2024 hedefi 30 milyar TL

Aslı Sözbilir

[email protected] 

İNAN EKİCİ, Temmuz 2019’da Otokoç’ta liderlik koltuğuna oturdu. Şirketi küresel bir marka yolculuğuna taşımaya hazırlanan yönetici, 2024’te 30 milyar TL ciroyu aşabileceklerini söylüyor. “12 ülkede faaliyet gösteren, 93 bin yeni araç satan bir şirket olmak istiyoruz” diyen Ekici, yatırım arayışlarını da sürdürdüklerini belirtiyor ve “Önümüzdeki yıllarda yeni fırsatlara bakacağız. 2020’de yurt dışındaki operasyon sayımızı artırmayı istiyoruz” diye konuşuyor. 

OTOKOÇ OTOMOTİV, Koç Topluluğu’nun otomotiv sektöründeki ilk yatırımı olarak 1928 yılında kuruldu. Bugün ise Türkiye’nin en büyük otomotiv perakendeciliği, araç kiralama ve araç paylaşımı şirketi olarak Otokoç, Birmot, Avis, Avis Filo, Budget, Otokoç Sigorta, Zipcar, Otokoç 2. el, Otokoç Parça ve Lastick markalarıyla hizmet veriyor. Birmot çatısı altında Fiat, Alfa Romeo, Jeep ve Maserati markalarıyla, Otokoç çatısı altında ise Ford, Ford Trucks ve Volvo markalarıyla yeni araç satışı, servis ve yedek parça hizmetleri veriyor. Yine toptan yedek parça satışı, sigorta ve finansman, aksesuar satışı, 2. el araç satışı ve araç koruma sistemleri gibi otomotiv çözümlerini Otokoç çatısı altında müşterilerine sunuyor. Araç kiralamada ise Avis ve Budget markalarıyla kısa dönemli kiralama; Avis Filo ile uzun dönemli (operasyonel) kiralama; Zipcar markasıyla ise saatlik kiralama yani araç paylaşımı hizmetlerini müşterileriyle buluşturuyor. 9 ülkede yaklaşık 85 binlik bir araç parkını yöneten şirket, dünyanın en büyük Avis Budget lisansiyesi konumunda. Türkiye, Yunanistan, Azerbaycan, Kazakistan ve Kuzey Irak’ta kiralamada pazar lideri… Şirketin bugün yurt dışı dâhil toplam 350 noktada, 3 bin çalışanı bulunuyor. 2018 rakamlarına göre Otokoç Otomotiv’in cirosu 7,5 milyar TL ve otomotiv pazarından aldığı pay yüzde 8. Temmuz 2019’da genel müdürlük koltuğuna oturan İnan Ekici, 2019 sonunda Türkiye pazarından aldıkları payı yüzde 8,5’e çıkaracaklarını söylüyor. İlk hedefinin Otokoç’u “global bir marka” haline getirmek olduğunu anlatan Ekici, “Küreselleşme hikayemizi ortağı olduğumuz Avis Budget markalarıyla gerçekleştirmek istiyoruz. Yatırım arayışlarımız devam ediyor” diyor. İnan Ekici ile Otokoç’un yeni dönem planlarını ve büyüme stratejisini konuştuk: 

Göreve geldiğinizde nasıl bir Otokoç buldunuz?

