Bireyselde Grup Sendromu!

Bireysel Emeklilik Sistemi’nin (BES) büyümesinde iki önemli etken var. Biri hayat poliçelerinin BES’e aktarımı, diğeri de kurumsal katılım. Hayat poliçelerinden BES’e geçiş beklenilen düzeyde. Ancak, kurumsal katılımda bir türlü beklenen hareket yakalanamıyor. Geçtiğimiz yılı, 2006’da daha iyi olur umuduyla, düşük katılımla tamamlayan BES şirketleri, bu yıl da umduğunu bulamayacak gibi görünüyor. 2006’nın ilk çeyreğinde sadece bir büyük şirketin grup sözleşmesi imzalanması da yöneticileri kötümserliğe itiyor.

“Kurumsal pazar durdu. Neredeyse hiç hareket olmuyor. 2006’nın ilk 5 ayında, herkes Eczacıbaşı Grubu’nun bin 500 kişi katılımlı emeklilik programı için rekabet etti. Bundan başka da BES’e katabildiğimiz kurumsal müşteri olmadı.”

Bu sözler, Türkiye’nin önde gelen emeklilik şirketlerinden birinin genel müdürüne ait. Aslında BES’de, bireysel tarafta hızlı bir büyüme yakalayan şirketlerin hemen hepsi, kurumsal tarafta bir türlü beklenen ivmeyi yakalayamadıklarını söylüyor. Emeklilik Gözetim Merkezi’nin (EGM) verileri de bunu doğruluyor.

EGM’nin verilerine göre, 15 Mayıs 2006 itibariyle, grup planları altındaki sözleşme sayılarının toplam oranı yüzde 25’ler seviyesinde. Bu da katkı payı ödenmiş yaklaşık 213 bin katılımcıya karşılık geliyor. Ancak, tablo göründüğünden daha olumsuz. Çünkü, bu grup planları içerisinde işveren katkısının olduğu, yani gerçek anlamda kurumsal katılım olarak nitelendirilebilecek sözleşme sayısı sadece 50 binler seviyesinde. Yani BES, kurumsal tarafta son 3 yıldır neredeyse yerinde sayıyor. Bu nedenle de şirketler, çok küçük bir pazarda, yoğun rekabet ortamında mücadele ediyor.

BES’in öncü şirketleri
Kurumsal pazarın küçük adımlarla da olsa ilerlemesinde, dünyada olduğu gibi Türkiye’de de, bireysel emeklilik planlarını çalışanına bir yan hak olarak veren şirketlerin payı büyük. Bireysel emeklilik şirketlerinin de en büyük kurumsal müşterileri olan bu şirketler, bir anlamda bu alanda öncülük görevi üstleniyorlar. Ancak, bu “öncü” şirketlerin sayısı pek de fazla değil.

Yapı Kredi Genel Müdür Yardımcısı Uğur Tozşekerli, toplam 63 grup emeklilik planına sahip olduklarını söylüyor. Bunlar içerisinde de en büyük müşterilerini Turkcell, Bosch ve 3M olarak sıralıyor.

Pfizer, Philip Morris, Bauhaus ve İpragaz da BES konusunda öncü şirketlerden. Aynı zamanda, Sabancı ve Ak Grubu dışında Ak Emeklilik’in en büyük kurumsal müşterileri olan bu şirketler, sisteme toplamda 3 bin 71 kişinin dahil olmasını sağlamış durumda.

Son olarak sektörün 2006 yılının ilk 5 ayında mücadele ettiği Eczacıbaşı’nın emeklilik planını alan Garanti Emeklilik’in diğer büyük müşterileri olan Betek Boya, Sofra Yemek ve Türk Telekom da BES konusunda öncü şirketlerden.

2006 hedefi 1.2 milyon
15 Mayıs 2006 tarihli EGM verilerine göre, grup sözleşmeleri 213 bin 736 adete ulaşmış durumda. Garanti Emeklilik ve Hayat Genel Müdürü Erhan Adalı, 2006 yılı sonunda katılımcı sayısının 1.2 milyon adete ulaşabileceğini öngörüyor. Yapı Kredi Emeklilik Genel Müdür Yardımcısı Uğur Tozşekerli ise şu değerlendirmeyi yapıyor:

“2005 yılında başlayan olumlu gelişmelerin 2006 yılında da sürmesini beklemekteyiz. Önümüzdeki dönemde enflasyonun düştüğü ve insanların artık daha uzun vadeli planlama yapmaya başladığı bir ortam göreceğiz. Vergi avantajları ile taçlandırılmış ve son derece iyi planlanmış olan bir sistemle işletilmekte olması nedeniyle özellikle büyük kurumların bütün dünyada olduğu gibi, çalışanlarına sundukları ek kazanç paketleri içerisine emeklilik planlarını eklemeleri kaçınılmaz olacak”.

