Salgın yılının karnesi

Elçin Cirik [email protected]

Capital Nisan 2021

Reel sektörü desteklemek adına bankacılık, yılı yüksek büyümelerle bitirdi. Aktif büyüklük, kredi ve mevduat büyümelerinde kamu oyuncuları öne çıktı. Aktif büyüklükte 5 banka, sektör ortalamasının üzerinde büyüdü. Abdi Serdar Üstünsalih, Osman Arslan, Hüseyin Aydın, Namık Ülke ve Shaoxiong Xie bu anlamda yılın en başarılı yöneticileri oldu. Kredilerde de 7 CEO, çalkantılı dönemi yüzde 30’dan fazla artışla atlattı.

2020 dalgalı bir yıl oldu. Martta ülkemizde ilk vakası tespit edilen COVID-19 salgını, belirsizlikler, pandemi nedeniyle kapanmalar, zorunlu çalışma alışkanlıklarının değişmesi gibi birçok beklenmedik durum aynı anda yaşandı. Yine de bu çalkantılı yılda, HSBC Genel Müdürü Selim Kervancı’nın da belirttiği gibi, sektör pandeminin getirdiği zorlukları yönetmeyi başardı. Bu, sektörün büyüme rakamlarından da okunuyor. Vakıfbank Genel Müdürü Abdi Serdar Üstünsalih, bu tabloyu sektörün yüksek sermaye yeterlilik oranına, güçlü likidite yapısına ve dalgalanma dönemlerini yönetme becerisine bağlıyor. 2020 sonunda sektörün aktif büyüklüğü 6,1 trilyon TL’ye ulaştı. Nakdi ve gayri nakdi krediler aracılığıyla ekonomiye toplamda 4,6 trilyon TL’ye yakın destek verildi. Pandemiden etkilenen şirketlerin uygun faizli işletme sermayesiyle desteklenmesi sonucu TL krediler 2020’de önceki yıla göre yüzde 43 büyüdü. Kredilerde genel büyüme oranı da yüzde 35 gibi çok yüksek bir ivme gösterdi. Aynı şekilde sektör, mevduatlarını bir önceki yıla göre yüzde 34,5 artırdı. Bu süreçte regülatörün sağladığı esneklikler ve hızlı kredi genişlemesiyle sektörün takipteki krediler rasyosu 1,4 puan düşüşle yüzde 4’e indi. Bankaların en önemli sınavı, yine kârlılık oldu. Sektörün kâr rakamı da iyi bir ivmeyle yüzde 20 büyüdü. Devam eden bu kârlılık ve regülasyonlardaki gevşemeler sayesinde sistemin çekirdek sermaye oranı pandemiye rağmen yüzde 14-15 aralığında kaldı. Tüm bu süreçte özellikle kamu bankalarının yöneticileri, yılı çok iyi bir performansla geride bıraktı. 

AKTİFTE EN HIZLI 5 CEO

Aktif büyüklükte 5 bankanın CEO’su, 2020’yi sektör ortalaması olan yüzde 36’ının üzerinde yani çok iyi bir performansla kapatmayı başardı. İlk 10 banka yöneticisi de yüzde 25 üzeri büyümeye imza attı. Yüzde 66,6 büyümeyle Vakıfbank, aktif büyüklük sıralamasında sektörde ikinci banka konumuna erişti. Bu büyümeye şekil veren Vakıfbank Genel Müdürü Abdi Serdar Üstünsalih, en önemli katkının krediler kaleminden geldiğini aktarıyor. Üstünsalih, “Özellikle üretimi, ihracatı ve istihdamı destekledik. Ayrıca yeni müşteri kazanmaya öncelik verdik ve 1,9 milyon yeni müşteri edindik” şeklinde konuşuyor. Aktiflerinde yüzde 48,8 büyüme gösteren Halkbank’ın genel müdürü Osman Arslan, yıllık finansal sonuçlarını, “2020’de ekonominin gücünü koruyabilmesinde önemli sorumluluklar üstlendik. KOBİ’lere, esnaf ve sanatkarlara desteğe odaklandık. Ticari krediler içinde KOBİ’lerin payını yüzde 52,7 gibi yüksek seviyeye taşıdık” şeklinde yorumluyor. Aktif büyümede yüzde 45,1 ile en iyi performanslardan birini gösteren de Ziraat Bankası Genel Müdürü Hüseyin Aydın oldu. Ziraat Bankası genel müdürlük görevini mart ayı sonunda tamamlayan Aydın, “Kamu bankalarının pandeminin en yoğun döneminde uygun koşullarda kullandırdıkları krediler ekonomideki olumsuzlukların aş��lmasına katkı sağladı. Aktif büyümemizde TL kredilerin ağırlığı yüksek olmaya devam ederken, menkul kıymet portföyümüz de etkili oldu” açıklamasında bulunuyor. Bankasının aktiflerini yüzde 44,6 büyüten Anadolubank Genel Müdürü Namık Ülke, büyümenin kaynağını, “Geçtiğimiz yıla kadar bilançomuzdaki menkul kıymetler payı, sektöre kıyasla daha düşüktü. 2020’de konjonktürün de etkisiyle aktifimizi hem menkul kıymet hem kredi açısından iyi büyüttük, büyümede menkul payı daha fazla oldu” sözleriyle açıklıyor. 

