- Anasayfa
- Finans
- Bireysel emeklilik
- Emeklilikte Hedefler Değişiyor
Emeklilikte Hedefler Değişiyor
Bireysel emeklilik sisteminde hedefler geri çekildi. 2004 sonunda 400 bin katılımcıya ulaşacaklarını söyleyen şirketler, hedeflerini 250-300 binli seviyelere çekti. Bugüne kadar katılımcı sayısı 12...
Bireysel emeklilik sisteminde hedefler geri çekildi. 2004 sonunda 400 bin katılımcıya ulaşacaklarını söyleyen şirketler, hedeflerini 250-300 binli seviyelere çekti. Bugüne kadar katılımcı sayısı 129 binli seviyelerde kaldı. Sektör yetkililerine göre, sistemin beklenen hızda büyümemesinin en büyük nedeni kurumsal katılımcıların ilgisizliği. Ancak, vergi indirimlerinin artırılmasıyla birlikte, gelecek taleplerin sektör rakamlarını hızla büyütmesi bekleniyor.
Capital okuyucuları hatırlayacaklardır. Şubat sayımızda bireysel emeklilik şirketlerinin hedefleri üzerine bir haber hazırlamıştık. Bu haberde sistemdeki 11 şirket hem uzun vadeli hedeflerini hem de yıl sonunda ulaşmak istedikleri rakamları açıklamışlardı. Aradan 5 ay geçti, emeklilik şirketlerinin ve sistemin ne kadar yol aldığını, yıl sonu hedeflerine ulaşıp ulaşmayacaklarını gösteren tabloyu ortaya koymak istedik.
Şubat sayımızdaki haberde, sistemdeki 9 şirket yıl sonu katılımcı sayısı hedeflerini verirken, diğer iki şirket bu konuda açıklama yapmamıştı. Söz konusu 9 şirketin rakamlarını topladığımızda yıl sonunda toplam 488 bin katılımcıya ulaşma planı olduğunu gördük. Diğer iki şirketi de eklediğinizde bu rakamın minimum 500 bin katılımcı olacağını hesapladık.
Şirketlerin şu andaki mevcut durumunu ise Emeklilik Gözetim Merkezi’nin (EGM) haftalık verilerinden aldık. EGM verilerine göre, 7 Haziran itibariyle sistemdeki toplam katılımcı sayısı 129 bin 696, sözleşme sayısı ise 135 bin 911. Şirketsel bazda dağılıma bakıldığında da, mevcut rakamların şubat sayımızdaki hedeflerden genel olarak bir hayli uzak olduğunu görüyoruz.
Söz konusu haberde 2004 sonunda 90 bin katılımcıya ulaşacağını söyleyen Yapı Kredi Emeklilik’in 7 Haziran itibariyle katılımcı sayısı 23 bin 739 düzeyinde. 82 bin katılımcı hedefleyen Anadolu Hayat Emeklilik ise 14 bin 169, 81 bin katılımcı hedefleyen Ankara Emeklilik 5 bin 425, 55 bin hedefi olan Ak Emeklilik 18 bin 839, 50 bin hedefi olan Oyak Emeklilik ise 11 bin 947 katılımcıya ulaşmış durumda.
Hedef 300 bine çekildi
Bu sonuçlar da genel olarak şirketlerin, dolayısıyla sistemin hedeflerinden biraz uzak olduğunu gösteriyor. Şirketler de bunu görmüş olacak ki, hedeflerini aşağı çekmeye başladılar. Bu da sistemin hedeflerinin daha aşağı inmesine neden oldu. Her ne kadar şirket hedefleri paralelinde bizim hesapladığımız rakamlar 500 bini bulsa da, Hazine’ye sunulan raporda, 2004 sonu itibariyle sistemin 400 bin katılımcıya ulaşması öngörülüyordu. Ancak şimdilerde bu rakam 250-300 seviyelerine geriledi.
Yapı Kredi Emeklilik Genel Müdürü Giray Velioğlu da, 2004 yılı sonuna kadar sisteme 250 bin kişinin katılacağını söylüyor. Her ay yaklaşık 25 bin kişinin sisteme giriş yaptığını ifade eden Velioğlu, “Bu paralelde de 250 bin hedefini tuttururuz. Önümüzdeki dönemde işveren planlarının da devreye girmesiyle bu sayı çok daha hızlı artacak” diye konuşuyor.
