ERP Pazarında Büyük Yarış!

ERP pazarında yıllardır SAP etkindi. Sonraki yıllarda Oracle gibi dünya devlerinin yanı sıra yerli şirketler de katıldı. Ardından Microsoft Business Solutions (MBS) geldi. 2002 ve 2003 yılını krizin yaralarını sarmakla geçiren pazarda, 2004 çok canlı geçiyor. Pazarın yeni oyuncusu MBS’ın bir yılda 50 müşteri kazanması da bu hareketin göstergesi… Sektördeki genel beklenti, canlılığın artarak devam edeceği yönünde…

ERP PAZARINDA BÜYÜK YARIŞ!

Dünyada 90’lı yıllarda kullanılmaya başlanan ERP( kurumsal kaynak planlaması) son 10 yılda büyük gelişmeler kaydetti. İlk kez üretim planlama sistemlerinde yaşanılan yetersizliklere çözüm olarak ortaya çıkan uygulamalar, zaman içerisinde sadece şirket içi operasyonların yönetildiği bir uygulama yazılımı olmaktan çıktı. ERP bugün kurumların tüm değer zinciri ile etkin iletişim kurabileceği bir sistem olarak kullanılıyor.

ERP pazarı dünya genelinde artık belirli bir doygunluğa ulaşmış durumda. Ancak, 2001 ve 2003 yılları arasında ciddi küçülmeler yaşanan pazarda, son 6 ayda büyük bir canlılık başladığı dikkati çekiyor. Buna rağmen, Gartner analistleri, önümüzdeki yıllar için ERP konusunda çok büyük beklentiler kurmamak gerektiğine dikkat çekiyorlar.

Dünyadaki ERP pazarında lisans satış rakamları 1998 yılında 7,477 milyar, 2000 yılında 7,072 milyar, 2003 yılında 5,151 milyar dolara ulaştı. Gartner’ın verileri, 2005 yılında pazarın 5,705 milyar ve 2008 yılında ise 6,798 milyar dolar düzeylerine ulaşmasını öngörüyor.

Avrupa’da ise ERP lisans satış hacimleri 2000 yılında 2,738 milyar, 2003 yılında 2,165 milyar dolar olarak gerçekleşti. Yine Gartner’ın verilerine göre, bu rakamın 2005 yılında 2,387, 2008 yılında ise 2,830 milyar dolara ulaşması bekleniyor.

Avrupa’da 2001 yılında 2,374 milyar dolar olarak gerçekleşen ERP pazarı, 2003 yılında 1,939 milyar dolara geriledi. Gartner’ın verileri, 2006 yılında ise pazarın 2,132 milyar dolara ulaşmasını öngörüyor. Gartner Türkiye analistlerinden Halil Aksu, “Bu da son 5 – 6 yıl boyunca bir küçülme yaşanmış, önümüzdeki yıllar beklenen büyüme ile birlikte ancak 2000 yılı seviyelerine kadar yükselebilecek anlamına geliyor” diye konuşuyor.
Büyük oyuncular değişmiyor.

Uzmanlar, önümüzdeki dönem pazardaki oyuncularda da çok büyük değişiklikler görülmeyeceğini belirtiyorlar. SAP’nin baskın konumunu sürdürmeye devam edeceğini söyleyen Halil Aksu, “SAP’nin pazar payında bir küçülme yaşandı gibi görünse de bu tam doğru değil. SAP, lisans gelirlerini sadece ERP segmentine değil, CRM ve SCM alanlarına da yaydığı için küçülmüş gibi görünüyor” diyor.

Dünya ERP pazarının büyük oyuncuları SAP’nin ardından Oracle, JD Edwards, PeopleSoft ve Intentia şeklinde sıralanıyor. Bu büyük üreticiler şu anda pazarın yarısından fazlasına sahipler. Bu durumun önümüzdeki dönem de aynı şekilde devam etmesi bekleniyor.

Diğer yandan çözüm sağlayıcılar arasındaki konsolidasyonların da önümüzdeki dönem hızla devam etmesi bekleniyor. Son yıllardaki Navision’ın MS, Top Manage’ın SAP tarafından satın alınması, pazarı hareketlendirmiş durumda. Büyük oyuncuların ayrıca son dönemde KOBİ pazarında da ciddi bir rekabet içerisinde oldukları görülüyor.
Türkiye’de de durum aynı Türkiye ERP pazarındaki gelişmeler de dünyadaki gelişmelerle paralel ilerliyor. Büyük oyuncuların yanında, yerel çözüm sağlayıcıları da pazardan küçük paylar alıyorlar. Başta LBS olmak üzere, Likom ve Link gibi yerel çözüm sağlayıcılar Türkiye koşullarına uygun çözümler geliştiriyorlar.

