Kategori Yarışında Liderlik Kızışıyor

Bankalar arası rekabet hız kesmeden devam ediyor. Ancak yeni dönemde rekabet, kategoriden kategoriye değişiyor. Benimsedikleri farklı stratejilere bağlı olarak bankalar, ürün bazında piyasada farklı sıralamalarda yer alıyor. Örneğin kredilerde lider olan bir banka, yatırım fonlarında geride kalabiliyor. Ya da mevduatta açık ara lider bir başkası, kredi kartlarında ilk 3’e bile giremiyor.

Bankacılık sektöründeki rekabet ürün ve kategoriler üzerinde yoğunlaşıyor. Bu durum bankaların pazar paylarına yansıyor. Kredi kartlarında lider olan bir banka, konut kredilerinde bir başka bankanın gerisinde kalıyor. Bir bankanın taşıt kredilerinde önüne geçtiği bir diğeri, mevduatta ötekinin önünde yer alıyor. Türkiye’nin finans sistemi derinleştikçe bu tablonun çok daha net ortaya çıkacağı düşünülüyor.

Bağımsız araştırma şirketi TNS PR’ın 2005 yılında yaptığı “Türkiye’nin Profili” araştırmasında, “herhangi bir banka ile çalışmıyorum” diyenlerin oranı yüzde 67 düzeyinde. Aynı araştırma kredi kartlarına sahip olanların sayısının son 5 yıl içerisinde yüzde 17’den yüzde 23’e çıktığını, ATM kartına sahip olanların sayısının da yüzde 20’den 28’e ulaştığını gösteriyor. Hem potansiyel hem de gelişmeye işaret eden bu araştırmayı bankalar da dikkatle izliyor. Hemen her banka, penetrasyon oranları yükselirken, bugün belirli düzeyde olan ürün ve kategori bazlı rekabetin daha yüksek seviyelere ulaşmasını bekliyor.

Bugünkü tablodan da söz konusu beklentiyi görmek mümkün… Halen sektörde belli başlı kategorilerde sıralama aynı bankalar arasında. Örneğin, mevduatta lider İş Bankası, aynı zamanda toplam krediler de lider konumda. Ancak, kredi kategorilerine baktığımızda bazı bankaların atağa geçtiği görülüyor. Lider koltuğunda olmasa da ilk 3 içerisinde farklılıklar dikkat çekiyor. Kredi kartları gibi daha gelişmiş kategorilerde ise lider koltuğuna da farklı bankalar oturuyor. Örneğin mevduat ya da kredilerde ilk 3 içerisinde olmayan Yapı Kredi Bankası, kredi kartlarında ve yatırım fonları tarafında lider konumda bulunuyor.

Mevduatın Lideri İş Bankası
Bireysel bankacılık içerisinde en büyük kalemi mevduat oluşturuyor. Mevduatta ise yüzde 15,20’lik pazar payı ile İş Bankası lider. Geçtiğimiz yıl sektörde YTL mevduat artış oranı yüze 18,70 oranında gerçekleşirken, İş Bankası’nda ise bu oran yüzde 29,90’a ulaştı.

Yabancı para mevduat tarafında da yine İş Bankası’nın liderliği var. 2006 yılında özel bankalar arasında yabancı para mevduat artış oranı yüzde 13 iken, İş Bankası’nda bu oran yüzde 17,6 düzeyinde gerçekleşti.

Mevduat büyüklüğünde İş Bankası’nın ardından Akbank 2. sırada yer alıyor. Akbank, 30 Eylül 2006 itibariyle mevduatta yüzde 12,2’lik bir pazar payına sahip.
Mevduatta 3. sırayı ise Garanti Bankası alıyor. Garanti Bankası’nın 2006 sonu verilerine göre mevduattaki pazar payı yüzde 9,7’ye ulaşmış durumda.

