Banco Itau adını duyanların sayısı sınırlıdır. Bir Brezilya bankası... Onu bu sayfaya taşıyan ise geçirdiği değişim ve uyguladığı stratejiyle, sadece Türk bankalarına değil, dünyaya örnek olması... Müşteriye yaklaşımından satın alma operasyonlarına, teknoloji yatırımından kredi politikasına, her alanda örnek uygulamaları olan banka, son 8 yılda inanılmaz bir performans gösterdi. Bunu, bilançosu ve aldığı ödüller de ortaya koyuyor. Ayrıca, dünyanın dört bir yanından gelen ilgi de bunu destekliyor.

Brezilya’da ekonomik istikrarın sağlanması için 1994 yılında Real Plan adı verilen bir program uygulamaya konuldu. Bu program, özellikle ülkenin bankacılık sektörüne büyük etki etti. Real Planı ile birlikte ekonomide sağlanan istikrar ve düşük enflasyon ortamı, sektörde ciddi kurumsal problemlere neden oldu. Hem kamu bankalarında hem özel bankalarda yapısal bozukluklar ortaya çıktı. Bu süreçte, ülkenin en büyük üç bankası iflas ederken, Real Plan’ın başında sektördeki 272 bankadan, 72’si tasfiye edildi, satıldı ya da başka bir uyum sürecine girmek durumunda kaldı.

Bu sancılı sürecin sonunda ekonomik istikrar programı başarıya ulaştı. Ülkenin istikrarlı bir ekonomiye kavuşması, bankacılık sektöründe de sağlıklı bir rekabetin başlamasına neden oldu. Yabancı yatırımcıların sayısı artarken, sancılı süreci geçmeyi başaran bankalar, hem organik hem de inorganik yollarla büyüdü. Bunlar arasında en dikkat çeken büyümeyi ise Banco Itau gerçekleştirdi.

En agresif büyüyen banka

Brezilya’nın ikinci büyük özel bankası olan Itau, bankacılık faaliyetlerindeki başarısıyla bugün dünyanın en iyi bankaları arasında yer alıyor, uygulamalarıyla örnek olarak gösteriliyor. Çok sayıda banka, onun stratejilerini uygulamak için yöneticilerini davet ediyor ya da Brezilya’ya gidip yerinde inceleme yapıyor.

Dünyada yıldızı parlayan Banco Itau’nun ana hissedarı Setubal ve Villela isimli iki aile. Bankanın hisselerinin yüzde 50’si bu iki aile tarafından kurulan Itausa Investimentos şirketine ait. Geriye kalan hisseler ise halka açılmış durumda. Bir aile şirketi olsa da, yönetiminde oldukça profesyonel bir anlayış benimseniyor. Yönetime direk olarak yansıyan temel stratejiler, büyüme ve karlılık arasındaki dengeye odaklanıyor. Hızlı ve inorganik büyümesiyle dikkat çeken banka, Brezilya bankacılık sisteminde en agresif  bankalar arasından yer alıyor.

Piyasa payını satın alma ve birleşmelerle önemli ölçüde artıran Itau, bugüne kadar Banestrado, Banerj, Bemge, Banco Frances e Brasileriro ve bir Arjantin bankası olan Banco Buen Ayre’yi bünyesine katmış. Bu satın almalarla büyük bir sinerji yaratan bankanın başarısı sonraki yıllarda maliyetlerine ve karlılığına da önemli ölçüde yansımış. Banerj ve Bemge, Itau’ya 2 milyondan fazla yeni müşteri kazandırırken, Banestado, Itau’ya Brezilya’nın en zengin eyaleti Parana’da kentsel alanda yüzde 36, kırsal kesimde yüzde 53’lük piyasa payı sağlamış.

İstikrar programıyla gelen değişim

Itau, Brezilya’da uygulanan ekonomik istikrar programı öncesinde de başarılı bir banka olarak biliniyor. Ancak, istikrar programı ile birlikte bankacılık sisteminde koşullar değişiyor.

