Rekabetin Yeni Adı “Vadesiz Mevduat”

Banka yönetimlerinin her dönem önem verdiği, şubelerini teşvik ettiği kriterler vardır. O kriterler doğrultusunda performansları ölçülür, değerlendirmeleri yapılır. “Şube başına vadesiz mevduat”, şimdi yükselen değerlendirme kriteri oldu. “Bedava kaynak” olmasının yanı sıra, şubeye yeni müşteri getirme ve çapraz satış olanağı tanıması nedeniyle bankaların yeni rekabet alanına döndü. Şimdi bütün bankalar “vadesiz mevduat” miktarlarını artırma için strateji geliştirme peşinde…

Kriz sonrasında bankacılık sektöründe adeta yeni bir dönem başladı. Alınan önlemler ve uygulanan yaptırımlarla, bankalar da gerçek işlevine döndü. Sonuçta müşteri odaklı bir yapıya kavuşan bankalar, hemen her kulvardaki müşterileri için yeni stratejiler geliştirdiler. Bunu yaparken de geçmiş yıllarda odaklandıkları hazine bankacılığını önemli oranda rafa kaldırdılar ve reel sektöre daha fazla destek vermeye başladılar.

Ancak, bu desteği artırmak için bankaların kaynak yapılarını da güçlendirmesi gerekiyordu. Bunun için de yoğun bir çaba içine girdiler. Dış kaynaklarda sendikasyonlara ağırlık veren bankalar, içeride ise mevduat tabanını genişletmek için çalışmalarına hız verdi. Çünkü, mevduat tabanının güçlenmesi, bankaların kaynaklarını artırmasının yanında, bilançolarının da sağlıklı bir şekilde büyümesi anlamına geliyor. Bu da mali piyasaların derinlik kazanması açısından bir hayli önemli. Bunun nedeni de bankaların fonlama ihtiyaçlarını büyük ölçüde mevduatlardan karşılıyor olması. Ancak, vadeli mevduatların maliyetleri bir hayli yüksek. Dolayısıyla, mevduat tarafında yaşanan rekabet, özellikle vadesiz mevduatlarda çetinleşiyor.

Rekabeti kızıştıran ise “vadesiz mevduat” hacmindeki artışın, mevduat maliyetlerini ciddi ölçüde aşağıya çekiyor olması. Bir başka deyişle, bankalara, “sıfır maliyetle” kaynak sağlaması… Tabii her vadesiz hesap, bankanın yeni bir müşteriyle daha tanışmasına da imkan tanıyor. Ayrıca, vadesiz mevduatın artış trendine girmesi, bu müşterilerin ana bankası olma eğiliminin arttığını göstermesi açısından da önem taşıyor.

Tüm bunlar da bankaların vadesiz mevduat miktarını artırma konusundaki çalışmalarına hız vermesine neden oluyor. Çünkü, vadesiz mevduatın artması bankalar açısından aynı zamanda güvenin ve hizmetlerden duyulan memnuniyetin arttığının işareti olarak kabul ediliyor.

Garanti, sektör lideri

Yeni rekabet ortamıyla iyice öne çıkan bu etkenler, bankaların vadesiz mevduat konusundaki pazarlama faaliyetlerini bir hayli artırmış durumda. Kendi aralarındaki rekabette de toplam mevduat miktarının yanında, “vadesiz mevduat” miktarı, hatta şube başına düşen vadesiz mevduat miktarı önemli bir rol oynuyor. Çünkü, vadesiz mevduat şubenin, dolayısıyla bankanın kârını yükseltmesindeki en önemli kalemlerden biri. Bu nedenle şube başarılarının değerlendirilmesinde de vadesiz mevduat önemli bir kriter olarak kullanılıyor.

Bu alandaki sektör lideri Garanti Bankası… Halka açık bankalar arasında yaptığımız analize göre, Garanti Bankası’nın ilk 9 aylık bilançosundaki vadesiz mevduat rakamı 4,6 katrilyon lira. Bankanın mevcut dönem itibariyle şube sayısı ise 380. Dolayısıyla, Garanti Bankası, 12,2 trilyon liralık şube başına düşen vadesiz mevduat miktarıyla bu konuda ipi göğüsleyen ilk banka oluyor.

