Projeksiyon

Beyaz Et

Üretim Beklentinin Altında
Beyaz et, Türkiye’nin gıda kültüründe önemli bir yere sahip ve gerek üretimde gerek tüketimde her yıl düzenli bir artış yaşanıyor. Kanatlı eti üretimi, 2007 yılında 1,1 milyon ton düzeyine ulaştı. Kişi başına piliç eti tüketimi ise 15,2 kilogram oldu. 2008 sonunda kişi başı tüketimin 15,5-16 kilogram civarında olması bekleniyor. Ancak Türkiye’deki tüketim miktarı, halen gelişmiş ülkelerin gerisinde seyrediyor. Öyle ki AB ülkelerinde ortalama kişi başı tüketim, yıllık 26 kilogramın üzerinde.

Sektörün 2008 sonu için öngördüğü üretim miktarı 1,2 milyon ton civarındaydı. Ancak maliyetlerdeki artış ve piyasa fiyatlarında yaşanan olumsuzluklar nedeniyle bu hedefe ulaşmakta güçlük yaşanacağı tahmin ediliyor. Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçılar Birliği (BESD-BİR) Genel Sekreteri Yüce Canoler, sektöre ilişkin şu değerlendirmeyi yapıyor: “Zararla kapatılan 2005-2006 yıllarının ardından gelen 2007 yılı hem kârlı bir yıl oldu hem piliç eti üretimi, ilk defa 1 milyon tonun üzerine çıkarak 1 milyon 12 bin tona ulaştı. 2008 yılı için sektörün 1,2 milyon ton olarak hedeflediği üretim rakamına ulaşmak ise zor görünüyor. Üretici firmalar 2008’e girerken sahip oldukları iyimser görüşü, yılın ilk yarısında terk etti. Ortaya çıkan zararları küçültmek amacıyla üretimi düşürme yoluna gidildi. Tüm bu tedbirler dikkate alındığında, 2008 toplam üretiminin 1,2 milyon tonun altında kalmasına kesin gözüyle bakılıyor.”

Tahminlere göre sektörün 2008 sonu toplam üretimi, 1-1,1 milyon ton civarında olacak. Bu rakam hedefin altında kalıyor. 2009’un da aynı seviyede olması bekleniyor.

Motosiklet

Çin Malı Pazarı Zorluyor
Türkiye genelinde kayıtlı motosiklet sayısı yaklaşık 1,8 milyon. Araştırmalara göre Türkiye’de, her 1.000 kişiye 25 motosiklet düşüyor. Motosiklet Endüstrisi Derneği’nin (MOTED) hedefi ise bu anlamda Yunanistan’a yetişmek. Yani 1.000 kişiye düşen motosiklet sayısını 75’e çıkarmak.

2008 ilk 9 ay satışlarına bakıldığında, bir önceki yıla göre yüzde 10 büyüme görülüyor. Ancak bu büyüme, ağırlıklı olarak scooter grubundaki yüzde 30 artıştan kaynaklanıyor. 250 cc üstü motorlarda ise ciddi bir düşüş yaşanıyor. Sektörün en büyük sorunu ise 2006’da pazara giren Çin ürünlerinin, agresif kampanyalarla satılması.

10 büyük motosiklet üreticisinin bir araya gelmesiyle kurulan Motosiklet Endüstrisi Derneği’nin (MOTED) başkanı Kadir Kutluay, sektörün, özellikle Çin malı “no name” (markasız) ürünlerden ve yüksek ÖTV oranından dolayı zor günler yaşadığını belirtiyor ve ekliyor:

“Krizler en çok bizi etkiliyor. Bunu satışlarımızda şimdiden hissetmeye başladık. Temkinliyiz. Sektör üreticileri üretim planlarını revize ediyor. 2009 yılında büyük cc’lerde yüzde 25 düzeyinde daralma bekliyoruz.”

Pazarda 140-150 bin adet “no name” motosiklet bulunuyor. Sektörün diğer sorunu ise yüksek ÖTV. Sektör temsilcilerine göre otomobilde yüzde 1-8 arasında olan ÖTV’nin motosiklette yüzde 22-37 arasında olması, satışları olumsuz etkiliyor. 