Itau’da değişen koşullara uyum sağlamak için organizasyonunda bir yeniden yapılanma sürecine giriyor. Bu süreçte öncelikle yapısını beş ayrı segmente ayırıyor. Faaliyetlerini; “Bireysel, Orta ölçekli ticari kuruluşlar, kurumsal, özel bankacılık ve hazine” başlıkları altında gerçekleştirmeye başlıyor.

Ardından operasyon merkezleri kuruluyor ve tüm operasyonlar bu merkezlerde toplanıyor. Şube ağı dışında alternatif dağıtım kanallarının kullanımına ağırlık verilmesi de bu yeniden yapılanma süreciyle başlıyor. Bugün Türk bankaları arasında da yaygınlaşmaya başlayan bu yaklaşım, Itau’nun müşterileri tarafından da kolayca benimseniyor.

Bankanın faaliyet raporuna bakıldığında, 1999 yılında toplam bankacılık işlemlerinin yüzde 72’sini telefon, faks, ATM ve internet bankacılığı gibi alternatif kanallar üzerinden gerçekleştirdiği görülüyor.

Yeniden yapılanma süreci sonunda Itau’nun karlılığı da önemli ölçüde artmış. Bu artışın, daha çok, bireysel bankacılık, kredi kartları ve “asset management” alanında elde edilen yüksek komisyonlardan elde edildiği görülüyor. Itau, bugün de, toplam komisyon gelirlerinin yüzde 19’unu kredi kartlarından, yüzde 36’sını aktif yönetimi hizmetlerinden ve yüzde 33’ünü bankacılık hizmet komisyonlarından sağlıyor.

Teknolojiye 1.8 milyar dolar

Teknoloji, yeniden yapılanma sürecinde Itau için önemli bir yatırım alanı olmuş. Geçtiğimiz 5 yıl içerisinde teknolojiye toplam 1.8 milyar dolar yatırım yapan banka, bu performansıyla ISO 9002 sertifikasına da layık görülmüş. İnternet bankacılığı alanında da büyük gelişme kaydedilmiş.

Yeni çağda teknolojinin bankalar için hayati bir yatırım olduğunu belirten Akbank Genel Müdür Hayri Çulhacı, Itau’nun teknolojiye verdiği önemi şöyle anlatıyor:

“Itau, teknolojinin önemini kavrayan bir banka. Alternatif dağıtım kanallarını benimsediği için özellikle internete büyük yatırım yapıyor. Sadece operasyonel maliyetlerini düşürmek, internet bankacılığında gelişmek için American Online’ın (AOL) Latin Amerika iştirakinin yüzde 17’sini satın aldı”.

Kredilerde titiz ve muhafazakar

Bankalar için krediler hassas bir konudur. Banco Itau da krediler konusunda diğer bankalara örnek bir titizlikle çalışıyor. Yeniden yapılanma sürecinde kredilerde muhafazakar bir politika izleme kararı alan banka, her tür kredi için sektör analizi yapıyor. Kurumsal kredilerin faizlerini oldukça düşük tutuyor. Ancak, kredi kullandıracağı şirketler konusunda seçici davranıyor ve tercihini çok uluslu şirketler ile kamu kuruluşlarından yana kullanıyor. Ağırlıklı olarak telekomünikasyon, enerji ve kablo televizyon şirketlerine kredi veriyor.

Akbank Stratejik Planlama ve Araştırma Bölümü Müdür Yardımcısı Dr. Fatma Melek, Banco Itau’nun, özellikle krediler konusundaki yaklaşımının örnek alınması görüşünde. Melek, bankanın kredi politikası hakkında şu bilgileri veriyor:

“Banco Itau’nun bireysel kredi faaliyetleri, ‘kredi skorlama ve davranış skorlama’ adı verilen modeller temel alınarak kontrol ediliyor. Bu modeller, küçük şirketlere istatistiki modellere dayandırılarak kredi sağlıyor ve kişilere önceden onaylanan limitler çerçevesinde garantili çalışma sermayesi sunuyor. Orta büyüklükteki şirketlere verilen kredilerde ise, şirketin verileri, piyasadan elde edilen bilgi ve faaliyet gösterdikleri ekonomik sektörün durumu göz önüne alınıyor. Daha büyük işletmelerde ise kredi derecelendirme sistemi uygulanıyor.”

