İşte Büyük Potansiyel

Nerses Keşişoğlu / Accenture Danışmanlık Şirketi Yönetici Ortağı

Accenture, dünyanın önde gelen danışmanlık şirketlerinden… Geçtiğimiz aylarda Türkiye’de bireysel emekliliğin potansiyeli ve yarınını ortaya koymak için, üst düzey yöneticiler arasında bir araştırma yaptı. Pazarın büyüklüğünden, oyuncu sayısına; yabancıların ilgisinden, hedef müşteriye çeşitli konuları kapsayan bu araştırmanın sonuçlarını, şirketin yönetici ortaklarından Nerses Keşişoğlu anlattı…

Türkiye’de bireysel emeklilik konusuna sadece bu alana yönelik şirketler değil, diğer sektörlerden de önemli hazırlıklar var. Teknolojiden, danışmanlığa; reklamdan, finansa çok sayıda şirket bu sektöre yönelik hizmet vermek için yarış içinde. Bu nedenle çeşitli araştırmalar yapılıyor, sektörün geleceğine yönelik senaryolar çiziliyor. Böylece, bireysel emekliliğin yönü ve potansiyeli hakkında rakamlara ulaşılmaya çalışılıyor.

Dünyanın önde gelen yönetim ve teknoloji danışmanlığı şirketlerinden Accenture da bu alana yönelik bir araştırma hazırladı. Bireysel emeklilik planlarını hazırlayacak 20 şirketin üst düzey yöneticileri ile yapılan araştırmadan, sektörle ilgili çok önemli sonuçlar çıkıyor. Accenture Türkiye’nin yönetici ortaklarından Nerses Keşişoğlu, bu araştırmanın öne çıkan sonuçlarını Capital’e anlattı:

Pazarın büyüklüğüne dikkat

Türkiye’de bireysel emeklilik konusunda büyük bir potansiyel var. 1990’ların sonunda ve 2000’lerin başında pek çok gelişmekte olan ülke bu sisteme geçti. Bu ülkelerde önemli kazanımlar, birikimler olmuş durumda. Birikimler, ülkelerin borsalarına ve ekonomisine katkıda bulunuyor.

Sistemin tamamıyla oturmasının, pazarın yeterince büyümesinin 10 yıl alacağını düşünüyoruz. Bu konuda birtakım araştırma şirketlerinin yaptığı analizler var.

10 yıl içinde, 10 milyar dolara yakın bir pazarın olacağını öngörüyorlar. Bizim de tahminlerimiz bu yönde. Bu da ekonomi için oldukça büyük ve iyi bir rakam.

Türkiye’de bireysel emeklilik sisteminin yaygınlaşması için gereken  potansiyel bulunuyor.

Bunun iki nedeni var. Birincisi, Türk insanının emekliliğine yönelik olarak kendini çok güvende hissetmiyor olması. İkincisi de bu ürünün sağladığı vergi avantajları. Devlet bireysel emeklilik sistemini desteklemek için birtakım vergi avantajları sunuyor. Vergi avantajları ufak gözükse bile uzun vadede büyük fark olduğu görülüyor.

Türkiye kaç şirketi kaldırır?

Pazarda 11 şirketin olmasının yeterli olacağını düşünüyorum. Avrupa ve gelişmekte olan ülkelere baktığımızda, ilk yıllarda şirketlerin büyük bir hevesle bu işe girdiklerini görüyoruz. Ama birtakım koşullardan dolayı, belli bir hacme ulaşamadıkları için maliyetleri yüksek kalıyor. Maliyetleri aşağı çekemedikleri zaman kârsız bir operasyon haline geliyor.
Batılı ülkelere baktığımızda ilk girişten sonra bir kısım firmanın sistemden çekildiği görülüyor. Türkiye’de de benzer bir trend yaşanabilir. Önemli olan bu 11 şirketin içinden hangilerinin ilk 2-3 yıl içinde ciddi bir atak yapıp, büyük bir pazar payı elde edecekleri.

Bunun için de fonun, ürünlerin ne kadar getirisi olduğu ve hizmet kalitesi önemli. Bu 10 şirketin içinde yabancı şirketler de var. Bizim görüştüğümüz yabancı şirketler biraz daha ince eleyip sık dokuyorlar. Bireysel emeklilik, yabancı şirketlerin çok iyi bildiği bir konu. Türkiye onlar açısından cazip bir pazar. Bu nedenle, Türkiye’deki genel yatırım ortamının iyileşmesiyle pazara yabancıların da girmesini bekliyoruz.

