Projeksiyon

Turizm

Sektör Bu Yıldan Memnun

Turizm sektörü, 2002 yılında 13 milyon 246 bin turist ve 8.5 milyar doların üzerinde döviz girdisi gerçekleştirdi. 2003 yılında ise Irak Savaşı, Sars Virüsü, bombalama eylemleri gibi gelişmelerin etkisiyle büyük bir gelişme olmadı. Geçen yıl 14 milyonun üzerinde turist ağırlarken, 9 milyar 676 milyon dolar turizm geliri gerçekleştirildi.

Turistik Otelciler, İşletmeciler ve Yatırımcılar Birliği (TUROB) Başkanı Timur Bayındır, 2004 yılına çok iyi başladıklarını belirtiyor. Bu yıl İstanbul’un birçok uluslararası zirveye ev sahipliği yaptığını hatırlatan ve yetkililerin sektörün önünü açacak yasalarla ilgili açıklamalar yaptığını vurgulayan Bayındır, “2004 yılında, 2003 yılına oranla çok iyi bir sezon geirdik. Bunun sonuçlarını da alıyoruz” diyoruz.

2004 yılının ilk 8 ayında Türkiye’ye gelen turist sayısının geçen yıla oranla yüzde 29.86’lık bir artış ile 11 milyon 788 bin olarak geçekleşmesi, turizmcilerin yüzünü güldürdü. Bu yıl tahsislerin açılması da sektörün yeni yatırımları açısından önem taşıyan bir konu. Bayındır, konuyla ilgili şunları söylüyor:

“Türkiye, bugün Akdeniz Çanağında turizmde adı geçen ülkelerden biri. Avrupalı şirketler daha çok işletme olarak Türkiye’ye gelmek isterken, Ruslar yatırım olarak ülkemize gelmeye başladı. Yabancıların gayrimenkul edinmesinin kolaylaştırılmasının ardından Alanya, Antalya gibi bölgelerde yabancılar ev satın aldılar. Önümüzdeki yıllarda tatillerini Türkiye’deki evlerinde geçirebilecekler.”

Bayındır’a göre, önümüzdeki yılın turizmde parlayan yıldızı İstanbul olacak. İstanbul’a gelen kültür turisti Kapadokya, Bursa gibi diğer turistik bölgeleri de canlandıracak. 2004 yılı başında gerçekleşen başarılı zirve organizasyonları da başka birçok uluslararası zirvenin de anahtarı olacak.

Yetkililer, 2004 yılı sonunda, Türkiye’ye gelen turist sayısının 16 milyona, turizm gelirinin de 11 milyar doların üzerine çıkacağını tahmin ediyorlar. 

İplik

Sentetikten İyi Pamuktan Kötü Haber

Geçen yıl yüzde 4 oranında artan sentetik iplik üretimindeki artış trendi devam ediyor. Ancak, pamuk ipliğinde geçen yıla göre bir değişiklik yok. Suni ve Sentetik İplik Üreticileri Birliği (SUSEB) Genel Sekreteri Eray Sanver, dünya sentetik ve doğal lif üretim seviyesinin 2003 yılında 57,4 milyon tona yükseldiğini belirtiyor. Doğal lif üretimi 22 milyon tonluk düzeyini korusa da, sentetik üretimi 35,2 milyon tona yükseldi. Bu artışın dağılımı ise 2,6 milyon tonu akrilik, 22,2 milyon tonu polyester, 3,9 milyon tonu da naylon olarak gerçekleşti.

Türkiye’de sentetik elyaf ve iplik talepleri yüksek nitelikli yurtiçi üretim ve kısmen de ithalatla karşılanıyor. Türkiye ve Batı Avrupa’da 2005 yılına kadar polyester talebinin yıllık ortalama yüzde 3 ve yüzde 6, 2005 yılına kadar Türkiye’de yıllık polyamid talebinin ise yüzde 2 artması bekleniyor.

Geçen yılın pamuk ipliği açısından çok iyi geçtiği söylenemez. İhracatta bir önceki yıla göre yüzde 25’lik artış olsa da iç piyasadaki daralma ve artan ithalat yılın kötü geçmesinin nedenleri. Geçen yıl ihracat 232 milyon dolar olarak gerçekleşti. Bu yılın 8 aylık döneminde ihracat değer olarak yüzde 9 arttı. Miktar olarak ise yüzde 5 azaldı. Bu dönemde geçen yıla göre üretimde de artış gerçekleşmedi. Sektörün karşı karşıya olduğu maliyetler ve yurtdışından gelen dampingli mallar yaşanan olumsuzluğun en önemli sebebi. İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri Birliği’nin (İTKİB) Yönetim Kurulu Üyesi Ahmet Öksüz, bazı firmaların üretime ara verdiğini söylüyor.

Geçen yıl artan sentetik iplik üretiminde bu yıl artış trendi görülüyor. Ancak, pamuk ipliğinde beklentiler olumsuz.

