Aksiyon zamanı

Ayçe Tarcan Aksakal

atarcan@capital.com.tr

Önce hijyen ve sosyal mesafe tedbirlerini artırdılar. Ardından seyahat, ziyaret ve etkinlikleri iptal ettiler. Virüsle mücadele için özel yetkili ekipler hızla acil eylem planlarını devreye sokarken merkez ofislerde evden çalışmaya geçen şirketlerin oranı yüzde 94’e yükseldi. Salgının ne zaman biteceği bilinmediği için farklı senaryolara göre hazırlıklar devam ediyor.

Mercer’ın “Korona Virüs Salgınının Türkiye’de Çalışma Hayatı Üzerine Etkileri” anketine göre şirketler salgına hazırlıksız yakalandı. Ankete katılan şirketlerin sadece yüzde 55’i iş süreklilik planına sahip olduğunu belirtiyor. Bunların da büyük bir bölümü deprem için olduğundan salgın konusunda yetersiz kalıyor. Pandemi sürecini hızlı ve etkin yöneten şirketler ise hazırlıklara daha virüs Türkiye’de görülmeden ocak ve şubat aylarında başladı. 11 Mart saat 01.00’de Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın ilk korona virüs vakasını açıklamasıyla şirketlerin çoğu hazırladıkları planları devreye almaya başladı. 

AYLAR ÖNCEDEN ÖNLEM ALANLAR

Global Ports Holding CEO’su Emre Sayın, salgın Avrupa’da etkisini göstermeden Singapur ve Vietnam’daki limanlarında alınan önlemleri takip ederek 26 Ocak’ta İstanbul’un doğusuna seyahat etmeyi durduran bir yazı yazdı. “5 Mart’tan sonra toplantıları uzaktan ve dijital olarak yapmaya başladık” diyen Sayın, 20 maddelik aksiyon planı hazırladıklarını, 11 Mart’ta da evden çalışmaya geçtiklerini söylüyor. Kazancı Holding Yönetim Kurulu Üyesi Barış Erdeniz de COVID-19 haberlerinin duyulmasıyla komite oluşturarak gelişmeleri izlemeye başladıklarını belirterek, “Çin’deki jeneratör fabrikamızda 1-17 Şubat tarihleri arasında üretimimizi durdurduk” diyor. Erdeniz, 10 Mart’ta çalışanlara yurt içi ve dışı seyahat kısıtlaması getirdiklerini belirterek uzaktan çalışma için BT ekipmanlarını belirlediklerini söylüyor. 15 Mart’ta evden çalışma kararı alan Orka Holding’in yönetim kurulu başkanı Süleyman Orakçıoğlu da İtalya ve pazar lideri oldukları İspanya’da COVID-19 önlemlerini çok önce almalarının Türkiye’de pandemi konusunda hızlı aksiyona geçmelerini sağladığını belirtiyor. Salgının Çin’den Avrupa’ya hızla yayılmasıyla önlem almaya başladıklarını söyleyen Penti CEO’su Mert Karaibrahimoğlu da “İtalyan CMO’muz 29 Şubat’ta İtalya-Türkiye uçuşlarının durdurulmasıyla İstanbul’a gelemedi. Biz de ilk aksiyon olarak çalışma şeklimizi değiştirerek uzaktan çalışmaya geçmek için hazırlık yaptık” diyor. 

