müdürü Mehmet Ali Neyzi yine de LPG pazarında büyüme beklenmediğini belirtiyor.

2007’de 4 Sektörün Büyüme Hızını Artıran Faktörler

İş Makinelerinde İhracat Atağı
 2006 yılında iş makineleri ihracatı yüzde 24 arttı. İş Makineleri Distribütörleri ve İmalatçıları Birliği Başkan Vekili Taner Sönmezer, “Yabancı sermayenin girişinin hızlanması ve ekonomik istikrar sektörü olumlu etkiliyor. İhracatın 2007 yılında yüzde 48 artmasını bekliyoruz” diye konuşuyor.

Demir-Çelik Üretimi Artıyor
2006 yılında ham çelik üretimi yüzde 11,2 artarak, 23,3 milyon ton oldu. Bu eğilimin 2007’de de sürmesini beklediklerini söyleyen Demir Çelik Üreticileri Derneği Genel Sekreteri Dr. Veysel Yayan “Konut sektöründeki durgunluğun seçim sonrasında aşılacağını ve altyapı yatırımlarının hızlanacağını düşünüyoruz” diyor.

Turizm 2007’de Büyüyecek
 2006 yılında ciroda yüzde 7,2 daralan turizm sektörünün 2007’de yüzde 15–20 büyümesi bekleniyor. Turistik Otelciler, İşletmeciler ve Yatırımcılar Birliği Genel Koordinatörü Gül Küçükserim, “Genç bir nüfusa sahibiz. Türkiye’de tatil bilinci oluştu. Ayrıca uzun vadeli ödeme kolaylığı sektörü hareketlendiriyor” diyor.

Klima 4 Mevsim Satılıyor
Klima pazarı, düşük kur ve ekonomideki bahar havası nedeniyle son iki yılda sektör ortalamasının üzerinde büyüdü. 2006’da pazarın yüzde 8,3 büyüdüğünü belirten Alarko Carrier Pazarlama Müdürü Hırant Kalataş “Klimalar artık dört mevsim kullanılıyor. Pazar ciddi bir büyüme potansiyeline sahip” diye konuşuyor.

“Siyasi Uzlaşmaya Olursa, İç Talep Artar”
Doç. Dr. Kamil Yılmaz / Koç Üniversitesi Ekonomi Bölümü

İhracat Hızlandırıyor
İç talepteki yavaşlamaya rağmen bazı sektörlerin daha hızlı büyümesinin arkasında ihracata dönük üretim var. 2006 Mayıs-Temmuz döneminde kurlarda meydana gelen artış, ihracatı cazip kılmaya başladı. Dolar-Euro paritesinin 1,36’ya yükselmesi, dolarla hammadde alıp ağırlıklı olarak Avrupa’ya ihraç eden sektörlerin YTL’nin değer kazanmasından dolayı karşılaştıkları rekabet sorununu biraz olsun hafifletiyor.

En Çok Hizmet Etkilenir
İç talepteki yavaşlamadan en çok hizmet sektörlerinin olumsuz etkilenmesini bekliyorum. Kuraklık nedeniyle tarım sektörünün de büyüme hızının bu yıl düşük kalacağı ve hatta daralacağı tahmin ediliyor. En az etkilenecek olan sektörlerin ise ihracata dönük üretim yapan otomotiv, makine-teçhizat, ana metal sanayi, tekstil ve giyim, elektrikli makine-teçhizat olmasını bekliyorum. 

İkinci Yarı Olumlu Geçer
Kamuoyu yoklamaları AKP’nin tekrar tek başına iktidar olacağını gösteriyor. Ardından da Cumhurbaşkanlığı seçimi konusunda uzlaşma sağlanırsa finans piyasalarının çok olumlu reaksiyon vermesi beklenir. Bu durumda faizlerde hızlı bir düşme gerçekleşebilir; bu da iç talep üzerinde çok olumlu etki yapacaktır. Bu durumda iç talebin yılın son beş ayında daha hızlı artması ve büyümenin yüzde 5,5’i aşması beklenir.

Özgür Gözler
ogozler@capital.com.tr