Ak Emeklilik Genel Müdürü Meral Ak Egemen ise, sektör bazında yıl sonu hedeflerinin 300-350 bin katılımcı olduğunu söylüyor. Egemen’e göre, şu andaki rakamlar da yıl sonu hedeflerine ulaşılabileceğini gösteriyor. Hatta kurumsal katılımların artmasıyla birlikte bu rakamlar hızla aşılacak.
Vakıf Emeklilik Genel Müdürü Mesut Öğütgen, başlangıçta Hazine’ye sunulan fizibilitede yıl sonunda 400 bin civarında katılımcı hedeflediklerini hatırlatıyor. Öğütgen, “Bununla birlikte 250 milyon dolar civarında da fon büyüklüğü hedefleniyordu. Şu anki mevcut göstergeler sisteme giren katılımcı sayısının beklenen rakamın biraz altında kalabileceğini gösteriyor” diye konuşuyor.
Şirketler de hedef değiştirdi
Sektör bazında hedeflerin aşağı çekilmesi şirketlerin de katılımcı sayısı hedeflerini bir miktar aşağı çekmelerine neden oldu. Örneğin, Yapı Kredi Emeklilik şubat sayımızdaki haberde yıl sonu hedefini 90 bin katılımcı olarak açıklamıştı. Ancak şu anda yıl sonu katılımcı sayısı hedefi 80 bin seviyesinde. Şirket yetkilileri, bireysel pazarda katılımın hedefler doğrultusunda olduğunu, kurumların da katılmasıyla bu rakama çok rahat ulaşabileceklerini söylüyor.
Ak Emeklilik ise, daha önce 55 bin olarak açıkladığı hedefini 45-55 bin aralığına çekti. Anadolu Hayat Emeklilik ise 82 bin hedefinde ısrarlı.
Genel Müdür Mustafa Su, “Ayrıca, yıl sonunda fonlarımızın büyüklüğünün 48 milyon dolara ulaşmasını hedefliyoruz. Petrol Ofisi ve İş Bankası ile ortak bir projemiz yeni hayata geçti. Bireysel emeklilikte yatırımlarımız sürecek ve başka stratejik ortaklıklarla daha da büyüyeceğiz” diye konuşuyor.
Vakıf Emeklilik Genel Müdürü Mesut Öğütgen ise, şirket olarak yıl sonu hedeflerinin başlangıçta 30 bin katılımcı sayısına ve 20 milyon dolarlık katkı payına ulaşmak olduğunu söylüyor. Öğütgen, önümüzdeki dönemde sistemin geneli ile paralel olarak katılımcı sayısına ulaşacaklarını ifade ediyor.
“Vergi indirimi artırılmalı”
Bireysel emeklilik sistemi her ne kadar yıl sonu hedeflerine tam olarak ulaşamayacak olsa da, sektör yetkilileri gelecekten umutlu. Bunun en büyük nedeni de önümüzdeki dönemde kurumsal yatırımcı sayısının artacağı beklentisi. Çünkü tüm dünyada bireysel emeklilik sisteminin büyümesinde kurumsal katılımcıların sisteme girmesi en etkili yöntem olarak kabul ediliyor. Tabii bunun için de vergi indirimlerinin artırılması gerekiyor.
Vakıf Emeklilik Genel Müdürü Mesut Öğütgen, bireysel emekliliğin büyümesi için öncelikle sistemin iyi tanıtımı ve bilgilendirmenin şart olduğunu söylüyor. Öğütgen, “Sisteme katkı payı öderken sağlanan ve sistemin itici gücü olan vergi avantajının kanunda da belirtildiği gibi iki katına çıkartılması, özellikle sistemin gelişimi yönünde olumlu katkı sağlayacak. Ayrıca sistemden çıkarken elde edilen vergisel avantajların da katılımcı lehine tekrar düzenlenmesi olumlu etki yapabilir” diye konuşuyor.
