Kârda adres değişir mi?

Sigorta, leasing, faktoring, tüketici finansmanı… Bankacılık dışı finansın bu 4 alanında kâr anlamında iyi bir yılı geride bıraktık. 2018 beklentileri de olumlu...

18.04.2018 10:46:000

Elçin Cirik

ecirik@capital.com.tr

Finansın her alanı için 2017, kâr anlamında iyi bir yıl olarak hatırlanacak. Bankacılık dışı finans alanlarında henüz 2017 tam yıl verileri açıklanmadı. Ancak ilk 9 ay sonuçlarına göre tablo gayet olumlu. Türkiye Sigorta Birliği’nin 2017 yılı ilk 9 aylık verilerine göre elementer sigortada yüzde 66 artışla toplam 1,66 milyar TL’lik kâr yazıldı. 2016’nın aynı döneminde kâr 1 milyar TL’de kalmıştı. BDDK’dan yapılan açıklamaya göre 2017 yılı ilk 9 ayında leasing şirketleri 881 milyon TL net kâr açıkladı. Aktif büyüklüğü 36,6 milyon TL’ye çıkan faktoring sektöründe ise aynı dönemde net kâr 700 milyon TL oldu. Yeni oyuncularla hızlı büyüme trendine giren tüketici finansmanında da olumlu tablo devam ediyor. Tüketici finansman şirketleri, 2017’nin ilk 9 ayında 464 milyon lira net kâra imza attı. Peki 2018 için bu kârlar devam edecek mi? Yüksek kâr getiren ürünlerde nasıl bir değişim yaşanacak? İşte yanıtlar…

SİGORTADA TABLO NASIL?

Hayat dışı sigortacılıkta şirketler, 2017’de kârı, teknik kalemden değil mali gelirlerden elde etti. “Yatırım gelirleri olmaksızın sigortacılık faaliyetlerinden doğrudan kâr etmek, Türkiye piyasasında birkaç branş dışında mümkün değil” diyen Anadolu Sigorta Genel Müdür Yardımcısı Fatih Gören, 9’uncu ay sonunda sektörün topladığı 100 birime karşılık toplamda hasar ve operasyon maliyetleri sonrasında 103 birim masrafa katlanmak durumunda kaldığını belirtiyor. Ziraat Sigorta Genel Müdürü Emin Çubıkcı, hasarlardaki artışa rağmen sağlanan kârı, mevduat ve kambiyo kârlarının yükselmesine bağlıyor. Tabii kâr yazan branşlar da yok değil… Emin Çubıkcı, “Elementer sigortada özellikle prim üretimi açısından lokomotif rol üstlenen branşlar arasında en kârlı olanlar kaza, sağlık, nakliyat ve kasko sigortaları” diyor ve bu alanlarda nasıl kâr edildiğini de şöyle aktarıyor: “Şirketlerin özellikle kasko ve sağlık branşlarında daha yoğun teknoloji desteği kullanması, daha fazla analize dayalı fiyatlama yapması ve hasar maliyetlerini düşürücü tedbirler alması teknik kârlılığı olumlu etkiliyor.” Fatih Gören, kaza sigortalarında yüzde 58, nakliyatta yüzde 50-60 ve sağlıkta yüzde 99 teknik kâr yazıldığını aktarıyor. Yani örneğin kaza branşında her 100 liralık primde 42 TL teknik kâr ediliyor. Unico Sigorta Genel Müdürü Cenk Tabakoğlu, prim üretimleri yüksek olmasa da kredi, finansal kayıplar ve hukuksal koruma branşlarının da oldukça kârlı olduğunun altını çiziyor. Yöneticiler bu ürünlerde, 2018 yılında kârlılığın süreceği beklentisinde bulunuyor. Özellikle bireysel satılan sigortalarda kâr oranları korunacak. Emin Çubıkcı, 2018 için şu öngörüde bulunuyor: “Bu yıl trafik sigortasına getirilen tavan fiyat uygulaması nedeniyle kasko branşında rekabet daha da artacak ve branşın teknik kârlılığı bir miktar düşecek. Ancak sektörde bireysel sigorta ürünlere olan ilginin artması nedeniyle penetrasyon yükseliyor ve teknolojinin etkin kullanılmasıyla olumlu bir tablo görüyoruz.”