Kredilerde Son Tablo
Krediler, geçtiğimiz 2 yıl içerisinde bankaların en sıkı rekabet ettikleri alan oldu. Hemen her banka kredilerde lider banka olma hedefiyle yola çıktı. Pazar payları dikkate alındığında, son tablo toplam krediler içerisinde İş Bankası’nın lider olduğunu gösteriyor. İş Bankası genel Müdürü Ersin Özince, bankanın krediler tarafında ulaştığı büyüklükleri şöyle özetliyor:
“İş Bankası olarak TL bireysel kredilerde sektör pazar payımız yüzde 13,43, yabancı para bireysel kredilerde ise yüzde 13,44 düzeyinde. Nakdi ticari kredilerde yüzde 13,45’lik Pazar payına sahibiz. Taksitli ticari kredilerde ise 2006 yıl sonu verilerine göre yine yüksek bir pazar payımız var. Burada da, iş yeri kredilerinde yüzde 19,80, ticari taşıt kredilerinde yüzde 26,30, ihtiyaç kredilerinde de yüzde 30,80 düzeyinde pazar paylarımız var.”

Krediler tarafında tablo, kategorilere göre ise değişiklik gösteriyor. Örneğin Akbank, konut kredilerinde lider banka olarak görünüyor. 30 Eylül 2006 itibariyle bankanın bu kategorideki pazar payı yüzde 13,8’e ulaşmış durumda.

Kart, Yapı Kredi’nin Elinde
Sektörün en yüksek getirili alanlarından biri olan kredi kartları tarafında liderliği Yapı Kredi Bankası elinde tutuyor. Eylül 2006 tarihli verilere göre, bankanın pazar payı yüzde 27’ye ulaşmış durumda. Yapı Kredi Bankası Genel Müdürü Kemal Kaya, kredi kartları pazarındaki liderliğin, bankanın benimsediği stratejik kararlar paralelinde geliştiğini söylüyor. Kaya, şu değerlendirmeyi yapıyor:

“Bankacılık sektöründeki rekabetin ürün ve kategoriler üzerinde yoğunlaşması bankaların stratejik kararlarını yansıtıyor. Örneğin, stratejisi bilanço büyütmek ve dolayısıyla pazar payı artırmak olan bankalar konut kredileri başta olmak üzere tüketici kredilerindeki paylarını artırmaya yoğunlaşırken karlılıktan ödün veriyor. Diğer taraftan stratejileri büyüme ve karlılığın dengeli yönetilmesi ilkesine dayanan bankalar ise rekabet edecekleri ürünleri belirlerken bu ürünlerin karlılıklarını da ön planda tutuyor”.

Yapı Kredi, kredi kartlarındaki liderliğini konsolide etmek hedefinde. Bankanın yeni dönem hedefinde tüketici kredilerinde de lider konuma gelmek var. Ayrıca mevduat, yatırım fonları ve emanetteki kıymetler gibi müşteri varlıklarında liderlik hedefleyen banka, varlıklı müşteri segmentinde de bir numara olmak istiyor.

Kobi’lerde Kim Lider?
KOBİ bankacılığı son dönemin yükselen kategorilerinden. Yeni dönemde pek çok banka bu alanda yatırımlarına hız verdi. KOBİ bankacılığına yönelik hizmet veren özel şubeler açıldı. Toplamda 1 milyon KOBİ’nin peşine düşen bankalar, yeni ürünler, özel kredilerle KOBİ’lerin ilgisini çekmek için adeta yarışa girdi. Ancak, KOBİ bankacılığında bankalar farklı tanımlamalar ve farklı iş modelleri ile çalıştıkları için, bir liderlik sıralama yapmak mümkün değil. Son dönemde bankaların hedef büyüttükleri alanların başında gelen KOBİ kredileri tarafında da net pazar paylarını gösteren veri yok. Buna rağmen bankaların, kredi kalemleri içerisinde artan paylarına bakarak KOBİ bankacılığı alanı için bir liderlik tahmini yapmak mümkün. Buna göre KOBİ bankacılığında ilk 3 sırayı, bu alanda öncü olarak tanımlanabilecek İş Bankası, Garanti ve Yapı Kredi Bankası paylaşıyor.

1999 yılından bu yana işletme bankacılığı yapan Garanti Bankası, Türkiye çapında 635 bin KOBİ’ye hizmet veriyor. 2005’te 15 bin 200 KOBİ’ye 450 milyon YTL kredi kullandıran banka 2006 yılında yaklaşık 850 bin KOBİ müşterisine ulaştı. İş Bankası’nın bugüne kadar kredi kullandırdığı küçük ve orta ölçekli işletme sayısı 250 bini, kullandırdığı kredi tutarı ise 5 milyar YTL’yi aştı. 1996’dan bu yana KOBİ’lere yönelik hizmet sunan Yapı Kredi Bankası da son 2 yılda kredi hacminin yaklaşık yüzde 50’sini KOBİ’lere kullandırdı.