İLK TEPKİ MARTTA 

P&G Türkiye, Kafkasya ve Orta Asya Yönetim Kurulu Başkanı Tankut Turnaoğlu ise mart başında hızla aksiyon planı hazırlayıp Türkiye’de ilk COVID-19 vakası görüldükten iki iş günü sonra “evden çalışma” modeline geçtiklerini belirtiyor. Petrol Ofisi de Türkiye’de ilk vakanın görüldüğü 11 Mart’ta kriz yönetim ekibini toplayıp aksiyon planı hazırladı. Şirketin CEO’su Selim Şiper, ilk vakadan iki gün sonra dönüşümlü, bir hafta içerisinde ise minimum personelle çalışmaya başladıklarını söylüyor. Şiper, “İkinci hafta tüm ofis işlemlerini dijital ortamda gerçekleştirmeye başladık” diyor. Salgın, Türkiye’ye sirayet etmeden 5 Mart’ta kriz senaryolarını oluşturmaya başladıklarını söyleyen Karaca Grup İcra Kurulu Üyesi Galip Bağcı Karaca da 7 Mart’ta kriz planlarının hazır olduğunu söylüyor. Koçtaş’ta da 10 Mart’ta Türkiye’de ilk korona vakasının ortaya çıkmasından itibaren alınan tedbirler hızlanarak en üst seviyeye çıktı. Koçtaş CEO’su Devrim Kılıçoğlu, 19 Mart’ta mağazaları geçici olarak satışa kapatma kararı aldıklarını söylüyor. Kılıçoğlu, “Seyahatlerin ve organizasyonların iptal edilmesi de ilk önlemlerimiz arasındaydı” diyor. 

PLANLAR KAÇ MADDELİK?

Şirketlerin COVID-19 kapsamında hazırladığı harekat planları oldukça kapsamlı. En kapsamlı planlar üretimde kesintiye gidilemeyen hızlı tüketim, gıda ve ilaç şirketlerinde yaşanıyor. Mart başında 3 günde 23 maddelik Korona Aksiyon Planı hazırlayan Dardanel de buna göre hijyen, sterilizasyon, sosyal mesafe gibi temel korunma yöntemlerini belirledi ve fatura gibi belgelerde çok sayıda departman dolaşılmaması için imza sayısını bir kişiyle sınırlandırdı. İlk vakanın görüldüğü 11 Mart’ın ardından evden çalışmaya geçtiklerini söyleyen Dardanel Şirketler Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Niyazi Önen, “Günlük prosedür ve imza süreçlerini olabildiğince basitleştirdik” diyor. Şubatta koronaya karşı aksiyon aldıklarını söyleyen Şölen CEO’su Elif Çoban, 40 maddelik “Corona Acil Eylem Planı” rehberi hazırladıklarını söylüyor. Çoban, “18 Mart’ta evden çalışmaya geçtik. Hastalığın yayılma hızına bağlı planlara yeni önlemler ekledik” diyor. 4 Mart’ta salgına ilk tepkiyi verdiklerini söyleyen Ulusoy Un Yönetim Kurulu Başkanı Eren Günhan Ulusoy da 12 Mart’ta 10 maddeden oluşan eylem planını yayınladıklarını söylüyor. 1 Mart’ta virüse karşı ilk aksiyonunu alarak kriz ekibi kuran Hero Baby’de de 2 gün içerisinde aksiyon planı hazırlandı. Şirketin İK Direktörü Merve Demiral, aksiyon planının 30’a yakın maddeden oluştuğunu söylüyor. Şubatta salgına karşı harekete geçen Yeşim Tekstil’de de kısa sürede 54 maddelik aksiyon planı oluşturuldu. Şirketin CEO’su Şenol Şankaya, 30 Mart’ta üretim ve tüm faaliyetleri durdurma kararı aldıklarını belirtiyor. Zade Vital İlaç Kriz Komitesi Başkanı Hanzade Tulan, 3 ana maddeden oluşan aksiyon planını bir günde hazırladıklarını söylüyor. 

