Tercih evden yana

Tuba İlze

tilze@capital.com.tr 

Pandemiyle hayatımıza giren evden çalışma, iş dünyasında kalıcı bir değişim yarattı. Başlangıçta iş yükü ve iş-özel yaşam sınırlarının belirsizleşmesi gibi zorluklar getirse de zamanla çalışanlar için vazgeçilmez hale geldi. Kariyer.net’in Capital için yaptığı ankete göre de çalışanların yüzde 77’si esnek çalışma saatlerinin verimliliği artırdığını belirtiyor. AXA Türkiye, Boyner, Vodafone, Alarko gibi dev şirketler de esnek ve hibrit çalışma modelleriyle çalışan bağlılığını artırmayı hedefliyor. Uzmanlara göre ise iş dünyasını “ofissiz bir gelecek” bekliyor.

Pandemiyle birlikte hayatımıza giren evden çalışma düzeni global iş dünyasında kalıcı bir değişime yol açtı. İş-özel yaşam dengesi, esneklik ve verimlilik gibi kavramlar yeniden tanımlandı. Özellikle büyük şehirlerde trafik sorunları ve uzun işe gidişgeliş süreleri evden çalışmanın getirdiği rahatlıkla ortadan kalktı. Çalışanlar, kendi konfor alanlarında daha esnek bir çalışma düzeni oluşturma fırsatı buldu. Ancak iş ve özel hayat sınırlarının belirsizleşmesi, sosyal izolasyon gibi dezavantajlar da ortaya çıktı. Çalışanların dikkatini dağıtan ev işleri ve teknik sorunlar gibi zorluklar da iş verimliliğini etkileyen faktörler arasında yer aldı. Kariyer.net’in Capital için özel olarak gerçekleştirdiği ankete göre de evden mesai çalışma hayatını kökten değiştirmiş durumda. Anket sonuçları evden mesainin mola alışkanlıklarını ve sürelerini nasıl etkilediğini, iş-özel yaşam dengesinin önemini nasıl artırdığını ortaya koyuyor. 

VERİM ARTTI MI?

Anket sonuçlarını yorumlayan Kariyer.net CEO’su Fatih Uysal, “Yaptığımız araştırmaya göre çalışanların sadece yüzde 2’si evden çalışmanın işi olumsuz etkilediğini düşünüyor. Çalışanların yüzde 22’si uzaktan çalışmanın olumlu yönde etki ettiğini belirtirken; işimi daha zinde yapıyorum, daha odaklı çalışabiliyorum, yolda kaybedilen vakitten tasarruf işe olumlu yansıyor ve kendi mesai saatlerimi ayarlayabiliyorum diyenlerin oranı yaklaşık yüzde 65’i buluyor. Ayrıca evden çalışmanın daha verimli olduğunu söyleyenlerin oranı yüzde 77’yi aşıyor” diyor. Uysal, sonuçlara göre evden çalışanların özellikle işle ev hayatının iç içe girmesinden ve çalışma saatlerinin uzamasından memnun olmadığına işaret ediyor. Dünya genelinde yapılan araştırmalar da benzer sonuçlar ortaya koyuyor. McKinsey’nin “Future of Work After COVID-19” raporuna göre ise esnek çalışma saatleri ve uzaktan çalışma uygulamaları, çalışan memnuniyetini ve bağlılığını yüzde 55 oranında yükseltiyor. Gallup’un “State of the Workplace” raporu, uzaktan çalışmanın çalışanların iş tatminini yüzde 20 oranında artırdığını ve işe devamsızlık oranlarını yüzde 41 oranında azalttığını ortaya koyuyor. Peryön (Türkiye İnsan Yönetimi Derneği) Yönetim Kurulu Başkanı Ebru Taşcı Firuzbay da çalışan beklentilerindeki hızlı değişime dikkat çekerek esnek çalışma koşullarının önemini vurguluyor. Firuzbay, “Çalışanların büyük bir kısmı artık tanımlı mesai saatlerinden ve belirli bir çalışma ortamından bağımsız olarak istedikleri yerden çalışmayı ve performanslarının somut iş çıktılarıyla ölçülmesini tercih ediyor” diyor. 