IDC’nin 2002 verilerine göre, Türkiye pazarının da lideri SAP… Alman SAP’nin Türkiye’de 250’ye yakın müşterisi bulunuyor. Bunlar içerisinde bazı büyük müşterilerin birden fazla uygulama paketi kullandığını ifade eden SAP Türkiye Satış Müdürü Murat Yılmaz, “2003 yılında 20 yeni müşterimiz oldu. 60 kontrat yaptık ve  ciromuz 14 milyon dolar olarak gerçekleşti” diye konuşuyor.

Türkiye pazarında SAP’nin ardından Oracle ikinci sırada yer alıyor. Oracle Türkiye İş Geliştirme Müdürü Mustafa Orhan,  Türkiye’de bugün 110 şirketin Oracle ERP ve diğer iş geliştirme uygulamalarını kullandığını söylüyor ve ekliyor:

“Son 1 yıl içerisinde Türkiye’nin önde gelen şirketleri Oracle e-iş çözümlerine yatırım yaptılar. Çok önemli projeler gerçekleştirdiler. Oracle ERP sistemlerinin de bir parçası olduğu bu önemli projelerin donanım, altyapı ve diğer proje unsurları düşünüldüğünde toplam yatırımın 20-25 milyon dolara yakın olduğunu söyleyebiliriz.”

ERP daha verimli kullanılacak
Türkiye’de şirketlerdeki ERP kullanım düzeyi şu anda oldukça düşük. Microsoft Business Solutions yöneticisi Yiğit Kulabaş, Türkiye’deki büyük şirketlerin yüzde 40’ının ERP kullandığını söylüyor. Kulabaş, “Bu oran orta ölçeklilerde yüzde 5, küçük ölçeklilerde ise yüzde 2 düzeyine kadar iniyor” diye konuşuyor.

Kurumsal ve uluslararası faaliyet gösteren dev şirketlerin haricindeki pek çok yerde, yönetim de planlama da çok manüel ve basit yöntemlerle yapılıyor. Halil Aksu, pek çok yerde bunun belli bir noktaya kadar çok iyi sonuçlar verdiğini söylüyor ve “Ancak belli bir ölçekten sonra artık bu şirketin büyüme ve sıçrama hedeflerine cevap veremiyor ve hatta şirketin önünü tıkıyor” diyor. Aksu şöyle devam ediyor:

“Özellikle planlama, simülasyon ve gerçek masraf muhasebesi konusunda pek çok şirket ciddi sıkıntılar yaşanıyor. Bu ERP çözümlerinin eksikliğinden değil, genelde şirketlerin sistemleri kullanım tarzlarından, organizasyon ve süreç tanımlarından kaynaklanıyor. Önümüzdeki yıllarda bu konuda ülkemizde daha çok gelişme potansiyeli var. ERP lisans satışı açısından belki çok iyi bir haber değil, ama satılan ve satılmış olan ERP lisanslarını daha verimli kullanmak için bir takım hizmet projelerini geliştirmek açısından oldukça iyi bir haber”.

En çok rağbet gören paketler
Kurumsal uygulamalar alanında en çok rağbet gören paketlerin başında ERP paketleri geliyor. SAP Türkiye Satış Müdürü Murat Yılmaz, bunun, işletmelerin, kurumsal kaynaklarını en verimli şekilde planlama ve entegrasyon ihtiyaçları artıran çözüm olmasından kaynaklandığını söylüyor.

ERP yazılımları Türkiye'de hali hazırda en çok otomotiv, elektronik, dayanıklı tüketim gibi üretim sektörlerinde kullanılıyor. Perakende, tüketim malları, telekom, CPG/FMCG ve son zamanlarda ise lojistik/dağıtım sektörleri de ERP yatırımlarında öne çıkan sektörler olarak sıralanıyor.

Bu sektörlerde yabancı sermayeli kurumlar daha çok SAP ve Oracle çözümlerini tercih ediyor. Daha orta ölçekli yerli ve yabancıların tercihi ise Netsis ve Logo olarak gözüküyor. Netsis Genel Müdürü Murat Ihlamur, yerli ve yabancı çözüm sağlayıcılar arasındaki rekabete ilişkin şu değerlendirmeyi yapıyor:

“ERP pazarında rekabet SAP, Oracle, Logo ve Netsis arasında gelişiyor. Tahmini olarak 2003 yılı  8-10 milyon dolar SAP, 4-6 milyon  dolar Oracle, 6-7 milyon dolar Logo, 4 milyon dolar Netsis şeklinde gerçekleşti. Ayrıca 1-3 milyon dolar arası Microsoft, Link, Likom, IAS'yi saymak mümkün.”

