Anadolu’nun izinde

Nil Dumansızoğlu

[email protected]

İş dünyasında yoğun tempoya alışık bir isim olan İGSAŞ Genel Müdürü İLKAY ÜNAL, tarihi ve kültürel miraslara olan tutkusu sayesinde iş dışındaki zamanını dolu dolu geçiriyor. Anadolu’nun zenginliğine duyduğu hayranlıkla seyahatlerini şekillendiren Ünal, fotoğrafçılıkla bu merakını bir arşiv haline getiriyor. Ünal, “Kendi özümüzü bilmek, hayatta iz bırakmanın ilk adımı” diye konuşuyor.

İGSAŞ Genel Müdürü İlkay Ünal, iş dünyasındaki yoğun temposuna rağmen tarihi ve kültürel miraslara olan tutkusundan vazgeçmiyor. Anadolu’nun zenginliğini yerinde deneyimlemeyi bir yaşam biçimi haline getiren Ünal, fotoğrafçılıkla bu keşiflerini ölümsüzleştiriyor. “Önce kendi özümüzü bilmeliyiz” diyen Ünal, oluşturduğu arşivle çocuklarına bu mirası aktarmayı hedefliyor. Seyahatlerinde her zaman Anadolu’yu tercih ettiğini söyleyen Ünal, Gaziantep, Şanlıurfa, Mardin, Diyarbakır, Hatay gibi şehirlerden çok etkilendiğini belirtiyor. “Hayat çok hızlı akıp gidiyor. Bu süre içinde ne biriktirebildiğiniz çok önemli” diyen Ünal, en önemli derdinin bir iz bırakmak olduğunu söylüyor. Kendisini milliyetçi, cumhuriyetçi ve Atatürkçü olarak tanımlayan Ünal, şöyle devam ediyor: “Üç erkek evlat yetiştiriyorum. İstiyorum ki ilmi, bilimi gerekirse gidip yurt dışından alsınlar. Ama sonra gelsinler ülkelerine ahlak, etik, değer sahibi bir insan olarak hizmet etsinler. Benim bu dünyada bırakmak istediğim iz, üç evladım aslında.” İlkay Ünal’la iş dışı yaşamını, Anadolu tutkusunu ve fotoğrafçılık hobisini konuştuk: 

İş dışı yaşamınıza yeterli zamanı ayırabiliyor musunuz? 

İşin sorumluluğu artıkça ister istemez özel hayatınızdan feragat ettiğiniz oluyor. Aile ve dostlarıma ayırdığım zamana çok değer veriyorum. 3 oğlum var, onlarla geçirdiğim zamanı üretken ve verimli kılmaya çabalıyorum. Ancak bence insanın kendisine ayırdığı zamanlar çok kıymetli. Kendinize zaman ayırmak, kendinizle ilgilenmek, hayat hızla akıp giderken biraz es vermek, enerjinizi depolamanıza yardımcı oluyor. İnsan biraz durmaya, rahatlamaya, deşarj olmaya ihtiyaç duyuyor. Bunu yapmakta çok başarılı olamasam da yıllar içinde kendimi yönlendirdiğim ilgi alanlarım var. 

Nedir bu ilgi alanları? 

15 yıldır Yıldız Grubu’nda görev yapıyorum ama ondan önce 15 yıl Siemens’te, Almanya ve Türkiye operasyonlarında çalıştım. Bir ayağım hep yurt dışında oldu, çok seyahat ettim. Ancak sonra okudukça ve gezdikçe Türkiye’de var olan kültürü keşfetmek benim için çok önemli hale geldi. Dünyada çok güzel ülkeler, mutfaklar, şehirler var ama Anadolu kültürü bambaşka… Katman katman, kazdıkça çıkan bir tarih söz konusu. Dolayısıyla ben de önce kendi ülkemin kültürüne, güzelliklerine, derinliklerine hakim olmak istedim. İnsanın önce kendi özünü bilmesi gerektiğine inanıyorum. Çocuklarım da bunu yakından tanısın istiyorum. Bu nedenle tarihi kitaplar okuyorum ama sadece okumak yeterli değil. Gezip görmek de çok önemli. Gittiğim yerleri de fotoğraflıyorum. Dolayısıyla benim tarih, seyahat ve fotoğraf merakım birbiriyle bu şekilde bağlantılı hale geldi. 

Fotoğraf çekmeye nasıl başladınız? 

İstanbul Teknik Üniversitesi’nde okurken fotoğrafçılık eğitimi aldım. Kamerayı ve teknikleri burada öğrendim. İyi ki hayatıma bu hobiyi katmışım. Kadrajdan gördüğünü akıl hüzmesinden geçirip bir kompozisyon oluşturmak, farklı bir bakış açısı sağlıyor. Bugün Canon’un r50 modelini kullanıyorum. Seyahatte çok ağırlık taşımayı sevmediğim için daha kompakt lensler tercih ediyorum. 

Neleri fotoğraflamayı seviyorsunuz? 