YENİ NORMAL

Şirketler de bu yeni normale farklı uygulamalarla ayak uyduruyor. Ortalama haftanın 2 günü ofisten, diğer günler uzaktan çalışıldığını ve hibrit modelle birlikte 4 hafta istenilen yerden çalışma esnekliğinin sunulduğunu ifade eden Vodafone Türkiye İcra Kurulu Başkan Yardımcısı Nazlı Tlabar Güler, hibrit çalışma düzenini kişilerin ihtiyacına göre şekillendirdiklerini ifade ediyor. Deneyimleme kültüründen beslendiklerini söyleyen Güler, “Ağustos ayını uzaktan çalışma olarak planlıyoruz. Böylece arkadaşlarımız iki ay boyunca diledikleri yerden çalışabilecek. Hibrit modelle amacımız, herkesin kendini güvende hissettiği, çalışma gününü ve haftasını dilediği gibi planlayabildiği, uzaktan çalışmanın faydalarıyla ofisten çalışmanın sinerjisini harmanladığı yeni bir kültür oluşturmak” şeklinde konuşuyor. ING Türkiye İnsan Kaynakları Genel Müdür Yardımcısı Hale Ökmen Ataklı, esnek çalışmayı uzun zamandır benimsediklerini belirtiyor. “2015 yılından beri çalışanlarımız esnek çalışma saatlerinden yararlanıyor. Geleceğin hibrit çalışma modelleriyle şekilleneceğini öngörerek yeni çalışma modellerimiz üzerine çalışmaya başlamıştık” diyen Ataklı, 2021’den itibaren Flexi çalışma modellerini uygulamaya aldıklarını belirterek “Ayda altı gün ofise geliyor, diğer günlerde uzaktan çalışabiliyorlar. BT ekipleri haftada bir gün ofisten çalışabiliyor” diyor. 

SENDROMSUZ PAZARTESİ

Hibrit çalışma düzeninde genelde haftanın belirli günleri işten belirli günleri evden çalışma ön planda. Ancak şirketler Vodafone’da olduğu gibi yaz için farklı uygulamaları devreye alıyor. Esnek çalışma düzenine hızla adapte olduklarını belirten Boyner Büyük Mağazacılık BBM İnsan Kaynakları Genel Müdür Yardımcısı Seda Kayrak Kızıltan, “Haftada iki gün ofis, üç gün uzaktan çalışıyoruz” diyor. Yaz aylarında çalışanlara dört hafta boyunca uzaktan çalışma imkanı tanıdıklarını veya dönemsel olarak erken çıkış gibi esneklikler sağladıklarını ekliyor. 2024 yılıyla birlikte çalışma saatlerini 08.00-17.30’dan 08.00-17.00’ye çekerek iş-özel yaşam dengesini desteklemeyi hedeflediklerini belirtiyor. Kızıltan, “Pazartesi günleri uzaktan çalışıyoruz ve sendromsuz pazartesilere inanıyoruz. Perşembe öğleden sonrayı ‘odaklanma saati’ olarak belirledik ve bu zamanı ‘toplantısız saatler’ olarak kullanıyoruz” diyor. Pandeminin ardından hibrit çalışma modeline geçtiklerini belirten Sompo İnsan Kaynakları ve Akademi Genel Müdür Yardımcısı Işın Mengenli, “Çalışan esenliğini önceliklerimiz arasında tutuyoruz. Çalışma arkadaşlarımız haftada minimum iki gün ofiste bir arada çalışarak sosyalleşiyor ve üretmeye devam ediyor. Ofislerimiz de buna uygun şekilde tasarlandı. Müzik odası, basket sahası ve playstation odası gibi sosyal alanlar mevcut” diyor. 30 gün boyunca şehir dışından çalışma imkanı sunduklarını ve yeni çalışma düzeninde öz yönetim, öz disiplin, esneklik ve sonuca yönelik aksiyon odaklılığın kritik yetkinlikler arasında yer aldığını belirtiyor. 