Akbank Genel Müdürü Hayri Çulhacı ise, Banco Itau’nun kredi tahsislerinde şube müdürlerine otorite vermemesine dikkat çekiyor. Çulhacı, “Banco Itau’da müdürler sadece pazarlama faaliyetlerini yürütüyor. Kredi tahsislerinde yetki sahibi değiller. Kredilerin değerlendirilmesi, merkezden yapılıyor” diyor.

Türk bankaları da Itau’nun izinde

Uzun ve başarılı bir geçmişi olan banka, Türk bankalarınca da örnek alınıyor. Garanti Bankası Genel Müdür Yardımcısı Tolga Egemen, Itau’nun gerçek bankacılık faaliyetlerini başarıyla gerçekleştirdiği için Türk bankalarına örnek teşkil ettiğini belirtiyor. Tüm dünyada bankacılığın doğrularının aynı olduğunu söyleyen Egemen, “Evrensel bankacılık standartları sadece Brezilya’daki bankalar için değil, tüm bankalar için aynıdır. Bugün komünist Çin’de bile aynı yöntemler izleniyor. Türk bankaları da bu evrensel norm ve standartlara uyum sağladığı ve gerçek bankacılık yaptıkları sürece Banco Itau’nun yakaladığı başarıları yakalayabilirler” diyor.

Öz sermaye büyüklüğü açısından Türkiye’de Banco Itau’ya en çok benzeyen bankanın Akbank olduğunu söyleyen Hayri Çulhacı, Brezilya’daki bankacılık sisteminin, Itau’nun satın almalarla büyüyen agresif yapısını desteklediğini belirtiyor. Öz sermayesi yüksek olan bankaların Brezilya’daki gibi sistemlerde genellikle inorganik olarak büyüdüklerini belirten Çulhacı, “Türkiye’deki sistem buna uygun değil. Akbank da bugün öz sermayesi yüksek bir banka ancak satın almalarla büyümüyor çünkü bizim bankacılık sistemimiz içerinde buna ihtiyaç yok”diyor.

ÖDÜLLÜ BANKA

Banco Itau’nun başarılı performansı şimdiye kadar pek çok kuruluş tarafından da takdir görmüş ve çeşitli ödüller almış. Kasım 2001’de Emerging Markets Investor Magazine tarafından verilen “Brezilya’nın En İyi Yerli Bankası” ödülünü almış. Aynı yıl, Latin Finance Magazine tarafından verilen “En iyi Brezilya Bankası-2000” ile ödüllendirilmiş. America Economia Magazine dergisi ise “Latin Amerika’nın en iyi yerli bankası” seçmiş. Ödüller bu kadarla da sınırlı değil. Euromoney dergisi tarafından verilen “Mükemmelillik Ödülü 2000-Latin Amerika’nın En İyi bankası” ödülü de bankanın başarısını ortaya koyuyor.

Banco Itau, bankacılık misyonunun yanı sıra, sosyal ve kültürel faaliyetlere verdiği önemle de takdir görüyor. Banka bugün halihazırda, Itau Sosyal Programı ve Itau Kültür Enstitüsü adı altında yürüttüğü faaliyetlerle kültüre ve sosyal yaşama desteğini sürdürüyor.

2001 yılının üçüncü çeyreğinde sermayesini 81.7 milyar dolara çıkaran Banco Itau’nun bugünkü piyasa değeri yaklaşık 7.7 milyar dolar. Bu büyüklükteki bir bankanın, sosyal ve kültürel sorumlulukları da içinde barındıran başarılı performansı gerçekten de dikkate değer.

“ITAU’YA BENZİYORUZ”

Hayri Çulhacı/Akbank Genel Müdür Yardımcısı

Akbank Genel Müdür Yardımcısı Hayri Çulhacı, Banco Itau’nun tüm dünyada beğenilen, bankacılık faaliyetleriyle ödüller kazanan ve örnek gösterilen bir banka olduğunu söylüyor. Çulhacı, Itau ile ilgili şu değerlendirmeyi yapıyor:

“Banco Itau, Akbank’da 1998 yılından beri konuşulur. İlk kez yurtdışındaki hissedarlarımız sayesinde bankanın varlığından haberdar olduk. Itau’nun, yüksek sermaye yeterliliği, hızlı büyümesi nedeniyle Akbank’a benzediğini söylediler. 1999’da Akbank bir değişim sürecine girdi. Bu süreçte uluslararası yönetim danışmanlığı şirketi A.T Kearney’den danışmanlık aldık. A.T Kearney’de bize Itau’yu örnek gösterdi. Danışmanlık şirketinin Sao Paulo’daki birimi daha önce Itau’ya da benzer bir süreçte danışmanlık vermişti.