Hedefteki Yeni Kategoriler
Kredi kartları pazarında lider olan Yapı Kredi Bankası, bunun yanı sıra yatırım fonları tarafında da kendini lider banka olarak konumluyor. Yapı Kredi Genel Müdürü Kemal Kaya,düşük penetrasyona sahip bu kategoride, önümüzdeki dönem de liderliği koruyacaklarını söylüyor ve ekliyor:

“Varlık yönetimi alanında yüksek varlıklı müşterilerin ilk seçeneği olarak lider olacağız.”
Varlık yönetiminin dışında bankaların yeni dönemde liderlik hedeflediği başka yeni kategoriler de var. Örneğin proje finansmanı hedefteki yeni kategorilerden bir diğeri…

Garanti Bankası da bu alanda liderlik hedefleyen bankalardan… Garanti Bankası Genel Müdürü Ergun Özen, bu alanda özel sektörden kamuya, kurumsal müşterilerden ticari müşterilere kadar çeşitlilik gösteren bir yelpazede hizmet verdiklerini söylüyor ve ekliyor:
“Garanti Bankası olarak yakın zamanda gerçekleştirilen özelleştirme ve satın almaların hemen hepsine finansman katkısında bulunduk. 2006 yılında nakdi ve gayrinakdi olarak toplamda kullandırdığımız proje kredilerimiz 2.2 milyar doları aştı.”

Ersin Özince/İş Bankası Genel Müdürü

“Türkiye’nin Lider Bankasıyız”

Sektördeki Trend Sektör genelinde bankalar, benimsedikleri farklı stratejilere bağlı olarak piyasada ürün bazında farklı sıralamalarda yer alıyor. Ürünün kurum içindeki yeri, sunuluş biçimi, ilgili teknolojiye yapılan yatırımlar, müşteri veri tabanı, risk yönetimi ve algılamasındaki yaklaşım farklılıkları bankaların çeşitli ürünlerdeki pazar payı sıralamalarında etkili oluyor. Önümüzdeki dönemde bankalar arası rekabet özellikle bireysel bankacılık alanında yoğunlaşacak. Satış hacminin önem arz edeceği bu dönemde, müşteriye ek faydalar sağlayan, katma değeri yüksek ürünler geliştirebilen, esnek çözümler üretilebilen ve modern müşteri yönetimi tekniklerini yürütebilen bankalar rekabette öne çıkacak.

Biz Nerede Lideriz Türkiye İş Bankası özellikle istikrarlı duruşu ile lider konumunu kazanmıştır. Bugün sahip olduğumuz bilgi birikimi, zengin ürün ve hizmet çeşitleriyle bireylerden çok uluslu şirketlere kadar çeşitlilik gösteren 15 milyonun üzerinde bir müşteri kitlesine hizmet sunuyoruz.

Bireysel bankacılık alanında, özel bankalar arasında bireylerin başlıca ihtiyacı olan mevduat hizmetlerinde lider konumdayız. Kurumsal ve ticari bankacılık başlığı altında da, dış ticaretin finansmanından kısa vadeli işletme kredilerine ve nakit yönetimi ürünlerine kadar her alanda lideriz. Ayrıca Türkiye’nin en yaygın şube ağına sahip özel bankasıyız.

Gelecek Planları Türkiye gibi bankacılık hizmetlerinden yararlanma oranının henüz çok yüksek olmadığı bir piyasada, talep edilen hizmetleri en üst hizmet kalitesiyle sunmaya ve yeni ürünler geliştirmeye yönelik uzun vadeli, tutarlı ve kalıcı stratejimizi uygulamaya önümüzdeki dönem de devam edeceğiz. Sektörde, Türk ekonomisinin performansı ile AB’ye üyelik sürecindeki gelişmelere bağlı olarak aktifler ve aktiflerin milli gelire oranının büyümesi bekleniyor. Enflasyona paralel olarak faiz oranlarının gerileyeceği ve bankaların sağlıklı bir şekilde kredi portföylerini büyütecekleri tahmin ediliyor. Kredilerin milli gelire oranının yükselmesinin beklendiği bu dönemde, başta konut kredileri olmak üzere bireysel kredilerin ve KOBİ kredilerinin öneminin daha da artacak. Biz de bu alanlarda iş hacmi ve müşteri sayımızı artırarak sektörün büyümesinden en büyük payı alacağız.