Şube başına düşen vadesiz mevduat konusunda sektör ikinciliği ise, geçtiğimiz aylarda BNP Paribas ile ortaklığa giden TEB’de. 85 şubesi olan bankanın 9 aylık rakamlarına göre, vadesiz mevduat rakamı 623 trilyon 680 milyar lira seviyesinde. Şube başına düşen mevduat miktarı ise 7 trilyon 337 milyar lira. Ekim ayında halka açılan Denizbank ise 7 trilyon 245 milyar liralık şube başına vadesiz mevduat rakamıyla üçüncü sırada yer alıyor.

844 şubesi olan İş Bankası 6 trilyon 713 milyar lira ile dördüncü, 410 şubesi olan Yapı Kredi Bankası 6 trilyon 404 milyar lira ile beşinci banka konumunda. Halka açık bankalardan Akbank 5,7 trilyon lira ile altıncı, Finansbank 5,5 trilyon lira ile yedinci, Dışbank ise 3,6 trilyon lira ile sekizinci sırada yer alıyor.

Çapraz pazarlamaya uygun

Vadesiz mevduatın bankalar açısından bu kadar önemli olmasının nedeni kaynak maliyetinin yok denecek kadar az olması. Ayrıca, çapraz pazarlama açısından da oldukça etkin bir ürün. Özellikle vadesiz mevduat miktarını büyütmek için bankaların geliştirdiği ürünler, bir taraftan bankaların fon portföyünü büyütürken, diğer taraftan da otomatik ödemelerdeki hacmini genişletebiliyor.

Bu nedenle de faizlerin düşme eğilimi gösterdiği mevcut dönem itibariyle, bankaların kârlılıklarını sürdürebilmeleri bakımından vadesiz mevduat elde etmeleri giderek daha büyük önem taşıyor. Bu nedenle bankaların pazarlama faaliyetlerinde de yoğun bir artış yaşanıyor.

Finansbank Bireysel Bankacılık Mevduat ve Yatırım Ürünlerinden Sorumlu Grup Başkanı Tülay Tatlısu, vadesiz mevduatta, bankaların vadeli olarak bağlanan mevduata ödemek zorunda olduğu faiz tutarından büyük ölçüde muaf olduğunu hatırlatıyor. Yani bankalar, faiz ödeme maliyetine katlanmadan, mevduatı kullanma avantajına sahip olabiliyor. Tatlısu, “Doğal olarak bu kaynağı mümkün olduğunca artırmaya çalışıyoruz” diye konuşuyor.

Garanti Bankası Kurumsal Strateji İş Geliştirme ve Yatırımcı İlişkileri Müdürü Funda Güngör ise, vadesiz mevduatın artmasının, bankaya olan güveni ve hizmetlerden duyulan memnuniyeti gösterdiğini söylüyor. Ayrıca, bu ürün sayesinde müşteriyle banka arasındaki ilişkinin derinlik kazanarak güçlendiğini ifade ediyor. Güngör’e göre, vadesiz mevduatlar bankaların müşterilerine POS, çek karnesi ve nakit yönetim ürünlerini sunmada daha başarılı hareket etmelerini de sağlıyor.

Şube performansında etkili

Vadesiz mevduat, şube performansları açısından da bir hayli önemli. Çünkü, vadesiz mevduatın maliyeti, diğer kaynaklara göre bir hayli düşük. Dolayısıyla, bir şubenin vadesiz mevduatını artırması kârlılığını da olumlu etkiliyor. Bu nedenle banka yönetimleri açısından şube kârlılığı ölçülürken, söz konusu şubedeki vadesiz kaynakların miktarı oldukça önem taşıyor.

İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı Sırrı Erkan, “Düşük maliyetli fonlar olmaları nedeniyle, bu tür mevduatlar, şube kârlılığına önemli düzeyde katkıda bulunuyor. Dolayısıyla da o şubenin performansını ciddi şekilde etkiliyor” diyor.

