Projeksiyon

TİCARİ ARAÇLAR  
 
İHRACAT ÜRETİMİ ARTIRDI  
 
Ticari araç üretimi yılın ilk yarısında 1990 yılından beri en yüksek seviyesine ulaştı. Geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 77 oranında artan üretim, 101 bin 844 adede yükseldi. İhracat miktarı da üretimin yükselmesinin en önemli nedenlerinden biri olarak kaydedildi. Yılın ilk 6 ayında ihracat yüzde 92 artarak 66 bin 535 adede ulaştı.  
 
Ticari araç pazarı, aslında krizden de en az etkilenen araç segmenti. Bunda çok amaçlı kullanıma uygun ticari araç satışlarına olan talebin artması etkili oldu. Binek araç pazarı 2002 yılında 2001’e oranla yüzde 45 daraldı. Ancak, ticari araç satışları yaklaşık yüzde 25’lik artış gösterdi. Hafif ticari araç pazarındaki artış ise yüzde 46 oldu.  
 
2003 yılı ise tüm otomotiv sektörü için iyi başladı. Toplam satışlar yüzde 96 oranında arttı. Ticari araç satışları da yılın ilk 6 ayında geçen yıla göre yüzde 80 artarak 52 bin 900 adede yükseldi. Bu artışın da en önemli sebeplerinden biri yine çok amaçlı kullanıma uygun hafif ticari araç segmentindeki gelişme. Bu segmentteki satışlar yüzde 147’lik artış göstererek 22 bin 675 adede çıktı.  
 
Ford Otomotiv Pazarlama Müdürü Özgür Yücetürk, üretimin artışıyla ilgili şu değerlendirmeyi yapıyor: “Bu artış hem iç piyasadaki talebin canlılığından hem de artan ihracat hacminden kaynaklanıyor. Bu artışın yaklaşık 30 bin adedi Ford Otosan olarak 2002 yılı Ağustos ayında üretim ve ihracatına başladığımız Transit Connect modelinden geliyor.”  
 
İkinci yarı için de tahminler olumlu. İç pazardaki canlılığın devam etmesine bekleniyor. Yücetürk, “Ayrıca, ihracatın büyük çoğunluğunun gelişmiş Avrupa ülkelerine, dolayısıyla pazardaki dalgalanmaların Türkiye pazarına göre daha düşük olduğu ülkelere yapıldığını da göz önüne aldığımızda, hem ticari araç üretiminin hem de ihracatının mevcut temposunda devam edeceğini tahmin ediyoruz” değerlendirmesini yapıyor.  
 
LPG  
 
PAZARDA KÜÇÜLME TRENDİ DEVAM EDİYOR  
 
LPG pazarındaki 2001 ekonomik kriziyle başlayan daralma sürüyor. Geçen yılın toplamında da yüzde 6 azalan satışlar 3 bin 585 tona gerilemişti. 2001 yılını da bir önceki yılın yüzde 14 gerisinde kapatan sektör, 3 milyon 834 bin tonluk satış rakamına ulaşabilmişti. Sektör, 2002 yılında 2000’e göre yüzde 20 oranında kan kaybetti.  
 
Pazar, bu yılın 7 aylık dönemini de küçülmeyle geçirdi. Tüm ürün grupları toplamında pazar yüzde 3 oranında daraldı. Aygaz’ın verdiği bilgilere göre, geçen yılın Ocak-Temmuz döneminde 2 milyon 47 bin ton olan LPG satışları 1 milyon 991 bin tona geriledi.  
 
Satışlarda artış gerçekleşen tek ürün grubu ise otogaz oldu. Geçen yıl toplamında yüzde 7 oranında azalarak 1 milyon 141 tona gerileyen otogaz satışları bu yılın ilk 7 ayında arttı. Geçen yılın Ocak-Temmuz döneminde 627 bin ton olan otogaz satışı, 2003 yılında 687 bin tona çıktı. Diğer ürünlerin satışında ise azalma kaydedildi. 998 bin ton olan tüplügaz pazarı, yüzde 4 küçülerek 960 bin tona geriledi. Dökmegaz ürün grubundaki daralma ise yüzde 18 oldu. 422 bin ton olan satışlar 344 bin tona düştü.    
 
LPG pazarında bu yıl sonuna ilişkin tahminler de daralma yönünde. Toplam pazarın geçen yıla göre yüzde 4 küçülmeyle 3 bin 440 tona gerilemesi bekleniyor. Otogaz satışlarındaki artış trendinin sürmesi bekleniyor. Buna göre otogaz pazarı yüzde 10’luk büyümeyi sürdürerek 1 milyon 250 bin tona ulaşacak. Tüplügaz ve dökmegaz satışlarında ise düşüş seyri devam edecek. Dökmegaz satışları yüzde 25 azalarak 540 bin tona düşecek. Tüplü gazda beklenen küçülme oranı ise yüzde 4. Böylece pazar 12 milyon 650 bin tonla kapanacak.  
 
