Olay, geçtiğimiz aylarda, Türkiye’nin en büyük şirketlerinden birinin 4 yöneticisinin başına geldi. Yer, İtalya’nın Milano kenti ve şirket çalışanları bir fuar için orada bulunuyorlardı. Her şey fuarın ikinci günü oldu. Yöneticilerden biri, günün ortasında, seyahat için aldığı avansın tamamını çaldırdığını anladı. Yaklaşık 3 bin dolar gidince, şirketin çalışanları otel ve diğer masraflarını kişisel kredi kartlarıyla ödeyip, Türkiye’ye döndüler...

Çalışanlar için kötü bir deneyim oldu, ancak şirketin üst yönetimi bu olaydan sonra ciddi bir önlem aldı. Artış yurtdışı seyahatlerde nakit avans sisteminin kaldırılması, yerine “Şirket kredi kartı” uygulamasına gidilmesi kararlaştırıldı. Çalışanlar düşük bir miktar avans alıp, diğer giderlerini “Business” kartla ödeyecekler.

Bazı şirketler bu tip, bazıları da pratik olması nedeniyle bu tip kredi kartlarına yöneliyorlar. Normal kredi kartlarına göre farklı dizayna sahip olan şirket kartlarının üzerine kullanıcının yanı sıra şirketin ismi de yer alıyor. Ancak, bankacıların, şirket büyüklüğü ve işlevlerine göre “Business” ya da “Corporate” diye nitelendirdikleri kartlara beklenenin çok altında.

Bankalararası Kart Merkezi’nin (BKM) Haziran 2002 tarihli verilerine göre, Türkiye’de sadece 63 bin 779 adet şirket kartı var. Ağustos ayı sonu itibariyle de sayının 65 bine yaklaştığı tahmin ediliyor. Haziran 2002 itibariyle 14 milyon 771 bine ulaşan toplam kredi kartı sayısı dikkate alındığında, “Business” kartların payı yüzde 1’e bile ulaşamıyor.

Pazarın lideri Garanti

Banka bazında bakıldığında, bu tip kartlarda Garanti Bankası’nın liderliği var. “Business” ve “Corporate” pazarının üçte biri Garanti Bankası’na ait. Garanti Ödeme Sistemleri Genel Müdürü Mehmet Sezgin, “Bu alanın tartışılmaz lideriyiz var ve 65 binlik kartın 22 bini bizde” diyor. İkinci sırada ise Yapı Kredi var. Yapı Kredi, 7 bin şirkete, 14 bin dağıtmış. Bu iki bankayı İş Bankası izliyor. Bankanın şirketlere dağıttığı kredi kartı sayısı 8 bin biraz üzerinde. Ancak, son 2 aydaki pazarlama çalışmaları sonucunda İş Bankası’nın kart sayısı 10 bine yaklaştı.

Bankalar, bu sayının çok az olduğunu kabul ediyor. Mehmet Sezgin, “Bu kartlar, 65 değil, 250 bin olabilir. Şirketlere gidip, bu kartların avantajları anlatıldığında, onlar da bu ürünü kullanmak istiyor” diyor.

Yapı Kredi’nin ticari ürün grupları yönetmeni Öge Köseoğlu da aynı görüşte. Bu tipteki kart sayısının çok daha fazla olması gerektiğine inanıyor. Köseoğlu, “Bu alanda potansiyel var. Ama bugüne kadar bankalar agresif pazarlama yapmadığımız söylenebilir” diyor.

Potansiyel çok büyük

İş Bankası’nın bireysel bankacılıktan sorumlu genel müdür yardımcısı Aykut Demiray, kart sayısının, olması gerekenin çok altında bulunduğuna dikkat çekiyor ve şöyle devam ediyor:

“Bu sayının daha fazla olması gerekiyor. Bu ürünü şirket yönetimlerine daha iyi anlatabilir, avantajlarını öne çıkartabiliriz. Banka olarak bu tür kartlardan haftada 20-25 tane kart veriyoruz. Ben de yeterli olduğu kanısında değilim ve rakamı daha da yükseltebiliriz”.