Sektöre özel gelecek senaryoları

Bu sistemin uzun vadeli olduğunu akılda tutmak lazım. Hazine’nin göstergeleri son derece makul. Bizim yaptığımız çalışmalar da aynı yönde sonuçlar içeriyor. Bireysel emekliliğin 10 yıl içinde güçlü bir pazar haline gelmesini bekliyoruz. Pazarda da 11 şirketin varolması bekleniyor. Şirketlerin 4 veya 5’inin ciddi pazar payına ulaşacağını öngörüyoruz. Bunlar, yüzde 10 veya daha fazla bir pazar payına ulaşacaklardır.

Kalanları ikiye ayırmak mümkün. Bir kısmı yüzde 5 ile 10 arasında bir pazardan pay alacaklardır. Geri kalanlar da yüzde 5’in altında pay elde edecekler. Önümüzdeki 3-5 yıl içinde 11 şirketin bu yönde gideceğini düşünüyoruz. Bu 11 şirket ilk defa bu işi yapmıyor. Daha önce de ciddi bir hayat tecrübeleri var. Dolayısıyla, mevcut portföyleri ve insan kaynakları yapısı çok güçlü, sistemleri oturmuş. 

Tüketicinin “bireysel”e yaklaşımı

Türkiye’de bireysel emeklilik henüz bilinmiyor. Bu da son derece doğal. Sistem daha uygulamaya geçmedi, hiç poliçe kesilmedi. Bu yılın sonuna doğru kesilmesini bekliyoruz.

Çalışmalarımızdan ve yaptığımız projelerden ürünün bilinmediği ortaya çıkıyor. Bu nedenle ciddi bir reklam kampanyası yapmak lazım.

Bazı şirketler reklam yapmaya başladı. Hazine’nin ve devletin de insanları bilinçlendirici birtakım faaliyetlerde bulunması gerekiyor. Aksi halde, bireysel emeklilik kimsenin haberdar olmadığı bir ürün durumunda kalacak.

Hazine, ekonomik durumun biraz düzelmesini bekledikten sonra sistemi başlatacaktır. Dolayısıyla, şu andaki ekonomik yapıyı biraz resmin dışına çıkartmak lazım. Ekonominin normal olduğu bir zamanda ilk yıl için 400 bin üye hedefleniyor. Bilinirlik arttıkça, bu rakamın önümüzdeki dönemde hızla artmasını bekliyoruz.

En çok ilgi hangi kitleden?

Bizim tahminimiz, Türkiye’de aylık bireysel 40 ile 60 dolar civarında bir yatırım olması.

Bunun çok üstü de olabilir. Dolayısıyla, sistem daha çok orta üst sınıfa yönelik. İlk başlarda özellikle profesyonel çalışanların katılması bekleniyor. Şirketler daha çok orta veya üst-orta kademe çalışanlara yönelik ürünler sunacaklar.

Bütün şirketler şu anda farklı segmentlere yönelik farklı ürünler çıkartmaya çalışıyorlar. A, B ve C grubuna yönelik farklı bir takım ürünler sunacaklar. Veya farklı sektörlerde çalışan kişilere yönelik ürünler çıkabilecek. Sistem önce üst gelir grubuna, daha sonra orta sınıfa yaygınlaşacaktır.

Orta sınıfa yayılması çok önemli. Ancak, bu şekilde amaca ulaşılabilir. Bu da daha uzun vadede olacaktır. İnsanlar eğitilecek, kendilerine ve ekonomiye güven duyacaklar ve ondan sonra sisteme katılacaklar.
 
YÖNETİCİLERLE YAPILAN ANKETTEN HANGİ MESAJLAR ÇIKIYOR?

5 YIL TAHMİNİ Bizim araştırmamıza katılan şirket yöneticilerinin yüzde 53'ü, 5 yıl içinde bireysel emekliliğe katılımcı sayısının 1 ila 2 milyon kişi arasında, yüzde 36'si 5 yıl içinde kurumsal katılımcı sayısının 1milyon kişiden fazla olacağını tahmin ediyor.

YÖNETİCİLERİN TAHMİNİ Araştırmamıza katılan şirket yöneticilerinin yüzde 59'u, 5 yıl içinde bireysel emeklilik fonlarının 2,5 ila 3,5 milyar dolar arasında bir büyüklüğe ulaşabileceğini tahmin ediyorlar. Bizim görüşümüz de olumlu ekonomik koşullar altında 10 yıllık bir sürede fonların 10 milyar dolar gibi ciddi bir büyüklüğe ulaşabileceği yönünde.

SATIŞ KANALI NE OLACAK? Araştırmaya verilen yanıtlardan, bireysel müşterilerin yüzde 34’ünün direk satışla ulaşılacağı, yüzde 32’sine bankalar, yüzde 19’una da acenteler kanalıyla ulaşılacağı yönünde. Kalanlar da diğer kanallardan ulaşılacak. Kurumsal müşterilere baktığımızda yüzde 39’u direk satış, yüzde 22’si banka şubesi, yüzde 23’ü broker, yüzde 11’i de acente kanalıyla ulaşılması bekleniyor.