Sırrı Erkan, şube performanslarını değerlendirmede, vadesiz mevduat kaleminin ağırlığının yaklaşık yüzde 20 olduğunu belirterek, sözlerini şöyle sürdürüyor:

“Şube ve personel performansı değerlendirilirken, şubenin kârlılığı önemli bir unsur olarak ortaya çıkıyor. Vadesiz mevduatlar da kârlılığa olan doğrudan katkıları nedeniyle, performans değerleme sonuçlarını direkt etkiliyor.”

Finansbank’tan Tülay Tatlısu da, vadesiz mevduatın bir şubenin kârını artıran en önemli bilanço kalemlerinden biri olduğunu söylüyor. Bu açıdan vadesiz mevduat hacminin şube performanslarını değerlendirmede en önemli kriterlerden biri olarak kullanıldığını ifade ediyor. Tülay Tatlısu, “Bir şubenin  vadesiz mevduatı ne kadar çok ise, söz konusu şubenin, dolayısıyla bankanın kârlılığı o kadar artıyor. Şubenin kârlılığının artması da personelinin performansını pozitif  yönde etkiliyor” diyor.

Hedef, daha çok vadesiz

Vadesiz mevduatın bankalar açısından önemi ortada. Bu nedenle stratejilerin önemli bir bölümü de vadesiz mevduat miktarını artırma üzerine kurulu. Çünkü, vadesiz mevduat miktarı, özellikle 2001 krizi sonrasında bankalara duyulan güvenin de en önemli göstergelerinden biri olarak kabul ediliyor.

Garanti Bankası’ndan Funda Güngör, banka olarak vadesiz mevduatta gerçekleştirdikleri performanstan memnun olduklarını ifade ediyor. Önümüzdeki dönemde de genişleyen şube ağlarıyla, verimlilikten taviz vermeksizin, daha fazla müşteriye ulaşmak için çalışacaklarını söylüyor. Bunu yaparken de yeni ürünler ve en iyi hizmet anlayışıyla çalışacaklarına işaret ediyor.

Finansbank’tan Tülay Tatlısu ise, vadesiz mevduat hacimlerini artırmada en önemli kriterin müşteri adetlerini artırmak olduğunu ifade ediyor. Her yeni müşterinin günlük finansal ihtiyaçları dolayısıyla hesabında bir miktar vadesiz mevduat bıraktığını hatırlatan Tatlısu, sözlerini şöyle sürdürüyor:

“Bu küçük bakiyeler genel toplama bakıldığında önemli tutarlara ulaşıyor. Önümüzdeki dönemlerde de pazarlama birimlerimiz tarafından müşterilere fayda sağlayacak ürünler geliştirirken, ürün paketlerimizin içine vadesiz mevduat hacimlerine katkı sağlayacak özellikler eklemeyi düşünüyoruz.”

ŞUBE YAPILANMALARIYENİDEN DÜZENLENİYOR

ÜRÜN VE HİZMETTE BAŞARI ŞART Vadesiz mevduatınızı artırabilmek için ürün ve hizmet yelpazenizin çok geniş olması gerekiyor. Ürün ve hizmetlerinizi satmadaki başarınız zaten vadesiz mevduatınızı büyüten bir etki yaratır. Bu nedenle, biz sadece şubelerimize vadesiz mevduat hedefi vermiyor, diğer ürün ve hizmetlerimizle ilgili hedeflerimizi de veriyoruz.

VADESİZİN TOPLAMDAKİ PAYI ÖNEMLİ Düşük faizli vadesiz mevduatın toplam mevduat içindeki oranı, bizim için şube başına vadesiz mevduat rakamından daha önemli bir göstergedir. Nitekim bu konudaki oranımız yüzde 25. Bu da özel bankalar arasında en yüksek oranı oluşturuyor.

MEVDUAT HACMİNDE LİDERİZ Özel bankalar içinde en yüksek mevduat hacmine sahip banka konumundayız ve bu alandaki öncülüğümüz sürüyor. Mevduat pazarında bankamızın lider konumuna sahip olmasının temel unsurlarının başında da güvenilir ve güçlü kurum imajı geliyor. Aynı zamanda köklü bankacılık kültürü ve deneyimi, yaygın müşteri ve mevduat hesabı tabanı, en kapsamlı şube ve şube dışı dağıtım ağının varlığı, zengin bireysel ve kurumsal ürün portföyü de bunda etkili oluyor.