LEASİNGDE KOBİ KAZANDIRIYOR

Leasing sektörü, yeni işlem tutarında son yıllarda 5-7 milyar dolar arasında takıldı. “Sektör, tüm olumlu altyapı değişiklikleri ve yeni ürünlere rağdimen büyüyemiyor” diyen Deniz Finansal Kiralama Genel Müdürü Kahraman Günaydın, önemli kısmı banka iştiraki olan leasing şirketlerinin dar bir piyasada ve bunun doğal sonucu düşük kârlılıklarla çalıştığını aktarıyor. İş Leasing Genel Müdürü Mehmet Karakılıç, 2017’nin ilk 9 verilerine göre sektörün ortalama özkaynak kârlılığının yüzde 13 ve aktif kârlılığının yüzde 2,3 düzeyinde olduğunu belirtiyor. Ancak Karakılıç, ilk 5 şirketinin rekabetin etkisiyle bu seviyelerin de altında çalıştığını vurguluyor. Günaydın’a göre leasing sektörü 2017 yılını tahmini 1,1 milyar TL kâr ile bir önceki yıla göre yüzde 19-20 büyümeyle kapatacak. İş Leasing Genel Müdürü Mehmet Karakılıç, sektörde üründen ziyade segment bazında kâra bakılması gerektiğini düşünüyor. “En kârlı segmentler KOBİ ve mikro işletme segmentleri. Ayrıca bu segmentler daha yaygın bir portföy oluşturduklarından etkin risk yönetimine de imkan veriyor” yorumunda bulunuyor. Sektörde büyük firmalara yüzde 15,5 faizle finansman verilirken KOBİ’lerde bu oran yüzde 16,5-17’yi, mikrolarda ise yüzde 18-18,5’leri buluyor. Şeker Leasing Genel Müdürü Burak Latif Latifoğlu, son yıllarda leasing sektöründe en kârlı ürün grubunun metal işleme makineleri ve iş ve inşaat makineleri olduğunu açıklıyor. Latifoğlu, “Burada kârlılık, fiyatlamadan değil de bu makinelerin ikinci el değerlerinin yüksek olmasından kaynaklanıyor. İkinci el değerleri orijinal makine bedelinin yüzde 50-70’i aralığında” diyor. Yöneticiler, orta vadede bu iki mal grubunun en karlı ürün olmaya devam edeceğinde hemfikir. Aslında sektörde 2012’den beri uygulanabilen ancak bir türlü şirketlerin el atmadığı operasyonel leasing ürününde önemli kâr potansiyeli var. Sektörün büyük oyuncularından birinin genel müdür yardımcısı, Türkiye’de bu alanda çalışan filo şirketlerinin yüzde 4 aktif kârlılığı olduğuna dikkat çekiyor. Kahraman Günaydın, 2018 yılında 6-7 milyar dolarlık yeni iş hacmiyle 1,3 milyar TL kâr öngörüyor.