 2018 rakamlarına baktığımızda ciromuz 7,5 milyar TL, pazardan aldığımız pay ise yüzde 8 idi. 2019’u da 8,7-9 milyar TL civarında ciroyla kapatmayı planlıyoruz. Pazar payımız da yüzde 8,5 civarında gerçekleşecek. 2019’da yaklaşık 40 bin adet yeni araç, 25 bin adet ikinci el araç olmak üzere 65 bin araç satmış olacağız. Tüm bu rakamları, toplam pazarı düşünerek değerlendirmek daha doğru olur. 2018’de toplam 635 bin araç satıldı. Bu yıl pazarın büyüklüğü 480 bin seviyesinde. Bizim ise pazardan aldığımız pay 2018’de yüzde 8 iken bu yıl payımızı yüzde 8,5’e çıkarmış olacağız. Araç kiralama tarafına baktığımızda temmuz itibarıyla 9 ülkede yaklaşık 85 binlik bir araç parkını yönetiyoruz. Bu da bizi dünyanın en büyük Avis Budget lisansiyesi yapıyor. Türkiye, Yunanistan, Azerbaycan, Kazakistan ve Kuzey Irak’ta kiralamada pazar lideriyiz. 

 CEO olduktan sonra odaklandığınız başlıklar neler oldu? 

 Üç ana konuya odaklandık. İlki küreselleşme, ayak izlerimizi daha fazla ülkeye koymak istiyoruz. Dolayısıyla Avis Budget markalarıyla yurt dışındaki yatırım arayışımız sürüyor. 2018’de Yunanistan Avis’i ve Budget’ı (yüzde 60’ı Koç Topluluğu’nun yüzde 40’ı Avis Budget Group’un olmak üzere) Avis Budget Group’la birlikte joint venture (ortak girişim) olarak satın aldık. Önümüzdeki yıllarda da yeni fırsatlara bakacağız. 2020’de yurt dışındaki operasyon sayımızı artırmak istiyoruz. Küreselleşme hikayemizi ağırlıklı olarak Avis Budget’la gerçekleştirmek istiyoruz, çünkü biz Avis Budget’ın en büyük ortağıyız. Dolayısıyla işimizi ortaklığımız şirketle yurt dışında büyümek istiyoruz. İkinci odak konumuz dijitalleşme… Yeni dünyada özellikle müşteri tarafında yönettiğiniz tüm işlerin dijitalleşmesi bekleniyor. Bu konuya hız vermeyi planlıyoruz. Çünkü yeni tüketici yaklaşımı her şeye kolay, hızlı ulaşmak isteyen bir profil ortaya koyuyor. Diğeri de iyi yaptığımız, faaliyet kollarımızda hızlı ve kârlı büyüme… Bir de tabii yeni iş fikirleri çok önemli. 

 Yeni iş fikirleri kapsamında gündeminizde neler var? 

 Mikro-mobilite dünyada çok önemli trendlerden biri. Elektrikli scooter’lar Avrupa’nın büyük kentlerinde çok yaygın. Şu an bu proje üzerinde çalışıyoruz. Gelecek yıl lansmanını yapacağız. 

Sadece elektrikli scooter işine mi gireceksiniz?

 Motosiklet kiralamaya başladık, şu an test aşamasında. Buna mikro-mobilite diyemeyiz ama yeni bir kiralama ürünü diyebiliriz. Ayrıca geçen yılın ortasından sonra karavan kiralamaya başladık, bu da test ortamında. Geçen yıl karavan kiralama işinde 200 civarında müşterimiz oldu, bu işi de büyütmek istiyoruz ama bu yalnız başına yapabileceğimiz bir şey değil. Çünkü Türkiye’de karavan parkları ve camping alanlarında kısıtlar var. Turizm Bakanı ile bu konuda bazı görüşmelerimiz oldu. Bunu geliştirip Türkiye’de de karavan kiralamayı yaygın şekilde başlatan bir marka olmayı başarabiliriz. 

 Bahsettiğiniz test aşamasındaki yeni işler ne zaman hayata geçecek? 

 2020 yılının nisan ya da mayıs aylarında lansmanı yapmayı planlıyoruz. Dolayısıyla elektrikli scooter ile ilgili öncelikli İstanbul’da başlayıp daha sonra diğer kentlere yaygınlaştıracak bir iş programımız var. Gelecek yıl yaklaşık 500 e-scooter ile İstanbul’da hizmete başlamayı planlıyoruz. Daha sonra da uygun kentlerde yaygınlaştıracağız. 