Grup sözleşmelerinde lider
EGM’nin verilerine göre grup sözleşmelerinde liderliği, 41 bin 453 adet sözleşme ile Vakıf Emeklilik elinde bulunduruyor. Vakıf Emeklilik, toplam katılımcı sayısına göre ise 58 bin 338 katılımcı ile tüm şirketler arasında 6. sırada yer alıyor. Bu da portföyünün önemli bir bölümünü grup sözleşmelerinin oluşturduğunu gösteriyor.

Üniversitelilerden eczacılara, maliyecilerden taksicilere, öğretmenlerden futbolculara kadar geniş bir tabana yayılmış katılımcıları bulunan Vakıf Emeklilik, grup sözleşmeleri tarafındaki liderliğini 2006��da da sürdüreceğini öngörüyor. Vakıf Emeklilik Genel Müdürü Yusuf Yeşilırmak’ın değerlendirmeleri şöyle:

“Vakıf Emeklilik olarak rekabette avantaj sağlamak için birçok meslek grubuna çok özel, ayrıcalıklı emeklilik ürünleri sunuyoruz. Bu sayede birçok meslek grubuna yönelik olarak portföyümüzü ve ürün yelpazemizi genişletmiş durumdayız. 2006’da da, grup katılımlarında sahip olduğumuz oranları arttırmak ve yolumuza, sisteme örnek olarak devam etmek hedefindeyiz.”

Garanti Emeklilik öne çıkıyor
131 bin 759 katılımcı ile, toplam katılımcı sayısına göre BES’in lideri olan Garanti Emeklilik, grup sözleşmeleri tarafında da en iyi performansı gösteren şirketlerden biri konumunda. EGM’nin 15 Mayıs 2006 tarihli verilerine göre, grup sözleşmelerinde 41 bin 627 adete ulaşan şirket, bu sözleşme adediyle grup sözleşmelerine göre, tüm şirketler arasında ikinci sırada yer alıyor. Bu ay içerisinde Eczacıbaşı Grubu’nun emeklilik planlarını da alan Garanti Emeklilik, bu sayede son bir ay içerisinde sözleşme sayısını yaklaşık bin 500 adet daha artırdı. Önümüzdeki dönem de Garanti Emeklilik’in benzer bir performansta ilerlemesi bekleniyor. Hali hazırda Türk Telekom, Sofra Yemek, Betek Boya gibi 500 binin üzerinde katılımcı sağladığı 3 büyük müşterisi olan şirket, daha az katılımcılı çok sayıda başka şirketin de emeklilik planlarını üstleniyor.

Garanti Emeklilik Genel Müdürü Erhan Adalı, bu yılın sonuna yönelik hedef ve beklentilerini ise şöyle anlatıyor: “Kurumsal alanda hedefimiz sözleşme sayısında 60 bin adete ulaşmak yönünde. Yatırıma yönlendirilen tutarda da 80 milyon YTL’ye ulaşabileceğimizi öngörüyoruz.”

UĞUR TOZŞEKERLİ/YAPI KREDİ EMEKLİLİK GENEL MÜDÜR YARDIMCISI

“MEVZUAT DÜZENLEMELERİ HIZ KAZANDIRACAK”

İŞVEREN KATKISI ÖNEMLİ Emeklilik Gözetim Merkezi (EGM) istatistiklerine baktığımızda grup planları başlığı altındaki sözleşme sayılarının toplama oranı yüzde 25’ler seviyesinde. Bu da katkı payı ödenmiş 208 bin katılımcıya karşılık geliyor. Fakat bu grup planları içerisinde işveren katkısının olduğu, yani kurumsal katkıdan bahsedebileceğimiz sözleşme sayısı bizim tahminimize göre 50 binler seviyesinde.

Şu andaki durumda sektörlerinin öncüsü konumundaki firmaların sisteme giriş yaptığını, buna ek olarak emeklilik şirketlerinin ait oldukları gruplara ait işveren planlarının bu adedi oluşturduğunu söyleyebiliriz.

NEDEN HIZ KAZANMIYOR? Kurumsal pazarının gelişiminin bireysel pazara göre daha yavaş olduğu bir gerçek. Bunun da çeşitli nedenleri bulunuyor. Kurumsal pazarda karar verme sürecinin daha uzun olması, sektörlerde öncü firmaların genellikle çok uluslu firmalardan oluşup bunların onay mekanizmalarının uzunluğu nedeniyle pazarın yavaş hareket ettiği söylenebilir. Bunlara ek olarak bazı mevzuatsal düzenlemelerin de uygulamayı kolaylaştırmak açısından bu süreci hızlandırıcı olacağını umuyoruz.

Hande D.Süzer
[email protected]