Faik Açıkalın/Fortis Genel Müdürü

“Hedefimizde Liderlik Yok
Öncü Olmak Ve Hızlı Büyümek İstiyoruz”

Fortis’in Hedefi

Fortis, küresel bir deneyimi yerel uzmanlıkla bir araya getiren bir banka olma iddiasında. Liderlikten çok, “öncülük” ya da “hızlı büyüme” gibi özelliklerimizi önemsiyorum. Bankamız oldukça kısa bir süre önce sınırlı bir uzmanlık bankasından yaygın hizmet bankası olma yönünde bir adım attı. 5-6 yıl gibi kısa bir süre içinde Türkiye’nin en büyük 10 özel sektör bankasından biri olduk. Uluslararası derecelendirme kuruluşlarından en yüksek not alan kurumlardan biri haline geldik. Bugün ise, Fortis’in uluslararası güç ve bilgi birikimi ile çok daha güçlü bir noktaya ulaştık.

Yüksek Performanslı Alanlar
 Fortis’in tüm dünyada en önemli sıçrama noktalarından biri KOBİ bankacılığı olmuştur. Türkiye’de de bu açıdan çok iyi bir performansımız olduğunu söylemeliyim. Toplam kredilerimizin yaklaşık üçte biri KOBİ’lere verdiğimiz kredilerdir. Oysa KOBİ’lerin ülkemizde finans sistemi içindeki kredi payı hala yüzde 10’un altında. Aynı şekilde alternatif dağıtım kanallarında, internet bankacılığında, bilgi yönetimi altyapımızda da küresel standartlarının ötesine geçebilen bir bankayız. Gerek girişimcilere gerekse bireysel müşterilerimize yönelik pek çok yenilikçi ürün ve hizmeti hızla devreye sokarak, sektörde öncülük niteliğimizi pekiştirdiğimizi de söyleyebilirim.

Dikkat Çeken Uygulamalar
 Örneğin geçtiğimiz yıl uygulamaya başladığımız İdeal Evlilik, İdeal Bebek gibi paketlerimizle müşterilerimizin gündelik gereksinimlerine yönelik entegre hizmetler sunarak dikkat çekici adımlar attığımızı düşünüyorum. KOBİ’lere yönelik İdeal Girişimci Paketimiz ise, kredi, finansman ve ihracat, günlük ihtiyaçlar, nakit yönetimi, dinamik adım ve sigorta ürünlerimizi tek bir paket altında, avantajlı fiyatlarla sunuyor. Geçtiğimiz günlerde Türkiye’de bir ilki oluşturarak “Ticari Adım” uygulamasını hayata geçirdik. Ticari Adım kapsamında, Fortis Ticari Bankacılık müşterilerimiz ay boyunca yaptıkları bankacılık işlemleri karşılığında puan kazanıyor ve toplam puanlarına göre, bir sonraki ay boyunca belirli bankacılık işlemlerini ücretsiz ya da indirimli yapabiliyor.

Öncelikli Konular
 Yıllardır KOBİ’lere yönelik yürüttüğümüz programlı büyüme çalışmamızı önümüzdeki dönemde de sürdüreceğiz. Bugün, farklı illerdeki toplam 97 ticaret, sanayi ve esnaf odası ile KOBİ’lere yönelik hizmetlerimiz doğrultusunda anlaşma ve ortak çalışma imkanı sağladık. Kredilerimiz içinde KOBİ’lerin payını Türkiye ortalamasının 3– 4 misline çıkardık. KOBİ’lere yönelik ürün ve hizmetlerimizi belirli ihtiyaçlara yönelik paketler içinde, önemli fiyat avantajları ile sunacağız. Bu yıl, özellikle tarım sektörüne daha çok odaklanmayı, sektörün ihtiyaç duyduğu finansmanı yine avantajlı koşullarla sunmayı hedefliyoruz. Ayrıca müşteri tabanımızı genişletmeyi istiyoruz.

Hande D. Süzer
[email protected]