Reçel

Reçel Satışları Yüzde 20 Arttı

Çalışan kadın sayısındaki artış; pratik, yapımı kolay ve zaman almayan ürünlere olan eğilimi artırıyor. Gıda alanında turşu, salça, yoğurt, konserve ve reçellerin halen evde yapılması yönündeki eski alışkanlıklarının devam ettiği gözlense de özellikle büyük şehirlerde her geçen gün bu tür ürünlerin evde yapımının azaldığı görülüyor. Bunun yanı sıra, ambalajlı gıda ürünlerinin; yüksek hijyen ve sağlıklı gıda standartları, pratik ve besin değeri yüksek ürünler sunması nedeniyle, zamanla pazar payının daha fazla artacağı, tüketicilerin gelir seviyelerindeki iyileşmeler ile yüzde 100 tüketime hazır özel yemeklerin pazarda etkin konuma geleceği öngörülüyor. Hazır reçel pazarı da bu eğilime paralel olarak büyüyor.

Tukaş Genel Müdürü Ahmet Uysal, reçel pazarında çok sayıda üretici olduğunu söylüyor. Bununla birlikte, yerel tüketim alışkanlıklarına bağlı olarak bölgelere göre değişen ürün çeşitliliğinden de bahsediyor. 

Türkiye’de perakende reçel pazarı, 2003 yılında önceki yıla göre yüzde 19 büyümeyle 26 milyon dolarlık büyüklüğe ulaştı. Ancak, tüketicilerin daha çok küçük ambalajlara yöneldiğinin dikkat çektiği 2003 yılında, büyük gramajlı ürünlerin satışlarının azaldığı gözlendi. Bu durum; satılan ürün adedinin 2002 yılına göre yüzde 4 oranında artış göstermesine karşın, büyük gramajlı reçel ambalajlarının daha az satılmış olması nedeniyle pazarın tonaj bazında daralma göstermesine yol açtı.

Bu yılın ilk 6 ayında pazar, geçen yılın aynı dönemine göre miktar bazında  yüzde 1 daralırken, ciro bazında yüzde 20 büyüme kaydetti. Toplam perakende pazarı, bu dönemde 15.8 milyon dolarlık ciroya ulaştı.

Pazarın bu yıl da büyümeyle kapanması bekleniyor. Reçel üretiminde yapılan sınıflandırma da pazarı şekillendirecek bir etken. Tüketimin geleneksel ürünlere yönelmesi bekleniyor.

Lpg

Pazarda Daralma Sürüyor

LPG pazarı son 3 yılı daralarak geçirdi. Daralma 2001 yılında yüzde 19, 2002 yılında yüzde 8, 2003’te ise yüzde 6,8 olarak gerçekleşti. Geçen yıl 3 milyon 490 bin tonluk LPG satışı yapıldı. 3 segmentte satışı yapılan LPG satışlarının dağılımı şöyle gerçekleşti: Evlerde ve işyerlerinde kullanılan tüplüde 1 milyon 657 bin ton, sanayide kullanılan dökme gazda 572 bin ton, otogazda ise 1 milyon 261 ton satış gerçekleşti. Pazar bir önceki yıla göre daralmayı sürdürdü.

Türkiye LPG Derneği (TLPGD) verilerine göre, bu yıl da iki segmentte daralma yaşanırken, pazarın az da olsa büyümesinin nedeni otogaz oldu. 6 aylık veriler tüplü ve dökme sistemlerde daralmanın devam ettiğini gösteriyor. Otogazda yaşanan yüzde 30’lık artış toplam pazarın yüzde 3,5 artış göstermesini sağladı. Tüplü pazarı 0,5, dökme pazarı ise 25 daraldı. 2004 Ocak-Haziran toplam satışları 1 milyon 820 bin ton olarak gerçekleşti.

Doğalgazın hızlı bir şekilde yaygınlaşması politikasının hayata geçirilmesi ve dökme sistemi (LNG) olarak pazarlanması sektörü etkileyen gelişmelerin başında geliyor. TLPGD Genel Sekreteri Yılmaz Cömert, şunları söylüyor:

“Sıvılaştırılmış doğalgazın (LNG) boru hattının ulaşamadığı alanlarda kullanılmaya başlanması sektörümüzü önemli ölçüde etkilemeye başladı. Etkilenmenin en önemli sebebi ise LPG ile doğalgaz (boru hattı teslimatı) veya LNG dökme ve tüplü ürün olarak verilmesinde ve uygulanan vergilerdeki anormallikler. Önümüzdeki dönemde vergilere yeni bir düzenlemenin getirileceğini ümit ediyoruz. Temaslarımızda da bu durumun düzeleceğini görüyoruz. Kalori bazında özellikle vergilerde tek sistem uygulaması anayasal bir gerek diye düşünüyoruz.”

Pazarın yıl sonunda küçük bir artışla 3 milyon 600 bin ton seviyesinde kapanması bekleniyor.

