Satın alma liderleri

Yasemin Erdoğan

[email protected]

2018 yılında her ne kadar durgunluk gözlense de aslında Türkiye, satın alma ve birleşmeler (M&A) açısından istikrarlı ve hatta hareketli bir pazar. 2013- 2018 dönemindeki verilere bakıldığında, her yıl ortalama 250 kadar işlem gerçekleştirildiği görülüyor. Yıllık işlem hacmi ise yaklaşık 14 milyar dolar düzeyinde. Söz konusu zaman diliminde Türkiye genelinde toplam 1.468 satın alma ve birleşme yapıldı. En aktif sektörler ise bilişim ve enerji. Peki Türkiye’nin en çok şirket satın alan, yani inorganik büyüyen şirketleri veya grupları hangileri? Deloitte, EY ve PwC’nin düzenli olarak yayımladığı satın alma ve birleşme raporlarının 2013 ile 2018’in ilk yarısını kapsayan satın alma ve birleşme işlemlerini incelediğimizde Türkiye’nin devlerinin ilk sıralarda yer aldığını görüyoruz. Hatta son yıllarda satışlarıyla dikkat çeken Doğuş Holding’in 5 yıllık sürede en çok satın alma yapan grup olduğunu görüyoruz. Doğuş Holding, son 5 yılda 12 satın alma gerçekleştirdi. İkinci sırada 9 satın almayla Fiba Grubu var. Yıldız Holding, Anadolu Grubu, Yıldırım Holding, Güriş Holding ise öne çıkan diğer satın alma şampiyonları… 

YÜKSEK İŞTAHLI DEVLER

Uzmanlar da inorganik büyüme iştahı yüksekler arasında aynı grupların isimlerini sıralıyor. PwC Türkiye Danışmanlık Hizmetleri Lideri Hüsnü Dinçsoy, “Satın alma ve birleşmeler anlamında yerli holdingler arasında Yıldız, Doğuş ve Yıldırım Holding öne çıkan isimler diyebiliriz. Turkven, Actera ve Mediterra ise en aktif özel sermaye fonları sayılabilir” diyor. Fiba Holding Yönetim Kurulu Üyesi Murat Özyeğin ise yaptığı açıklamada, “Son 5 yılda madencilik, enerji ve sigorta sektörlerine yönelik yeni yatırımlarda bulunduk. Yakın zamanda Fiba Grubu’nu madencilikte önemli oyuncularından biri haline getirmeyi hedefliyoruz” diyor. 2013-2018 arasında 8 satın alma yapan Güriş Holding, özellikle enerji sektörüne odaklanıyor. Holdingin yönetim kurulu başkanı Müşfik Yamantürk, “Hedeflerimiz, sektörel bazda çıtayı daha da yükselterek yukarılara tırmanmak. Bu hedeflerimize, gerek kendi yatırımlarımızla gerekse satın alma ve birleşmeler yoluyla ulaşmayı planlıyoruz” diye konuşuyor. Sanko Holding ise sanayinin yanı sıra bilişimdeki yatırımlarıyla da öne çıkıyor. 2013- 2018 arasında bilişim alanında 5 satın alma yapan grubun hedefi, büyüme ivmesini korumak. Sanko Holding Yönetim Kurulu Başkanı Zeki Konukoğlu, şöyle devam ediyor: “Son 5 yılda özellikle bilişim sektöründe girişim sermayesi olarak yatırımlarımız oldu. Ayrıca çimento ve bağlantılı sektörlerde birleşme ve satın almalar yaptık. Daha çok birleşme ve satın almaya imza atmaya hazırız.”

HEDEFLER TUTTU MU?

