Sektör Çeşitleniyor İşyeri Sayısı Artıyor

Kredi kartları, bankacılığın yeni rekabet alanı… Müthiş bir mücadele yaşanıyor, ardı ardına yeni ürünler, promosyon kampanyaları düzenleniyor. Gelen rakamlar, pazarda ciddi büyümenin yaşandığını ortaya koyuyor… Üstelik son dönemde kredi kartı kullanımına katılan yeni sektörler olduğu da dikkati çekiyor. Henüz büyüklükleri sınırlı olsa da, sektör çeşitliliği ve işyeri açısından umut verici bir gelişme olarak değerlendiriliyor.  
 
Hayatımızın vazgeçilmez bir parçası olan kredi kartları, ödeme araçları içinde en sık kullanılanı haline geldi. Ödemeleri düzenli ve güvenilir kılan kredi kartlarından, artık neredeyse her sektörde yararlanılıyor. İşlem adedi ve ciro açısından bakıldığında en fazla kredi kartı kullanılan sektörler süpermarketler, akaryakıt istasyonları ve giyim olarak görülüyor.  
 
Ancak, 2001 yılının üçüncü çeyreği itibariyle kredi kartı harcamaları farklı sektörlere kaymaya başladı. İlk dikkat çeken sektörler ise mobilya ve beyaz eşya oldu. Hatta bu öyle bir hâl aldı ki, artık yazılım-donanım alışverişlerinde bile kredi kartı kullanılmaya başlandı.  
 
Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verilerine göre, bu yılın ilk iki çeyreğinde kredi kartı ile yapılan alışverişlerde, en hızlı artış araba kiralama işlemlerinde oldu. Bu dönemde araba kiralama işlemlerindeki artış yüzde 92 olarak gerçekleşti. Aynı dönemde kuyumculardan kredi kartı ile yapılan alışverişlerde yüzde 78, mobilya ve beyaz eşyada yüzde 36, fast food’lar ile yazılım-donanım alım satımında yüzde 34 oranında artış yaşandı.  
 
Artışlar dikkat çekici. Ancak, bu yüzdesel artışlar, henüz pazar paylarına yansımış değil. Çünkü, bu sektörlerin kredi kartı harcamalarından aldıkları pay son derece düşük. Bankacıları sevindiren ise, kredi kartı harcamalarındaki sektör çeşitliliğinin artması. Onlara göre, kredi kartı harcamalarına eklenen her yeni sektör, büyümeyi de beraberinde getirecek.  
 
Bankalarda durum nedir?  
 
Kart pazarındaki bu değişim, bankalara da yansımış durumda. Sektörün önde gelen bankalarından aldığımız bilgiler bunu net olarak ortaya koyuyor. Yapı ve Kredi Bankası Genel Müdür Yardımcısı Nazan Somer, yılın ikinci çeyreğinde Worldcard’la yapılan alışverişlerde, iletişim-teknoloji, kozmetik-güzellik, mobilya-dekorasyon-ev aksesuarları, moda-tekstil ve turizm-seyahat sektörlerindeki artışın dikkat çektiğini söylüyor. Somer’in verdiği bilgiye göre, söz konusu sektörlerdeki büyüme, büyüme oranı olan yüzde 30’un üzerinde gerçekleşti.  
    
Garanti Ödeme Sistemleri yetkilileri ise Bonus Card ve Shop&Miles’e bakıldığında, GSM-iletişim, restoran, seyahat, beyaz eşya ve perakende mağazalar kategorilerinde hızlı artışlar yaşandığına dikkat çekiyor.  
 
Koçbank Kurumlar Pazarlama Yönetimi Grup Yöneticisi Ömer Gürcan Köseoğlu, kredi kartı harcamalarında son zamanlarda beyaz eşya, mobilya, cep telefonu başta olmak üzere elektronik eşya ve giyimin ön plana çıktığını söylüyor.  
 
