Rekabet 3 Cephede Sürüyor

Bireysel Emeklilik Sistemi’nin, 2008 sonunda 1.8 milyon katılımcıya, 7 milyar YTL’ye yakın fon büyüklüğüne ulaşması bekleniyor. Anadolu Hayat Emeklilik Genel Müdürü Mete Uğurlu, “Özellikle son 3 ayda yakalanacak ivmeyle, öngörülen bu hedeflerin gerçekleştirilebileceğini düşünüyorum” diyor. BES şirketlerinin gündemindeyse büyüyen pastadan pay almak var. Sektörde rekabetin 3 alanda yoğunlaştığına dikkat çeken Uğurlu, “En çok, daha fazla katılımcıya ulaşma, daha geniş dağıtım ağına sahip olma ve yeni ürün geliştirmede rekabet içindeyiz” diyor.

Bireysel Emeklilik Sistemi (BES), Emeklilik Gözetim Merkezi’nin 14 Ağustos 2008 tarihli verilerine göre, 5.6 milyar YTL fon büyüklüğüne, 1 milyon 652 bin düzeyinde katılımcıya ulaştı. Sektörün yıl sonu hedefindeyse katılımcı sayısını 1.8 milyon kişiye, fon büyüklüğünü de 7 milyar YTL’ye taşımak var. İlk 7 aydaki büyüme, geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre daha yavaş seyretse de, son 3 ayda yakalanacak ivmeyle öngörülen hedefin hem katılımcı sayısı hem fon büyüklüğü tarafında tutturulabileceği düşünülüyor.

11 şirketle yola çıkan BES’de Ak Emeklilik ve Aviva’nın birleşmesinin ardından bugün 10 şirket faaliyet gösteriyor. Bu 10 şirket arasındaki rekabet de her geçen gün artıyor. Geçtiğimiz dönemde hayata geçirilen vesting, vakıf ve sandıklardan BES’e aktarım gibi yeni düzenlemeler, rekabetin daha da kızışacağı hareketli günlere işaret ediyor.

Anadolu Hayat Emeklilik Genel Müdürü Mete Uğurlu, BES şirketlerinin önceliğinde katılımcı sayısını artırmak olduğunu söylüyor ve ekliyor: “Örneğin, kurumsal tarafta herkes daha çok çalışana sahip şirketlerin peşinde” diyor. Rekabetin yoğunlaştığı bir diğer alanı “network” olarak tanımlayan Uğurlu, “x bankası bireysel emeklilik ürünü satmaya karar verdiğinde ve bunun için bir iş ortağı aradığında tüm şirketler rekabet içine giriyor” diyor.

BES’de rekabetin hızlı olduğu bir diğer alan da yeni ürünler. Uğurlu, buradaki rekabetin yeni dönemde daha da hızlanacağı görüşünde. Mobil imza, BES+ gibi yeni ürünlerle Anadolu Hayat Emeklilik’in öncü olduğunu söyleyen Uğurlu, “Önümüzdeki dönemde tüm şirketlerin gündeminde yeni ürün geliştirme olacak. Pazara girecek yeni oyuncular tarafından da sürpriz ataklar olabilir” diye konuşuyor.

Anadolu Hayat Emeklilik Genel Müdürü Mete Uğurlu ile, BES’de son dönemin performansını, yeni döneme yönelik plan ve hedefleri konuştuk:

*Bireysel emeklilik sistemi ne kadar büyüklüğe ulaştı?
-14.Ağustos 2008 tarihi itibarıyla 5.6 milyar YTL fona, 1 milyon 652 bin düzeyinde de katılımcı sayısına ulaşıldı. Son 1 ayda katılımcı sayısında 25 bin 625 kişi gibi önemli bir artış gerçekleşti. Yaz sezonu olmasına rağmen sistem son derece iyi ilerliyor. Son 1 yıllık rakamlar da oldukça ümit verici. 31 Temmuz 2007 ve 31 Temmuz 2008 tarihleri arasındaki gelişime baktığımızda, katılımcı sayısında 335 bin kişilik bir artış görüyoruz. Bu rakam sisteme katılan ve sistemden çıkan sayısını da kapsayan net rakamı ifade ediyor.