FAKTORİNG BİLMECESİ

Faktoring, bu yıl başlayan Tedarik Zinciri Finansmanı Platformu ile yeni bir döneme giriyor. Bu nedenle de faktoring sektörü yöneticileri kârlılık konusunda konuşmamaya çalışıyor. FKB (Finansal Kurumlar Birliği) de dahil olmak üzere sektör yöneticileri, 2018 yılında kârlılık üzerine tahmin yapmaktan kaçınıyor. Oysa 2017 yılının 3’üncü çeyreğinde sektör, BDDK verilerine göre bir önceki yılın aynı dönemine göre net kârını yüzde 33,9 artırdı. TEB Genel Müdürü Çağatay Baydar, 2017’nin Kasım ayında sektörün kârlılığının 2016’ya göre çok daha iyi durumda olduğunu belirterek şöyle konuşuyordu: “2016’da batık krediler kârlılığımızı olumsuz etkilemişti. 2017’de batık kredi oranının azalması kârlılığımızı olumlu etkiledi. Sektör olarak 2015 yılı kârlılık rakamlarını yakaladık.” Burada 2017 yılında KGF ile rahatlayan iş dünyasının, faktoringde batık kredi tutarının azalmasına ve böylece de kârlılığa olumlu etki yapması önemli rol oynadı. 2017 yılı sonu için sektör temsilcileri, 1,15 milyar TL’lik işlem hacmi ve kârlılıkta yüzde 20-25’lik büyüme öngörüyor. 2018’de de aynı kâr oranını yakalanıp yakalanmayacağı ise soru işareti. Çünkü burada devreye alınan Tedarik Zinciri Finansmanı Platformu’nun büyüme hızı çok önem taşıyor. Faktoring, özellikle garantili tahsilat ürünüyle kurumsal büyük şirketlerden çok KOBİ ve küçük işletmelerden yüksek kâr elde etmeye alışık. Özel bir faktoring şirketinin genel müdürü, ihracat faktoringinde kâr oranının yurt içi tahsilat ürününden düşük kaldığını belirtiyor. Yapı Kredi Faktoring Genel Müdürü Bozkurt Çöteli’nin de yakın geçmişte değindiği gibi yeni platform fiyatlamaları hem ana firma hem de çoğunlukla KOBİ boyutundaki tedarikçileri açısından daha uygun kılacak. TEB Faktoring Genel Müdürü Çağatay Baydar da Kasım ayında, “Sektörde kârlılık, 2018 yılında yüzde 10 düşebilir” görüşündeydi. Adını açıklamak istemeyen bir yönetici ise 2018 yılında, 2017 yılı kâr oranlarının korunacağı düşüncesinde.

“OTOMOTİV HALA EN KÂRLISI”
NİLÜFER GÜNHAN ALJ FİNANSMAN GENEL MÜDÜRÜ

KONUTTA ORANLAR DÜŞÜK Finansman sektöründe, yeni ve 2. el taşıt, dayanıklı tüketim ürünleri, teknolojik ürünler ve konut ürünlerinde çalışılıyor. Mevcut durumda sektörümüzün yıllık finansal analizini yaptığımızda otomotiv finansmanının kârlılık oranlarının diğer segmentlerin üzerinde olduğunu görüyoruz. Konut finansmanı bankalarla yoğun bir rekabet yaşanıyor ve bu alan potansiyeline ulaşmakta güçlük çekiyor. Bu nedenlerle de konut finansmanında kârlılık oranları sektör ortalamasına göre nispeten düşük seyrediyor.
İLERİDE ÖNE GEÇECEK Dayanıklı tüketim ürünleri ve cep telefonu gibi teknolojik ürünlerin finansmanında ise genç şirketler olduğu için ve baz etkisiyle kârlılık oranları yükseliş trendinde. Orta vadede bu şirketlerin kârlılıklarının da büyümeye paralel gelişmesini ve otomotiv finansman kârlılığını geçmesini bekliyoruz. Bugün otomotiv dışı finansman şirketlerinin kârı, toplam sektör kârımızın yüzde 20’sini oluşturuyor. Orta vadede burada payın toplam kârlılığa oranının yüzde 30’lara ulaşmasını bekliyorum. Bankacılık sektörü tarafından sunulan kredi kartı hizmetlerinde limitlerin ve taksitlendirmenin sınırlı olması, bu segmente olan tüketici talebini de artırıyor.