Bankacılar, “Business” kartların sayısının artırmanın çok zor olmadığı görüşünde. Özellikle yaygın bayi ağı ve pazarlama departmanına sahip şirketlerin öncelikli hedefleri olduğunu söylüyor. Mehmet Sezgin, “Örneğin Siemens’le anlaştığınız zaman, bir anda bin 500 kartı   verebiliyorsunuz” diyor.

Avrupa’da tablo nasıl?

Rakamlar Türkiye’deki kullanımın şu aşamada çok sınırlı olduğunu ortaya koyuyor. Ancak, Avrupa’da tablo çok farklı... Bankacılara göre, özellikle Batı Avrupa’da şirketlerde bu ürün çok yaygın olarak kullanılıyor. Garanti Ödeme Sistemleri’nin hazırladığı rapora göre, Avrupa’da şirketlerin operasyonel harcamalarının yüzde 7’si seyahat ve seyahatle ilgili harcamalardan oluşuyor. Bu harcamaların yüzde 30’u nakit, yüzde 25’i de şirket kredi kartıyla yapılıyor. Şirket yöneticileri, ödeme aracı olarak yüzde 25 oranında doğrudan faturalama, yüzde 20’si de çek kullanmayı tercih ediyor.

Mehmet Sezgin, “Çoğunlukla bir satış ve pazarlama kadrosuna sahip şirketler, Corporate veya Business Card’ları kullanıyor. Böylece, şirketler ay içerisinde farklı günlerde yapılan nakit ödeme ve harcamaların takibini, kontrolü ve operasyon yükünden kurtulmuş oluyor” diyor.

Avantajlarına dikkat

Bankacılar, şirket kredi kartının, kurumlara çok önemli avantajlar sunduğuna dikkat çekiyorlar. Bu avantajlar şöyle sıralanıyor:

*Şirketler bu şekilde harcırah ödemeleri için nakit gereksinimi asgari düzeyde tutabiliyorlar. Böylece nakit yönetimi kolaylaşabiliyor.

*Kredi kartı ekstrelerinin ödenmesinde, bu sistem sayesinde 20-25 günlük süre kazanılıyor. Böylece, şirketlere ek finansman kaynağı da yaratmış oluyor.

*Bankaların gönderdiği ayrıntılı raporlarla, yöneticilerin seyahat, konaklama, temsil ve ağırlama harcamaları düzenli bir şekilde izlenebiliyor. Böylece, harcamaları denetleme olanağı elde ediliyor.

*Bu kartlar sayesinde, sık hizmet alınan otel, restoran, araba kiralama şirketlerinden ek indirim alma olanağı yaratılıyor..

*Üstelik, sadece kurumlara değil, yöneticilere de avantajlar sunabiliyor. Örneğin, avansın yetersiz kalması endişesi ortadan kalkıyor. Ayrıca, çaldırma ya da düşürme riski sıfırlanıyor.  

Mehmet Sezgin, “Aynı zamanda bu tür kredi kartlarını taşımak, yönetici için prestij ve güven sağlıyor. Olası bir sorunda motivasyon bozukluğunun da önüne geçiyor” diyor.

Harcama tutarları yüksek

Bu kartların ciro ve harcama kalıplarında, diğer kredi kartlarına göre daha farklı bir yapı var. “Business” kart sahiplerinin harcama düzeyi, doğal olarak bireysel kartlardan çok daha yüksek. Yapı Kredi Bankası’nın yaptığı bir araştırma bu konuya açıklık getiriyor. Bankanın bireysel müşterilerinde kart başına aylık harcama ortalama 300 milyon lira iken, şirket kartlarında 500 milyon liraya yükseliyor. Dolayısıyla, bankalar için de iyi bir kaynak olarak öne çıkıyor.