Banco Itau, Brezilya’da ekonomik istikrar döneminde değişen yapıya başarıyla ayak uydurup ayakta kalan nadir bankalardan biri. Itau’nun bu başarısının arkasında, cephanesinin çok kuvvetli olması yatıyor. Banco Itau öz sermayesi yüksek bir banka. Güçlü dağıtım kanalları var. Ayrıca ciddi bir pazarlama tecrübesine sahip.

Akbank da, özellikle öz sermaye büyüklüğü açısından Itau’ya Türk bankaları arasında en çok benzeyen banka. Itau, satın almalarla büyüyen oldukça agresif bir yapıya sahip. Türk bankacılık sistemine uygun olmadığı için, satın almalar hariç, bugün Banco Itau’nun yaptığı her şeyi, biz de yapmaya çalışıyoruz. Itau, perakende bankacılığa büyük önem veriyor. Müşterilerini belli kriterlere göre sınıflandırıyor ve pazarı bölümlendiriyor. Biz de iki yıldır benzer bir politika izliyoruz.

Dağıtım kanallarımız Itau kadar güçlü. Biz de Itau gibi bu kanalları şube dışına taşıma eğilimindeyiz. Teknoloji de Itau için oldukça önemli bir konu. 1995-2001 yılları arasında banka yaklaşık 1.5 milyar dolar tutarında yatırım yapmış ve bu yatırımların büyük bir bölümü teknoloji yatırımlarından oluşuyor. İnternet bankacılığı alanında da oldukça başarılı bir banka. Itau ürünleriyle de ayrıcalıklı bir banka. Biz de ürünlere önem veriyoruz. Örneğin emeklilik fonları, konut kredileri gibi alanlara ciddi yatırımlar yapıyoruz”.

“GERÇEK BANKACILIK YAPTILAR”

Tolga Egemen/Garanti Bankası

Garanti Bankası Genel Müdür Yardımcısı Tolga Egemen, Brezilya’da Banco Itau ile birlikte aslında üç bankanın incelemeye değer olduğunu söylüyor. Banco Itau, Bradesco ve Unibanco üçlüsünü, Brezilya’nın ekonomik istikrar döneminde öne çıkan bankalar olarak değerlendiren Egemen, Banco Itau’nun Türk bankaları için örnek teşkil eden yaklaşımlarını şöyle anlatıyor:

“Brezilya 1999 Ocak ayında bir devalüasyon yaşadı. Ancak, bu devalüasyon bizde olduğu gibi, bankacılık ve finans sektörünü derin krizlere sokmadı, aksine devalüasyondan sonra ekonomideki olumlu gelişme devam etti. Çünkü, devalüasyonun hemen ardından çok sıkı para ve maliye politikalarının uygulanmıştı.

Brezilya’da bankacılık sektöründe bugün üç banka öne çıkıyor. Bradesco, Unibanco ve Banco Itau. Bu bankaların öne çıkmalarının sebebi, büyük bireysel tabana sahip olmaları, risklerini ve gelirlerini çeşitlendirilebilmeleri ve batırılamayacak kadar büyük olmalarından kaynaklanıyor. Bankalar 1997-2000 yılları arasında yaptıkları birleşme ve satın almalarla sektörde ön plana çıktılar. Özellikle Banco Itau, yaptığı çok sayıda birleşme ile piyasa payını önemli ölçüde artırdı. Banco Itau’nun birleşmeler yoluyla critical size’ı yakalamış olması, internet, call center gibi alanlara yatırım yaparak maliyetlerini düşürmesi, yatırım fonları gibi bilanço kullanmadan komisyon geliri yaratan ürünlere ağırlık vermesi gibi başarıları Türk bankacıları için güzel örnekler."