Çamaşır Makinesi

Ertelenen Tüketim Pazarı Büyütüyor

Krizden en çok etkilenen beyaz eşya ürünlerinden biri çamaşır makinesi. Beyaz eşya pazarındaki payı gerileyen çamaşır makinesinde toparlanma başladı. 2003 yılında sektörde yüzde 20’lik büyüme gözlendi. Bu yıl tüketici kredilerindeki artış, beyaz eşyada son 3 yılda krizle ertelenen tüketimin artmasına neden oldu. Talep artışının, piyasadaki rekabeti körüklemesi ürün fiyatlarını aşağıya çekti ve pazar hacmi büyüdü.

Merloni Türkiye Pazarlama Müdürü Burcu Ün Muşlu, pazarlama ilgili şu değerlendirmeleri yapıyor: “2003 yılında toplam beyaz eşya pazarı yüzde  20 büyüme gösterirken fiyatlar yüzde 20 geriledi. Bu gerilemenin arka planında aslında 2003 yılında kurlarda dalgalanmanın minimum seviyede olması, genel olarak bir stabilizasyon yaşanması gösterilebilir. Ancak, 2003 yılında üreticilerin ve bayilerin karlılıkları düştü. 2003 yılı bayilerimizin karlılığını korumak açısından bizim için başarılı bir yıl oldu.”

Bu yılın 7 aylık verilerine göre çamaşır makinesi üretimi 363 bin adedi geçti. Böylece 2003’ün aynı döneminde 248 bin 340 adet olan üretim miktarı yüzde 46’lık artış göstermiş oldu. Artış oranı 2002’nin 7 aylık dönemine göre ise yüzde 138’i buldu. İç satışlarda da önemli bir artış sağlandı. 2003’ün Ocak-Temmuz döneminde 151 bin 604 adet olan iç satışlar, yüzde 97 artışla 298 bin 722 adede yükseldi. İhracatta da yüzde 22 oranında artış oldu. 2002’nin 7 ayında 132 bin 273 adet olan ihracat miktarı 161 bin 322 adede çıktı. İhracat 2002’nin aynı dönemine göre ise yüzde 137 oranında artmış oldu.

2004 yılının geri kalan bölümündeki büyümenin yılın ilk 8  ayına oranla yavaşlayacağı düşünülüyor. Sektörün yılı yüzde 30-40 oranında büyümeyle kapatması bekleniyor.

Kargo Ve Kurye Taşımacılığı

Taşıma Sayılarında Artış Bekleniyor

Ekonomik krizle başlayan ihracat atağı taşımacılık sektörüne yaradı. Bu durum 2003 yılında da göstergelere yansımaya başladı. TNT Ekspres Türkiye Genel Müdürü Turgut Yıldız, geçen yıl taşıdıkları konşimento adedinin haftalık 38 bin olduğunu belirtiyor. Sektörün toplam taşıma miktarı hakkında tahminde bulunan Yıldız, geçen yıl 38 milyon adet konşimentoya ulaşılmış olabileceğini söylüyor.

Uzun yıllar devlette tanımlanmamış bir sektör olan hızlı taşımacılık sektörü yapılan düzenlemelerle uygun bir platforma oturdu. Ancak şu anda hala gümrüklerde bazı düzenlemelerin yapılması bekleniyor. Bu sorunlar da AB üyesi olmamaktan kaynaklanıyor. Sektör en hareketli yıllarını geçiriyor. Gerek yönetmeliklerle, gerek kalite artışı çabalarıyla gerekse müşterilerine komple hizmet verebilme arayışlarıyla Avrupa’daki benzerlerine uyum sağlama çabası görülüyor.

Turgut Yıldız, bu yıl yaşanan olumlu ekonomik gelişmelerin sektöre de yansımasını beklediklerini kaydediyor. Yıldız, “Türkiye ekonomisinde bu yıl ihracatta yeni bir rekor bekleniyor. İhracatta artış beklenen sektörlerden bir tanesi otomotiv. Tekstil sektöründeki engellere rağmen ihracatta yine bir artış yaşanacağı düşünülüyor. Diğer sektörlerde de olumsuz bir gelişme beklenmiyor” diyerek kargo ve kurye taşımacılığı için de umutlu konuşuyor.

Sektörün gündemindeki konularından biri de karayolu taşımacılığı kanunu. Üzerine çalışmalar yapılan kanun sektörü yakından ilgilendiriyor. Kanun Avrupa Birliği’ne giriş öncesinde Türkiye için olmazsa olmaz konulardan biri olarak değerlendiriliyor. Şimdiye kadar düzensiz ve plansız bir şekilde yürütülen karayolu taşımacılığının bu kanunla disipline edilmesi bekleniyor.

Yıl sonunda taşıma sayısının artması bekleniyor. Ulaşılması beklenen konşimento sayısı 30 milyon adet.