İş Bankası yetkilileri ise, Haziran 2002-Haziran 2003 dönemleri arasında en fazla payı artan sektörlerin yazılım-donanım sektörü olduğunu söylüyor. Bunu, telekomünikasyon, fast-food, hizmet-danışmanlık-sigorta, mobilya-beyaz eşya sektörlerinin izlediğini belirtiyorlar.  
 
Taksitlendirme etkili oldu  
 
Kredi kartı kullanımının yaygınlaşması, harcamaların farklı sektörlere kaymasının en büyük nedeni. Ayrıca, taksitlendirme özelliği de yazılım-donanım, beyaz eşya, mobilya gibi alanlarda kredi kartı kullanımının artmasında etkili oluyor. Çünkü, geçmiş yıllarda kredi kartları ile peşin alışveriş yapılıyordu. Bu nedenle de kullanım ağırlıklı olarak gıda, giyim ve akaryakıt sektörleriyle sınırlıydı. Buna bağlı olarak da yüksek montanlı işlemlerde satıcılar kendi olanaklarıyla senet, müşteri cari hesapları ve mağaza kartı ile taksit yapma yoluna gidiyordu.  
 
Ayrıca, kredi kartlarının vade ve limit yapısı da bu tür alışverişlerde kullanılmasını engelliyordu. Taksit imkanı ile birlikte kart limitlerinin yükseltilmesi de söz konusu alışverişlerde kredi kartı kullanımını artırdı. Bankacılara göre, kredi kartlarının pratik olması ve müşteri riskinin banka tarafından devir alınması da hem müşteri hem de satıcıların bu yola başvurmasının en büyük nedeni.  
 
İş Bankası yetkilileri, kredi kartı harcamalarındaki ciro artışlarının nedenlerini sektörel olarak değerlendiriyor. Bu değerlendirmeye göre, yazılım-donanım, telekomünikasyon, mobilya/beyaz eşya sektörlerinde taksitli satışların ağırlıklı olması nedeniyle geçmiş dönemlerde kredi kartı kullanımı sınırlıydı. Ancak, son dönemlerde özellikle taksitli kart operasyonunun hız kazanması nedeniyle bu sektörlerde faaliyet gösteren kurumlardaki kredi kartı harcamaları hızla arttı. Senetle yapılan taksitli işlemlerin yerini kredi kartı ile yapılan işlemler aldı. Fast-food sektöründeki hızlı artış ise puan kazanma amaçlı alışverişlerden kaynaklanıyor.    
 
Özel anlaşmalar artıyor  
 
Garanti Ödeme Sistemleri Genel Müdürü Mehmet Sezgin, bankaların firmalarla yaptıkları özel anlaşmaların, kart kullanımını arttığını söylüyor. Mehmet Sezgin, şunları söylüyor:  
 
“Gerek kart sahibi adedinin, gerekse kart kabul eden işyeri sayısının artması ile kredi kartı kullanımının yaygınlaştı. Sonuçta da, kredi kartı harcamaları temel ihtiyaç kategorileri ile sınırlı kalmayarak, değişik kategorilere kaymaya başladı. Ayrıca, mevsimsellik de kart harcamalarında etkili oluyor. Örneğin, yaz aylarında artan tatil amaçlı harcamalar ile düğün sezonu nedeniyle kuyumcu, saatçi gibi alanlarda artış yaşanıyor.”  
 
Dışbank Genel Müdür Yardımcısı Ziya Alpman ise, 2001 yılından bu yana beyaz eşya ve mobilya gibi yüksek tutarlı alışverişlerin de arttığına dikkat çekiyor. Alpman’a göre, bu harekette, taksitli kredi kart sayısındaki artış da etkili oldu.  
 