Son 1 yılda sisteme taze para olarak da yaklaşık 1.5 milyar YTL girdi. Dolayısıyla, son 1 yılda oransal olarak sistem yüzde 45 düzeyinde büyüme gösterdi. Bu dönemde Anadolu Hayat olarak biz de katkı payı tutarında yüzde 52’lik bir artış sağladık. Katılımcı sayısında yine son 1 yılda 92 bin 765 kişilik bir artış kaydettik. Bu da yüzde 36 büyümeye işaret ediyor. Sektörün buradaki büyüme oranı yüzde 25 civarında.
Türkiye’de BES beklenilen şekilde mi gelişiyor?
Sistemin bugün ulaştığı büyüklükler öngörülene uygun. Ancak, bu yılın ilk 7 ayında, katılımcı sayısındaki artışın, bir önceki yılın aynı dönemine göre biraz daha geride olduğunu söylemeliyim. Yaklaşık yüzde 20’ye yakın bir gerileme yaşandı. Bu yıl dünya ekonomisinde yaşanan dalgalamaların Türkiye’ye yansımaları ister istemez sisteme katılımlarda bir tedirginlik yarattı.

Aslında sistem zaten çok hızlı büyüdü ve bu hızlı büyümenin arkasından bir miktar yavaşlama beklenilebilirdi. Bunun dışında bu yıl mevzuatta da önemli değişiklikler oldu. Bu değişikliklerle ilgili düzenlemelerin hayata geçiş tarihi 9 Ağustos’tu. Bu tarihten itibaren sektör bir takım yeni açılımlara gebe. Ramazan’ı da geçtikten sonra son 3 ayda sistemde çok ciddi bir ivmelenme olmasını bekliyoruz

Önümüzdeki döneme yönelik planlar nasıl? Büyüme nasıl hız kazanacak?
Yıl sonunda 1.8 milyon katılımcı, 7 milyar YTL’ye yaklaşan fon büyüklüğüne ulaşma beklentisi var. Özellikle son 3 ayda yakalanacak ivmeyle öngörülen bu hedeflerin hem katılımcı hem fon büyüklüğü tarafında tutturacağını düşünüyorum. Geçmiş yıllarda da sektör bunu başarıyla yerine getirdi. Bu arada yeni oyuncular da devreye girecek. Üretime başlayacağını bildiğimiz şirketler var. Bunlarla birlikte sektörün büyümesi daha da hızlanacak.

Gündemde yeni düzenlemeler var. Örneğin, vesting bunlardan önemli biri. Buradaki yeni düzenleme sisteme nasıl katkı sağladı? Kurumsal sözleşmelerde belirgin artışlar yarattı mı?
Vesting çıkmadan da şirketler kurumsal katılım yaptılar. Özel protokoller, vesting benzeri bir takım düzenlemeler mevcuttu. Ancak vesting düzenlemesi konuyu resmileştirdi. Bundan sonra artık bireysel emeklilik şirketleri, arkasındaki yasal dayanak sayesinde bunu daha fazla öne çıkartarak daha fazla şirkete anlatma imkanı bulacaklar. Zaten düzenlemeyle birlikte bireysel emeklilik şirketlerinin de bu konudaki pazarlama çalışmalarına hız verdiklerini görüyoruz. Diğer yandan şirketlerin ilgisinin de artmasını bekliyoruz. Örneğin yabancı şirketler arkasında yasal dayanağı olmayınca çok sıcak bakmıyorlardı.

EGM’nin verilerine göre kurumsal katılım bugün yüzde 25 düzeyinde. Ancak, bu çok doğru bir rakam olmayabilir çünkü içerisinde grup katılımları da bulunuyor. Doğrudan işveren katkılı katılımları içeren kurumsal katılım tarafının yüzde 10-15 düzeyinde olduğu söylenebilir. Bugün yüzde 25 olarak ifade edilen oranın, önümüzdeki 5 yılda yüzde 50’lere yaklaşmasını bekliyoruz. Bu orana gelindiği zaman daha kalıcı bir katılımcı yapısını ve daha hızlı büyüyen bir fon yapısını görmek mümkün olacak. Burada bireysel emeklilik şirketlerinin hedefinde genellikle çalışan sayısı yüksek şirketler var. Ancak, vesting ile birlikte tüm şirketlerin bireysel emekliliği gündemine almış olması ya da en azından haberdar olması ümit verici.