 İş kollarınızda ağırlığı hangisi oluşturuyor? 

 Kiralama, işin yüzde 85’ini oluşturuyor. Şunu da çok keyifle söyleyebilirim ki Otokoç Otomotiv toplam kârlılığının yüzde 50’sini yurt dışındaki kiralama işinden yapıyor. Geri kalan yüzde 15’i otomotiv perakendeciliği işinden elde ettiğimiz gelir. Bunun içerisinde satış, servis, toptan yedek parça ve sigorta işi var. Türkiye’nin en fazla kasko poliçesi ve trafik poliçesi üreten firmasıyız. 

 Yurt dışında hangi ülkelerde ağırlıklı varsınız? 

 Ağırlıklı Yunanistan. Çünkü Yunanistan’daki araç parkımız yaklaşık 38 bin. Türkiye’de bu yıl ortalamasına baktığımızda 43-44 bin araç parkımız var. Yunanistan ve Türkiye dışında kalan diğer ülkelerde ise toplam araç parkımız yaklaşık 5 bin civarında. Otomotiv perakendeciliğinde ise yurt dışında faaliyetimiz yok, ancak yatırım için fırsatlara bakıyoruz. 

İkinci el pazarında şu an ne durumdasınız? Burada hedefleriniz neler?

 Yıllardır zaten Türkiye’de kurumsal yapıda ikinci el noktası olarak lideriz. Yılda ortalama 25 bin adet 2. el araç satışı gerçekleştiriyoruz. Bu da Türkiye’de bir şirketin satabildiği en yüksek adet. Ancak Türkiye’de ikinci el pazarında yılda yaklaşık 5,5-6 milyon adet civarında araç satılıyor. Pazar, birinci elden çok daha büyük. Dolayısıyla bizim gibi kurumsal otomotiv perakendecilerinin bunun içerisinden aldığı pay çok düşük. Bu alanı, 5 yıllık planı yaparken büyüyeceğimiz potansiyel bir alan olarak belirlerdik. Bu işi daha iyi yapmak için kurumsal kimliğimiz doğrultusunda donatılmış, örnek “2. el showroom”lar tasarladık; 3 showroom açtık. Otokoç İkinci El markasıyla bayilik sistemine geçmeyi planlıyoruz. Web sitemizi yeniden dizayn ettik. Burada e-ticaret fonksiyonunu devreye aldık. Müşterilerimiz satın alım sürecinin çok büyük bir kısmını tamamen online olarak yürütebiliyor. 2024 yılında yaklaşık 85 bin ikinci el araç satışını gerçekleştirmeyi planlıyoruz. Otokoç Otomotiv’in gelecek planlarında 2. el ticaret stratejik öneme sahip. 

Son iki yılda operasyonel kiralama sektöründe araç parkı yüzde 20 küçüldü. Siz Avis ve Budget markasıyla ne durumdasınız? 2019’u nasıl kapatıyorsunuz?