Anadolu Hayat Emeklilik Genel Müdürü Mustafa Su ise, büyük kurumların sisteme girmesiyle bireysel emekliliğin daha hızlı gelişeceğini söylüyor. Sistemin altyapısının son derece güçlü olduğunu ifade eden Mustafa Su, sözlerini şöyle sürdürüyor:
“Ancak, zamanla sistem oturdukça eksikliklerin çıkması kaçınılmaz. Bunların başında da vergi avantajlarının artırılması gelecek gibi görünüyor. Vergi indirimlerinin artması hem bireysel katılımcıyı hem de işverenleri sistemin içine çekmesi açısından son derece önemli.”
SİSTEMİN BÜYÜMESİ İÇİN NELER YAPILMALI?
Meral Ak Egemen / Ak Emeklilik Genel Müdürü
VERGİ AVANTAJI ORANI İYİLEŞTİRİLMELİ
Şu anki bireysel emeklilik mevzuatına göre, yıllık sınırlamayı yüzde 10’dan yüzde 20’ye ve asgari ücretin yıllık tutarı sınırlamasını yıllık tutarın iki katına çıkarma yetkisi Bakanlar Kurulu’nda bulunmaktadır. Bu yetkilerin kullanılarak sistemin desteklenmesi, özellikle başlangıç aşamasında sağlanması gereken ivme açısından hayati önem taşımaktadır.
ZORUNLU HALE GETİRİLMELİ
Kamu sosyal güvenlik sisteminin açık verdiği ülkelerde özel emeklilik sistemlerinin zorunlu hale getirilmesi hem sistemin büyüme hızı, hem de çalışanların emeklilikleri için tasarruf yapma disiplininin sağlanması açısından son derece olumlu sonuçlar vermiştir. Türkiye’de mevcut durumun devam etmesi halinde 10-15 milyar dolara ulaşması beklenen fon büyüklüğü, sistemin zorunlu hale getirilmesi halinde çok daha büyük rakamlara ulaşacak, ekonomiye ek kaynak sağlanacaktır.
İŞVEREN KATKI PAYINI GERİ ÇEKEBİLMELİ
İşverenlerin çalışanları adına katkı yapmalarını teşvik etmek amacıyla, belli durumlarda işverenin çalışanı adına yatırdığı katkı paylarını ve kendi yatırdığı katkı payı üzerinden sağlanan getiriyi geri çekebilmesine olanak sağlayacak bir düzenleme getirmek yararlı olacaktır. Çalışanın da sisteme güveninin devamını sağlamak için, bu imkanın işveren tarafından ancak haklı nedenler olduğu takdirde kullanılabilmesi büyük önem taşımaktadır. Bu uygulamaya en temel örnek, özel emeklilik sisteminin varolduğu ülkelerde pek çok kurumun uyguladığı “vesting” konseptidir. Vesting sisteminde, eğer çalışan belli bir zaman dilimini doldurmadan işyerinden ayrılırsa, şirket kendi koyduğu katkı paylarını geri alabilmektedir.
“2005’DE KURUMSAL TALEP ARTACAK”
Giray Velioğlu / Yapı Kredi Emeklilik Genel Müdürü
DAHA YOLUN BAŞINDAYIZ
Bireysel emeklilik sistemi uzun soluklu düşünülmesi gereken bir sistem. Türkiye henüz yolun başında. Üstelik bu sistem gönüllü katılım esasına dayanıyor. Bu nedenle çok aceleci davranmamak gerekir.
SONUÇLAR GAYET OLUMLU
Özel emeklilik sistemleri konusunda yaptıkları çalışmalarla dünyanın önde gelen danışmanlık şirketlerinden aldığımız yorumlar ve bilgiler doğrultusunda, diğer ülkelerde büyük başarılara ulaşmış sistemlerin ilk altı ayı ile karşılaştırıldığında, Türkiye pazarında çok olumlu bir tablonun olduğunu söylemek mümkün.
DOĞRU TANINMAK ÖNEMLİ
Her şeyden önce, sistemin doğru tanınması önemli. Bizim ve pek çok emeklilik şirketinin de tüm çabası bu yönde. Elbette 70 milyon kişilik bir ülkede müşterilerin zihninde sistemin oturması zaman alacak. Sistem, tüm gözetim ve denetim mekanizmaları ile beraber çok iyi planlandığından, hiç de gerekli olmamasına rağmen sistemin güvenilir olduğunu görmek için bekleyen bir kesim var, bu kesimin de güveni ancak zaman içerisinde sağlanacak.