Yapı ve Kredi Bankası Genel Müdür Yardımcısı Nazan Somer de, kredi kartı harcamalarında payı artan sektörlerin, ihtiyaçlardan çok kişisel zevk ve eğlenceye dönükler olduğuna dikkat çekiyor. Bu sektörlerde harcamaların artmasını da  krizin etkilerinin yavaş yavaş azalmaya başlamasına bağlıyor. Somer, ”Irak ile tedirginliklerin ortadan kalkması, ekonomideki olumlu göstergeler ve tatil harcamaları da bu değişimde etkili oluyor” diyor.  
 
Üye işyerleri nasıl etkiliyor?  
 
Kredi kartı harcamalarının yeni sektörlere kaymasındaki en önemli nedenlerden biri de bankaların üye işyeri konusunda daha atak davranması. Geçmiş dönemlerde ağırlıklı olarak akaryakıt istasyonları, giyim mağazaları ve süpermarketleri üye işyeri olarak seçen bankalar, şimdilerde farklı sektörlere giderek kart kullanımını yaygınlaştırmak için çalışıyor.    
 
Yapı ve Kredi Bankası Genel Müdür Yardımcısı Nazan Somer, kredi kartlarının taksitli alışverişe de olanak sağlayacak şekilde geliştirilmesiyle birlikte, farklı sektörlerden üye işyerleriyle çalışmaya başladıklarını söylüyor.    
 
HSBC Bank Kart Yönetimi Grup Başkanı Fazıl Bener ise, bankaların kart kullanımını daha da arttırmak için değişik sektörlere girmeye başladığını söylüyor. Bener, “Örneğin, vergi daireleri de kredi kartı kabul etmeye başlıyorlar. Bu arada varolan bazı sektörlerde de kartlı satışı arttırmak perakendeci için cazip hale gelmeye başladı. Bunun sebebi de bankaların perakendecinin sunduğu imkanları müşterilere duyurması” diyor.  
 
Akbank Kredi Kartları Pazarlama Bölüm Başkanı Mine Galip de rekabetin çok fazla olduğu pazarda kredi kartı harcamalarında eskiye göre farklı sektörlerin ön plana çıktığını söylüyor. Farklı sektörlerdeki üye işyeri sayısının artmasıyla, bu alanlardaki kredi kartı harcamalarında artış olmasının kaçınılmaz olduğunu ifade ediyor.  
 
Avantajları neler?  
 
Kredi kartlarının yazılım-donanım, mobilya-beyaz eşya alımlarında kullanılmaya başlaması, kart sahiplerine, işyerlerine ve bankalara önemli avantajlar da sağlıyor.  
 
Bankalar bir taraftan müşteri sayısını artırırken, diğer taraftan da cirolarını, dolayısıyla pazar paylarını büyütüyorlar. Şirketler ise bankalarla anlaşmalar yaparak, müşteriye daha rahat ulaşma şansı yakalıyorlar.  
 
Ayrıca, müşterilerin ödeme riskini bankaya devir ederek kendilerini önemli bir riskten korumuş oluyorlar. Kart sahipleri de, özellikle taksitli alışverişlerde kefil bulma, istenen belgeleri hazırlama gibi ekstra işlerle uğraşmak zorunda kalmıyor. Ayrıca taksit ödemeleri konusunda da herhangi bir çaba göstermesi gerekmiyor.  
 
Koçbank Kurumlar Pazarlama Yönetimi Grup Yöneticisisi Ömer Gürcan Köseoğlu, bankaların pazar payı ve rekabet nedeniyle verdiği yüksek limitli kredi kartlarının artık bir çok ürünün alışverişine imkan sağladığını hatırlatıyor. Bu alışverişlerin herkes için son derece avantajlı olduğunu düşünen Köseoğlu, sözlerini şöyle sürdürüyor:  
 
“Bankalar bu yöntemle pazar paylarını artırıyorlar. Satış yapan firmalar hiçbir risk almadan ve prosedürden uzak işlem yapma kolaylığı yaşıyor. Ayrıca, istedikleri zaman da kart hamiline yaptığı taksitli satışın bedelini bankadan iskonto ettirerek, parasını nakit alabiliyor. Böylece de firma olarak nakit akışını düzenleyebiliyor.”  
 
