Projeksiyon

ÇAY

BİTKİ ÇAYLARINDA BÜYÜME TRENDİ

Türkiye’de kuru çay üretiminin yüzde 65’inden fazlasını Çaykur gerçekleştiriyor. Geçen yıl toplam 180-200 bin tonluk toplam üretimin 108 bin tonu Çaykur’a ait. Çaykur geçen yıl iç pazara 110 bin ton, dış pazara ise 5 bin ton satış yaptı. Çayın üretim sezonu Mayıs’ta başlıyor. 1 Eylül’e kadar Çaykur tarafından yapılan kuru çay üretimi ise 85 bin ton olarak gerçekleşti. Yılın 8 aylık döneminde iç satış 74 bin, ihracat ise 4 bin ton olarak kaydedildi. Yıl sonunda üretimin 110 bin ton olması bekleniyor.

Sektör açısından 2004 yılı olumlu geçti. 2001 krizinden sonra daralan siyah çay pazarı yüzde 11’lik tonaj büyümesiyle yaklaşık 175 bin tonluk bir hacme ulaştı. Üretim ise 205 bin ton seviyesi ile tüketimin üstünde gerçekleşti. Türkiye toplam gıda sektörü içinde, değer bazında yüzde 5’lik bir paya sahip olan çay kategorisi, geçtiğimiz yılı TL bazında yüzde 31’lik ciro büyümesiyle kapattı. Lipton Ürün Müdürü Deniz Uysal, özel sektörün toplam pazardaki ciro payını 2 puan artırarak yüzde 40’a ulaştığını söylüyor.

Bu yılın 8 aylık döneminde büyüme yüzde 17 ciro artışı olarak kaydedildi. En hızlı büyüyen segment ise bitki ve meyve çayları oldu. Deniz Uysal, “Lipton, son 3 yıldaki olağanüstü büyüme hızıyla 20 yıllık tarihindeki en yüksek pazar payına ulaştı. Bu yılı yüzde 35’lik ciro büyümesi ile bitireceğiz. Bitki ve meyve çayları pazarı her yıl yüzde 30’ların üzerinde büyüyor. Halen toplam çay pazarının yüzde 1’inden az bir payı olmasına rağmen son 5 yılda yüzde 333 oranında büyüdüğünü göze alırsak, büyüme potansiyelinin çok yüksek olduğunu söyleyebiliriz.”

Pazardaki büyümenin bu yıl da devam edeceği düşünülüyor. Özellikle bitki çayları ve poşet çaylardaki büyüme hızının korunması bekleniyor.

KAMYON

İNŞAATTAKİ HAREKETLİLİK PAZARA YARADI

İnşaat sektöründeki hareketlilik kamyon pazarında büyüme getirdi. Sınır ticaretindeki artış da pazarın büyümesinde etkin rol oynadı. Böylece,  6-40 ton arası kamyon pazarı 2004 yılında önemli bir büyüme oranını yakaladı. 2003 yılında yüzde 33 artışla 23 bin 600 adete ulaşan sektör, 2004 yılında yüzde 55 oranında büyüdü. Böylece, 36 bin 600 adet düzeyi de yakalanmış oldu. Bu, 1997 yılındaki rekor seviye olan 49 bin adet seviyesine en yakın satış düzeyi anlamına da geliyor.

BMC AŞ Pazarlama Müdür Yardımcısı Tufan Altuğ, pazarı şöyle değerlendiriyor: “2004 ile 2005 yıllarının ilk 7 aylık dönemleri karşılaştırıldığında pazar hacminin aynı sevilerde yani 20 bin adet civarında gerçekleştiği görülüyor. 2005 yılı içinde taşıt kredisi kullanımındaki artış, ticari araç sektöründeki hareketliliğin de devamını sağladı. Bunun yanı sıra, inşaat pazarında konut kredilerinin 20 yıl vadelere ulaşması, Karadeniz otoyolu projesinin devam etmesi nedeni ile inşaat pazarında önemli bir hareketlilik yaşandığı gözleniyor. Uzun yol kamyon pazarında ise özellikle sınır ticaretindeki artış  pazarın gelişmesine olumlu katkı sağladı.”

Önümüzdeki dönem de pazarda artış bekleniyor. Bunun nedeni ise Karayolları Taşıma Yönetmeliği’nin önümüzdeki şubat ayında uygulanmaya başlanacak olması. Yönetmelikle taşıtlara getirilen yaş sınırlaması yeni alımlara yol açacak. Yönetmeliğin lojistik kavramını ön plana çıkarması da pazarı büyütecek başka bir faktör.

Ağır ticari araç pazarı GSMH büyüme hızıyla paralellik gösteriyor. Bu da yüzde 4-5 seviyelerindeki büyüme hızlarında talebin çok büyük değişiklikler göstereceği düşünülmüyor. 2005 yıl sonu itibariyle 6-40 ton kamyon pazarının 34 bin adet seviyesinde olması bekleniyor.