Şirketlerin gündeminde başka neler var? Öne çıkan diğer başlıklar neler?
Vakıf ve sandıklarla ilgili yönetmelik de devreye girdi. Bireysel emeklilik şirketleri bu konuda da zaten son 1-1,5 yıldır çalışma yapıyorlardı. Çeşitli vakıf ve derneklerle görüşmelerimiz sürüyordu. Şimdi bu çalışmalara da hız verilecek. Ancak, burada daha uzun bir süreç gerekiyor. Çünkü, ilgili vakıf ya da sandıklar önce kendi yönetim kurullarında karar alacaklar. Sonra kararlarını Hazine Müsteşarlığı ile paylaşıp, izin alacaklar. Sonra da devirler başlayacak. Zannediyorum yıl sonuna kadar devirler küçük küçük başlar. Ancak, asıl büyük hareketlenme önümüzdeki yıldan itibaren olacaktır diye düşünüyorum.

Yeni ürün geliştirme konusu da şirketlerin önemli gündem başlıklarından biri olarak sayılabilir. Burada Anadolu Hayat Emeklilik olarak biz öncü bir rol oynuyoruz.

Örneğin, mart ayında devreye soktuğumuz ve bireysel emekliliğe online erişim imkanı veren mobil imza önemli bir yenilik oldu. Ürün setimizde ayrıca hayat ürünleriyle bireysel emeklilik ürününü bir araya getiren BES+ adlı yeni bir ürünümüz var. Bundan sonra emeklilik dönemine yönelik yeni ürünlerin gündeme gelmesi beklenebilir. Bu konudaki mevzuatta da bir takım açılımlar olacak.

Gündemimiz temelde sistemi hızlı büyütebilmek var.

2012-1013 yıllarına kadar sistemin 20-25 milyar dolarLIK fon büyüklüğüne, 3.3 milyon katılımcıya ulaşabileceği düşünülüyor. Umarım bu rakamlara erişebiliriz.

BES’de rekabete hangi faktörler yön veriyor?
Bireysel emekliliğin başladığı tarihten bu yana son derece düzeyli bir rekabet var. Tüm emeklilik şirketleri emeklilik gözetim merkezinde genel müdür düzeyinde temsil ediliyorlar. Her ay bir araya geliyoruz. Sistemi büyütmek adına birlikte çalışıyoruz ve sisteme zarar vermemek için çok dikkatli davranıyoruz.

Bu arada rekabet de ediyoruz. Bu rekabette ana unsur network’ün büyütülmesi oluyor. Acente edinme tarafında önemli bir rekabet içindeyiz. Örneğin, x bankası bir sigorta işlemine başlayacak ve bunun için bir sigorta şirketiyle işbirliği içinde olacaksa sektördeki herkes bunun için rekabet ediyor.

Fiyatlandırma tarafında bugüne kadar rahatsız edecek bir rekabet yaşadığımızı söylemem. Sonuçta yapılan işin kârlılık analizleri çok net. Büyüme adına geçmiş dönemde yanlış fiyatlandırmaların yapılmadığını söylemek de doğru olmaz. Şirketler bunu, daha etkin ve verimli gözükmek ya da piyasa payını yükseltip satış değerini artırmak gibi stratejileri doğrultusunda yaptılar. Bundan sonrası için rekabette, özellikle 9 Ağustos’ta devreye giren yeni yönetmelikle birlikte hizmet kalitesinin öne çıkacağını söylemek mümkün. Bu doğrultuda portföy yönetim şirketlerinin performansları önem kazanacak. Özellikle getiriye duyarlı müşteri kesimine karşı rekabette önemli bir unsur olacak.

Diğer yandan şu anda sektör en çok, müşterilerin bir şirketten diğerine aktarılması konusunda rahatsız. Burada müşterilerin bilinçli tercihleri ötesinde zorlandığı, yanıltıldığı durumlar oluyor. Bu konuda strateji güden aracılar var. Bunların disipline edilmesine çalışılıyor. Neticede bu bir bileşik kaplar hikayesi. Su büyümedikten sonra bir kaptan diğerine almanız bir şey ifade etmiyor. Şirketler artık belli ölçeklere geldiler ve eski kadar kârlılıklarını etkileyen uygulamalara girmiyorlar.

Yeni oyuncular tarafından da sürpriz ataklar beklenebilir ama onlar da sektör içerisinde bugüne kadar oluşan olumlu havaya mutlaka katkı vereceklerdir.