Kriz, motosiklet satışlarını ciddi biçimde etkiliyor. 2008’in 180 bin adetlik satışla kapanacağı tahmin ediliyor. 2009 beklentisi ise 120 bin civarında.

Selüloz ve Kağıt

Fabrikalar Kapanabilir
Dünya kağıt-karton üretimi, 382 milyon ton civarında seyrediyor. 2007 üretimi 2,2 milyon ton olan Türkiye ise üretim miktarı açısından global pazarda 25’inci sırada yer alıyor. Global pazardaki konumu, tüketim açısından değerlendirildiğinde Türkiye, 4,1 milyon ton kağıt-karton tüketimiyle 18’inci, 55,4 kilogramlık kişi başı tüketimiyle de 58’inci sırada bulunuyor. Üretiminin yaklaşık 2 katı tüketime sahip olan Türkiye’nin net biçimde kağıt-karton ithalatçısı olduğunu söylemek mümkün. Sektörün büyümesine etki eden unsurlar politik istikrar, ekonomik programların kararlı bir siyasi iradeyle uygulanması, piyasalara güven gelmesi, ihracatın artması y��nünde büyük çabaların yapılması olarak sıralanabilir.

Selüloz ve Kağıt Sanayi Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Sükan, sektörün gelişimine ve 2009 beklentilerine ilişkin şu bilgileri veriyor:

“Diğer sektörlerdeki daralma direkt olarak kağıt-karton sanayini de etkiliyor. Enerji fiyatlarının artması, sektörü ithalata karşı olan rekabetinde zayıf duruma düşürüyor. 2006 ve 2007 yılında yüzde 10 büyüyen sektörümüzün, 2008 yılında da aynı oranda büyüme yaşayacağını tahmin ediyoruz. Ancak 2008 yılının son çeyreğinde başlayan ekonomik kriz nedeniyle 2009 yılı büyümesi için aynı şeyi söylemek mümkün görünmüyor. Geçmiş dönemlerde yaşanan krizlerdeki gibi fabrikalarımızda kapanmalar yaşanabilir.”

2008 sonu itibarıyla üretimin de ithalatın da yüzde 10 düzeyinde artması bekleniyor. Ancak 2009 beklentileri kriz nedeniyle daha düşük.

Margarin

Endüstriyel Kategori Büyüyor
Türkiye’de margarin sektörünü, birkaç ayrı başlıkta incelemek mümkün. Bunlardan birincisi ev kullanımına dönük olarak üretilen ve kase-paket tipi ambalajlarda pazara sunulan kahvaltılık margarinler. Bu kategoride son 6 yılda tonaj olarak önemli bir gelişme sağlanamıyor.

Pazarda öne çıkan bir diğer kategori ise büyük tenekelerde pazarlanan yemeklik margarinler. Bu segmentteki tüketimin son 6 yılda yüzde 36, son yılda ise yüzde 17 oranında gerilediği gözleniyor.

Artışın yaşandığı tek kategori ise ev dışı ürünlerin imalatında kullanılan pastacılık ve endüstriyel margarinler. Bu segmentin tüketimi son 6 yılda yüzde 100’ün üzerinde, son yılda yüzde 9 artmış durumda.

Mutfak Ürünleri ve Margarin Sanayicileri Derneği (MÜMSAD) Yönetim Kurulu Başkanı Metin Yurdagül’e göre kahvaltılık margarinlerde artış olmamasının nedeni, son yıllarda margarine karşı öne çıkan ön yargılar. Yurdagül, bu nedenle dernek olarak “Margarinde 7 Gerçek” kampanyası yürüttüklerini hatırlatıyor.

Toplam pazardaki gelişmelere bakıldığında ise pazarın geçen yıl yüzde 4 düzeyinde büyüdüğü gözleniyor. 2005’te 632 bin, 2006’da ise 641 bin ton olan toplam pazar büyüklüğü, 2007 yılında 669 bin tona ulaştı. 2008’de ise 700 bin tona ulaşacağı tahmin ediliyor.

2008’in iç pazarda 580 bin ton, toplam pazarda ise 700 bin ton civarında kapanacağı tahmin ediliyor.