SALÇA

ÜRETİM GEÇEN YILIN ALTINDA KALACAK

Salçanın ana hammaddesi olan domates hasadındaki gerileme, geçen yıl üretimin önceki yıla oranla azalmasına neden oldu. 2003’te 320 bin ton olan üretim, 2004’te 27 bin tonda kaldı. Azalan salça üretimi nedeniyle taleplerin yeterli düzeyde karşılanamaması, stokların piyasaya sürülmesine yol açtı.

Öte yandan, rekabetin yoğun yaşandığı perakende kanalında salça pazarının büyüklüğü, 2004 yılında; tonaj bazında yüzde 17,6, ciro bazında ise yüzde 32 oranında artış kaydetti.

AC Nielsen verilerine göre, 2004 yılında miktar bazında 25 bin 735 ton ve ciro bazında 55 milyon 865 bin YTL büyüklüğe sahip olan perakende domates salçası pazarı, Ocak-Temmuz 2005 itibariyle miktar bazında 27 bin 915 ton, ciro bazında ise 61 milyon 647 bin YTL büyüklüğe ulaştı.

Öte yandan salça ihracatı istenen düzeye ulaşabilmiş değil. Tukaş Genel Müdürü Ahmet Uysal, şu değerlendirmeleri yapıyor:

“Türkiye, dünyanın ilk 5 büyük salça üreticisi arasında. Toplam salça üretiminin ortalama yüzde 40-45’i iç pazarda tüketiliyor. Geri kalanı ihraç ediliyor. Yıllık ihracat, ortalama 150 bin ton. Domates ve domates ürünlerinin ihracatında Türkiye, olması gereken yerde değil. Sektörün yaklaşık 450 bin ton salça üretim kapasitesi bulunmasına karşın; üretilen miktar, 2004 yılında 270 bin ton oldu. Yüksek kalitesi ve standartlara uygun brix değerleriyle dünya genelinde tanınan ve talep edilen Türk domates salçası, dış pazarda dünya piyasalarına düşük fiyatla ve büyük miktarlarda giren Çin salçasıyla rekabet etmek durumunda kalıyor.”

Bu yıl üretim miktarında düşüş, satışlarda ise artış bekleniyor. Tukaş’ın öngörüleri üretimin geçen yılın altında kalacağı yönünde. Kullanımın yılın son 3 ayında artıyor olması ise pazarın miktar olarak büyüyeceğini gösteriyor.

ÇAMAŞIR MAKİNESİ

YIL SONUNDA KÜÇÜK DARALMA

Beyaz eşya pazarında geçen yıl oldukça iyi geçti. Ertelenen talepler pazarı büyüttü. Ancak, bu yıl pazarda bir durgunluk gözleniyor. Çamaşır makinesi de bu durgunluktan etkilenen ürün gruplarından. Geçen yıl yüzde 78 büyüme göstererek 1 milyon 910 bin adedi aşan satışlar bu yılın 7 ayında geçen yılki seviyede kaldı.

İç pazar yüzde 3 oranında daralarak 1 milyon 43 bin 233 adet olarak gerçekleşti. Geçen yılın aynı döneminde 2 milyon 253 bini biraz aşan üretim ise yüzde 2 oranında artış kaydetti. Bu dönemde ithalatta azalma olurken ihracatta artış yaşandı. Geçen yıl 104 bin adede yaklaşan ithalat bu yıl yüzde 34 oranında daralmayla 68 bin adede düştü. İhracattaki artış oranı ise yüzde 15 oldu. 2004’te 1 milyon 171 bin adet düzeyinde olan ihracat bu yılın 7 ayında 1 milyon 344 bin adet olarak kaydedildi.

Vestel Pazarlama Ürün Müdürü Saruhan Sarıoğlu, “Geçen yıl iyi giden ekonomik durum son 2 yıldır ertelenen taleplerin de açığa çıkmasını sağladı. Azalan fiyatlar yeni alımlar yanında yenileme alımlarını da körükledi. Türkiye’de 15 yaş üzeri makinelerin yüzde 7 oranında olduğu göz önünde bulundurulursa bu artış çok daha iyi anlaşılabilir” diye konuşuyor.

Sarıoğlu, bu yıl 8 aylık verilerin çamaşır makinesi pazarında yüzde 1 daralma gösterdiğini söylüyor. Bu döneme ait veriler yıl sonuna kadar pazarda büyük bir değişim olmayacağını gösteriyor. Yılın iç pazardaki yüzde 1-3 oranındaki daralmayla kapatılabileceği düşünülüyor. Ancak önümüzdeki yıl için büyüme beklentisi hakim. 2006’da pazardaki büyüme oranı tahmini yüzde 10 civarında.

