BES’te Erken Kar Sevinci

Aradan sadece 2 yıl geçti. Kasım 2003’de yola çıkan Bireysel Emeklilik Sistemi, şimdi 700 bin müşteri, 1 milyar YTL’lik fon büyüklüğüne ulaştı. Ortaya çıkan bu büyük performans, beraberinde bir başka sürprizi de getirdi. Şirketlerin başlangıçtaki planları bilanço karına 2010 civarında ulaşmaktı. Hatta bazıları 2013’ü de hedeflemişlerdi. Ancak, hesaplar şaştı ve ufukta “erken kar” görünmeye başlandı…

Türkiye’de Bireysel Emeklilik Sistemi (BES), 2003 yılının sonunda ilk planlarını pazarlamaya başladı. O tarihte yapılan ve Hazine ile paylaşılan hedeflerde, şirketlerin kara ulaşma planları muhafazakar tahminler içeriyordu. Bazı şirketler, 5 yıl, bazıları 7 yılı öngörüyordu. Aralarında 10 yıl sonunda kara ulaşmayı planlayanlarda vardı. Aradan 2 yıldan biraz fazla zaman geçti. Gelinen noktata, neredeyse tamamının iş planları “boşa çıktı”. Ancak, bu kez sapma olumlu yönde gerçekleşti…

Başlangıçtan bu yana, geçen iki yıl içerisinde bireysel emeklilik sistemi 700 bine yakın katılımcıya ulaştı. Yatırıma yönlenen toplam tutar ise 1 milyar YTL’yi aştı. BES’de yaşanan hızlı büyüme, şirketlerin portföylerine de yansıdı. Öngörülen karlılık ve fon büyüklüğü değerlerinde sapmalar olsa da, performans beklentilerin üzerine çıktı.

Şirketlerin kâr hedefleri geriye çekildi. Başlangıçta 6. yılın sonunda kâra geçmeyi planlayan şirketlerin pek çoğu, bu süreyi neredeyse yarı yarıya geri çekti.

BES şirketleri, yüksek performansın 2006’da da devam edeceği görüşünde. Yeni dönemde sisteme ilginin ve katılımın daha da artacağı düşünülüyor. Bu nedenle de yatırımlar hız kazanıyor. Şirketler şube ve çalışan sayılarını artırıyor. Teknolojik altyapılarını geliştiriyor.

Liderin hedefi 2007
Yapı Kredi Emeklilik, toplam katılımcı sayısına göre bireysel emeklilik pazarında lider. 2004 sonunda yaklaşık 70 bin sözleşme yapan şirket, ikinci yılın sonunda bu rakımı 100 bine çıkardı. Fon büyüklüğü ise 100 milyon YTL’ye ulaştı. Emeklilik Gözetim Merkezi (EMG) verilerine göre, Yapı Kredi Emeklilik, 2005 yılı sonunda 110 bin 239 sözleşme sayısıyla liderliğini sürdürüyor. Fon büyüklüğü de yılsonu itibariyle 176,4 milyon YTL’ye ulaştı.

“Yola çıkarken 4’üncü yılın sonunda kâr hedefliyorduk” diyen Yapı Kredi Emeklilik Genel Müdürü Doç. Dr. S. Giray Velioğlu, bu hedefte herhangi bir değişiklik olmadığını söylüyor. Buna göre şirket, 2007’de bilançosunda kâr bekliyor. Velioğlu ise şu değerlendirmeyi yapıyor:

“Bireysel emeklilik şirketine dönüşürken Hazine’ye gönderdiğimiz fizibilite raporunda, dünyanın her yerinde olduğu gibi, altyapı harcamaları ile elde etme maliyetleri nedeniyle 4’üncü yıl sonunda kâra geçeceğimizi belirtmiştik. Fizibilite raporundaki tüm çalışmaları da bu kapsamda hazırlamıştık.

Yapı Kredi markasının gücü ile 2005 sonu itibariyle başarılı geçen iki yılı doldurduk. Şirket olarak geçen yıl olduğu gibi, bu yılı da en yüksek katılımcı ve sözleşme adediyle beklediğimiz gibi kâr etmeden kapattık. Hem hayat, hem de bireysel emeklilik branşında faaliyet gösteren bir şirket olarak 2006’dan sonra, hayat branşının da katkılarıyla 2007’de, yani sistemin faaliyete geçtiği 4. yılda kâra geçmeyi planlıyoruz.”

Garanti hedefi kısalttı
Garanti Emeklilik, en yüksek katılımcı sayısına ulaşan ilk 3 bireysel emeklilik şirketinden biri. Sistemin başladığı günden bugüne şirket, yaklaşık 99 milyon YTL fon büyüklüğü ile yüzde 9,37 pazar payına ulaştı. Katılımcı sayısı ise 90 bini aştı.