“Şirket Sayısı 20’ye Çıkabilir”

Yeni Oyuncular
Şu anda pazarda 10 şirket faaliyet gösteriyor. 11 şirketle başlamıştık. Ak Emeklilik ve Aviva birleşti, şirket sayısı 10’a düştü. Birçok şirket yabancılar tarafından satın alındı. Şu anda sadece 2 yerli sermayeli şirket var. Yabancılar yoğun bir şekilde sektöre girdiler. Zaten sigorta sektöründe yabancıların prim üretimi yüzde 70-80’ler bandına geldi. Diğer yandan yeni şirket kuruluşları bekleniyor. Örneğin Finans Emeklilik devreye girecek. Ergo, Deniz, Ray gibi şirketlerin de hazırlıkları olduğunu biliyoruz. Ayrıca katılım bankalarının da bireysel emekliliğe girme planları var.

Hazine’nin Tahmini
Hazine Müsteşarlığı’nın tahmini, sektördeki şirket sayısının 20’lere doğru çıkacağı, sonra da tekrar 15’in altına ineceği yönünde…

Kârlılık anlamında BES orta vadede kâr getiren bir yapı. İşe başladığımızda Hazine Müsteşarlığı her şirketten aktüeryal analiz istedi. Buradan da çıkan sonuç kârlılığın belli bir süre ve belli bir ölçeğe ulaştıktan sonra geldiği yönündeydi. Bu nedenle zaman içinde şirketlerin birleşmesi çok doğal. Özellikle dağıtım kanalı tarafında yeterli olamayan şirketler zaman içinde pazardan çıkabilir.

“Hedefimiz Yüzde 20’lik Pazar Payını Korumak"

Son 3 Yılın Performansı
 Anadolu Hayat Emeklilik, son 3 yıldır yüksek bir performans gösteriyor. BES’deki katılımcı sayısında 2005 yılında pazar payımız yüzde 14,59’du. 8 Ağustos 2008 itibariyle bu rakamı 21,27’ye çıkardık. Fon büyüklüğünde de 2005 yılında yüzde 14,28 olan pazar payımız 20,38’e ulaştı.

Son 3 yıldır sürekli sektör ortalamalarının üzerinde büyüyoruz. Örneğin, katılımcı sayısında bu yıl sektör Anadolu Hayat Emeklilik’i dışarıda bıraktığımızda, yüzde 12 büyüdü. Anadolu Hayat Emeklilik’in buradaki büyüme oranı yüzde 18 oldu. Fon tarafında da sektörün büyümesi yüzde 21’ler civarında olurken biz yüzde 25 büyüdük. Ayrıca son 1 yılda sektörde hem katılımcı sayısı hem de fon büyüklüğü anlamında pazar payını artıran 3 şirketten biriyiz.

Yıl Sonunda 400 Bin Katılımcı
 Önümüzdeki dönem için de son derece umutluyuz. Şu anda katılımcı sayısında 350 binin üzerinde bir rakama ulaşmış durumdayız. Yıl sonu hedefimiz 400 bin ve bunu yakalayacağımızı düşünüyoruz. Fon büyüklüğünde 1.1 milyar YTL’nin üzerinde bir büyüklüğe ulaştık. Yıl sonunda 1.5 milyar YTL’yi geçeceğimizi tahmin ediyoruz. Son derece iyi gidiyoruz. Sadece bu yıl, 8 ağustos itibariyle sisteme 53 bin 738 net katılımcı artışı sağlamış durumdayız. Bu da sektörün bu dönemde sağladığı artışın yüzde 28’ini bizim gerçekleştirdiğimizi gösteriyor.

“Hayatın Üçte Biri Bizde”
 Diğer yandan biz sadece bir emeklilik şirketi değiliz, hayat branşında da faaliyet gösteriyoruz. Burada da müşteri varlıkları anlamında sektörün en büyük şirketiyiz. Hayat branşında toplam müşteri varlığının üçte biri bizde. Yılın ilk yarısında toplam prim üretiminden aldığımız pay yüzde 21,33 düzeyinde gerçekleşti. Sektöre giren pek çok yeni oyuncuya rağmen pazar payımızı yüzde 20’nin üzerinde tutabildik. Dağıtım kanalımızın yani İş Bankası’nın gücüyle önümüzdeki dönem de güçlü performansımızı sürdüreceğiz. Hedefimiz yüzde 20’nin üzerindeki pazar paylarımızı mutlaka korumak.

Hande D. Süzer
[email protected]