POMODORO TEKNİĞİ

AXA Türkiye İnsan Kaynakları Başkanı Zeynep Ergenç, geleceğin iş dünyasına hazırlanmak için esneklik, zaman yönetimi ve dayanıklılığın önem kazandığını söylüyor. Ergenç, “AXA’da ‘Esnek Çalışma Saati’ uygulamamızla arkadaşlarımız mesaiye erken başlayıp erken bitirebiliyor” diyor. Dijital teknolojilerin gelişimi ve otomasyonun çalışanlara hız kazandırarak aktif çalışma sürelerini daha verimli hale getirdiğini belirten Ergenç, “ Esnek öğle arası saatlerimizle dinlenme süresince acil bir durum olmadıkça toplantı organize etmiyor ve birbirimizi aramıyoruz. Yaz tatillerinde uzaktan çalışarak iş-özel yaşam entegrasyonunu ön plana alıyoruz” diyor. SAP Güney Avrupa ve EMEA Danışmanlık Hizmetleri Bölge İK Direktörü Hande Genç, “Çalışanlarımızın katkılarını ortaya koyabilecekleri bir çalışma düzeni yaratmayı hedefliyoruz. Esnek çalışma saatleri ve uzaktan çalışma modeli sunarak en verimli oldukları saatlerde ve yerlerde çalışmalarına olanak tanıyoruz. Çalışanlar hafta içi hangi günler ofise geleceğini, hangi günler evden çalışacağını kendi belirliyor” diyor. Pandemi öncesinde BT sektöründe mesai saatleri 7-8 saat civarındayken günümüzde bu sürenin 8-9 saate çıktığını gözlemlediklerini ifade eden Genç, çalışanların yaklaşık 45- 50 dakika aktif çalışma süresi sonrasında kısa molalar vermesi gerektiğini vurguluyor. Bu modelin, ‘Pomodoro Tekniği’ gibi zaman yönetimi yöntemleriyle desteklendiğini belirten Genç, “Pomodoro Tekniği, 25 dakika çalışma ve ardından 5 dakika mola verme şeklinde uygulanıyor. Ancak BT sektöründe daha uzun odaklanma süreleri daha yaygın” diye ekliyor. 

PERFORMANS VE ESNEKLİK 

Alternatif Bank İnsan Kaynakları Genel Müdür Yardımcısı Bike Tarakcı, yeni nesil çalışma modeli AlterFlex ile esnek mesai saatlerinden faydalandıklarını belirtiyor. “Genel müdürlük çalışanlarımız haftada iki gün uzaktan çalışabiliyor. 10.00-16.00 arasında ofiste olacak şekilde mesai saatlerini toplam 9 saate tamamlayarak belirleyebiliyorlar” diyor. Genel müdürlük çalışanlarının yüzde 41’inin tamamen uzaktan, yüzde 45’inin ise hibrit modelde çalıştığını ifade eden Tarakcı, “Uzaktan çalışma ya da esnek çalışma modeliyle uyumlanamayan iş gruplarımız için de yıllık ek idari izin planlayarak AlterFlex’i tüm çalışanlarımızı kapsayacak şekilde uyguluyoruz” diyor. Evden çalışma saatlerinin pandeminin ilk yıllarında arttığını ancak zamanla iş ve özel yaşamı dengelemenin öğrenildiğini söyleyen Tempo BPO Çalışan ve Kültür Departmanı Direktörü Tuğçe Hünkâr, “Çalışanlarımızın özel hayatlarına ilişkin ihtiyaçlarını da dikkate alarak çalışma saatlerini esnetmelerine müsaade ediyoruz. Ofis çalışmasında sık ve uzun olan molalar azaldı, sohbetler de sınırlı olduğu için iş başında harcanan sürenin arttığını gözlemliyoruz” diyor ve hibrit çalışma düzeninin pozitif bir değişim yarattığını vurguluyor. ForInvest İnsan ve Kültür Direktörü Banu Yılankaya, “Hibrit çalışma konusunda tamamen esneğiz. İstediğimiz günlerde ve saatlerde ofisten veya uzaktan çalışabiliyoruz” diyor. Çalışanları izlemeyi değil, güçlendirmeyi tercih ettiklerini ifade ederek “Üretkenliği artıran çalışma alanlarımız ve iç iletişim platformlarımızla mesai süresinden bağımsız olarak işin zamanında ve eksiksiz teslim edilmesine odaklanıyoruz” diyor. 