Pirinç

Değer Bazında Büyüyecek
Türkiye’de, pirinç pazarının toplam büyüklüğü, 2006 yılında yaklaşık 540 milyon dolar, 2007 yılında ise 650 milyon dolar oldu. 2008 yıl sonunda ise rakamın 750 milyon dolara ulaşacağı öngörülüyor. Pirinç tüketimine ilişkin ise sağlıklı veri bulunmuyor. Çünkü Türkiye, beslenmede temel ürün olarak pirinç yerine buğday kullanıyor. Sektör temsilcilerine göre bu nedenle pirinç tüketimi değişkenlik gösterebiliyor.

Pazar hacminin, 2008’de bir önceki yıla göre 100 milyon dolar artacağı düşünülüyor. Ancak tonaj bazında değerlendirildiğinde, üretim ve tüketim rakamlarında bir artış gözlenmiyor. Aksine özellikle 2008 yılında önemli oranda bir düşüş söz konusu. 2009 yılında ağırlaşması beklenen global kriz de sektör temsilcilerini endişelendiren konuların başında geliyor. Uzmanlar, gerek üretimdeki gerek talepteki düşüşün devam edeceğini öngörüyor.

Sezon Pirinç Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Erdoğan, pazara ve beklentilerine ilişkin şöyle konuşuyor:

“Giderek derinleşen krizin, reel sektördeki etkisinin artacağını görüyoruz. Bir yandan gerileyen talep diğer yandan sermaye hareketlerinin daralması, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de ekonomide daralmaya yol açacak. Gıda sektörü olarak söz konusu daralmadan etkileneceğimiz görülüyor. Bu tür kriz dönemlerinde, tüketiciler mümkün olduğu kadar tasarrufa yönelme eğilimine giriyor. Sektör temsilcileri olarak halihazırda yüzde 10 civarında olan talepteki gerilemenin daha da derinleşmesi endişesini taşıyoruz.”

Global krizin etkileriyle talepte daralma başladı. 2008’de yüzde 9-10 civarında küçülen talebin, 2009’da da benzer bir seyir izlemesi öngörülüyor.

GSM

3G Hareket Getirecek
GSM sektörü, son yıllardaki istikrarlı büyümesini 2008 yılında da sürdürdü. Telekomünikasyon Kurumu verilerine göre 2006’da 52,6 milyon olan abone sayısı, 2007’de yüzde 17,7 oranında artış göstererek 62 milyona ulaştı. 2008’in ilk 9 aylık verilerine göre ise abone sayısı 65,3 milyon oldu. Uzmanlar, 2008’in 67 milyon abone ile kapanacağı görüşünde birleşiyor. Pazar dağılımının ise geçmiş yıllarda olduğu gibi yüzde 20 faturalı, yüzde 80 faturasız olarak devam edeceği tahmin ediliyor.

Geçen yılın son aylarına denk gelen 3G ihalesi ve numara taşınabilirliği uygulaması, sektöre tam anlamıyla doping oldu. Uzmanların 2009 beklentileri ise olumlu. Bu yıl ortalama yüzde 5 büyüme bekleniyor. Pazara ilişkin görüşlerine başvurduğumuz Avea Pazarlama Direktörü Mehmet Tunç Berkman, şu değerlendirmeyi yapıyor:

“Numara taşınabilirliği ve 3G lisanslarının verilmesi pazara ciddi bir hareketlilik getirdi. Numara taşınabilirliği beklediğimizden daha hızlı bir şekilde gerçekleşiyor ve bu gidişat 2009 için de umut verici görünüyor. Yılın ilk yarısında 3G destekli çok daha yenilikçi, kullanıcıların hayatlarını kolaylaştıracak ve değer katacak ürünler müşterilere sunulacak. Bunlara ek olarak yeni yılda lisanslarının verilmesini beklediğimiz Mobil Sanal Operatörlük ile de GSM pazarının farklı sektörden gelecek oyuncularla renkleneceğini düşünüyoruz.”

Sektör uzmanları 2009 yılı için umutlu. 3G ve numara taşınabilirliğinin getirdiği hareketlilik bu yıl da sürecek. Büyüme beklentisi yüzde 5