Aykut Demiray, “Şirketi temsil ettiğin, seyahate gittiğinde kullanıyorsun. Ama, örneğin yurt dışına bir çıkışta, sadece otele bin 500 dolar ödeyerek çıkıyorsun. Diğer restoran harcamalarıyla bu rakam kayda değer bir hale geliyor” diyor.

Bireylere verilen kredi kartlarında süper market, benzin, giyim harcamaları, toplam harcamaların yüzde 56’sına kadar yükselebiliyor. Şirket yöneticilerine verilen kredi kartlarında ise en büyük harcama kalemi, restoranlar. Öge Köseoğlu, “En büyük harcama kalemi, restoran. Restoranı, seyahat, yol, otel, araba kiralama gibi harcamalar yapılıyor” diyor.

“2003’TE DAHA AKTİF OLACAĞIZ”

Öge Köseoğlu/Yapı Kredi Bankası

KULLANIMI ARTACAK Business Card’lar bizim önem verdiğimiz, çok önemli bir ürün. Geçtiğimiz, bu ürüne yönelik yıl bir kampanya yapmış ve iyi sonuçlar almıştık. Şimdi de ‘business card’ kullanımını yaygınlaştırmaya yönelik yeni bir kampanya hazırlığındayız. 2003’te de bu üründe çok daha aktif olacağız.

ŞİRKETE ÖZEL KART Bu kartları pazarlarken, dikkatli davranıyoruz. Çünkü, şirket yöneticilerine kart verirken, o şirkete bir tür kredi vermiş oluyorsunuz. Limitleri de diğer kartlara göre daha yüksek oluyor.

Ayrıca, bu kartlara şirketlerin gereksinim duyduğu fonksiyonları ekliyoruz. Örneğin harcama raporlarını geliştiriyoruz. Araba kiralama, kayıp, çalıntı için zaten sigorta var, şimdi de kötü niyetli kullanım için sigorta üzerinde çalışıyoruz.

DENETİM VE GÜVEN UNSURU Bu kartlar şirketler için büyük avantajlar getiriyor. Birincisi, şirketler çalışanlarının harcamalarını daha kolay izleyebiliyor. Raporlar son derece gelişmiş ve istendiği gibi gönderiliyor ve denetimi kolaylaştırıyor. İkincisi, yöneticilerin para taşımasına gerek kalmıyor, güvenli hale getiriyor. Örneğin, kartı çaldırır veya düşürürse, anında iptal ettirebiliyor. Ama üzerinde taşıdığı parayı çaldırdıysa ne yapacak? Çalışanların da işine geliyor ve güvenli bir ürün.”

“BU ALANDA REKABET ARTACAK”

Mehmet Sezgin/Garanti Ödeme Sistemleri

“Son derece bakir olan bu pazarda önümüzdeki dönemde ciddi bir rekabetin yaşanacağını düşünüyoruz. Biz banka olarak bu kartlar için 2000 yılında ayrı bir bölüm oluşturduk ve şirketlerin gereksinimleri doğrultusunda ayrı bir altyapı geliştirdik.

Şu anda şirketlerin ihtiyaçlarına göre üç farklı rapor sunabiliyoruz. Yapılan bütün harcamaları her ayrıntısına kadar otomatik raporlayan ve internet, e-mail ile gönderebilen sistemimiz var.

Kredi kartı kuruluşları Visa ve Mastercard’ın sunduğu özelliklerin dışında biz banka olarak bu kartların kayıp, çalıntı ve kötü niyetli kullanımına karşı sigortalıyoruz. Örneğin, bir şirket elemanı, onay verilmeyen bir harcamayı yaptığı zaman, şirket bu harcamadan sorumlu olmuyor.

Puan sistemine de bir yenilik getirdik. Şirketler, ticari kartların kullanımından doğan puanları tek bir karta toplayabiliyor ve onlara hediye katalogu sunuyoruz. Banka olarak bu hizmetlerin karşılığına aldık ve 2000 başında bu pazardaki payımız yüzde 15 iken, bugün yüzde 34’e geldi.”