FAKTORING  
 
İLK YARI CİROSUNDA YÜZDE 33 ARTIŞ  
 
Yılın ilk yarısı faktoring sektörü açısından olumlu geçti. Bu gelişmenin en önemli nedeni genel üretimde gerçekleşen artış. Sektör toplam cirosunu Ocak-Haziran döneminde yüzde 33 oranında artırarak 2 milyar 750 milyon dolara ulaştı. Yurtiçi cirosu yüzde 37’lik artışla 2 milyar 100 milyon dolara yükseldi. Yurtdışı cirosundaki artış da yüzde seviyesinde 23 oldu. Böylece yurtdışı ciro 650 milyon dolara çıktı.    
 
Geçen yılın ilk yarısında 1 milyar 993 milyon dolar olan sektörün toplam cirosu 2001 yılında ise 1 milyar 870 milyon dolar olarak gerçekleşmişti. 2001 sonunda 3 milyar 690 milyon dolara çıkan ciroda geçen yıl ulaşılan rakam ise 4 milyar 673 milyon dolar. Faktoring Derneği Genel Sekreteri Erdinç Özselçuk, sektörün durumunu şöyle değerlendiriyor:  
 
“Sektördeki bu gelişmeyi etkileyen en önemli neden, geçen yıl başlayan üretim artışının bu yıl da devam etmesidir. Bilindiği gibi faktoring, mal ve hizmet satışlarından kaynaklanan alacakların temlikine dayalı bir finansal yöntem. Bu nedenle mal ve hizmet satışlarındaki artışlar sektördeki gelişmeyi doğrudan etkiliyor.”  
 
Faktoring sektörünün 2003 sonu tahminleri de oldukça iyimser. Bu tahminlerde ekonomideki genel olumlu havanın etkisi var. Yıl sonu cirosunun son üç yılın en yüksek düzeyine ulaşması bekleniyor.  
 
Dernek Genel Sekreteri Özselçuk, beklentilerini şöyle özetliyor: “Sektörün mevsimsel dalgalanmaları göz önünde tutularak yapılan tahminlere göre, genel ekonomide ve siyasette olumsuzluk yaratacak önemli bir değişme olmayacağı varsayımı ile, toplam cironun 6 milyar dolar seviyelerine ulaşacağı bekleniyor. Bu cironun 1.5 milyar doları dış faktoring işlemlerinden, 4.5 milyar doları ise yurtiçi işlemlerden kaynaklanacak.”  
 
ZEYTİNYAĞI  
 
İYİ BİR “YOK YILI” BEKLENİYOR  
 
Zeytin ve zeytinyağı pazarında sezon Kasım ayında başlıyor. Sezonlar da “var yılı” ve “yok yılı” olarak tanımlanıyor. Çünkü, hasat her yıl aynı miktarda olmuyor. Bunun sebebi de zeytin tarımının Türkiye’de birçok bölgede bilimsel metotlarla yapılmıyor oluşu. Söz konusu iki yıl arasında hasatta yaklaşık yüzde 60-70’lik farklar yaşanıyor. Avrupa’da ise bu oran yüzde 20’ler seviyesinde.  
 
2002-2003 sezonunu da “var yılı” olarak geçiren zeytinyağı pazarında üretim rakamı 170 bin, ihracat miktarı ise 53 bin tona ulaştı. Bir önceki “yok yılı” olarak geçen sezon ise 60 bin ton üretim, 25 bin ton ise ihracat yapıldı.  
 
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçı Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Deniz Ataç, yok yıllarında ihracatın da sekteye uğradığını söylüyor. Bu sezon 8 ayda 106 milyon dolarlık ihracat rakamına ulaşıldığını belirten Ataç, bir önceki yılki ihracat rakamını ise 45 milyon dolar olarak gösteriyor.  
 
İçinde bulunduğumuz sezon, ihracatla ilgili olumlu gelişmeler oldu. Avrupa’da yaklaşık 200 bin tonluk açık olduğuna ilişkin bilgilerin gelmesi üzerine ihracatçının yüzü güldü. Ataç’ın ihracatla ilgili şu açıklamaları şöyle: “Sezon başında dünya üretiminde açık olduğuna dair bilgilerin gelmesine fiyatlarda spekülasyon yapılmasını engelledi. Bu nedenle ihracatçımız fiyatlarını olması gerektiği biçimde belirledi. Böylece ton başına 2 bin dolar gibi iyi bir fiyatla satış yapma imkanı buldu.”  
 
Önümüzdeki sezon için de beklentiler olumlu. Aslında Kasım ayında başlayan 2003-2004 sezonu “yok yılı”. Ancak, diğer “yok yıllarına” göre daha iyi bir üretim performansı bekleniyor. İhracatı ise kurların düşmüş olması olumsuz etkiliyor. İhracat dış piyasalardaki fiyat yükselişi nedeniyle sürüyor. Ancak İspanya üretiminin netleşmesi piyasayı belirleyecek.  
 
