Değişimin neresindeyiz

Endüstri 4.0 uygulamaları, dünyada sanayinin geleceğini şekillendiriyor. McKinsey’in, 50’den fazla çalışanı ve 10 milyon dolardan fazla geliri olan şirketlerden 700’ü aşkın uzmanla gerçekleştirdiği “Endüstri 4.0 Küresel Uzman Anketi 2018”, dünyadaki şirketlerin bu alanda yaptıkları yatırımları ve önceliklerini ortaya koyuyor. Anket sonuçları, Endüstri 4.0 uygulamalarının, şirketlerin kârlılığını ve verimliliğini artırdığını gösteriyor. Bu nedenle dünyada şirketlerin yüzde 68’i, Endüstri 4.0 uygulamalarının, gündemlerinde yüksek öncelikli olduğunu belirtiyor. Yüzde 22’si ise orta öncelikli olduğunu söylüyor. Türkiye’de ise Endüstri 4.0 farkındalığı düşük değil ancak şirket stratejisiyle uyum ve yol haritası oluşturma konularının daha fazla geliştirilmesi gerekiyor. Şirketlerin yaklaşık yüzde 80’i, Endüstri 4.0 çözümlerinin şirket başarısı üzerinde önemli bir etkisi olduğuna inanıyor. Ancak yüzde 61’i, Endüstri 4.0’la ilgili performans hedeflerine sahip değil. Şirketlerin, Endüstri 4.0 ve dijitalleşme uygulamaları konusunda net bir yol haritasının oluşturulması gerektiğini söyleyen McKinsey &Company Ortağı Mehmet Başer, “2-3 yıllık bir planı içeren bir uygulama listesi belirlenmesi, her uygulama için yatırımları, hedefleri ve faydaları gösteren bir fizibilite oluşturulması, uygulama ekiplerinin ve liderlerinin belirlenmesi, uygulama sonucunda çıkacak faydaların iş hedeflerine eklenmesi doğru yol haritasının en önemli bileşenlerini oluşturuyor” diyor. Mehmet Başer, Endüstri 4.0 konusunda gelinen noktayı, yapılması gerekenleri ve geleceği belirleyecek trendleri anlattı: 

TÜRKİYE'DE DURUM “Türkiye’de Endüstri 4.0 uygulamaları hızlı gelişiyor. Yaptığımız araştırmada da gözlemlediğimiz gibi şirketlerin büyük çoğunluğu uygulamaların ve bu uygulamalarının getireceği faydanın farkında. Türkiye’deki durumu, global düzeyde 7 ülkede yaptığımız araştırmayla karşılaştırdığımızda Türkiye Endüstri 4.0 olgunluğu gelişime açık ama çok uzakta değil. Özellikle dünya çapında rekabet eden büyük üretim şirketlerimiz bu konuda önemli bir aşama kaydetmiş durumda. Şirket yetkinliklerinin artırılması ve uygulama planlarının iş planına dahil edilerek net bir yol haritası çıkarılması geliştirilecek alanlar olarak sayılabilir. Türkiye’de Endüstri 4.0 yatırımlarının en çok yoğunlaştığı alanlara baktığımız zaman, sektörler arasında çok büyük farklar olmamasına rağmen otomotiv, kesikli imalat sektörleri, ileri elektronik, kimya/metal sektörleri diğer sektörlere göre biraz daha ileride diyebiliriz. Bu sektörlerin otomasyon/ileri robot teknolojileri, yapay zekayla proses optimizasyonu ve enerji tasarrufu uygulamalarıyla değer yaratma fırsatları daha yüksek. 

