Kayış hangi alana?

Ayçe Tarcan Aksakal

atarcan@capital.com.tr

Hemen her sektörde daha çevreci, sağlıklı, ekonomik ve fonksiyonel ürünlere kayış yaşanıyor. Gıdada organik ve vegan ürün pazarı hızla büyürken mobilyada oturma grubu, aksesuar ve yatak ürünlerinin satışı artıyor. Gayrimenkulde talep az katlı, bahçeli konutlara kayarken beyaz eşyada derin dondurucu satışları yükselişte. Evde geçirilen sürenin artmasıyla küçük ev aletleri satışlarının da 3 katına çıkması bekleniyor.

Pandemiyle müşterilerin marka algısı ve tüketim alışkanlıkları dönüşüme uğradı. Hemen her sektörde tüketici talebinde önemli değişimler yaşanıyor. Metro Türkiye’nin verilerine göre son 3 ayda pandemiden önceki aynı döneme göre organik ürün talebi yüzde 34, bitkisel bazlı vegan ürünlere olan talep ise yaklaşık 3 kat arttı. Ülker Bisküvi CEO’su Mete Buyurgan, atıştırmalık pazarında tekli ürünlerden paylaşımlı ürüne kayış yaşandığını belirterek bu ürünlere olan talebin devam edeceğini söylüyor. Bilişim pazarında, uzaktan çalışma ve online eğitimin yaygınlaşmasıyla video konferans platformlarıyla güvenlik yazılımları ve bulut kullanımında artış yaşanıyor. Pandemi öncesi Türkiye’de Microsoft Teams kullanımı 100 binin altındayken geçtiğimiz ocak ayında 1,5 milyonu geçti. Teams üzerinden yapılan toplantılar 75 milyondan 120 milyona yükseldi. Gayrimenkulde, çok katlıdan az katlı yapılara kayış yaşanırken süt pazarında fonksiyonel ürünler, mobilyada ise oturma grubu, aksesuar ve yatak ürünleri satışı artıyor. 

SAĞLIKLI ÜRÜNLER YÜKSELİŞTE

Pandemiyle doğal kaynak kullanımına daha fazla dikkat çekilmesi gıda pazarında alternatif proteine duyulan ihtiyacı gündeme getiriyor. Metro Türkiye Satın almadan Sorumlu Yönetim Kurulu Üyesi Deniz Alkaç, bitki bazlı proteinlerin üretiminde, hayvansal proteinlerin üretimine oranla daha az kaynak kullanılmasının pandemi sonrası bitki bazlı beslenme eğilimini artırdığını belirtiyor. Çevresel hassasiyetler ve hayvan refahını koruma nedeniyle vegan yaşam biçimini tercih edenlerin sayısının giderek arttığını söyleyen yönetici, pazardaki bu trendin geçici değil kalıcı olacağına inanıyor. Alkaç, “2021 sonuna kadar tüm ürün kategorilerimizde vegan ürünler bulundurmayı ve organik ürünlerin sayısını artırmayı hedefliyoruz. Bu da doğal olarak bu ürünlerin ciro ve satış içindeki payını önümüzdeki yıllarda daha da yükseltecek” diyor. Sağlıklı protein kaynaklarına yönelimin hızlandığını belirten Armada Foods Genel Müdürü Zahit Çetin, 2020’de bulgur, nohut ve mercimek satışlarının yüzde 73 arttığını söylüyor. Bulgur, nohut ve mercimek gibi ürünlerin ev yemekleri menüsündeki yerini sağlamlaştırdığını belirten Çetin, “Bunların toplam satış içindeki payı yüzde 50’yi geçti. Bu yıl da bu ürünlerin cirodaki payı yüzde 50 civarında olacak. Talepteki artışı karşılamak için organik tesis yatırımını devreye aldık” diyor. Yeni alanlara kayışın kalıcı olacağına ve hayvansal gıdaların sepet içindeki payının azalacağına dikkat çeken Çetin, ürün gamının bitki bazlı ürünlere kayacağını vurguluyor ve “Sektöre yapılan yatırımlar çığ gibi büyüyor” diye konuşuyor. 