Outsourcing yatırımları artıracak
SAP Türkiye Satış Müdürü Murat Yılmaz’a göre, önümüzdeki dönem kamu sektöründe ve KOBİ’ler tarafında ERP yatırımları artacak. SAP’nin de bu iki alanda çalışmalarını artırdığını ifade eden Yılmaz, “SAP Türkiye olarak kamu sektörü ve KOBİ’lere yönelik kurumsal kaynak planlaması konusunda çalışmalarımıza ağırlık vereceğiz. 2004 yılında yüzde 30 büyüme bekliyoruz” diye konuşuyor.

Oracle Türkiye İş Geliştirme Müdürü Mustafa Orhan ise ERP pazarında dış kaynak kullanımının (outsourcing) artacağına, bunun da talepleri olumlu etkileyeceğine dikkat çekiyor. Orhan şöyle diyor:

“İnternet teknolojilerinin ve hizmetlerinin yaygınlaşması ve ucuzlaması ERP pazarında bugünden sinyallerini gördüğümüz çok önemli değişiklikler olacağını düşünüyorum. Bir ERP projesi ile ilgili yazılımdan, donanım, destek ve bakıma tüm yatırım unsurları katma değerli hizmetler olarak konunun uzmanı şirketlerden alınacak. Böylece, ERP yatırımı yapmamış irili ufaklı bir çok şirket büyük proje yatırımları yapmadan dış kaynak kullanımı ile kendileri için gerekli tüm iş uygulamalarını beklenen seviyede kullanabilecekler. Mevcut yatırım yapmış şirketlerinin de sistemlerinin bakım ve sürekliliğini yine dış kaynak kullanımı ile sağlayacaklarını düşünüyorum. Bugün bu konuda bir çok somut adım atılmış durumda. Tüm bu gelişmeler ışığında Türkiye sürdürülebilir bir kalkınma trendi de yakalar ise 5 sene içinde ISO’ya kayıtlı en büyük 1000 Sanayi şirketi ve tüm Capital 500 şirketlerinin dünya standartlarında ERP sistemlerini kullanacağını umut ediyorum.”

TÜRKİYE PAZARINDA KİM NE KADAR SATIŞ YAPIYOR?

SAP Dünyada ve Türkiye’de ERP pazarının lideri olan SAP’ın Türkiye’de 250’ye yakın müşterisi bulunuyor. Bunlar içerisinde bazı büyük müşterileri birden fazla SAP paketi kullanıyor. 2003 yılında Türkiye’de 20 yeni müşteri kazanan SAP, geçtiğimiz yıl 60 kontrat yaptı ve cirosu 14 milyon dolar olarak gerçekleşti.

ORACLE Türkiye’de Oracle ERP ve SCM, CRM gibi diğer iş uygulamalarını kullanan şirket sayısı 110 civarında. Son 1 yıl içerisinde de Türkiye’nin pek çok önde gelen şirketi e-dönüşüm süreçlerinde Oracle’ın çözümlerini kullandılar. Bu projeler için yapılan yatırım toplamda 20-25 milyon dolara yakın.

MICROSOFT Microsoft bu sene ar-ge bütçesinin üçte birini, yani yaklaşık 2 milyar dolar gibi bir rakamı kurumsal uygulamalar geliştiren Microsoft Business Solutions’a aktarıyor. Hali hazırda Türkiye’de 50 firma MBS ürünlerini ERP amaçlı kullanıyor.

NETSİS Bugüne kadar 500 adet kurumsal uygulama paketi sattı. Son 1 yıl içerisinde satılan uygulama sayısı ise 50. Kurumsal uygulamalar Netsis'in cirosunun yüzde 40’ını oluşturuyor. Son 5 yılda bu payda ciddi bir değişim olmadı.

LOGO Logo son bir yıl içerisinde 15 bin yeni firmaya çözüm sundu. İMKB’ye duyurulan konsolide 9 aylık (Temmuz-2003, Mart-2004) uygulama lisans, danışmanlık ve hizmet cirosu 12 trilyon’u aşmış durumda.

MICROSOFT 1 YILDA 50 ADET SATTI
-Türkiye’deki yabancı menşeli ERP pazarında 3 tane ana oyuncu var: SAP, Oracle ve Microsoft Business Solutions(MBS). Buna QAD ve JDEdwards firmalarını da ekleyebiliriz.Bu firmaların çoğu 10 senedir pazarda.