KURUMLAR UZUN VADELİ DÜŞÜNÜYOR
Kurumların katılımı konusunda da bu sürecin yaşanmasını biz normal karşılıyoruz. Çünkü hem karar verme süreci bireysele göre çok daha uzun, hem de kurumlarda planların çok daha önceden yapılması gerekiyor. Bu nedenle 2004 yılının ikinci yarısında kurumların ilgisinde ve 2005 yılında kurumsal sözleşmelerin sayısında büyük artış olmasını bekliyoruz.
Capital okuyucuları hatırlayacaklardır. Şubat sayımızda bireysel emeklilik şirketlerinin hedefleri üzerine bir haber hazırlamıştık. Bu haberde sistemdeki 11 şirket hem uzun vadeli hedeflerini hem de yıl sonunda ulaşmak istedikleri rakamları açıklamışlardı. Aradan 5 ay geçti, emeklilik şirketlerinin ve sistemin ne kadar yol aldığını, yıl sonu hedeflerine ulaşıp ulaşmayacaklarını gösteren tabloyu ortaya koymak istedik.
Şubat sayımızdaki haberde, sistemdeki 9 şirket yıl sonu katılımcı sayısı hedeflerini verirken, diğer iki şirket bu konuda açıklama yapmamıştı. Söz konusu 9 şirketin rakamlarını topladığımızda yıl sonunda toplam 488 bin katılımcıya ulaşma planı olduğunu gördük. Diğer iki şirketi de eklediğinizde bu rakamın minimum 500 bin katılımcı olacağını hesapladık.
Şirketlerin şu andaki mevcut durumunu ise Emeklilik Gözetim Merkezi’nin (EGM) haftalık verilerinden aldık. EGM verilerine göre, 7 Haziran itibariyle sistemdeki toplam katılımcı sayısı 129 bin 696, sözleşme sayısı ise 135 bin 911. Şirketsel bazda dağılıma bakıldığında da, mevcut rakamların şubat sayımızdaki hedeflerden genel olarak bir hayli uzak olduğunu görüyoruz.
Söz konusu haberde 2004 sonunda 90 bin katılımcıya ulaşacağını söyleyen Yapı Kredi Emeklilik’in 7 Haziran itibariyle katılımcı sayısı 23 bin 739 düzeyinde. 82 bin katılımcı hedefleyen Anadolu Hayat Emeklilik ise 14 bin 169, 81 bin katılımcı hedefleyen Ankara Emeklilik 5 bin 425, 55 bin hedefi olan Ak Emeklilik 18 bin 839, 50 bin hedefi olan Oyak Emeklilik ise 11 bin 947 katılımcıya ulaşmış durumda.
Hedef 300 bine çekildi
Bu sonuçlar da genel olarak şirketlerin, dolayısıyla sistemin hedeflerinden biraz uzak olduğunu gösteriyor. Şirketler de bunu görmüş olacak ki, hedeflerini aşağı çekmeye başladılar. Bu da sistemin hedeflerinin daha aşağı inmesine neden oldu. Her ne kadar şirket hedefleri paralelinde bizim hesapladığımız rakamlar 500 bini bulsa da, Hazine’ye sunulan raporda, 2004 sonu itibariyle sistemin 400 bin katılımcıya ulaşması öngörülüyordu. Ancak şimdilerde bu rakam 250-300 seviyelerine geriledi.
Yapı Kredi Emeklilik Genel Müdürü Giray Velioğlu da, 2004 yılı sonuna kadar sisteme 250 bin kişinin katılacağını söylüyor. Her ay yaklaşık 25 bin kişinin sisteme giriş yaptığını ifade eden Velioğlu, “Bu paralelde de 250 bin hedefini tuttururuz. Önümüzdeki dönemde işveren planlarının da devreye girmesiyle bu sayı çok daha hızlı artacak” diye konuşuyor.
Ak Emeklilik Genel Müdürü Meral Ak Egemen ise, sektör bazında yıl sonu hedeflerinin 300-350 bin katılımcı olduğunu söylüyor. Egemen’e göre, şu andaki rakamlar da yıl sonu hedeflerine ulaşılabileceğini gösteriyor. Hatta kurumsal katılımların artmasıyla birlikte bu rakamlar hızla aşılacak.