KAYIŞIN NEDENLERİ 

CEO ve iş insanlarına göre son bir yılda talepteki değişimin en önemli nedenlerinden biri evde geçirilen zamanın artması. Evde kalmanın yoğunla��tığı bu dönemde tüketicilerin mutfağı, beyaz eşyayı, mobilyayı ve ev tipi bilişim ürünlerini yeniden keşfettiği görülüyor. Evlerde geçirilen zamanın uzamasıyla mobilya sektörünün bu dönemi büyüyerek geçirdiğini söyleyen Doğanlar Holding Yönetim Kurulu Başkanı Davut Doğan, pandemiyle oturma grubu ve aksesuar talebinin arttığını belirtiyor. Doğan, sağlıklı uyku ve hijyenin de önem kazandığını vurgulayarak “Yıkanabilir petli yataklar, özel hijyenik kumaş kullanımları, kapsül teknolojisi kullanılarak uykuda enzimlerinizi yenileyen yataklarımız büyük ilgi gördü” diyor. Beyaz eşya pazarında ise uzun süreli gıda depolamak için artan derin dondurucu ihtiyacı ön plana çıkmış durumda. BSH Türkiye CEO’su Gökhan Sığın, tüketicinin hijyen ve temizlik odağının artmasıyla bulaşık, çamaşır, kurutma makinesi ve süpürgenin kullanımının da sıklaştığını belirtiyor. Evde yaşam ve çalışma ev tipi bilişim ürünleri talebini de artırıyor. Bu ürünlerin satışının 2020’de bir önceki yıla göre yüzde 85 arttığını söyleyen Boğaziçi Dağıtım Yönetici Ortağı Gürkan Şengil, “Kulaklık, taşınabilir bilgisayar, tablet ve çevre birimlerinde yüzde 90’ın üzerinde büyümeler gözlemledik” diyor. Kişisel bakım, robot ve dikey süpürge, hava temizleme cihazlarının satışının da bir önceki yıla oranla yüzde 100’ün üzerinde büyüdüğünü belirten Şengil, önümüzdeki dönemde bu kategorilerdeki talep artışının devam edeceğini söylüyor. 

NE KADAR ARTTI?

Karantinalar nedeniyle evde daha çok vakit geçiriyor olmak tüketicileri evlerini daha konforlu ve keyifli bir hale getirmeye yöneltiyor. Evden çalışmanın artmasıyla tadilatların hızlandığını söyleyen Polisan Kansai Boya Pazarlama ve Kanal Strateji Direktörü Nur Azade Yazgan, bu durumun dekoratif ve anti bakteriyel boya talebini artırdığını belirtiyor. 2020’de antibakteriyel ürün satışlarının bir önceki yıla göre yüzde 45 büyüdüğünü belirten Yazgan, “Evde yeni uğraşlar edinme isteği de hobi boyalarına olan talebi artırdı” diyor. Evden adım attığımız anda dış dünyayla aramıza koyduğumuz 1,5-2 metrelik mesafe, hijyen ve korunaklı kalabilme duygusu da otomotiv sektöründe tüketim eğilimlerini değiştiriyor. Mart 2020’den bu yana sıfır otomobil satışlarında ciddi yükselişlere ve neredeyse her ay kırılan rekorlara şahit olunduğunu ifade eden Arabam.com Pazarlama Direktörü Dr. Naim Çetintürk, “2021 Ocak ve Şubat ayları önceki döneme göre yaklaşık yüzde 20-40, 2021 Mart ayı ise geçtiğimiz yıla göre yüzde 90’lık muazzam bir satış artışı getirdi” diyor. İkinci el araçlarda da hem talep hem sirkülasyonun artığını söyleyen Çetintürk, özellikle daha erişilebilir olan 100 bin TL ve altı araçlara olan talebin arttığına dikkat çekiyor. Sadece binek araçlarda değil pandeminin başlamasıyla hemen her ülkede otomotiv pazarı daralırken Türkiye ağır ticari araç pazarı ise bu anlamda ayrışarak büyüyen sayılı iç pazarlardan biri oldu. Ağır ticari araç segmentinde, seyahat kısıtlamaları nedeniyle şehirlerarası otobüs grubu daha çok etkilenirken, günlük hayatın devamlılığını sağlayan tedarik zincirinin en önemli yapı taşı olan kamyon hareketliliğinde ise özellikle yurt içi faaliyet gösterenlerde azalma olmadı. Mercedes-Benz Türk İcra Kurulu Başkanı Süer Sülün, “Kamyon pazarı 2020’yi 2019’a göre yüzde 112, şehirlerarası otobüs pazarı ise yüzde 80 artışla tamamlandı” diyor. 