ÇAMAŞIR MAKİNESİ  
 
BÜYÜME ARTIŞI SEZONDA HIZLANACAK  
 
Beyaz eşya pazarında canlanma sürüyor. 2003 yılının ilk 6  aylık verileri, çamaşır makinesi pazarında da oldukça parlak sonuçlar alındığını ortaya koyuyor. Çamaşır makinesi iç satışlarındaki artış yüzde 17 oldu. Üretim yüzde 48.5, ihracat ise yüzde 71 oranında büyüdü.  
Geçen yılın ilk yarısında 685 bin 294 adet olan üretim, 1 milyon 17 bin 677 adede çıktı. 376 bin 73 adetlik iç satışlar ise 440 bin 886 adede yükseldi. Geçen yıl 359 bin 243 adetle kapatılan altı aylık ihracat rakamları bu yıl 643 bin 347 adede çıktı. Artış rakamları ithalatta da gözlendi. 66 bin 532 adetlik ithalat, bu yıl 86 bin 224 adede ulaştı.  
 
Merloni Elettrodomestici Pazarlama Müdürü Pınar Alankuş, gelişmeleri şu sözlerle değerlendiriyor: “Çamaşır makinesi toplam beyaz eşya pazarının büyüme oranı ile aynı trendi gösterdi. 2001 krizinde yüzde 44 daralan çamaşır makinesinin toplam beyaz eşya pazarının içerisindeki miksinde aradan iki yıl geçmesine rağmen önemli bir iyileşme görülemedi.  
 
Ancak, Eylül-Kasım dönemi çamaşır makinesi sezonu olması sebebi ile bu dönemde çamaşır makinesi pazarında diğer ürün gruplarına göre daha büyük oranda bir büyüme bekliyoruz.”    
    
Alankuş, tüm beyaz eşya üreticilerinin çeşitli tüketici kampanyaları ile uygun ödeme koşulları ve cazip fiyatlar sunarak bu ürün grubunun pazarını büyütmeye çalıştıklarını vurguluyor.  
 
Yıl sonuna ilişkin beklentiler olumlu. Toplam beyaz eşya ve çamaşır makinesi pazarında artış olacağı tahmin ediliyor. Pınar Alankuş, “Toplam beyaz eşya pazarının geçen yıla göre yüzde 14 oranında, çamaşır makinesi pazarının ise yüzde 17 büyümesini bekliyoruz. Böylece çamaşır makinesi pazarının 1 milyon adetlere ulaşacağını tahmin ediyoruz” diyor.  
 
SERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİ  
 
İLK YARIDA BAŞLAYAN BÜYÜME SÜRECEK  
 
Seramik kaplama malzemeleri sektörü yılın ilk yarısında büyüme kaydetti. Üretim kapasitesinde yüzde 1 gibi küçük bir değişiklik gerçekleşen sektörün diğer kalemlerinde ise artışlar daha fazla oldu. 102 milyon 800 bin metrekarelik kapasiteye sahip olan sektörde üretim ilk 6 ayda yüzde 20 artış gösterdi. Üretim 78 milyon 300 bin metrekareye çıktı. Sektörün kapasite kullanım oranlarında da artış oldu. Geçen yılın ilk yarısında yüzde 64 olan kapasite kullanımı yüzde 19 artışla yüzde 76’ya yükseldi.  
 
Seramik Federasyonu Genel Sekreteri Germiyan Saatçioğlu, verileri şöyle değerlendiriyor: “Üretimdeki yüzde 20’lik artışın temel nedeni iç piyasada yaşanan canlanmadır. Yurtiçi satışlardaki artışın nedenini ise yenileme talebi ve 2001 yılından itibaren devam eden kriz sürecindeki ertelenen alımların gerçekleşmesi olarak tahmin ediyoruz. İnşaat sektöründe canlanma olmadı ama seramik kaplama malzemeleri inşaatlarda en son kullanılan ürün olduğu için daha önce devam eden ve bitme durumunda olan kooperatif ve binalarda talep sürdü. Euro/dolar paritesindeki artış nedeniyle ihracatın değerindeki artış oranı da yüzde 19’i buldu.”  
 
Yılın ilk yarısında ihracatta artış görülen ülkeler ise şöyle: ABD yüzde 25, İngiltere yüzde 20, İsrail yüzde 28, Kanada yüzde 3, Yunanistan yüzde 18. İhracatta düşüş yaşanan ülkeler ise Almanya , Fransa ve Suudi Arabistan.  
 
Sektörün yıl sonunda da büyümesini sürdüreceği tahmin ediliyor. Üretimde beklenen artış yaklaşık yüzde 10. Buna göre üretim 85 milyon metrekarenin üzerine çıkacak. İhracatın da 80 milyon metrekareyi bulacağı düşünülüyor. İç pazar satışlarında beklenen seviye de 100 milyon metrekare civarı.