Hedef pazarlara göre hazırlık  
 
Kredi kartı harcamalarında belli sektörlerde yaşanan hızlı artışlar bankaların da üye işyerlerini belirlerken yeni alanlara kaymasına neden oluyor. Farklı iş kollarındaki işyerleri ile anlaşmalar yapma yoluna giden bankalar, böylece hem kart cirolarını artırmayı hem de faaliyet alanlarını genişletmeyi hedefliyor. Bunu yaparken de önümüzdeki dönemde kart harcamalarında öne çıkmasını bekledikleri sektörlere gitmeyi tercih ediyorlar.  
 
HSBC Bank Kart Yönetimi Grup Başkanı Fazıl Bener, önümüzdeki dönemde anlaşmalı üye işyerleri sayısındaki artışa paralel olarak tekstil, hizmet, turizm ve sağlık sektörlerindeki kredi kartı harcamalarında artış yaşanacağını söylüyor. Bu da bankaların üye işyeri konusunda bu alanlara ağırlık vermesine neden olacak.  
 
İş Bankası yetkilileri ise, önümüzdeki dönemlerde bireysel emeklilik uygulamalarının yaygınlaşacağını söylüyor. Buna paralel olarak, hizmet, danışmanlık ve sigorta sektöründeki kredi kartı harcamalarının artacağını ifade ediyorlar. İş Bankası yetkilileri, buna bağlı olarak söz konusu kuruluşların yoğun bir şekilde kart uygulamalarına dahil edileceğini söylüyor.  
 
Citibank yetkilileri ise, müşterilerin kredi kartı kullanımında artış olmasını ve bu artışın tüm harcama alanlarında gözleneceğini söylüyor. Banka yetkilileri, Türkiye’de de bireylerin kişisel ihtiyaçlarını daha çok kart ile yapmaya yönelik bir eğilimin olduğunu ifade ediyorlar.  
 
“ÖDEME SİSTEMLERİ GELİŞECEK”  
 
Mehmet Sezgin / Garanti Ödeme Sistemleri  
 
Garanti Ödeme Sistemleri Genel Müdürü Mehmet Sezgin, amaçlarının ödeme sistemleri pazarını geliştirmek olduğunu söylüyor. Bunun için de kredi kartı kabul edilen yeni sektörler/kategoriler yarattıklarını, mevcut sektörlerde kullanımı teşvik edecek kampanyalar sunduklarını ifade ediyor. Mehmet Sezgin bu çalışmanın yansımaları hakkında şunları söylüyor:  
 
“Bonus Card harcamalarının Ocak 2002 ile Temmuz 2003 aylarını karşılaştırırsak, GSM ve iletişim hizmetleri, nakliye ve ulaşım, seyahat acenteleri, perakende mağazalar, havayolları, otel ve eğitim kategorilerinde yüzde 90 ile yüzde 280 arası pay artışı gerçekleşti. Bu anlamda, söz konusu sektörler gelişmeye devam edecek sektörler olarak görülebilirler.    
 
Enflasyonun ve dolayısıyla POS komisyonlarının düşmesi ile birlikte, sadece kredi kartı değil, banka kartları ve çipli kart ödeme araçlarında da gelişme sağlanması bekleniyor. Uzun vadede, özel okul, üniversite, trafik cezaları, noter ücretleri, gazete satış bayileri, taksiler, toplu ulaşım araçları gibi yeni alanların kartlı ödeme sistemlerine dahil olacakları ve gelişeceklerini tahmin ediyoruz.  
 
Amacımız, kişisel tüketim harcamalarında kartlı ödeme sistemlerinin payını 5 yılda 2 misline çıkarmak. Bu gelişmenin, hem işyerlerinin, hem bireylerin çıkarına olacağına inanıyoruz. Ayrıca, bu sayede, kayıtlı ekonominin büyüyeceğini düşünüyoruz."  
 