Garanti Emeklilik ve Hayat Sigorta Genel Müdürü Erhan Adalı, kâra geçiş süresini, sistem başlamadan önce yapılan fizibilitelere göre, yarı yarıya kısalttıklarına dikkat çekiyor. Bunun sistemin beklenenin üzerindeki performansından kaynaklandığını söyleyen Adalı, şu değerlendirmeyi yapıyor:

“Garanti Emeklilik olarak, sistemin başlangıcından bugüne, bireysel emeklilik sistemine beklentilerimizin üzerinde bir katılım gerçekleşti. Bugüne kadar beklenenin üzerinde olan performans, 2006’da da devam edecek. Tüm ekonomideki gelişmelerinde ışığında bireysel emeklilik sistemine olan ilgi daha da artacak ve katılım daha fazla ivme kazanacak. Diğer yandan bireysel emeklilik fonlarının getirileri, sistemin vergisel avantajları, kurumsal katılımlar, sisteme olan güveni ve inancı artırdı. Düşük tutarlarla sisteme dahil olan katılımcılar da katkı paylarını artırmaya başladılar. Biz Garanti Emeklilik olarak, olumlu gelişmelerin ışığında yapılan çalışmalar göre, 2007 bilançosunda şirketimizin kârda olması bekliyoruz.”

Ankara’ya kar erken de gelebilir!
Ankara Emeklilik Genel Müdürü Serdar Çıtak, BES’e giren katılımcı sayısında 2004- 2005 yıllarında hızlı bir artış olduğuna dikkat çekiyor ve “Bu büyüme şirketimizin portföyüne de yansıdı” diye konuşuyor.

Ankara Emeklilik’in BES katkı payı tutarı 17 milyon YTL’yi aşmış durumda. Toplam katılımcı sayısı ise yaklaşık 32 bin civarında. Şirketin bireysel pazarlama ağında 300 bireysel emeklilik aracısı bulunuyor. Satış ekibinin dışında, emeklilik planlarını Şekerbank’ın 200 şubesinde de satışa sunuyor.

2006 yılında sisteme çok daha fazla katılım olacağını söyleyen Serdar Çıtak, Ankara Emeklilik olarak bilançoda ilk kârı ise 2007 sonunda beklediklerine dikkat çekiyor ve şu değerlendirmeyi yapıyor:

“Başlangıçta yapılan tüm projeksiyonlar 5 yıllık hedeflere göre belirlenmişti. Sektörün reklam ve tanıtım harcamalarının beklenenden yüksek olması, şirketlerin yarattıkları istihdam nedeniyle insan kaynaklarına yaptıkları yatırımlar, büyüyen müşteri kitlesine daha iyi hizmet verebilmek için CRM ve teknolojik yatırımlara yönelmeleri süreyi biraz daha öteledi. Diğer BES Şirketlerinde olduğu gibi Ankara Emeklilik’te de bilançoda kar hedefi 2007 yılı sonuna ötelendi. Ancak yatırımların 2006’da da devam edecek olması projeksiyonlarda değişikliğe neden olabilir.”

Ak Emeklilik 2010’u bekliyor
Sabancı Grubu şirketlerinden AK Emeklilik, 2005 yılı sonu itibariyle 209 milyon 423 bin 50 YTL fon büyüklüğünü yakaladı. Bu performansıyla da fon büyüklüğü açısından sektör liderliğine de ulaştı. Müşteri sayısı ise EGM’nin 26 Aralık 2005 tarihli verilerine göre 85 bin 289 kişi olarak gerçekleşti.

Henüz ikinci yılını doldurmuş olan BES sektöründe gelinen noktanın memnuniyet verici olduğunu söyleyen Ak Emeklilik Genel Müdürü Meral Ak Egemen, buna rağmen tüm sistemin ve Ak Emeklilik’in ilk kârı 2009-2010 yıllarında göreceğini düşünüyor. Meral Ak Egemen, şu değerlendirmeyi yapıyr:

“Sektördeki birçok şirketin kâr-zarar tahminleri sektöre hazırlanılan dönemlerden bugüne bazı farklılıklar gösterdi. Bu durumun en önemli sebebi sektörün başlamasından önce yapılan varsayımlarda, gelir kalemleri olan ‘yönetim gider kesintisi’ ve ‘fon işletim gideri’nin şimdi uyguladığımız oranlara kıyasla daha yüksek alınmasıydı. Son yaptığımız fizibilite çalışmalarına göre bireysel emeklilik sistemi 2009 veya 2010 yıllarında kâra geçmeye başlayacak. AK Emeklilik olarak son dönem strateji ve çalışmalarımız da bu tahmine paralel.”