MÜŞTERİ ODAKLI PAZARLAMA Bankamız mevduat alanında pazar payını artırmak amacı ile müşteri odaklı pazarlama stratejileri uyguluyor. Bunun yanı sıra şube yapılanmalarımızı da bu doğrultuda düzenliyoruz. Hizmet kalitesi ve ürün çeşitliliğinin geliştirilmesi, gelişen piyasalarda daha fazla insiyatif alınması yönünde de aktif bir çaba içindeyiz.  Tüm bunların yanı sıra bankamızın genel mevduat hedefi kapsamında, mevduat hacminin artırılması amacıyla, şube bazında mevduat hedefi uyguluyoruz.

KARTLI ÖDEME SİSTEMLERİYLE, VADESİZ MİKTARI ARTACAK

VADESİZ EN KÂRLI ÜRÜN Vadesiz mevduat banka için maliyeti en düşük kaynak olduğundan bankacılığın en kârlı ürünüdür. Bu nedenle şubelerin vadesiz mevduatta gösterecekleri yüksek performans, banka genelinde de kârlılığın artmasında direkt etkili oluyor.

KAMPANYA ÇALIŞMALARI VAR Hem bireysel hem de ticari bankacılık grupları, tüm şubelerde tabana yaygın ve süreklilik arz edecek vadesiz mevduatın oluşturulması için çeşitli kampanya çalışmaları sürdürüyor. Banka genelindeki tüm bu çalışmalar performans ölçümleri ile değerlendiriliyor. 

EN ÖNEMLİ KRİTERLERDEN BİRİ Şubelerimizin performanslarını ölçmek için kullandığımız skorlama sisteminde her ürün için belirli katsayılar kullanıyoruz. Vadesiz mevduat ortalaması için kullanılan katsayı, diğer ürünlere göre daha yüksek belirleniyor. Örneğin, ticari şube performans ölçümünde vadesiz mevduat, diğer ürünler arasında şube performansını etkileyen en önemli ikinci ürün özelliğini taşıyor. 

ŞUBE PERFORMANSINI YÜKSELTİYOR Vadesiz mevduat ortalamasının şube performanslarının hesaplanmasında, diğer ürünlere göre ağırlığı daha fazla olduğu için, vadesiz ortalaması yüksek olan şubelerin performansı daha yüksek oluyor. Şube performans ölçümleri, şube çalışanlarına ödenen primlerin belirlenmesinde ve şube sınıflandırmasına baz teşkil ediyor.

TOPLAM MEVDUAT DA ÖNEMLİ Şube başına düşen vadesiz mevduat ortalamasının yanı sıra, toplam mevduat üzerine konsantre oluyoruz. Genel strateji ve projelerimizi banka genelindeki toplam vadesiz mevduat hacmini artırmaya yönelik olarak belirliyoruz.

YENİ PROJELER VAR Önümüzdeki dönemde, nakit taşımaya göre daha güvenli olan kartlı ödeme sistemlerini gelişip, yaygınlaşacağına artık kesin gözüyle bakılıyor. Bu da cepte taşınan paranın bankacılık sistemine girmesini ve dolayısıyla vadesiz mevduat hacminin artmasını sağlayacak. Biz de bu kapsamda projeler üzerinde çalışıyoruz.

YÜZDE 100’ÜN ÜZERİNDE BAŞARI Bu süreçte ticari bankacılık birimimiz, “Vadesiz Mevduatın Arttırılması Kampanyası” ve vadesiz mevduatı tetikleyici en önemli ürünlerinden biri olan çeklerle ilgili olarak “Çek İşlem Hacimlerinin Arttırılması Kampanyası” düzenledi. Bu kampanyalar sonunda ticari şubeler, kısa bir sürede vadesiz mevduat rakamında yüzde 100'ün üzerinde artış başarısı gösterdi.

BELGİN BAYIR LEVENT
[email protected]