Peşinden koşulan melekler

Özlem Aydın Ayvacı'nın haberi...

Melek yatırımcılık özellikle son 5 yılda hızla yükselen bir trend haline geldi. Bireysel katılım sermayesinin (BKS) devlet tarafından teşvik edilmesi melek yatırımcılığa olan ilgiyi artırdı. Bireysel Katılım Yatırımcısı Lisansı, Hazine Müsteşarlığı tarafından kurulan ağa akredite olan kurumlar tarafından veriliyor.

Hazine Müsteşarlığı tarafından her ay yayınlanan istatistiklere göre şu anda 6 melek yatırım ağı akredite olmuş durumda ve bu sayının artması bekleniyor. E-tohum, Galata Business Angels ve BIC Angel Investments gibi melek yatırımcı ağlarının desteklediği şirketlerin önemli başarılar elde etmesi de melek olmaya hevesli diğer iş insanlarını cesaretlendirdi. İş dünyasından tanıdığımız pek çok ünlü isim hızla melek yatırımcılar arasına katılıyor. Bu süreçte Türk Start Up’lar da yeni melekler kazandı. Özellikle girişimcinin işine kaynak yaratılması, bu kaynağın ve işin doğru yönlendirilmesi ve uluslararası hale gelmesi için melek yatırım çok önemli. Önümüzdeki yıllarda bu ekosistemin hızla genişleyeceği düşünülüyor. Melek yatırımcı sayısının önce bine daha sonraysa on binlere ulaşması bekleniyor. Start Up her yıl binlerce Start up girişimcisi tarafından kapıları çalınan bu melekleri buldu. Kaç şirkete yatırım yaptıklarını, yılda kaç teklif alıp kaçını geri çevirmek zorunda kaldıklarını ortaya koydu. Bugüne kadar milyonlarca dolar yatırım yapan melekler 5 yıllık yatırım planlarını da Start Up’a açıkladı.

BICANGELS’IN MELEKLERİ İDDİALI

Türkiye de bireysel meleklerin yanı sıra melek yatırımcı ağlarına katılarak yatırım yapan da pek çok melek var. Bu melek ağların en önemlilerinden biri de BIC Angel Investment. Ağın kurucu ortağı Joachim Behrendt, önümüzdeki yıllarda oluşacak başarı hikayeleri ve iyi girişimlerle birlikte melek yatırımcı sayısının hızla artacağını düşünüyor.
Yatırımlarını Bic Angel Investments üzerinden gerçekleştiren Behrendt, ağlarının 2 milyon TL ile 10 yatırımı tamamladığını açıklıyor. Bu yatırımların her birinde melek olarak yer aldığını belirten Behrendt, bunların Kabuk, Gastroclub, Kargoweb, Prisync, HızlıÇeviri, connected2me ve bir online temizlik platformu olduğunu açıklıyor. Behrendt, ayda ortalama 50 proje incelediklerini söylüyor.

Bunların 4 tanesini seçip dinlemek üzere davet ettiklerini belirtiyor. Behrendt, yenilikçi yazılım ve donanım projeleriyle daha çok ilgilendiklerini belirtiyor ve “Her yıl en az 6 projeye yatırım yapmayı hedefliyoruz. Bu girişimlerin bir kısmı ticarileşme aşamasındaki projeler diğer bir kısmı da oldukça erken aşamada bulunan, daha prototipini tamamlamış projelerden oluşacak” diyor.

BIC Angel meleklerinden Mehmet Onarcan ise ilgilendiği start up’lar hakkında şöyle konuşuyor: “Erken safha yatırımları tercih ediyorum. Global ya da en azından bölgesel vizyonu olan girişimler ilgimi çekiyor. Önümüzdeki 5 yılda 2 milyon dolarlık yatırım yapmayı planlıyorum. Pazaryerleri, SaaS, büyük veri ve bulut tabanlı girişimler ve tercihen daha önce girişim tecrübesi olan kurucu ortaklarla çalışmak isterim.”