ÇİMENTO

SEKTÖRDEKİ ARTIŞ TRENDİ SÜRÜYOR

İnşaat sektöründeki canlanma çimento pazarını büyütmeye devam ediyor. 2002 yılında başlayan büyüme trendi bu yıl da sürüyor. Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği (TÇMB) verilerine göre, 2003 yılında 35,1 milyon ton olan çimento üretimi, 2004 yılında yaklaşık yüzde 10 artarak 38,8 milyon ton olarak gerçekleşti. İç piyasadaki çimento satışlarında yaşanan yaklaşık yüzde 9 oranındaki artışla birlikte 2003 yılında 28,1 milyon ton olan iç satışlar, geçen yıl 30,7 milyon tona yükseldi.

Bu yılın ilk yarısına ait veriler de artış gösteriyor. Konut kredisi faizlerindeki düşüşler ve kredi kullanım kolaylığının getirilmesi, yurtiçinde uygulanan ekonomik programın başarılı bir şekilde sürdürülmesi iç pazarda tüketilen çimento miktarında artış yaşanmasını sağladı. Böylece çimento üretimi yüzde 8 artışla 19 milyon 907 bin ton oldu. İç satışlar ise yüzde 13 oranında artış göstererek 16 milyon 12 bin tona yaklaştı. İhracat ise bu dönemde geriledi. Geçen yılın ilk yarısında 4 milyon 320 bin ton olan ihracat yüzde 13 azalarak 3 milyon 756 bine düştü.

Klinker üretimi ise bu dönemde yüzde 12 artarak 17 milyon tona çıktı. Klinker ihracatı ise artışını sürdürdü. 6 ayda yüzde 15 artan klinker ihracatı 1 milyon 517 bin tona çıktı. Çimento ihracatında Irak, en büyük pazar olma unvanını koruyor. Toplam ihracatın yaklaşık yüzde 30’u Irak’a yapılıyor. İtalya ve ABD ise diğer önemli ihracat pazarları olmaya devam ediyor. İhracatın yaklaşık yüzde 13’ü İtalya’ya, yüzde 12’si de ABD’ye yapılıyor.

Bu yılın da pazarda büyümeyle kapatılacağı öngörülüyor. İç satışların bu yılın sonunda yüzde 7-8 oranında artması bekleniyor.

TEMİZLİK KAĞIDI

PROMOSYONLAR PAZARI BÜYÜTÜYOR

Temizlik kağıdı pazarında hızlı bir büyüme yaşanıyor. Sektör yetkilileri bunu kredi kartı kullanımındaki artış ve promosyonlara bağlıyor. Ekonomideki iyileşme de önemli bir neden. Sektörün ekonomik krizlere karşı tepkisi genel olarak diğer birçok sektör gibi olumsuz olmasına rağmen tüketici davranışları kategorilere göre farklılık gösteriyor. Temizlik kağıdında özellikle havlu ekonomik krize en hızlı tepki veren ürün kategorisi. Havlunun hala lüks ürün olarak algılanması, kriz durumunda satın alma kararı ertelenen ilk ürün olmasını da beraberinde getiriyor. Tuvalet kağıdında ise kaliteden ödün veriliyor.

Geçen yıl yüzde 15 büyüme gösteren sektör bu yılın 7 ayında da yüzde 30’luk artış sağladı. ACNielsen’ın verilerine göre geçen yılın 7 ayında 111 milyon dolar olan temizlik kağıdı pazarı, bu yılın aynı döneminde 144 milyon dolara yükseldi.

Viking Kağıt Pazarlama Müdürü Umut Aktel, pazarı şöyle değerlendiriyor: “Pazar geçen yıl 15 büyüdü. Yüzde 28 oranında artışla kağıt havlu pazarda en hızlı büyüyen ürün kategorisi oldu. Pazarın yaklaşık yüzde 50 sini oluşturan tuvalet kağıdı kategorisinde de yüzde 18'lik büyüme yaşandı. 2004'te yapılan yoğun promosyonlar, birbiri ardına pazara sunulan çoklu ambalajlar ve kredi kartlarına taksit imkanları büyümeyi hızlandırdı. Üreticilerin çoklu ambalaj ve promosyonlarını extra kalitelerine yoğunlaştırmaları tüketicilerin üst kalitelere geçişini hızlandırdı.”Bu yılın 8 ayına ilişkin değerlendirmelerde de bulunan Aktel, yüzde 20 büyüme olduğunu söylüyor.

Bu yılın sonunda pazarda yüzde 18 oranında büyüme bekleniyor. 2006 yılında ekonominin benzer seyri halinde sektörün büyüme hızında bir daralma olmayacağı düşünülüyor. Ancak pazarın ciro bazında büyümesinin miktar bazında büyüme hızının gerisinde kalacağı tahmin ediliyor.