İnorganik büyümenin devler tarafından tercih edilme nedenleri arasında hedeflere hızlı ulaşma ilk sırada yer alıyor. Örneğin Yıldırım Şirketler Grubu İcra Kurulu Başkanı Yüksel Yıldırım, “İnorganik büyümede hedefimiz, ciromuzu, kapasitemizi, üretimimizi, ihracatımızı, satışlarımızı ve şirketimizin değerini en az ikiye katlamaktı” diyor ve bunlara nasıl ulaştıklarını şöyle aktarıyor: “Ciro, kapasite, üretim, dünya sıralaması gibi konularında grubumuza pozitif sinerji katabilecek lokal ve global şirketlere odaklandık ve hedef bölgelerde inorganik büyüme stratejileri hazırladık. Limancılıkta 2018 Drewry raporuna göre dünyanın 12’ncisiyiz. Her yıl 1-2 liman alarak dünyada ilk 10 oyuncu arasına girmeyi hedefliyoruz. Metal ve madencilikte büyüme hedefimiz, dünyanın en büyük ilk 5 krom ve ferrokrom üreticisinden biri olmaktı. Yaptığımız satın almalarla metal ve madencilikte hedeflerimize ulaştık.” Global Yatırım Holding, finansın yanı sıra limancılık yatırımlarıyla öne çıkıyor. Holdingin liman iş kolu faaliyetlerini yürüten iştiraki Global Ports Holding’in CEO’su Emre Sayın, “Türkiye dışına açılma hedefimiz, kurulduğumuz 2004’ten bu yana vardı. Son 5 yıldaki satın almalar, dünyanın en büyük kruvaziyer liman işletmecisi olmamızla sonuçlandı” diyor. 2014’te Turyağ ve Alemdar Kimya’ yı, 2015’te ise Ekol Gıda’nın yüzde 51’ini satın alan Cargill Türkiye de hedeflerini yakalayanlar arasında yer alıyor. Cargill Gıda Ortadoğu, Türkiye ve Afrika Yönetim Kurulu Başkanı Murat Tarakçıoğlu, ‘bölgede 1 milyar dolar ciro’ hedeflerini, bu satın almalarla daha erken yakaladıklarını söyleyerek şunları anlatıyor: “Bu satın almalar ve yapılanmayla istihdamımızı 2,5 katına çıkardık. Türkiye’ye inancımız tam. Organik ve inorganik büyümemizi sürdüreceğiz. Odak alanımız, Orta Doğu ve Afrika’nın da merkezi olması nedeniyle yine Türkiye olacak.” 

“HIZ” KAZANANLAR 

Şirket satın alma ve birleşme operasyonları, katlayarak büyümenin, yeni portföy oluşturmanın en etkili yöntemlerinden. Yıldırım Şirketler Grubu, bu yöntemle 51 ülkede faaliyet gösteren dev bir global gruba dönüştü. Grubun başkanı Yüksel Yıldırım, yakaladıkları ivmeyi şöyle anlatıyor: “Satın almalarla son 5 yılda ciromuzu ikiye katlayarak yıllık 2 milyar doların üzerinde konsolide global ciro elde ettik.” Bazı satın almalar ise şirketlerin portföylerini değiştiriyor. Anadolu Endüstri Holding’in 2015’teki Migros operasyonu buna iyi bir örnek. Birkaç yıl öncesine kadar gelirlerinin yüzde 44’ü meşrubattan gelen grup, Migros’u aldıktan sonra perakendenin önemli oyuncularından biri oldu. Şu anda grup gelirlerinin yüzde 48’ini Migros oluşturuyor. Satın almalarla gelen sinerjiyi Migros Genel Müdürü Özgür Tort, şöyle anlatıyor: “Migros, son 6 yılda çift haneli büyüyerek satışlarını iki katına çıkardı. Bu büyüme yeni müşterilerle de gerçekleşti. 2017’de ise Kipa ve Tazedirekt’i bünyemize kattık. 4 yılda iki kat büyüme hedefimizin temellerini çok sağlam attık. Sinerji yaratan yatırımlarımız sürecek.” Yiyecek-içecek sektörü de satın almalar açısından hareketli. Son 5 yılda irili ufaklı 137 satın alma-birleşme işlemi gerçekleşti. Namet Gıda’nın operasyonları da bunlar arasında. Şirket, hedefleri doğrultusunda Koç Topluluğu’ndan önce Harranova Besi Çiftliği’ni, ardından 30 yıllık Maret markasını satın aldı. Şirket bu operasyonların ardından iş hacmini ve pazar payını hızla artırdı. Namet Gıda Yönetim Kurulu Başkanı Tarık Kayar, şunları söylüyor: “İnorganik büyümede hedefe giden yol, organik büyümeye oranla daha kısa oluyor. Orta ve uzun vadede, lider konumumuzun gerektirdiği yatırımları yapacağız.” Aksoy Holding’in CEO’su Batu Aksoy, son 5 yıldaki satın almalarla aktif büyüklüğün 1,1 milyar TL’den 2,4 milyar TL’ye çıktığını söylüyor. 