ÖNCELİK ÇALIŞANLAR 

COVID-19 aksiyon planlarında şirketler, önceliği çalışanlarına veriyor. Bu nedenle planlarda temel hijyen, sterilizasyon, sosyal mesafe gibi temel korunma yöntemleri öne çıkıyor. İş ve onay süreçlerinin dijital ortama taşınıp pratikleştirilmesi de maddeler arasında yer alıyor. Koronaya karşı şubat ayının ikinci haftasında harekete geçtiklerini söyleyen Teknosa CEO’su Bülent Gürcan, COVID-19 aksiyon planının çalışanlarının sağlığı ve güvenliğini ön planda tuttuğunu belirtiyor. Aksiyon planlarının maddeleri arasında onay süreçlerinde ıslak imzanın kaldırılmasının da bulunduğunu belirten Gürcan, “Hareket planı hazırladıktan sonra onay süreçlerimizi online’a taşıdık ve pratikleştirdik. İş süreçlerimizi yeniden şekillendirdik” diyor. Boyner Büyük Mağazacılık CEO’su Eren Çamurdan da Türkiye’de ilk vaka haberinin alındığı 10 Mart’ın ertesi günü video toplantı düzeneğine geçirtiklerini söylüyor. “Seyahat ve misafir ağırlama gibi akışları hızlıca iptal ederek alternatif yollar bulduk” diyor. 19 Mart’ta ev-ofis çalışma düzenine geçtiklerini belirten Türk Telekom’un CEO’su Ümit Önal da şubatta virüs henüz Türkiye’ye sıçramadan Türk Telekom İş Sürekliliği COVID-19 Kriz Yönetim Komitesi’ni kurduklarını belirtiyor. Önal, krizde karar verme süreçlerini sadeleştirdiklerini söylüyor. 

YÜZDE 94’Ü EVDEN ÇALIŞIYOR

Mercer Türkiye CEO’su Dinçer Güleyin de salgının ilk haftasında şirketlerin yüzde 54’ünün merkez ofis çalışanları için evden çalışma modeline geçtiğini, bu oranın 3’üncü haftaya gelindiğinde yüzde 94’e çıktığını söylüyor. Önceliklerinin çalışanlarının sağlığı olduğunu söyleyen ING Türkiye İK Genel Müdür Yardımcısı Meltem Kalender Öztürk de 12 Mart’ta mümkün olan ekipleri evden çalışma modeline geçirdiklerini belirtiyor. Öztürk, salgın sürecinde fiziksel önlemlerin yanında bir psikologla iş birliği yaptıklarını belirterek “Böylece çalışanlarımız bu süreçte kaygılarını nasıl aşabileceklerini bir uzmana danışabiliyor” diyor. GSK’da da CEO ve birim yöneticileri tarafından çalışanları bilgilendirmek için online canlı toplantılar düzenlenirken evden çalışanlara psikoloji, spor, eğitim ve sosyal aktivite desteği veriliyor. Çalışanlara kaygı yönetimi desteği verdiklerini söyleyen GSK Türkiye Genel Müdürü Selim Giray, “Evde çalışan çalışanlarımız için aileleriyle katılabilecekleri aktivite programları oluşturuyoruz” diyor. 

GELECEK PLANLARI 

Pek çok şirkette salgının uzama ve bir yıl sonra yeniden görülme ihtimaline karşın farklı senaryolara göre çalışma şekilleri, iş planları ve buna uygun iletişim planları güncelleniyor. McKinsey & Company Türkiye Ülke Direktörü Can Kendi şirketlerin büyük ve zorlu bir sınavdan geçtiğini belirterek, bu nedenle şirketlerin bugünden ‘yeni normal’e hazırlanması gerektiğini söylüyor. Belirsizlik karşısında Penti önümüzdeki 4 ayrı aya göre 4 farklı senaryo hazırlarken Allianz’ta ise pandemi sürecine odaklanan ve AllSafe adında özel bir ekip bulunuyor. Farklı senaryolara göre iş planı hazırladıklarını belirten şirketin CEO’su Tolga Gürkan “Allsafe ekibimiz her gelişmeyi yakından takip ediyor” diyor. Securitas Türkiye Ülke Başkanı E. Murat Kösereisoğlu da salgının uzama ihtimaline karşı, “Kritik sektörleri, belirledik ve bu sektörlerin etkilenme potansiyelini düzenli olarak takip ediyoruz” diyor. Teknoloji şirketi Vispera’da ise yıl sonuna kadar şok, toparlanma ve normalleşme olarak 3 farklı senaryo planı bulunuyor. Şirketin CEO’su Aytül Erçil, “Her dönem için aksiyon planları oluşturuyoruz” diye konuşuyor.