MEVDUATTA İYİ NOT ALANLAR

Hem aktif büyümenin olumlu yansıması hem salgının etkisiyle artan tasarruf eğilimi, mevduat tarafında bankaların yılı pozitif kapatmasını sağladı. Bu göstergede de üç kamu bankasının yöneticisi yakaladığı belirgin büyümelerle dikkat çekiyor. Fibabanka Genel Müdürü Ömer Mert, TEB Genel Müdürü Ümit Leblebici ve Garanti BBVA Genel Müdürü Recep Baştuğ fon toplamada yüzde 29’ün üzerinde başarı yakalayan isimler. Vakıfbank Genel Müdürü Üstünsalih, mevduat kalemindeki yüzde 64,6’lık artış için “2020’de ‘Mevduat Yönetimi ve Pazarlama Başkanlığı’ kurduk. Yeni ürün ve hizmetler sunduk. Özellikle tabana yaygın, uygun maliyetli kaynak temin etme stratejimizle tasarruf mevduatımızı yüzde 42 artırdık” diyor. Ziraat Bankası’nda da yönetim, yüzde 40,8 büyümede hane halkının tasarruf eğiliminin etkili olduğunu açıklıyor. Yüzde 30,2 mevduat büyümesi yakalayan Fibabanka Genel Müdürü Ömer Mert, basın açıklamalarında perakende markalarıyla yaptıkları iş birliklerinden olumlu geri dönüşler aldıklarını belirtiyor. Mevduatta Kiraz Hesap ve FibaFX ile ilerleyen banka, 2020’de müşteri sayısını yüzde 27 artışla 2,2 milyonun üzerine taşıdı ve 3-4 yıl içinde de 10 milyona ulaşmayı hedefliyor. Mevduat kaleminde yüzde 29,3 artış yazan Garanti BBVA’nın Genel Müdürü Recep Baştuğ da burada birinci önceliklerinin portföyü, kalıcı müşteri mevduatıyla büyütmek olduğunun altını çiziyor. Baştuğ, “Fiyat duyarlı tüzel mevduat bizim için ikinci planda. Tabana yaygın, küçük montanlı mevduat tabanımızı genişletmeye odaklanıyoruz. Vadesiz mevduat da güçlü bir yanımız” diyor. 