ÜÇ BÜYÜĞÜN OYUN PLANI

OTODA KOBİ AÇILIMI Sigortada büyükler, 2018 planlarını kârlı alanlara göre belirliyor. Ziraat Sigorta Genel Müdürü Emin Çubıkcı, stratejisini şöyle aktarıyor: “2017’de kaza ve kasko branşlarında sektörün üzerinde büyüdük. Bu branşlarda banka sigortacılığıyla bireysel müşterilerin yanında KOBİ’lere de uygun ürünlerin satışına hız vererek kârlılıkta büyüme hedefliyoruz. Tamamlayıcı sağlık sigortalarını önemli fırsat gördüğümüzden kurumsal firmalara verdiğimiz ürünü bireysel müşterilere de sunacak altyapı çalışmalarını 2018’de tamamlayacağız. Ayrıca banka kanalında alternatif dağıtım kanallarının satışımıza aracılık etmesiyle maliyetlerimizi azaltacağız.”
BANKA KANALI AVANTAJI Anadolu Sigorta da 2018’de teknik kârlılık ve prim üretimi bileşkesinde sürdürülebilir büyümeyi devam ettirmek istiyor. Şirket, bunun için her branş ve üründe detaylı aktüeryal çalışmalarıyla belirlediği ve sektör ortalamasından uygun fiyatlı ürünler çıkarıyor. Sektörün yeni oyuncularından Unico Sigorta’nın CEO’su Cenk Tabakoğlu kârlılık için planlarını şöyle özetliyor: “Uzun süredir banka kanalında hızla büyüyoruz ve bu büyümeyi yaptığımız iş ortaklıklarıyla destekliyoruz. Bu kanallarda ağırlıklı verdiğimiz ürünler, branş bağımsız olarak kârlılığımıza olumlu yansıyor. Bunun dışında broker ve acente tarafında da nakliyat branşında hızla büyüyoruz.”

“OKS’DE ORTA VADEDE KÂR YOK”
AYHAN SİNCEK / KATILIM EMEKLİLİK GENEL MÜDÜRÜ

KREDİ HAYAT ÜRÜNÜ GÖZDE Hayat sigortacılığı alanında özellikle kredi hayat sigortalarının geniş tabana yayılması ve poliçe başına düşen maliyetlerin düşüklüğü nedeniyle kârlılık oranları iyi seviyelerde devam ediyor. Bununla birlikte hayat sigortacılığı ürünlerini bireysel koruma amacıyla almak isteyen müşteriler, vefat teminatının yanında kritik hastalıklar teminatları, kaza sonucu tedavi masrafları, kaza veya hastalık sonucu maluliyet teminatları ile de daha kapsamlı ürünler alınabiliyor. Bu ürünlerin kârlılık oranları sektörde kredi hayatlara göre daha düşük.
KÂR GÖNÜLLÜDE Otomatik katılım süreçlerinin (OKS) 2017 yılında rayına oturduğunu görüyoruz. Çıkış oranları yüksek seyretse de ilk aşamalarda sistemde kalan çalışanların bugünden sonra ayrılmayacaklarını öngörüyoruz. Özellikle OKS nedeniyle maliyetlerin arttığı 2017’de bireysel emeklilik sektöründe kârın hayat branşına göre düşük olsa da, pozitif olması sevindirici. OKS’de emeklilik şirketleri, sadece fon işletim gideri yani yönetilen fonun yıllık azami yüzde 0,85’i kadar kazanç alabiliyor. Başka gelir kaynağı yok. OKS’de biriken mevcut fon tutarının daha az olması ve giriş çıkışlardaki yüksek operasyonel maliyetlerden dolayı orta vadede şirketlerin kâr etmeleri çok mümkün gözükmüyor. Gönüllü girilen BES tarafında ise daha çok esneklik olması nedeniyle, şirketler açısından gelir kaynakları da daha çeşitli oluyor.