Oyak’ta hedef değişmedi
Oyak Emeklilik, BES’den önce faaliyet göstermiyordu. Hayattan dönüşüm yapan şirketlerin aksine faaliyetlerine sıfırdan kurularak başladı. Dolayısıyla, yola, diğer şirketlere göre biraz geriden başladı. Ancak, buna rağmen, 16 Ocak 2006 itibariyle Oyak Emeklilik’in 82 bin 909 adetlik katılımcı düzeyine ulaştı. Aynı tarih itibariyle, fon büyüklüğü ise yaklaşık 85 milyon YTL’yi yakaladı. Bu fon büyüklüğü ve katılımcı sayısına, hayat sigortalarından herhangi bir aktarım yapmadan, tamamen yeni katılımcıları sisteme dahil ederek sağlandığına dikkat çeken Oyak Emeklilik yetkilileri, ilk kârı başlangıçta planladıkları gibi 2007 sonunda beklediklerini belirtiyorlar.

Yani şirketin kâr hedefi başlangıçtan bu yana değişmedi. Oyak Emeklilik ilk kâr hedefine yönelik şu tahminleri yapıyor:

“Şirketimizin kuruluş aşamasında yapmış olduğumuz fizibilite çalışmasında, kâra dördüncü faaliyet yılında geçmeyi hedeflemekteydik. Sermayedarımıza ve katılımcılarımıza karşı tüm sorumluluklarımızı bu öngörü üzerine geliştirerek iki faaliyet yılını geride bıraktık. Satış ve fon büyüklüğü olarak geldiğimiz nokta, önümüzdeki iki yıl içerisinde yapacağımız satışlar ve portföyümüzün ulaşacağı büyüklük ile beraber 2007 yılı sonunda kâra geçmeyi hedefliyoruz. Bu hedefe ulaşmak için giderlerimiz konusunda da disiplin gösteriyoruz.”

“Kâr daha erken gelebilirdi”
Başak Emeklilik, 2004 sonunda 6 bin 781 katılımcı ve yaklaşık 7.5 milyon YTL’lik yatırıma yönlenen katkı payı ile yüzde 2,66’lık bir pazar payına sahipti. 2005 sonunda ise toplam katılımcı sayısı 21 bin 311’e ulaştı. Yatırıma yönlenen katkı payı 63 milyon YTL’ye yaklaştı ve pazar payı yüzde 5,92’yi yakaladı.

2005 yılında emeklilik sektörünün hızlı büyüyen şirketlerinden biri olan Başak Emeklilik, kümülatif kâra 6. yılın sonunda ulaşmayı hedefliyor. Başak Emeklilik Genel Müdürü Tevfik Cansız, şu değerlendirmeyi yapıyor:

“Yapılan fizibilite çalışmaları sonucunda yıl içi kârı 4’üncü yılda, kümülatif karı ise 6’ın yılın sonunda bekliyorduk. Planlanan reklam harcamalarının yapılamaması sonucu karlılığın daha önceki yıllarda oluşması söz konusu olabilirdi. Başak Emeklilik olarak planlanan satışlara 2004 yılı içerisinde ulaştık. 2005 yılının mart ayında kurulmaya başlayan banka bireysel satış ekibimiz satışta atağa geçmemizi sağladı.

Bunların neticesinde fizibilite çalışmalarımızı güncelledik. Bu çalışmaların sonuçlarına göre, kümülatif kâra 6’ıncı yılın sonunda, yani 2009’da ulaşmayı bekliyoruz.”

KETI BONOFİYEL/AVİVA HAYAT VE EMEKLİLİK GENEL MÜDÜRÜ

2006’DA YATIRIMLAR ARTACAK, BES HIZ KAZANACAK

DAHA FAZLA BÜYÜME Aviva Hayat ve Emeklilik olarak, 26 Aralık 2005 tarihinde açıklanan EGM verilerine göre, yaklaşık 147 milyon YTL toplam katkı payı ve yüzde 13,36’lık pazar payına sahibiz. Yine aynı tarihli rapora göre toplam katılımcı sayımız 36 bin 230 kişi. 2006 yılında pazar payımızı yükseltmeyi hedefliyoruz. Büyümemiz 2005 yılına göre daha fazla olacak.

YENİ YATIRIMLAR 2006 yılında, birçok ilde açacağımız yeni şubeler ve artacak finansal danışman sayımız ile Türkiye’deki yatırımlarımız da artarak devam edecek. Bununla birlikte, bireysel emeklilik konusundaki bilincin artmasıyla, sektördeki katılımcı sayısının da artacağını düşünüyoruz. Dolayısıyla sektör ivme kazanarak 2006’da, 2005’e göre daha fazla bir büyüme gerçekleştirecek.