5 YILDA 100 PROJE HEDEFLİYOR

Etohum Türkiye’nin ilk ve en büyük melek yatırımcı ağlarından biri. Etohum Kurucusu Burak Büyükdemir, melek yatırımcı ağlarının girişimcilere daha fazla fon sağlamak için gerekli adımları çok daha kolay attığını söylüyor. Büyükdemir, ağa dahil olan yatırımcılar için vergi muafiyetinin de önemli bir avantaj olduğuna dikkat çekiyor.
Etohum kurulduğu 2008 yılından bu yana toplam 8 bin başvuru aldı. Büyükdemir bu süreçte 1.000 girişimciyle yüz yüze görüştüklerini söylüyor. 250 girişimin Etohum okulundan geçtiğini, 40 girişiminse Etohum ağından yatırım aldığını hatırlatıyor. Büyükdemir şöyle devam ediyor: “Yatırım yaptığımız 40 girişim arasından 20'si Türkiye'de kendi alanlarında hızla büyüyen başarılı örnekler oldu. Şu anda 40’a yakın ülkeden başvuru alıyoruz. Türkiye başta olmak üzere en çok Pakistan ve Mısır gibi ülkelerden, Ortadoğu ve Doğu Avrupa bölgelerinden başvuru geliyor.”

Büyükdemir, Etohum meleklerinin ilgi alanlarında ne tür start up’ların olduğunu ise şöyle açıklıyor: “3D printerlardan, mobil ticarete, oyundan e-ticarete, online eğitim rehberliğinden bulut teknolojilerine, sosyal sanal gardroptan online sinemaya, interaktif dijital kitaplardan medikal simülasyon sistemlerine kadar birbirinden farklı girişimler ile irtibat halindeyiz. Daha çok teknoloji ve internet girişimleriyle yakından ilgiliyiz. 2015’teki odak noktamız da bu anlamda mobil alandaki girişimler, giyilebilir teknolojiler, sağlık, oyun, SaaS ve iletişim teknolojileri olacak.” Büyükdemir, 2015’te sadece Türkiye’nin değil, bölgenin hızlandırıcısı olacaklarını söylüyor ve “5 yılda en az 100 projeye daha yatırım yapmayı ve ortak olmayı planlıyoruz” diyor.~YATIRIM ŞAMPİYONLARI

Hasan Aslanoba, Türkiye’nin en fazla yatırım yapan meleği. 50,3 milyon TL’lik bütçesini 56 start up’a yatıran Aslanoba, her gün 5 ila 10 yatırım başvurusu aldığını söylüyor. Bu tekliflerin yüzde 1’inden azını kabul edebildiğini belirten Aslanoba, ilgilendiği start up’lar hakkında şöyle konuşuyor: “Türkiye’deki yeni fırsatların yatay çözümler yerine dikey çözümlerde olduğuna inanıyorum. Kesin bir yatırım miktarı belirlemedim ama yatırımlarım bu doğrultuda gerçekleşecek. Örneğin yatay bir e-ticaret sitesi olan hepsiburada.com, yatay ilan platformu sahibinden.com, ve yatay restoran pazaryeri yemeksepeti.com kendi alanlarında pazar lideri. Bu oyunculara doğrudan rakip olmak gittikçe zorlaşıyor. Ancak bu alanların her birinde pazar liderlerinin hedef kitlelerinin bir bölümünü seçip onların ihtiyaçlarını daha iyi karşılayan bir dikey çözüm sunma fırsatı var. Yatırımlarımdan Buldumbuldum ve Modanisa sırasıyla kişiselleştirilmiş hediyelik ürünler ve tesettür giyime odaklanan dikey e-ticaret siteleri. Performansları da oldukça iyi.”