KREDİLERDE REKOR BÜYÜME 

2019 yılında yüzde 10,9 gibi sınırlı kredi büyümesi varken, 2020’de bu kalem yüzde 34,7’ye yükseldi. 5 banka CEO’su da bilançolarında bu oranının üzerinde kredi büyümesine erişti. Kredilerde yüzde 55,8 ile en yüksek büyümeye imza atan Shaoxiong Xie’nin yönetimindeki ICBC Bank oldu. Dünyanın en büyük bankalarından ICBC, Türkiye’de Çin ile dış ticarette ve büyük proje finansmanlarında önemli rol oynuyor. Bankacılık danışmanları, 2020’de de büyümenin bu kalemlerden geldiğini tahmin ediyor. Hacim olarak 147 milyar TL’yi aşan artışla en iyi büyümelerden biri de Vakıfbank’ta. “Salgında sistemin sağlıklı çalışması ve kaynakların doğru kullanılması için var gücümüzle çalışmaya devam ettik” diyen bankanın genel müdürü Üstünsalih, büyümenin lokomotiflerini “Ticari kredilerimizi yüzde 50,4; bireysel kredilerimizi yüzde 64 oranında artırdık. Bireyselde konut tarafı yüzde 72, tüketici ihtiyaç ve taşıt kredilerimiz yüzde 69 yükseldi” şeklinde açıklıyor. Yüzde 49,9 büyümeyle öne çıkan HSBC Türkiye’nin genel müdürü Selim Kervancı da 2020 yılında kredi ve menkul kıymet portföylerini artırdıklarının altını çiziyor. Kervancı, “Bu artışları bono ihracı, para piyasası işlemleri ve diğer borçlanmalar gibi mevduat dışı kaynaklarla fonladık. Müşteri mevduatlarımız ana fonlama kaynağı olarak oldukça önemli bir yere sahip” şeklinde konuşuyor. 2020’de 150 milyar TL üzeri kredi hacmi artışını yöneten Hüseyin Aydın, toplam kredi portföylerinin yüzde 75’ini reel sektöre verdiklerini aktarıyor. Banka, salgın döneminde finansmana ulaşmada zorluk çeken KOBİ’lere ve bireylere daha fazla odaklandı. Kredi büyümesinde de en ağırlıklı pay KOBİ kredilerinde oldu. 

KÂRDA SINIFI GEÇENLER

2020 yılı başında sektörde, kârlılık adına beklentiler düşüktü ama çizilen büyüme tablosu kâr tarafında da olumlu bir sonuca yol açtı. Sektörün ortalama kârı, 2019 sonuna göre yüzde 20 büyüdü. Geçtiğimiz yılı en iyi kârla kapatanlar, küçük ölçekli bankaların ve kamu bankalarının yöneticileri oldu. Burada en radikal büyüme, 2019 sonu 684 milyon TL zarar yazan ve 2020’yi 53 milyon TL kârla bitiren Şekerbank oldu. Bankanın başında 2020 Nisan’dan bu yana genel müdür vekili Nariman Zharkinbayev bulunuyor. Şekerbank üst yönetimi, bu güçlü toparlanmayı yeniden yapılanma ve yatırım döneminin meyvesi olarak görüyor. Banka yönetimi, “Transformasyon Programı”yla uçtan uca tüm süreçlerde, kredi değerlendirme ve tahsis yönetiminde ve gelir gider dengesinin sağlıklı yönetilmesini sağlayacak projelerde dönüşüm yaşandığı vurguluyor. 2020 yılında bankasının kârını yüzde 88,7 artıran Odeabank Genel Müdürü Mert Öncü, tüm gelişmelere rağmen müşteri odaklı çalışma stratejisi uygulamaya, verimliliğe ve risk yönetimine her zamankinden daha fazla önem verdiklerini söylüyor. Öncü, “Mevduatlarda yüzde 16 ve ticari kredilerde yüzde 50 büyüdük. Sunduğumuz fon hacmini yıllık yüzde 52 artırdık ve hisse senedi işlemlerinde 150 milyon TL’lik varlık büyüklüğüne ulaştık” diyor. Yüzde 41,1 artışla bankasının kârını artıran bir diğer başarılı yönetici, Yapı Kredi Genel Müdürü Gökhan Erün oldu. Banka yönetimi, zorlu faaliyet ortamı ve yasal düzenlemelere rağmen sürdürülebilir kredi-mevduat yayılımı, net faiz, ücret ve komisyon gelirlerindeki pozitif performans sayesinde bankacılık faaliyetlerinden elde edilen gelirlerinin yıllık yüzde 17 artış gösterdiğini açıklıyor. Tabii bu sonuçta bankanın kredi kartı temassız işlem adedi ve cirosundaki lider rolünün ve dijital kart adedindeki başarısının da etkisi var.