“YENİ SEKTÖRLERE YATIRIM YAPACAĞIZ”  
 
Ziya Alpman / Dışbank  
 
Dışbank Genel Müdür Yardımcısı Ziya Alpman, kredi kartı harcamalarında yaşanan değişimi ve önümüzdeki döneme ilişkin beklentilerini şöyle anlatıyor:  
 
KREDİ KARTI SAHİPLİĞİ ARTTI Kredi kartı sahiplerinin sayısının artması, harcama yapılan sektörlerin de çeşitlenmesi anlamına geliyor. Son 2 yıldır insanlar artık temel ihtiyaçlarının yanı sıra, ağırlıklı olarak dayanıklı tüketim malları olmak üzere farklı sektörlerde yaptıkları alışverişlerinde de -aslında kullanabildikleri her yerde- kredi kartı kullanmaya tercih ediyorlar.  
 
ÜYE İŞYERLERİ ETKİLİ OLUYOR Kredi kartı kabul eden işyerlerinin sayısı çoğaldıkça, bu anlaşmalarla elde edilen kazanımlar arttıkça, tercih de kredi kartının kullanılması yönünde oluyor. Günümüz insanı, çok daha seçici ve alışverişlerini daha bilinçli yapıyor. Bu çerçevede kart müşterisine çeşitli avantajlar sunan, farklı sektörlerden işyerleri ile yapılan anlaşmalar elbetteki kredi kartı harcamaları içinde gıda, tekstil ve ulaşım dışındaki diğer sektörlerin de payının artmasına önemli bir etken.  
 
BEYAZ EŞYANIN AĞIRLIĞI ARTACAK Beyaz eşya, mobilya, internet ve turizm harcamalarında kredi kartlarının daha yoğun olarak kullanılacağını tahmin ediyoruz. Özellikle turizm sektörüne yönelik yapılacak harcamaların mevsimin etkisine bağlı olarak, diğer sektörlere kıyasla daha fazla ağırlığa sahip olacağını söyleyebilirim.  
 
KULLANIM ALANINI GELİŞTİRECEĞİZ Amacımız, kredi kartının kullanım alanlarını geliştirmek ve potansiyel gördüğümüz sektörlere yatırım yapmak. Turizm de büyük potansiyel barındıran bir sektör. Bu nedenle turizm firmalarıyla anlaşmalar yaptık.    
 
“MOBİLYANIN PAYI ARTACAK”  
 
Nazan Somer / Yapı ve Kredi Bankası  
 
Yapı ve Kredi Bankası Genel Müdür Yardımcısı Nazan Somer, kredi kartı sektör cirosunun yaklaşık yüzde 45'ini oluşturan gıda ve akaryakıt harcamalarının önümüzdeki dönemde toplam harcamalar içerisindeki ağırlığını koruyacağını düşünüyor. Somer, görüşlerini şöyle anlatıyor:  
 
“Ancak, bugüne kadar kredi kartı kullanımının yaygın olmadığı sektörlerde kullanımın artması ile birlikte bu gıda ve akaryakıt harcamaları birkaç puan aşağıya inecek. Zaten son iki yılda söz konusu sektörlerin kredi kartı harcamalarındaki paylarında da küçük çaplı düşüşler yaşanıyor.  
 
Kredi kartı kullanımının giderek yaygınlaştığı sektörler olan mobilya, dekorasyon-ev aksesuarları ile iletişim-teknoloji sektörlerinin önümüzdeki dönem içerisinde toplam kredi kartı cirosu içindeki paylarını arttıracağını düşünüyoruz. Ciro açısından gıda ve akaryakıt sektöründen sonra gelen moda ve tekstil sektörünün yüzde 10’luk payını koruyacağını düşünüyoruz.”