-MSB, Türkiye ERP pazarında sadece bir yıldır faal. Bu nedenle eskiye dayalı rakamlar veremiyoruz. Ancak, diğer firmaların toplam 10 yıllık satışları 150 adete ulaştı. 

-Son 1-1.5 yıllık süredeki satışlar çok önemli. Çünkü, ekonomik kriz ve Irak Savaşı’nın etkilerine rağmen şirketler direndiler. Bu dönemde de ERP satışları yapmaya devam ettiler.

-Toplamda 50 firma Microsoft Business Solutions (MBS) ürünlerini ERP amaçlı olarak kullanmaya başladı. MBS müşterileri arasında Anadolu Endüstri Holding, Nurus, Nissan, Adel Kalemcilik, Anadolu Motor, Çelik Motor, Aktürk İnşaat, AC Nielsen, Ikea gibi çok önemli isimler var.

-Yapmış olduğumuz araştırmalara göre, Türkiye’de büyük ölçekli işletmelerin yüzde 40’ının, orta ölçekli işletmelerin yüzde 5’inin, küçük ölçekli işletmelerin ise sadece yüzde 2’sinin ERP kullandığını görüyoruz.

-Önümüzdeki yıllarda müşteri ağımızın aynı hızda artmasını bekliyoruz. Bunun için yerelleştirmeye çok büyük bir önem verdik/özen gösterdik. Örneğin çözümlerimizin her şeyiyle Türkçe olabilmesi için, Türkçe yardım(help) sistemine sahip ilk ERP çözümlerini piyasaya sürdük. Ne de olsa, herkesin İngilizce/Almanca bilmesi gerekmiyor... Ayrıca, Enflasyon Muhasebesi’nden Bordro’ya kadar bütün başlıkları içeren bir lokalizasyonumuz da bulunuyor.

-Kurumsal uygulamalar Microsoft için çok önemli bir alan. Bütün diğer ürünlerimizle entegrasyonun bize getirdiği pek çok artı değer bulunuyor. Microsoft bu sene AR-GE bütçesinin üçte birini (2 milyar USD) Microsoft Business Solutions’a aktarıyor. Bu rakam, bu sene yapılacak cironun daha yukarısında bir rakam. 2010 yılında dünya çapında yılda 10 milyar dolarlık bir pazara hakim olmayı hedefliyoruz.

MUSTAFA ORHAN/ORACLE

TÜRKİYE’DE ERP NASIL GELİŞTİ?

GELİŞMİŞ ÜLKELER HIZLI ADAPTE OLDU ERP pazarı, 2000'lerden itibaren bir çok segmente bir çok farklı hizmet seçeneğinin sunulduğu bir pazar haline geldi. İnternet teknolojilerinin gelişimi, kurumsal uygulamalardaki bir çok komplikasyonu ve maliyeti ortadan kaldırdı. Kurumlar için değerli bilgiyi elde etmenin, işlemenin, saklamanın ve kullanmanın birim maliyeti oldukça düştü. Gelişmiş ülkeler bu duruma çok hızlı adapte oldu. Dış kaynak kullanımı ile şirketler bilgi teknolojileri yatırımlarının toplam sahip olma yükünden kurtuldu.

TÜRKİYE BİLGİ YÖNETİMİNDE TECRÜBESİZ Türkiye'de üst düzey yöneticiler genellikle denetim, hukuk ve finans kökenli olduğu için bu gelişmeleri günlük olarak çok fazla takip etmiyorlar. Genellikle de bilgi yönetimi konusundaki inisiyatifleri delege ediyorlar. O nedenle Türkiye'de dünya pazarındaki gelişmelerden çok kurumların kendi bilgi teknolojileri (IT) politikaları pazarın genel profilini ortaya çıkarıyor. Bunun sonucunda da verimli, karlı şirketlerin teknoloji ve bilgi yönetimi konusundaki bilgi, görgü ve deneyimlerine Türkiye'de nadiren rastlıyoruz.

PAHALI TEKNOLOJİLERE YATIRIM SÜRÜYOR Türkiye'de ne yazık ki hala bazı şirketler mevcut yatırımlarını koruma uğruna 4-5 katı daha yüksek maliyete katlanarak 15-20 senelik eski ve pahalı teknolojilere yatırımlarını sürdürüyorlar. Kurumların bilgi yönetimi politikalarını, ne yazık ki dünya piyasasındaki yeni eğilimler değil kişisel tercihler veya alışkanlıklar belirliyor. Tabii bunun bir çok istisnası da var.

HANDE D. SÜZER
hdemirel@capital.com.tr