Doğayı ve doğaya ait ögeleri çekmeyi seviyorum. Anın içerisinde gördüğüm güzellikleri ölümsüzleştirmeye çalışıyorum. Örneğin bir hayvanı çekeceksem doğru anı uzun süre bekleyebiliyorum. Çok profesyonel olduğumu söyleyemem ama yeterli amatörlüğe sahibim. İnsan fotoğrafları çok çekmiyorum, ancak Şanlıurfa, Mardin, Gaziantep gibi bölgelerde demir işçiliği, oymacılık gibi işler yapan zanaatkarları çekmeyi seviyorum. 

Fotoğraf çekmek için İstanbul’da sevdiğiniz yerler var mı? 

Fotoğraf çekmek için özellikle çıktığım zamanlar oluyor. Örneğin Galata Bölgesi’nin dar sokaklarını, dükkanları, silüetleri çekmeyi seviyorum. Özellikle su birikintilerine yansıyan şehir görüntülerini yakalamak çok hoşuma gidiyor. Eski İstanbul, fotoğraf çekmek için en sevdiğim yerlerin başında geliyor. Ayvansaray’dan başlayıp Fatih, Beyazıt, Sultanahmet, Eminönü gibi semtlere gidiyorum. İnsanların koşturmasını, zanaatkarları, şehir yaşantısını fotoğraflıyorum. Sonra bunları arşivliyorum. Benden çocuklarıma kalsın istiyorum. 

Türkiye’de bahsettiğiniz anlamda nerelere seyahat etmeyi seviyorsunuz?

Hem doğu ve İslam tarihine hem Roma ve Helenistik döneme merakım var. Yaklaşık 10-15 yıldır bunlarla ilgili okumalar yapıyorum. Özellikle İsmail Hakkı Uzunçarşılı’nın kitapları, Osmanlı’dan Cumhuriyet dönemine kadar olan tarihi çok iyi anlatıyor. Osmanlı’nın son dönemini Halil İnancık’tan okudum. Cumhuriyet dönemini ise Cemal Kutay’ın kitaplarıyla inceledim. Bu üç yazarın pek çok eseri kütüphanemde yer alıyor. Bu kitaplarda geçen yerlere gitmeyi seviyorum. Likya Yolu, Mardin, Tarsus, Hatay, Diyarbakır bunlardan bazıları. 

Peki tarihe olan ilginizin temeli nedir?

Kabataş Erkek Lisesi’nde okurken Nuran Ana dediğimiz bir inkılap tarihi hocamız vardı. Kendisi çocukken Atatürk’ü bizzat görmüş biri. Bize Atatürk sevgisini o aşıladı. Atatürkçü ve cumhuriyetçi olmamı ona borçluyum. O döneme dair kitapları okumayı çok seviyorum, sahaflardan kitaplar buluyorum. İngiliz, Fransız yazarların da kitaplarını özellikle okuyorum ki o taraftan nasıl görünüyor öğrenmek istiyorum. 

Başka hangi kitapları okumayı seviyorsunuz? 

Tarihin dışında felsefe ve psikoloji kitaplarını okumayı seviyorum. Felsefe okumaya İbni Haldun’un Mukaddime’siyle başladım. Doğan Cüceloğlu’nun bütün kitaplarını okudum. Savaşçı kitabını herkesin okumasını tavsiye ederim. İGSAŞ’ta 2 yıl önce göreve geldiğimde, tüm ekip arkadaşlarıma bir ön yazı da kaleme alarak bu kitabı hediye ettim. 

Bu kitap sizi hangi özelliğiyle bu kadar etkiledi? 

Dünya, aslında sizi kendine uydurmaya çalışıyor. O insanı bir kalıba sokmak isterken insanın kendi olabilmesiyle ilgili bir savaşı var. Cüceloğlu, bunun farkına varıldığında insanın hiç bitmeyecek bir savaşın içine girdiğini söylüyor. Bu aslında bir meydan okuma. Doğan Cüceloğlu’yla hayattayken tanışma fırsatım olmuştu, kendimi çok şanslı hissediyorum. 

Farklı alanlarla uğraşmak size nasıl bir bakış açısı kazandırıyor? 

Hayat çok hızlı akıp gidiyor, ne biriktirebildiğiniz çok önemli. Çok sevdiğim Salim Kadıbeşegil, Türkiye’de itibar yönetiminin kitabını yazmış bir isim. Onun hayatta iz bırakmakla ilgili yazdığı bir kitap var. Benim de derdim, hayatta iz bırakabilmek. Geriye dönüp baktığınızda hayatta nasıl var olabildiğiniz, en önemli şey. 

Bırakmak istediğiniz iz nedir?

Çocuklarıma bırakmak istediğim en önemli iz, güzel ahlak. Üç erkek evlat yetiştiriyorum. Ben çok milliyetçi bir insanım. İstiyorum ki ilmi, bilimi gerekirse gidip yurt dışından alsınlar. Ama sonra gelsinler ülkelerine ahlak, etik, değer sahibi bir insan olarak hizmet etsinler. Benim bu dünyada bırakmak istediğim iz, üç evladım aslında.