ÇALIŞMA DÜZENİNDE YENİ YAKLAŞIMLAR

Odeabank İnsan Kaynakları Genel Müdür Yardımcısı Ebru Vardar, evden çalışma düzenine geçişin mesai saatlerinde değişiklik yaratmadığını ancak esneklik sağladığını belirtiyor. Vardar, “Bu esneklik, çalışanlarımızın iş ve özel hayat dengesini daha iyi yönetmelerine olanak tanıyor. Genel müdürlük ekiplerimizin çoğu haftada bir ila iki gün ofisten, diğer günlerde evden çalışabiliyor. Tamamen evden çalışan ekiplerimiz de bulunuyor, farklı illerde ikamet eden birçok arkadaşımız için bu imkan sunuluyor. Yaz aylarında izin günü kadar uzaktan çalışma esnekliği sağlıyoruz” diyor. Z kuşağının iş hayatında aktif rol almasıyla beklentilerin değiştiğini söyleyen Integral Yatırım İnsan Kaynakları Müdürü Emel Yumuk, “İş ve özel yaşam dengesinin önemini fark ediyor ve çalışma sürelerinin esnek hale getirilmesi gibi beklentilere cevap veriyoruz” diyor. Subjektif performans yönetiminden kaçınarak iş değerleme, iş analizi ve görev tanımları üzerinden verimliliği ölçtüklerini ve iyileştirme adımlarını belirlediklerini sözlerine ekliyor. Evden çalışmanın pandemi öncesinde de gündemlerinde olduğunu belirten Tchibo Türkiye İnsan Kaynakları Direktörü Pınar Sürmeli Karakadılar, hibrit düzende 2 gün ofis, 3 gün evden çalıştıklarını ve çalışma saatlerinin de esnek olduğunu söylüyor. Yaz döneminde cuma günleri mesaiyi erken bitirip tamamen uzaktan çalışma opsiyonu sunduklarını belirtiyor. “İK politikamızda esnek çalışma her zaman ön planda oldu. Çalışanlarımızı dinlediğimizde mesai saati kavramından ziyade etkin ve verimli çalışmanın iş-özel yaşam dengesine ne kadar katkı sağladığını fark ettik “ diye ekliyor. 

ESNEKLİK VE GÜVEN

Performans sistemine ve hedeflere odaklandıklarını belirten TRPHARM Genel Müdürü İsmet İnce, “Teknolojinin ilerlemesiyle insanlar neredeyse 7/24 aktifler. Farklı coğrafyalarla kurulan iletişim ve online toplantılar nedeniyle işle özel hayat sınırları iç içe girmiş durumda” diyor. İnce, insan kaynaklarının çalışanlarda en çok aradığı yetkinliklerden birinin esneklik olduğuna işaret ederek, “Çalışanlarımızın verimli çalışabilmeleri için 25 dakika yoğun çalışma sonrası beş dakika, bir saat orta yoğunlukta çalışma sonrası 10 dakika mola vermelerini öneriyoruz” şeklinde konuşuyor. HAVAS Türkiye İnsan ve Kültür Birimi Direktörü Özlem Milor İslam, “Hem Türkiye’den hem de dünyanın birçok ülkesinden çalışanlarımız var. Bu düzenle ana modelimiz haline gelen uzaktan çalışma, esneklik ve çalışan memnuniyetini artırmada önemli rol oynuyor” diyor. Mart 2020’den bu yana esnek çalıştıklarını söyleyen Hitit İnsan Kaynaklarından Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Figen Dönder, “ Çalışanlarımız Türkiye’de 27 ilde, dünya genelinde 16 ülkede çalışıyor. İsteyenler için İstanbul’daki ofisimiz her zaman açık” diyor. 