ARAYIŞTAKİ ŞİRKETLER

Logo Yazılım, 2013-2018 arasında 6 satın almaya imza attı. 2011’den beri bölgesel güç olma hedefiyle satın almalarla büyüdüklerini belirten CEO Buğra Koyuncu, “Pazar payını büyütecek yeni girişim fırsatları çıktığında değerlendirebiliriz. Radarımızda öncelikle kurumsal uygulama yazılımı yapan şirketler var” diye konuşuyor. Doğa Koleji’ni alarak eğitim sektörüne giren Metal Yapı Konut’un planlarında eğitimdeki yatırımları büyütmek var. Genel müdür Akın Karali, “7 sektörden sonra 2016’da Doğa Koleji’ni satın alarak eğitim sektörüne girdik. Hedefimiz büyümemizi sağlayacak satın almalara imza atmaktı” diye konuşuyor ve ekliyor: “Doğa Üniversitesi’ni açmak üzere 2 üniversiteyle satın alma için görüşüyoruz.” Global Ports Holding CEO’su Emre Sayın, limanlarla büyümeyi sürdüreceklerini söylüyor. Yolcu ve kruvaziyer gemilerine farklı hizmetler sunmak için satın alma fırsatlarını değerlendireceklerini söyleyen Sayın, “Limanlarımızı kruvaziyer yolcuları ve yerel halk için birer cazibe merkezi haline getirecek yatırımlar yapıyoruz” diye konuşuyor. Hitit Bilgisayar’a yüzde 50 ortak olan Pegasus’un bu yatırımı yapma amacı ise dijitalleşmeyi yakalamak. Pegasus Genel Müdürü Mehmet Nane, hedeflerine dair şu yorumu yapıyor: “Bu yatırımın temel amacını dijitalleşen dünyada hızlı davranabilmek, kendi yazılımlarımızı geliştirip entegrasyonu sağlamak, hızlı çözümler geliştirmek olarak sıralayabiliriz. Bize katkısı çok büyük. Yurt dışında hikayesine inandığımız, Pegasus’la iyi sinerji sağlayabilecek cazip fırsatlarla ilgilenebiliriz.” 

2019’DA NELER OLUR? 

PwC Türkiye Lideri Hüsnü Dinçsoy, kısa vadeli dalgalanmaların uzun vadeli hedefler koyan yatırımcıyı çok da etkilemeyeceğini düşünerek sözlerini şöyle sürdürüyor: “2019’un bu yıldan daha iyi olacağına dair beklentiler mevcut. Gelecek yıl 12-14 milyar dolar düzeyinde işlemi görmemiz sürpriz olmaz.” “İnorganik büyüme stratejimiz sürecek. Bisiklete binmek gibi sürekli pedalı çevirmemiz gerekiyor” diyen Yıldırım Şirketler Grubu İcra Kurulu Başkanı Yüksel Yıldırım, şunları aktarıyor: “Green field yatırım bölgeleri olarak Orta Asya ve Latin Amerika gibi yüksek büyüme potansiyeli vaat eden pazarları öncelikli yatırım bölgeleri olarak görüyoruz.” Sanko Holding’in büyüme planında da inorganik atılımlar var. Yönetim kurulu başkanı Zeki Konukoğlu, şu değerlendirmeyi yapıyor: “Özellikle sanayideki büyümelerimiz, satın alma veya birleşmelerle devam edecek. 2019 ve sonrasında da katkı sağlayabileceğimiz her sektör ve işe yatırım yaparak büyümeye devam edeceğiz. Girişim sermayesi olarak iyi fikirlere yatırım yapmayı sürdüreceğiz. Uygun fırsat olduğunda yurt dışı yatırımlarımızı da artıracağız.” Bugüne kadar, inorganik büyümeyle organik büyüme arasında denge gözettiklerini ifade eden Aksoy Holding Başkanı Batu Aksoy, şunları söylüyor: “Bu dengeyi karşımıza çıkacak fırsatlara göre sürdürmeyi planlıyoruz. Yurt dışındaki fırsatları değerlendirirken bildiğimiz sektörlere, çok uzak olmayan coğrafyalara odaklanacağız.”