“Fed Faizleri Düşürecek”

Bütün para piyasalarının gözü ABD Merkez Bankası FED’de… Bu kurumun faizler konusunda alacağı karara göre borsalar dalgalanıyor, para birimleri değerleniyor. Ağustos toplantısındaki “faizi aynı tutma” kararından sonra gözler yine FED’e çevrildi. Bütün piyasalarda hesaplar yeniden yapılıyor, karar tahmin edilmeye çalışıyor. Tahminleriyle tanınan ABD’nin en önemli ekonomistlerinden Prof. Jeremy Siegel, tam böyle bir ortamda merak edilen soruları yanıtlarken, faiz kararı konusunda da açık görüş belirtiyor.

15 Soruda Paranın Yönü

Jeremy Siegel, bir ekonomist. Pennsylvania Üniversitesi'nde ekonomi üzerine ders veriyor. 15 yıl boyunca JP Morgan'da ekonomi ilkeleri üzerine eğitimlerin başında hizmet veren Prof. Siegel, halen U.S. Securities Industry Institute'un (Amerikan Menkul Kıymetler Sektörü Enstitüsü) akademik direktörü. Ayrıca, bir çok şirketin yönetim kurulunda yer alıyor.

“ The Future for Investors” (Yatırımcılar için Gelecek), “Stocks for The Long Run” (Uzun Vadeli Hisseler) ve “Revolution on Wall Street” (Wall Street’te Devrim) isimli kitapları bulunan Prof Siegel'ın en önemli özelliği ise piyasalara yönelik olarak yaptığı başarılı tahminleri.

Prof. Siegel, piyasalarda korkuya neden olan FED faizlerinin yüzde 6 düzeyinin geçmesinin mümkün olmadığını söylüyor. Ayrıca, piyasaların yüzde 6 ve hatta biraz üzerindeki faiz oranlarından etkilenmeyeceğini belirten Prof. Siegel, “Faizler yüzde 6 seviyesine gelse hatta aşsa bile global ekonomik büyümenin devam edeceğini düşünüyorum” şeklinde değerlendirme yapıyor.

Amerika para ve hisse senedi piyasaları konusundaki isabetli değerlendirmeleriyle tanınan Prof. Jeremy Siegel ile FED'in faizler konusunda izleyeceği strateji ve gelişmekte olan ülkeleri önümüzdeki günlerde nelerin beklediği konusunda konuştuk:

1. Global likidite önümüzdeki günlerde daralacak mı?
Bence global likidite şu an oldukça yüksek. Eğer dolar gibi büyük döviz rezervlerinden bahsediyorsak, bu tüm dünyada oldukça yüksek. FED faiz oranlarında tekrar artırıma gitmese bile likidite makul duruma gelecek.

2. Dünya piyasalarında global enflasyon korkusu yaşanıyor mu? Sizce bu korkunun sonuçları ne olacak?
Bence emtia pazarında enflasyon var. Ama emtia pazarının dışında fazla bir enflasyon görmüyorum. Hatta Amerika’da konut enflasyonu durdu. Bence fiyatların yükselmesinde bu risk etkili. Bu yüzden, benim görüşüme göre, global ekonomilerin büyümesine karşı risk oluşturabilecek kadar ciddi bir durum söz konusu değil.

3. FED 2004’ten beri düzenli olarak faiz artırmaya gidiyor. FED faiz artırıma gitme kararını neden verdi?
O dönemde faiz oranları yüzde 1 seviyesinde oldukça düşük seyir izliyordu. Global durgunluk ve 11 Eylül’ün yarattığı ekonomik şoktan korumak için faiz artırımına gidildi. Bunun ihtiyaçlarından bir tanesi de konut pazarını biraz sakinleştirmekti ve bu başarıldı. Emtia pazarı için belirli bir şey söylemek zor. Orada şimdilik belirsizlik var. Son zamanlarda özellikle son üç günde petrol gibi bazı emtialarda yaşanan gelişmeler oldukça olumlu.

4. Global enflasyon sizce risk taşıyor mu?
Bence asıl önemli olan risk global enflasyon değil. Asıl sorun Orta Doğu'da yaşanan gelişmeler. Bu petrol akışında bazı kesilmelere neden olabilir ve oldukça acı verici olabilir. Ama gelişmekte olan ekonomilerden gelen mal tedarikindeki büyüme, enflasyonu düşük seviyede tutacaktır.

5. Sizce Amerika’yı büyüme ve enflasyon açısından ne gibi gelişmeler bekliyor?
Büyüme yılın ikinci yarısında ılımlı olacak. Benim beklentim yüzde 2,5-3 seviyelerinde olması.
Diğer taraftan enflasyonun bu kadar yüksek olmayacağını düşünüyorum. O da tüketici fiyat endeksine göre yüzde 2-3 seviyelerinde olacaktır.

6. FED faiz artırımına giderse neler yaşanır? Global bir kriz söz konusu olur mu?
Benim fikrim bunun olmayacağı yönünde. Bence faiz oranları mütevazı bir seviyede devam edecek. Ve yüzde 6’yı kesinlikle geçmeyecek. Faizler yüzde 6 seviyesine gelse hatta aşsa bile global ekonomik büyümenin devam edeceğini düşünüyorum.