MEMNUNİYET YÜZDE 95 ARTTI 

Hibrit uygulamayla memnuniyet yüzdesi de oldukça artmış durumda. Burgan Bank Çalışan Deneyimi ve İletişim Genel Müdür Yardımcısı Levent Ergin, hibrit çalışma düzeninde cuma günlerini uzaktan çalışma olarak tanımladıklarını belirtiyor. “Çalışanlarımız yüzde 50 oranında kendi ihtiyaçlarına göre uzaktan çalışabilir. Geri bildirimler memnuniyetin yüzde 95’in üzerinde olduğunu gösteriyor” diyor. Çağrı merkezi sektöründe operasyonel kadronun mesai saatlerinin görev aldıkları projelere göre belirlendiğini söyleyen Mplus Türkiye İnsan Kaynakları, Hizmet Kalitesi, İdari İşler ve Satın Alma Genel Müdür Yardımcısı Barış Şanlıoğlu, “ Asıl önemli olan işlerin aynı kalitede yapılmasını sağlayacak altyapı ve ekipman desteğini sunmak” diyor. Balparmak İnsan ve Kültür Direktörü Kaan Böke ise pandeminin ardından haftada bir gün evden çalışma modeline geçtiklerini ve mesai saatlerini güncellediklerini söylüyor. İstanbul’da ulaşımın ciddi bir problem olduğunu, bu düzenlemeyle trafik stresinden uzaklaşarak verimliliği artırmayı hedeflediklerini belirtiyor. Ariş Pırlanta Yönetim Kurulu Başkanı Kerim Güzeliş, pandeminin çalışanların değerini bir kez daha gösterdiğini ifade ediyor ve “Adaleti sağlayabilmek adına eşit çalışma saatleriyle çalışmaya devam ediyoruz ancak bu çalışma saatlerini departmanın ihtiyaçlarına, çalışanlarımızın özel durumlarına göre esnek programda düzenleyebiliyoruz” diyor. “Çalışan deneyimi odaklı evden çalışma modelimiz Cloud Campus ile verimliliği artırıyoruz” diyen Teleperformance Kıdemli İnsan Kaynakları Direktörü Bahadır Eren, “Çalışanlarımızın kişisel ve profesyonel hayatlarını dengelemelerine yardımcı oluyoruz. Çalışma saatlerinde sağladığımız esneklik sayesinde iş akışını daha verimli hale getirerek, çalışanlarımızın performansını sonuç odaklı bir yaklaşımla değerlendiriyoruz”diyor. 

ÜRETİM SEKTÖRÜNDEN MODELLER 

Üretim sektöründeki şirketler, çalışanların sağlığı ve güvenliği için çeşitli uygulamalar geliştiriyor. Esnek saatler ve belirli günlerde uzaktan çalışma imkanı sunarak iş-özel hayat dengesini korumaya çalışıyorlar. Mondi Group Türkiye İK Direktörü Gülçin Turgut Saygı, fabrikalarda çalışan personelin çoğunlukla uzaktan çalışma imkanına sahip olmadığını belirtiyor. “Ofiste çalışan arkadaşlarımızın yüzde 75’i fabrikalarımızda çalıştığı için evden çalışma mümkün olmuyor. Yüzde 25’lik dilimde çalışan arkadaşlarımız uzaktan çalışabiliyorlar” diyor. Mega Yalıtım Çözümleri İK Direktörü Çavlan Özel de iş gücünün büyük kısmının mavi yaka ve saha çalışanlarından oluşması nedeniyle evden çalışmayı sınırlı uygulayabildiklerini ifade ediyor. Ancak yine de hibrit çalışma düzeniyle verimliliği artırmayı hedeflediklerini belirtiyor. Doğanlar Holding COO’su İzzetiye Keçeci, haftada bir gün uzaktan çalışma düzenine geçtiklerini ve bu esnekliğin çalışanların verimliliğini artırdığını, kişisel ve profesyonel yaşamlarını daha dengeli sürdürmelerini sağladığını vurguluyor. Sun Şirketler Grubu İK Grup Müdürü Özge Özbay, “Bizim için mesai saatinden ziyade çalışma saatleri içerisinde çalışma arkadaşlarımızın verimli çalıştığı süreler çok daha önemli” diyor.