UYGULAMALAR PİLOTTA KALIYOR Türkiye’deki şirketlerin yüzde 61’i, Endüstri 4.0’la ilgili performans hedeflerine sahip değil. Bu konu, en önemli iyileştirme alanı olarak ortaya çıkıyor. En önemli nedenlerden biri, yeni teknolojilerin getirisinin çok yaygın olarak denenmiş olmaması. Diğer bir nedeni de şirketlere baktığımızda birçok uygulamanın henüz pilot aşamasında olması. Dolayısıyla bu uygulamaların iş performansına etkisi, yatırım aşamasında hesaplansa bile iş hedeflerine her zaman doğrudan girmiyor. Endüstri 4.0 ve dijitalleşme uygulamalarındaki en önemli iyileştirme alanını, iş hedefleriyle entegre net bir yol haritasının oluşturulması olarak gözlemliyoruz. Dijitalleşme ayrı bir hedef olarak belirlenmemeli. Şirketin, iş kollarının iş hedefleri, bu uygulamaları tetikleyen ve sürdürülebilir kılan etkenler. Örnek olarak üretim maliyetlerini düşürmeyle ilgili bir hedef varsa, Endüstri 4.0 uygulamaları bunu sağlayacak bir araç olarak bu hedeflerle entegre şekilde ele alınmalı. Her bir uygulamanın iş hedeflerine izdüşümü, stratejik plana uyumu net olarak belirlenmeli. Bununla birlikte bu uygulamaların çoğu şirket için önemli bir değişim olduğundan fonksiyonlar arası uyumu sağlamak;için Dijital/Endüstri 4.0 mükemmeliyet merkezi ve bununla ilgili yönetim ekibi oluşturulabilir. 

EN ÖNEMLİ KAZANÇLAR Endüstri 4.0 uygulamalarıyla doğrudan veya dolaylı olarak kârlılığı artırmak hedefleniyor. Bu, süreç verimliliğini artırmak, toplam ekipman verimliliğini artırmak, enerji tasarrufu sağlamak, bakım maliyetlerini azaltmak, kaliteyi iyileştirmek ve hatta satış gelirlerini artırmak gibi çeşitli şekillerde gerçekleşebilir. Yaptığımız araştırmada, uygulamaları fabrikalara yayma oranının düşük olduğunu görüyoruz. Burada önemli iyileştirme alanları bulunuyor. Birincisi, pilot için net bir hedef, zaman planı ve performans sorumlusu oluşturulmuş olması. İkinci alan ise pilot uygulama çıktılarının faydayı net olarak göstermesini sağlamak. Üçüncü iyileştirme alanı ise değişime olan direnç. Endüstri 4.0 uygulamalarının sağladığı faydaya bir örnek olarak bir müşterimizle yaptığımız çalışmada çıkan sonuçları gösterebiliriz. Toplam ekipman etkinliğini farklı Endüstri 4.0 uygulamalarıyla yüzde 83,5’ten yüzde 91,9’a getirmeyi başardık. Bu etkiyi farklı aşamalarda öngörücü bakım, uzaktan takip, dijital kalite yönetimi gibi farklı uygulamalarla gerçekleştirdik. Benzer şekilde proses endüstrilerinde de üretim verilerini ve dış verileri kullanarak oluşturduğumuz yapay zeka/ileri analitik algoritmalar enerji tüketimi, randıman ve üretim miktarında önemli faydalar sağlıyor. 

ÇİN VE HİNDİSTAN ÖNE ÇIKIYOR Dünyada Endüstri 4.0’a “yüksek öncelik” veren ülkeler, Hindistan ve Çin olarak öne çıkıyor. Bir süre öncesine kadar Hindistan ve Çin şirketleri için Endüstri 4.0 uygulamaları ucuz iş gücü nedeniyle yeterince cazip değildi. Günümüzde rekabet artık sadece ucuz iş gücüyle kazanılacak bir ortam yaratmıyor. Operatörle etkileşimli çalışan robotlar, bir insanın yapabileceğinden çok daha fazla detayda kalite kontrol yapabilen kamera ve arkasında çalışan yapay zeka, büyük veriyi kullanarak proses endüstrisinde enerji optimizasyonu yapan teknolojiler, rekabet avantajında önemli yere sahip olmaya başlıyor. Endüstri 4.0’da ileri uygulamaları kullanan ülkeler, artık bir sonraki nesil teknolojiler ve trendlere odaklanmaya başladı. Endüstri 4.0’ın gelecek 10 yılını şekillendirecek teknolojilerini 3 grupta toplayabiliriz. Birincisi yapay zeka ve analitik uygulamaları. Özellikle makine öğrenmesi teknolojilerinin ilerlemesi, bilgisayar ve yazılım teknolojilerinin daha da yüksek yetkinlikler kazanması Endüstri 4.0 uygulamalarını şekillendiriyor. İkinci grupta fabrika operasyon ortamındaki simülasyon teknolojileri var. Üçüncü grupta ise otomasyon yine gündemde. Önümüzdeki dönemde, nesnelerin interneti ve giyilebilir teknolojiler sayesinde insan-makine etkileşimi daha da çok kullanılacak.”