GBA’dan Ahu Serter de önemli miktarda yatırım yapan meleklerden biri. Aynı zamanda ARYA Kadın Yatırım Platformu’nun kurucusu olan Serter, bu platformda güçlü kadınların ve kız babalarının, kadın girişimcilere yatırım ve mentorluk yaptığını belirtiyor.
Serter, şahsi olarak bugüne kadar 10 milyon dolarlık yatırım yaptı. Geçen yıl 7 start up’a yatırım yapan Serter, haftada 15-20 teklif aldığını ifade ediyor. Serter, “Sadece teklif gelmesini beklemiyorum, ayrıca kendim de aktif olarak yarışmalarda jüri üyesi olarak da ilginç fikir, şirket, insan veya teknoloji arıyorum” diyor. Serter daha çok ulaşım ve malzeme teknolojileri, sanat ve tasarım, kadın ve çocuk, paylaşım ve eğitim alanlarının öncelikli yatırım alanları olduğunu söylüyor.

YENİ MELEKLER

Melek yatırımcılığa iş dünyasının ilgisi hayli büyük. Babür Çelebi’den Akın Kozanoğlu’na Cafer Fındıkoğlu’dan Ali Pandır’a iş dünyasından tanıdığımız pek çok isim melek oldu.
Ode Yalıtım Yönetim Kurulu Başkanı Orhan Turan da yeni meleklerden biri. Melek yatırımcı sertifikasını 2014’ün Eylül ayında aldı. Bu süreçte bir şirkete yatırım yapmaya karar verdiğini ifade eden Turan, hangi girişimlerle ilgilendiğini şöyle açıklıyor: “Yatırımları değerlendirirken, projeyi getiren girişimcinin projeye hakimiyeti, iş planının içeriği, proje fikrinin yenilikçiliği, fark yaratma kapasitesi, finansman ve tecrübe ihtiyacı gibi kriterleri göz önünde bulunduruyorum. Bu kriterleri barındıran yatırımların projeleriyle ilgileniyorum. 2015 yılı içinde 2 ya da 3 şirkete yatırım yapmayı planlıyorum.”
Sadece 2015’te 1 milyon TL yatırım yapmayı hedefleyen Turan, “Bilişim, imalat, hizmet sektörlerindeki projelerle ilgileniyorum. Değerlendirme kriterlerime uyan projelere 5 yıllık yatırım planımda 5 milyon TL ayırmayı planlıyorum” diyor.

Doğtaş Mobilya Yönetim Kurulu Başkanı Davut Doğan da melek yatırımcılar arasına yeni katıldı. Doğan, yılda 10-15 projeyi incelediğini belirtiyor. Gelen tekliflerin yüzde 80’ini geri çevirdiğini belirten Doağn şu an 2 proje üzerinde çalıştığını söylüyor. Doğan planlarını şöyle anlatıyor: “Her çeşit iş fırsatına bakıyorum. Gelecek 5 yıllık dönemde bireysel olarak 1 milyon TL yatırım yapmayı planlıyorum.”~“BAŞARILI HER PROJEYE AÇIĞIM”

EMRE KURTTEPELİ - GALATA BUSİNESS ANGELS BAŞKANI

AYDA 5-6 GİRİŞİM Galata Business Angels (GBA) olarak bugüne kadar 14 şirkete yaklaşık 4 milyon TL’lik yatırım yaptık. Bu şirketlerin üçü yurtdışında, 11’i ise Türkiye’de. Start up başvuruları bize GBA üzerinden iletiliyor. Her ay ortalama 20 start up GBA’ya başvuruyor. Bu girişimciler GBA tarafından ön elemeden geçtikten sonra her ay yaklaşık 5-6 tanesi bize sunum yapıyorlar.

YATIRIM ORANI Her ay 5-6 sunumdan ortalama 1 tanesine yatırım yapıyoruz. Yani şu aşamada yaklaşık olarak yalnızca yüzde 20’sine yatırım gerçekleştirebiliyoruz. Bugüne kadar ağırlıklı olarak internet, mobil ve yazılım sektörlerine yatırım yapıyorduk. Son zamanlarda sağlık ve enerji sektörlerindeki yatırımları da değerlendirmeye başladık.

FARKLI SEKTÖRLER İSTİYORUZ Gelecek dönemde başarılı her projeye yatırım yapmak konusunda açığım. Bu ekosistemi güçlendirmek, cesaretlendirmek bizim için gerçekten önemli. Artık farklı sektörlerden yeni projeleri de görmek ve değerlendirmek istiyoruz. Özellikle sağlık ve enerji sektörleri yatırım planlarımız arasında yer alıyor.