7. Sizce FED faiz artırımını ne zaman durduracak?
Bence bu zaten oldu.

8. Bazı uzmanlar, FED’in faizleri 2007’de düşüreceğini söylüyor, siz katılıyor musunuz?
Bu mümkün. Eğer ekonomi yavaşlarsa büyüme yüzde 2 seviyesine gelirse, enflasyon düşerse ya da hız keserse ve petrol fiyatları artmayı durdurursa FED de faiz oranlarını düşürecektir. Bu yılın sonunda ya da 2007 başında gerçekleşmesi güçlü bir ihtimal. Eğer enflasyon ve büyüme ılımlı bir durum sergilerse, FED faizleri yüzde 4-4,5 oranına kadar düşürebilir.

9. Peki petrol fiyatları hakkında ne düşünüyorsunuz? 2007 itibariyle petrol fiyatlarının 50-60 dolar üzerine çıkacağı söyleniyor, siz ne diyorsunuz?
Petrol fiyatları zaten bu seviyede, hatta 70 dolar düzeyine çıkmak üzere. Bir bu kadar daha artması hoş olmaz. Ama fiyatların yükselme ihtimali var. Bence alternatif enerji kaynaklarıyla birleştirilmiş enerji etkinliği, petrol fiyatlarının global ekonomiler üzerinde yarattığı etkiyi azaltacaktır.
Petrol fiyatları artarsa, bu dünya çapında kısa süreli olacağını umduğumuz bir durgunluğa neden olabilir. Ama kademeli bir artışın bu kadar ciddi bir etki yaratacağını sanmıyorum.

10. FED Başkanı Ben Bernanke Amerikan ekonomisinin bir geçiş döneminde olduğunu söylüyor. Bu sürecin temel özellikleri neler olacak?
Bu geçiş dönemi sürekli artan faiz oranlarından, istikrarlı faiz oranlarına geçildiği bir süreçti. Ben bu sürecin tamamlandığını ya da tamamlanmak üzere olduğunu düşünüyorum. Faiz oranlarının bu seviyelerde sabit kalacağını düşünüyorum. Uzun vadeli tahvil piyasalarına bakıldığında yüksek faiz oranlarından korkulmadığı ortaya çıkıyor. Bu piyasalar için çok önemli bir sinyal.

“Ben Bernanke Mükemmel Bir Seçim”

11. Ben Bernanke ve yeni FED kurulunun kararlarını ve açıklamalarını nasıl değerlendiriyorsunuz?
Bence Ben Bernanke’nin karalarının doğru olduğu çok kısa sürede ortaya çıktı. Bazen iletişim konusunda çok başarılı olamayabiliyor. Ama sonuçta o yeni FED başkanı. Ve pazarlarla en iyi nasıl iletişim kurulacağını öğreniyor. Kendisi yetenekli, liyakatli, ehil ve kabiliyetli bir insan. Ben Bernanke FED başkanı olarak mükemmel bir seçim.

12. Her yeni açıklama faiz artırımı ve ekonomiyle ilgili yeni bir mesaj içeriyor. Sizin önümüzdeki günlerle ilgili öngörüleriniz neler?
Benim hissiyatım şudur ki, özellikle son günlerde aldığımız haberler sermaye piyasaları için oldukça cesaret verici. Ve Ben Bernanke’nin verdiği kararlar için cesaret vericiydi. Eğer emtia fiyatları aynı seviyede kalır veya biraz aşağı düşerse faiz oranlarını daha fazla artırmaya gerek duyulmayacağını hissediyorum. Ve böylece FED’ in verdiği kararın kesinlikle doğru olduğu görülecek.

13. Peki önümüzdeki günlerde Avrupa pazarlarında ne olacak?
Beklentim Avrupa’da büyümenin daha iyi olması yönünde. Avrupa güçlü tarafta. Bu da her türlü enflasyon baskısını kapsıyor. Sonuçta Avrupa, Amerika’dan çok da farklı olmayan bir enflasyonla yüz yüze.

14. Gelişmekte olan ülkelere yüklü para akışı gerçekleşmeye devam edecek mi? Sizce bu borsada bir yükselişe neden olur mu?
Her borsa kendine göre, kendi içinde değerlendirilmelidir. Ama şu kadarını söyleyebilirim ki, gelişmekte olan ülkelerin ekonomileri hakkında çok iyimserim. Şunu hatırlamakta yarar var ki, bir ülkedeki büyüme, iyi kazanç sağlamak anlamına gelmez. Bu ikisi aynı şey değildir. Buralarda mantıklı fiyatlandırma yapılmalı.
Ülkeler şu an aşırı fiyatlı hale geldi. Spekülatifler ve yatırımcılara zarar verdiler. Ama ılımlı bir fiyatlandırmayla global piyasalardaki yatırımlar için daha olumlu sonuçlar ortaya çıkacak. Global piyasalardaki yatırımlar için daha iyi olacak.

15. Türkiye ve Brezilya gibi gelişmekte olan piyasalar hakkında ne düşünüyorsunuz?
Ben gelişmekte olan pazarlarla ilgili oldukça optimistim. Global ekonomi bu ülkelere tüm dünyaya mal ve hizmet temin etme konusunda fırsatlar sunuyor. Ben gelişmekte olan piyasaların gücünün devam edeceğini düşünüyorum. Faiz oranlarının bu ülkelerin büyümelerini engelleyecek düzeye kadar çıkacağını sanmıyorum. Bu ülkeler büyümeye devam edecekler çünkü faiz oranları ılımlı seviyede kalmaya devam edecek.

Özgür Gözler
[email protected]