Vakıf Emeklilik Genel Müdürü Mesut Öğütgen, başlangıçta Hazine’ye sunulan fizibilitede yıl sonunda 400 bin civarında katılımcı hedeflediklerini hatırlatıyor. Öğütgen, “Bununla birlikte 250 milyon dolar civarında da fon büyüklüğü hedefleniyordu. Şu anki mevcut göstergeler sisteme giren katılımcı sayısının beklenen rakamın biraz altında kalabileceğini gösteriyor” diye konuşuyor.
Şirketler de hedef değiştirdi
Sektör bazında hedeflerin aşağı çekilmesi şirketlerin de katılımcı sayısı hedeflerini bir miktar aşağı çekmelerine neden oldu. Örneğin, Yapı Kredi Emeklilik şubat sayımızdaki haberde yıl sonu hedefini 90 bin katılımcı olarak açıklamıştı. Ancak şu anda yıl sonu katılımcı sayısı hedefi 80 bin seviyesinde. Şirket yetkilileri, bireysel pazarda katılımın hedefler doğrultusunda olduğunu, kurumların da katılmasıyla bu rakama çok rahat ulaşabileceklerini söylüyor.
Ak Emeklilik ise, daha önce 55 bin olarak açıkladığı hedefini 45-55 bin aralığına çekti. Anadolu Hayat Emeklilik ise 82 bin hedefinde ısrarlı.
Genel Müdür Mustafa Su, “Ayrıca, yıl sonunda fonlarımızın büyüklüğünün 48 milyon dolara ulaşmasını hedefliyoruz. Petrol Ofisi ve İş Bankası ile ortak bir projemiz yeni hayata geçti. Bireysel emeklilikte yatırımlarımız sürecek ve başka stratejik ortaklıklarla daha da büyüyeceğiz” diye konuşuyor.
Vakıf Emeklilik Genel Müdürü Mesut Öğütgen ise, şirket olarak yıl sonu hedeflerinin başlangıçta 30 bin katılımcı sayısına ve 20 milyon dolarlık katkı payına ulaşmak olduğunu söylüyor. Öğütgen, önümüzdeki dönemde sistemin geneli ile paralel olarak katılımcı sayısına ulaşacaklarını ifade ediyor.
“Vergi indirimi artırılmalı”
Bireysel emeklilik sistemi her ne kadar yıl sonu hedeflerine tam olarak ulaşamayacak olsa da, sektör yetkilileri gelecekten umutlu. Bunun en büyük nedeni de önümüzdeki dönemde kurumsal yatırımcı sayısının artacağı beklentisi. Çünkü tüm dünyada bireysel emeklilik sisteminin büyümesinde kurumsal katılımcıların sisteme girmesi en etkili yöntem olarak kabul ediliyor. Tabii bunun için de vergi indirimlerinin artırılması gerekiyor.
Vakıf Emeklilik Genel Müdürü Mesut Öğütgen, bireysel emekliliğin büyümesi için öncelikle sistemin iyi tanıtımı ve bilgilendirmenin şart olduğunu söylüyor. Öğütgen, “Sisteme katkı payı öderken sağlanan ve sistemin itici gücü olan vergi avantajının kanunda da belirtildiği gibi iki katına çıkartılması, özellikle sistemin gelişimi yönünde olumlu katkı sağlayacak. Ayrıca sistemden çıkarken elde edilen vergisel avantajların da katılımcı lehine tekrar düzenlenmesi olumlu etki yapabilir” diye konuşuyor.
Anadolu Hayat Emeklilik Genel Müdürü Mustafa Su ise, büyük kurumların sisteme girmesiyle bireysel emekliliğin daha hızlı gelişeceğini söylüyor. Sistemin altyapısının son derece güçlü olduğunu ifade eden Mustafa Su, sözlerini şöyle sürdürüyor:
“Ancak, zamanla sistem oturdukça eksikliklerin çıkması kaçınılmaz. Bunların başında da vergi avantajlarının artırılması gelecek gibi görünüyor. Vergi indirimlerinin artması hem bireysel katılımcıyı hem de işverenleri sistemin içine çekmesi açısından son derece önemli.”
SİSTEMİN BÜYÜMESİ İÇİN NELER YAPILMALI?