“ÜÇ YATIRIM MODELİYLE ÇALIŞIYORUZ”
CEM SOYSAL / İNVENTRAM GENEL MÜDÜRÜ

37 PATENT YATIRIMI İnventram olarak kurulduğumuz Nisan 2010’dan bu yana 3.500’den fazla proje inceledik ve değerlendirdik. Bunlardan 37’si patent, 13’ü teknoloji ticarileştirme iş ortaklığı, 3’ü de şirket yatırımı olmak üzere toplamda 53 proje yatırım aldı. İnventram, patent yatırımı, şirket yatırımı ve teknoloji ticarileştirme iş ortaklıkları olmak üzere 3 alanda yatırım yapıyor. Sağlık, biyoteknoloji, malzeme bilimleri ve elektronik alanlarında 37 global patent başvurumuz var.

3 ŞİRKETE YATIRIM İkinci yatırım modelimiz şirket yatırımları. 3 şirket yatırımımız var. Bunları çok kuvvetli buluşçular ve akademisyenlerle beraber gerçekleştiriyoruz. Yatırım portföyündeki şirketlerimizden bir tanesini OPET’le birlikte kurduk. İkinci şirket yatırımımız sağlık alanında. Kandan örnek alarak birtakım hastalıkların tespitine yönelik çok küçük bir taşınabilir elektronik teşhis cihazı. Üçüncü şirket yatırımımız bir uydu roket itki sistemi teknolojisi.

TEKNOLOJİ TİCARİLEŞTİRME Üçüncü yatırım modelimiz ise teknoloji ticarileştirme. Bu alanda 13 iş ortaklığımız mevcut. Örneğin insan gözünün yaptığını kamera ve yazılımla yaparak bilgiye çeviren bir şirketi Koç Topluluğu şirketleriyle bir araya getiriyoruz. Teknoloji ve inovasyon odaklı girişimcileri, ileri teknoloji işlerine yatırım yaparak ticari hayata kazandırmaya çalışıyoruz.

“5 YILDA 15 MİLYON TL YATIRIM YAPACAĞIZ”
MEHMET BULDURGAN / ŞİRKETORTAĞIM AĞ BAŞKANI

EN İYİ MELEK AĞI 2014 yılı ikinci yarısında toplam 1,3 milyon TL yatırım gerçekleştirdik. Şirketortağım, Avrupa Melek Yatırımcıları Forumu (EBAF) 2014’te Avrupa Melek Yatırımcılar Birliği (EBAN) tarafınca Güneydoğu Avrupa’nın en iyi melek yatırımcı ağı seçildi. Toplam 4 girişime yatırım gerçekleştirdik. Bu şirketler Visionteractive, T-HOS, WeBeYou ve Tedaline.

SEKTÖR AYIRMIYORUZ Ağımıza ayda ortalama 50 ile 100 arası girişim başvurusu almaktayız. Başvuran girişimler arasından her 2 ayda bir düzenlemiş olduğumuz toplantılarda 3 ila 5 girişimi seçiyoruz. Onlara yatırımcılarla bir araya gelme şansı veriyoruz. Ağımızda yatırım yapılacak girişimlerde herhangi bir sektör ayrımı yapmıyoruz. Hazine Müsteşarlığınca uygun görülen bütün sektörlerden girişimler yatırım için başvurabiliyorlar.

BÖLGESEL GÜÇ HEDEFİ Girişimin fikir aşamasında mı yoksa hayata geçmiş bir girişim mi olduğu önemli. Yalnızca fikir aşamasındaysa bu girişimlerle ilgilenmiyoruz. Bir ürün ise en azından bir prototipi olmalı, hizmet ise hizmet vermeye başlamış olması gerekiyor. Beş yıllık dönemde 15 milyon TL yatırım öngörüsünde bulunuyoruz. Özellikle üretime dönük, ürününü ihraç edebilen, ulusal marka ve bölgesel güç olabilecek potansiyeli bulunan girişimleri takip edeceğiz.