YÖNTEME DİKKAT Dünyada hayat sigortacılığı ve bireysel emeklilikte karlılığın ölçülmesinde bilanço karı yerine, European Embedded Value “EEV” (eski adıyla Embedded Value “EV”) yöntemi kullanılıyor. Bu yöntemde kârlılık, girdiler ve çıktılar dikkate alınarak şirketin gelecekteki nakit akışları bazı aktüeryal varsayımlarla bugüne indirgenerek ölçülüyor. İlk bakışta bilanço kârının kullanılmaması şaşırtıcı. Ancak, aslında giderlerin çoğunun satış aşamasında yapıldığı, nakit girişlerinin uzun yıllar itibarıyla yapılacağı bir sektörde farklı bir yöntemin kullanılması son derece mantıklı ve doğal. Bir sigorta şirketi işte bu yönteme göre kâr etmeli.

KÂR HEDEFİ Biz şirketin kârlılığını bu yöntemi kullanarak ölçüyoruz. Ancak, bilanço kârlılığı anlamında Türkiye’de yaşanan son kriz, tüm sektörlerde olduğu gibi, şirketimizin bilanço karlılık noktasını daha ileri tarihe taşıdı. Bununla birlikte 2006’dan itibaren Türkiye’de daha da büyüme yolundaki yatırımlarımız devam edecek. İki yıl içerisinde de hayat ve emeklilik toplamına bakıldığında bilançomuzda kâr bekliyoruz.

MUSTAFA SU/ANADOLU HAYAT VE EMEKLİLİK GENEL MÜDÜRÜ

“KÂRLILIKTA HAYAT’IN ETKİSİ BÜYÜK”

2005 BAŞARILI GEÇTİ 2004 sonunda yüzde 10,7’lik pazar payı ile katılımcı sayısında 5’inci iken, 31 Aralık 2005 tarihi itibariyle yüzde 14,4’lük pazar payı ve 100 bin üzerinde katılımcı ile 2’inci sıraya yerleştik. 2005 yılında ise BES katılımcılarının toplam katkı payı 149 milyon YTL’yi aştı. Diğer yandan, 2005 yılını 175 milyon YTL’lik bir fon büyüklüğü ve yüzde 14,3'lük pazar payı ile kapattık. Rakamlardan da anlaşılacağı üzere, 2005 yılında bireysel emeklilik katılımcı sayımız çok büyük artış gösterdi. Bu artış özellikle yılın son çeyreğinde büyük ivme kazandı. Bu başarımızda mevcut dağıtım kanallarımız arasında yarattığımız sinerjinin yanı sıra yeni dağıtım kanallarımızın da devreye girmesinin büyük etkisi oldu.

HEDEFİMİZ LİDERLİK 2005 şirketimiz için büyük deneyimlerin yaşandığı, pek çok yeni projenin hayata geçirildiği öğretici ve başarılı bir yıl oldu. Ancak, 2006’da işimizin çok daha zor olacağının bilincindeyiz. Zira, fon büyüklüğünde de alışık olduğumuz liderlik koltuğuna oturabilmek için çok daha hızlı bir ivmeyle ilerlememiz gerekecek. 2006 yılı için en büyük hedefimiz 2005 yılında yakaladığımız bu ivmeyi 2006 boyunca da sürdürmek ve sektörün liderliğini ele geçirmek.

HAYAT BRANŞINA DİKKAT Şirketimizin omurgasını oluşturan, bizi bugünlere getiren hayat branşındaki satışlarımızın da, kârlılığımız açısından hayati önem taşıyor. 2006, bu branşta risk ürünlerinin daha da ağırlık kazanacağı, birikimli hayat dalında da yeni proje ve ürün arayışlarımızın damgasını vuracağı bir yıl olacak.

İLK KÂR 2008’DE Bireysel Emeklilik Sistemine girerken yapılan fizibilitelerde kâra geçme süresinin uzun olduğunu biliyorduk. Tüm planlarımızı da bu durumu bilerek yaptık. Ancak, 2004 yılında sektörde yaşanan rekabet, fonların hacim kazanması ve faiz hadlerindeki düşüş trendi üzerine fonlarımızın fon işletim gideri kesintilerini farklılaştırıp düşürmeye karar verdik. Fon işletim gideri kesintilerinin düşürülmesi kâr etme süremizi uzattı. Şimdi bilançomuzda ilk kârı 2008’de görmeyi bekliyoruz.

HANDE D. SÜZER
[email protected]