 Türkiye’de ortalama 42 bin civarında aracımız var ama turizmin arttığı yüksek sezonda bu rakam 47-48 binlere tırmanıyor. Macaristan’da yaklaşık 1.400, Azerbaycan’da 1.200, Yunanistan’da 38 bin (yüksek sezonda 40-41 bin), Kazakistan’da 1.150 aracımız var. Gürcistan’ı daha yeni açtık, henüz rakamlar küçük, 150 aracımız bulunuyor. Ukrayna’yı da 1 yıl önce açmıştık orada da 800 adede geldik. Dolayısıyla toplamına baktığımızda ortalama 85 bin diyebiliriz, yüksek sezonda bu rakam 90 bin oluyor. Geçmiş yıllara baktığımızda ülke bazında büyümemiz hep yüzde 10-15’ler civarında oldu ve bu trendi bozmuyoruz. Ancak Türkiye’de sektör daralmasına paralel olarak 2018 ve 2019’da araç parkımız 2017 sonuna göre yüzde 9 daraldı. O dönemde operasyonel verimliliği çok doğru yöneterek kapasitelerimizi artırdık ve dengeli bir kârlılık dönemi yaşadık. Uzun dönemli kiralama tarafında ise pazar 2017 sonunda 360 bin civarındaydı, şu an 284 bine geriledi. 2019’da 3’üncü çeyreğin sonuna kadar yıl içinde bir düşüş gördük. 3’üncü çeyrek raporuna baktığımızda artık daralmadan durağan bir döneme geçtiğimiz görülüyor. Ben gelecek yıl faizlerin düşmesi ve daha dengeli bir ekonomi beklentisiyle sektörde günlük kiralamada yaklaşık yüzde 8-9, operasyonel kiralamada yüzde 6-7 civarında bir büyüme bekliyoruz. 

 2020’de Otokoç olarak nasıl davranmayı planlıyorsunuz? 

 2019 sonuna geldiğimizde günlük kiralama tarafında pazar payımızı koruduk, uzun dönemli kiralamada ise 2017 yılına göre 3 puanlık bir pazar payı artışı sağladık. Yüzde 9’lar civarı payımız sektörün altında bir daralmayla yüzde 12’ye çıktı. Son 1,5 yıldır da pazar lideri konumuna geldik. Azerbaycan, Kazakistan, Kuzey Irak ve Yunanistan’da da hem günlük kiralamada hem uzun dönemli kiralamada pazar lideriyiz. Dünya ekonomisinde kırılganlık devam ettiği ve bunun Türkiye’ye de yansımaları olduğu için biz 2020’de, “temkinli iyimser” bir tarzda faaliyetimizi yürüteceğiz. Ana hedeflerimiz şunlar: Pazar liderliğimizi koruyacağız, otomotiv içerisinden aldığımız payı yüzde 0,2 civarında artırmayı hedefliyoruz. Teknoloji tarafında bizi sektörlerde öncü ve lider yapacak yatırımları da elden bırakmadan yapacağımız bir yıl olacak. Ama şirketim için ana konu, gelecek yıl yurt dışında Yunanistan büyüklüğünde olmasa bile birden fazla Avrupa ülkesinde daha Otokoç Otomotiv’i kiralama tarafında faaliyete geçirmek. Avrupa’da büyümeyi istiyoruz. 

 Yatırım yapmayı düşündüğünüz başka yeni alanlar var mı? 

 Bazı ülkelerde Avis Budget’ın tüm markalarını temsil etmiyorduk. Örneğin Azerbaycan ve Kazakistan’da Budget ve Payless markalarını alıyoruz. Bunların faaliyetine 2020’de başlayacağız. Avis Budget’ın sahip olduğu diğer markalarda olası fırsatlar çıkarsa, burada da satın almalar yöntemiyle büyüyebiliriz. 

 Önümüzdeki 10 yılın sonunda nasıl bir Otokoç hayal ediyorsunuz? 

 Gelecekte tüm markalarıyla dünyanın birçok yerinde hizmet sunan tam anlamıyla küresel bir marka olacağına inanıyorum. Otokoç Otomotiv’i bu vizyonuna taşıyacak 5 stratejik odak alanı var: Mevcut işlerde büyüme, yeni iş alanları, inovasyon ve dijitalleşme, CRM ve hizmette mükemmellik ile yurt dışı pazarlar. Otokoç Otomotiv’i gelecekte liderliğini koruyan; değişimlere de liderlik ederek büyüyen ve geniş coğrafyalarda yatırımlarını hayata geçiren, küresellik vizyonunu ilerletmiş olarak hayal ediyorum. Bahsettiğim gibi yurt dışındaki araç kiralama deneyimimize otomotiv perakendeciliğini de eklemiş olarak görmek istiyorum.