DEĞİŞİM KALICI OLACAK 

CEO ve iş insanları pek çok sektörde gözlenen yeni alanlara kayışın süreklilik arz edeceğini ve buna ayak uyduramayan şirketlerin zorlanacağını belirtiyor. Bu şekilde düşünenlerden biri de Yeşim Grup CEO’su Şenol Şankaya. Talepteki değişim ve dönüşüm dalgasına göğüs geremeyen şirketlerin ayakta kalmasının son derece zor olacağını belirten iş insanı, pandemi sonrası hazır giyimde spor giyim ürün talebiyle geri dönüşümlü ve organik ürün talebinin ciddi oranda arttığını söylüyor. Evden çalışma düzeninin uzun yıllar devam edeceğini ve buna bağlı olarak spor giyimin popülaritesini 3 yıl daha koruyacağını ifade eden Şankaya, şöyle konuşuyor: “Eskiden tek bir modelden binlerce adet sipariş geçilirken, yakın gelecekte baskılarla çeşitlendirilmiş daha kişisel ürünler halinde daha küçük adetlerle siparişler gündeme gelecek. Ayrıca gelecekte özellikle geridönüşümlü ürün talebinde artışların daha da artacağını düşünüyoruz.” İndeks Bilgisayar Genel Müdürü Banu Sürek de teknoloji sektöründe mobilite eksenli ürün ve altyapı hizmetlerine talebin artarak devam edeceğini söylüyor. 2020’yi evde uzaktan erişimi sağlamak için elzem uç ürünlerin talebinde yaşanan satış patlamasıyla yüzde 93’lük büyüme ve 10,3 milyar TL’lik konsolide ciroyla kapattıklarını belirten Sürek, “Mobilite çözümlerine yatırım yapmayan teknoloji markaları büyüme ve bir süre sonra sektörde kendilerine yer edinme konusunda önemli sıkıntılar yaşayacak” diyor. Sürek, 2021 ve sonrasında bilişim sektöründe büyümenin başta kişisel bilgisayarlar olmak üzere oyun bilgisayarları, IOT, robotlar, otonom araçlar, akıllı cihazlar, giyilebilir teknolojiler ve yapay zekâ ürünlerinde de devam edeceğini söylüyor. 

GELECEK PLANLARI

Pek çok şirkette talepteki kayma Ar-Ge, yatırım ve tedarik planlarında değişikliklere neden oluyor. Tüketici ihtiyaçlarının belirlenmesi için Ar-Ge ve pazar araştırması departmanları düzenli trend takibi yaparken potansiyel gördükleri alanlarda uygun hedef kitleye yönelik yeni ürün ve hizmetlerin geliştirilmesine odaklanıyorlar. Dedeman Holding Yönetim Kurulu Başkanı Rıfat Dedeman, turizmde butik hizmet veren otellere kayış olduğunu belirterek bu nedenle turizm sektöründe kişiselleştirilmiş butik hizmetlere yatırım yaptıklarını söylüyor. Dedeman, “Bunun ilk ayağı teknolojik yetkinliklerimizi geliştirmek olacak” diye konuşuyor. Tüketicilerin fonksiyonel gıdalara olan talebinin arttığını belirten Eker Süt Ürünleri Genel Müdür Yardımcısı Nevra Eker de tüketicilerin sağlıklı beslenme doğrultusundaki talebini probiyotik ürün gamını büyüterek karşıladıklarını anlatıyor. Bilinçli beslenme trendinin tüketiciler arasında giderek daha da yaygınlaşacağını söyleyen Eker, “Probiyotik grubumuzdaki ürün sayımızı 4’ten 12’ye çıkardık” diyor ve ekliyor: “Önümüzdeki dönemde, probiyotik ürün ailemizi geliştirmeye devam edeceğiz.” Gayrimenkul sektöründe de yatırımcıların az katlı, geniş, yeşil alanlı projelere yönelmesiyle yeni projeler bu doğrultuda hazırlanıyor. Sektörde talep artışı gerçekleşen bahçeli, balkonlu ve geniş yeşil alanlı konutların payının yüzde 20’den 50’lilere çıkacağını belirten Özyurtlar Holding Yönetim Kurulu Başkanı Tamer Özyurt, “Önümüzdeki dönemde daha butik, bol yeşil alanlı, geniş bahçeli, yatırımcılara izole yaşam ortamı sunacağımız projeler geliştirmeye odaklanacağız” diye konuşuyor. Gayrimenkul sektöründe talebin az katlı konutlara kaydığını söyleyen Mesa Holding Yönetim Kurulu Başkanı Erhan Boysanoğlu da son dönemde daha az katlı yapılara yönelmeleri sayesinde pandemide projelerine olan talebin arttığını ifade ediyor.