Terk hesabı tuttu mu?

Elçin Cirik

[email protected]

Bireysel emeklilik sistemi, 2017 yılında başlayan otomatik katılımla güçlü bir sınav veriyor. Bu yılın mayıs ayına kadar otomatik katılım sistemine iki etapta 250 üzeri çalışanı olan firmalarla mahalli idare ve KİT dışındaki tüm kamu çalışanları dahil oldu. Temmuz ayı itibariyle de üçüncü etapla 100-249 çalışanı olan şirketler sisteme girecek. Bu toplamda 2017 yılında 7,5 milyonun üzerinde kişinin emeklilik sistemine otomatik olarak katılacağı anlamına geliyor. Bu yüksek katılımcı sayısının ne kadarı sistemde kalacak? Asıl soru bu… Çünkü otomatik katılımda iki ay içinde cayma hakkı veriliyor ve katılımcılar hiçbir ek ödeme yapmaksızın sistemden ayrılabiliyor. Allianz Yaşam ve Emeklilik ile Allianz Hayat ve Emeklilik Genel Müdürü Taylan Türkölmez, “Emeklilik Gözetim Merkezi’nin (EGM) 2017 Mart sonu verilerine göre uygulamanın başladığı 1 Ocak 2017’den bu yana toplamda 1,9 milyon kişi sisteme dahil olurken yaklaşık 1,2 milyon kişi sistemden ayrıldı” diyor. Yani ilk üç ayda cayma oranı yüzde 65 oldu. Ancak nisanda ikinci etap katılımcıların sisteme girmesiyle hesaplar değişiyor. Otomatik katılımla büyüme hedeflerini yukarı taşıyan emeklilik şirketleri de bu noktada otomatik katılımcıların caymasını engellemek için canla başla çalışıyor. YARI YARIYA Nisan başında otomatik katılımla ikinci etap olarak sisteme 4 milyona yakın kişi daha giriş yaptı. Bu rakamın 2,5 milyonunu kamu kesimi, yani memurlar oluşturuyor. Bu ikinci etapla birlikte cayma oranlarında bir nebze de olsa frene basılmış gibi görünüyor. AvivaSA Emeklilik ve Hayat CEO’su Fırat Kuruca, EGM’nin 12 Haziran verilerine göre otomatik katılımda 2 milyon 583 bin kişi ve 496 milyon 975 bin TL fon tutarına ulaşıldığını aktarıyor ve “Şu ana kadar kabaca yüzde 50 cayma oranı olduğunu söyleyebiliriz” diyor. Fibaemeklilik Genel Müdürü Erol Öztürkoğlu, “250-999 kişi arası çalışanlı firmaların katılımları mayıs ortasına kadar devam ettiği için cayma oranları ancak haziran sonunda netleşir. Ama ilk girişlerde olduğu kadar hızlı çıkış olmadığını görüyoruz” şeklinde konuşuyor. Sigorta Birliği ile sistem başlamadan önce yapılan araştırmalarda cayma oranının yüzde 40 olacağını öngördüklerini belirten Taylan Türkölmez, “Bugün yüksek devlet katkısına rağmen çıkışlar fazlaysa toplum bize mesaj veriyor demektir. Şu anda otomatik katılımın ilk dönemlerini yaşıyoruz ve çıkışların çok hızlı olduğunu görüyoruz. Bu noktada çıkışların nedenlerini incelemek gerekiyor” diyor. Burada Anadolu Hayat Emeklilik Genel Müdürü Uğur Erkan, cayma hakkını kullanan katılımcıların yüzde 25’inin daha önceden işveren grup emeklilik sözleşmesi ya da bireysel emeklilik hesabı bulunduğuna dikkat çekiyor. Erkan, “Sistemin faydaları anlatıldıkça cayma oranının her toplu katılım döneminde daha düşük seviyelere geleceğini düşünüyorum” görüşünü paylaşıyor. 

BEKLENTİLER POZİTİF 

Emeklilik şirketlerinin yöneticileri, bu yılın sonunda otomatik katılımda kalacak kişi sayısıyla ilgili farklı tahminlerde bulunuyor. BNP Paribas Cardif Türkiye Genel Müdürü Cemal Kişmir, nisanda sisteme giren kamu çalışanlarında tasarruf alışkanlığının daha yüksek olduğunu varsayarak sistemde kalma oranının daha yüksek olacağını düşünüyor. Kişmir, “Dolayısıyla cayma oranı yüzde 45 civarında kalabilir. Özel sektör olarak bakınca, özellikle asgari ücretli çalışan sayısının yüksek olması nedeniyle cayma oranları kamuya göre daha üst seviyelerde gerçekleşecek. Zaten 1 Nisan öncesi sektör cayma oranları yüzde 63 bandında gerçekleşmişti. İlerisi için bu oranların iyileştirilmesi ve sistemdeki kalıcılığı artırmak adına Hazine ile görüşüyoruz” şeklinde konuşuyor. AXA Sigorta İcra Kurulu Üyesi Olgun Küntay da benzer görüşte. “Ocak döneminde yüzde 65’e kadar çıkan cayma oranlarının nisan döneminde daha pozitif bir görünüm sergileyeceğini düşünüyoruz. Nisan döneminde sayı olarak devlet memurları öne çıkıyor ve gerek iş güvenceleri gerekse de tasarruf kültürleri açısından özel sektör çalışanlarına göre sistemde kalmak için daha gönüllü olacakları kabul ediliyor” şeklinde konuşan Küntay, yıl sonunda caymaların yüzde 50 mertebelerinde olmasını bekliyor. Sistema Genel Müdürü Tolga Moral’ın ise tahminleri biraz daha kötümser. Moral, “Tahminlerimize göre 2017 sonuna kadar sisteme 4 milyon kişi daha dahil edilecek. Yıl sonu cayma süresi içinde ayrılanların oranını yüzde 60 olarak güncelledik” diyor. 