Meral Ak Egemen / Ak Emeklilik Genel Müdürü
VERGİ AVANTAJI ORANI İYİLEŞTİRİLMELİ
Şu anki bireysel emeklilik mevzuatına göre, yıllık sınırlamayı yüzde 10’dan yüzde 20’ye ve asgari ücretin yıllık tutarı sınırlamasını yıllık tutarın iki katına çıkarma yetkisi Bakanlar Kurulu’nda bulunmaktadır. Bu yetkilerin kullanılarak sistemin desteklenmesi, özellikle başlangıç aşamasında sağlanması gereken ivme açısından hayati önem taşımaktadır.
ZORUNLU HALE GETİRİLMELİ
Kamu sosyal güvenlik sisteminin açık verdiği ülkelerde özel emeklilik sistemlerinin zorunlu hale getirilmesi hem sistemin büyüme hızı, hem de çalışanların emeklilikleri için tasarruf yapma disiplininin sağlanması açısından son derece olumlu sonuçlar vermiştir. Türkiye’de mevcut durumun devam etmesi halinde 10-15 milyar dolara ulaşması beklenen fon büyüklüğü, sistemin zorunlu hale getirilmesi halinde çok daha büyük rakamlara ulaşacak, ekonomiye ek kaynak sağlanacaktır.
İŞVEREN KATKI PAYINI GERİ ÇEKEBİLMELİ
İşverenlerin çalışanları adına katkı yapmalarını teşvik etmek amacıyla, belli durumlarda işverenin çalışanı adına yatırdığı katkı paylarını ve kendi yatırdığı katkı payı üzerinden sağlanan getiriyi geri çekebilmesine olanak sağlayacak bir düzenleme getirmek yararlı olacaktır. Çalışanın da sisteme güveninin devamını sağlamak için, bu imkanın işveren tarafından ancak haklı nedenler olduğu takdirde kullanılabilmesi büyük önem taşımaktadır. Bu uygulamaya en temel örnek, özel emeklilik sisteminin varolduğu ülkelerde pek çok kurumun uyguladığı “vesting” konseptidir. Vesting sisteminde, eğer çalışan belli bir zaman dilimini doldurmadan işyerinden ayrılırsa, şirket kendi koyduğu katkı paylarını geri alabilmektedir.
“2005’DE KURUMSAL TALEP ARTACAK”
Giray Velioğlu / Yapı Kredi Emeklilik Genel Müdürü
DAHA YOLUN BAŞINDAYIZ
Bireysel emeklilik sistemi uzun soluklu düşünülmesi gereken bir sistem. Türkiye henüz yolun başında. Üstelik bu sistem gönüllü katılım esasına dayanıyor. Bu nedenle çok aceleci davranmamak gerekir.
SONUÇLAR GAYET OLUMLU
Özel emeklilik sistemleri konusunda yaptıkları çalışmalarla dünyanın önde gelen danışmanlık şirketlerinden aldığımız yorumlar ve bilgiler doğrultusunda, diğer ülkelerde büyük başarılara ulaşmış sistemlerin ilk altı ayı ile karşılaştırıldığında, Türkiye pazarında çok olumlu bir tablonun olduğunu söylemek mümkün.
DOĞRU TANINMAK ÖNEMLİ
Her şeyden önce, sistemin doğru tanınması önemli. Bizim ve pek çok emeklilik şirketinin de tüm çabası bu yönde. Elbette 70 milyon kişilik bir ülkede müşterilerin zihninde sistemin oturması zaman alacak. Sistem, tüm gözetim ve denetim mekanizmaları ile beraber çok iyi planlandığından, hiç de gerekli olmamasına rağmen sistemin güvenilir olduğunu görmek için bekleyen bir kesim var, bu kesimin de güveni ancak zaman içerisinde sağlanacak.
KURUMLAR UZUN VADELİ DÜŞÜNÜYOR
Kurumların katılımı konusunda da bu sürecin yaşanmasını biz normal karşılıyoruz. Çünkü hem karar verme süreci bireysele göre çok daha uzun, hem de kurumlarda planların çok daha önceden yapılması gerekiyor. Bu nedenle 2004 yılının ikinci yarısında kurumların ilgisinde ve 2005 yılında kurumsal sözleşmelerin sayısında büyük artış olmasını bekliyoruz.