~

“TUTMA” STRATEJİLERİ

Bu aşamada zorluk, katılımcıları sistemde kalmaya ikna etmede yaşanıyor. Erol Öztürkoğlu, “Açıkçası cayma talepleri sözleşmelerin oluşmasını takiben ilk 1 haftada gerçekleştiği için çok yoğun talep oluyor ve şirketlerin ikna etmeye fırsatları olmuyor. Bizim katılımcının cayma kararı vermesinden önce bir şeyler anlatmamız lazım” diyerek bu zorluğu aktarıyor. İşte bu süreçte emeklilik şirketleri, farklı stratejiler uyguluyor. “Otomatik katılımda cayma oranı yüzde 55’lerde seyrederken şirketimizin cayma oranı yüzde 45’te kaldı” diyen Katılım Emeklilik Genel Müdürü Ayhan Sincek, bilgilendirme çalışmaları devam ettikçe bu oranın daha da düşeceğine inanıyor. Ziraat Emeklilik’te de bu oran yüzde 49 ile sektörün altında gerçekleşiyor. Axa Emeklilik ve BNP Paribas Cardif’te de cayma oranları sektörle paralel gidiyor. Küntay, otomatik katılımda bilgilendirmenin yanında sistemi tutundurmak açısından en etkili yolun, işveren katkısının zorunlu hale getirilmesi olduğuna dikkat çekiyor. Bu noktada katılımcılara artı imkanlar sunan şirketler de var. Örneğin Anadolu Hayat ve Emeklilik Genel Müdürü Uğur Erkan, “Otomatik katılım kapsamındaki katılımcılarımızı check up ve diş paketi gibi indirimli sağlık hizmetlerinden faydalandırıyor ve onlara ücretsiz hukuki danışmanlık hizmeti sunuyoruz. İndirimli hayat sigortası sunuyoruz” diyor. Aynı şekilde Halk Emeklilik Genel Müdürü Ömer Faruk Öztürk, “467 bin kamu çalışanıyla otomatik katılımda ilk sıralara yerleştik. Burada çalışanlara avantajlı ek faydalar ve iştirak şirketleri aracılığıyla cazip indirimler sunuyoruz. Yeni müşterilerimizin sistemde kalmalarını sağlamak adına avantajlı ve ihtiyaçlarına yönelik özel ürünler hazırlayacağız” diyor. 

HEDEFLER YENİLİYOR 

Otomatik katılım planlarıyla emeklilik şirketlerinin büyüme hedefleri de yeniden şekilleniyor. Allianz Yaşam ve Emeklilik ile Allianz Hayat ve Emeklilik Genel Müdürü Taylan Türkölmez, “Otomatik katılım olmaksızın, önümüzdeki 3 yılda yıllık yüzde 30 büyümeyle 20 milyar TL fon büyüklüğüne ulaşma hedefimiz vardı. Otomatik katılımla katılımcılarda sistemde kalma yönünde davranış değişiklikleri yaratarak yüzde 20-25 daha fazla büyümeyi hedefliyoruz” diyor. Halk Emeklilik Genel Müdürü Ömer Faruk Öztürk de otomatik katılımla tüm emeklilik şirketlerinin yarışa aynı noktadan başladıklarına vurgu yaparak, “Sektöre bizden 10 yıl önce girmiş şirketlerle rekabet ettik. 2017 için otomatik katılımda sektör lideri olmayı kendimize hedef edindik. Bireysel emeklilik sisteminde de yıl sonuna kadar hem katılımcı sayısı hem fon büyüklüğünde ilk 5’te yer almayı planlıyoruz” şeklinde konuşuyor. Bireysel emeklilik sisteminde gruba bağlı sözleşme kategorisinde pazar lideri olan Anadolu Hayat Emeklilik’in genel müdürü Uğur Erkan, otomatik katılımla oluşan yeni kurumsal pazarda da bu konumlarını güçlendirerek sürdürmeyi hedeflediklerini aktarıyor. “BES’te yıl sonunda yaklaşık 1,2 milyon katılımcıya ve devlet katkısı dahil yaklaşık 14 milyar TL’lik fon büyüklüğüne ulaşacağımızı öngörüyoruz” diyor. Katılım Emeklilik’in ise daha farklı bir liderlik arayışı var. Ayhan Sincek, “Faizsiz BES ve faizsiz sigortacılıkta sektör lideri olma hedefiyle yola çıktık. 5 yılda 500 bin sözleşme hedefimizi ortaya koymuştuk ve bu yolda emin adımlarla ilerliyoruz” diyor. Fiba Emeklilik için yıl sonu hedefi, 65 bin katılımcı ve 500 milyon TL fon büyüklüğü olarak belirleniyor. BNP Paribas Cardif için de Cemal Kişmir, 2017 yılında otomatik katılım ve devlet katkısı dahil 2,5 milyar TL fon büyüklüğüne ulaşmayı hedeflediklerini açıklıyor.

~