Yeni CEO'nun hızlı büyüme planı

Ayçe Tarcan Aksakal

[email protected]

Bu yıl nisan ayı başında göreve gelen Sabancı Holding’in yeni CEO’su , MEHMET GÖÇMEN “Yeni Neslin Sabancısı” adını verdikleri yeni yol haritasıyla büyük bir dönüşüm hareketi başlattı. Yeni dönemde eskisinden farklı olarak satın alma ve ortaklıklarla büyüyeceklerini söyleyen Göçmen, 2018’de mevcut işlerini destekleyen, enerji ve sanayinin kesişim alanında olan yeni bir sektöre gireceklerini belirtiyor. “Bu yeni alan, Türkiye’ye dünyada yeni bir rekabet avantajı katacak. Bu açıdan topluluğumuzu ve kendimi çok şanslı addediyorum” diyen Göçmen’in hedefi, Sabancı’yı yeni bir büyüme hikayesiyle 5 yılda bugünkü büyüklüğünün 2 katına çıkarmak.

Sabancı Holding’de 2017 üst düzeyde önemli değişimlerin yaşandığı bir yıl oldu. Önce şubat ayında 7 yıldır holdingi yöneten Zafer Kurtul istifa ettiğini açıkladı, ardından çok sayıda üst düzey yönetici değişti. Bu ortamda, finans kökenli Kurtul’un yerine 14 yıldır toplulukta insan kaynaklarından çimento ve enerji grup başkanlığına kadar stratejik görevlerde bulunan Mehmet Göçmen atandı. Halefinin aksine sanayi kökenli olan yeni CEO’nun hedefinde “büyüme” ve bunun sağlanması için yeni yol haritasının oluşturulması bulunuyor. “Sadece büyük olmak yeterli değil, şirketlerimizi büyük olduğumuzun bütün paydaşlar tarafından kabul edildiği bir noktaya getirmemiz lazım” diyen Göçmen, Sabancı’yı 80’li yıllardaki güçlü yapısına taşıma konusunda iddialı. Yeni CEO Göçmen, gelecek 5 yılda Sabancı’yı 2 katına çıkarmayı planladıklarını belirterek bunu son dönemden farklı olarak şirket satın alarak yapacaklarını söylüyor. “Yeni dönemde doğru fiyatlarla yapılmış satın alma ve birleşmelerle büyüyeceğiz” diyor ve Sabancı Holding’i “Yeni Neslin Sabancı’sı” vizyonuyla yeniden kurguladıklarını anlatıyor. Göçmen, yeni bir sektöre girme hazırlığı yaptıklarını da belirterek bunun büyük oranda sanayi ile enerjinin kesiştiği bir yerde olacağını söylüyor. Sabancı Holding CEO’su Mehmet Göçmen, ilk kez Capital’e Sabancı Holding’in gelecek 5 yıllık planını ve yeni sektör arayışlarını anlattı: 

•  CEO olduktan sonra neler yaptınız? O günden bugüne zamanınız nasıl geçti?

Büyük ölçüde gelecek 5 yılın yol haritasının ve ana politikalarımızın hazırlanmasıyla geçti. Hem yeni stratejimizi oluşturduk hem de organizasyonel tarafta çalışmalar yaptık. Uzun yıllar Sabancı Topluluğu’nda, özellikle insan kaynakları grup başkanlığı, çimento grup başkanlığı ve enerji grup başkanlığı gibi farklı görevlerde bulunmam önemli bir avantaj sağladı. Geleceği kurgulamakta çok yapıcı ve önemli bir adım attık. Finansal tabloların ötesinde dinamik ve dengeli bir portföy oluşturmak üzere bir dönüşüm başlattık. Sabancı’yı “Yeni Neslin Sabancı’sı” olarak, geçmişte bizi başarılı yapan değerlerimizden ödün vermeden yeniden kurguluyoruz. 

•  5 yıllık yol haritanızın detayları nelerdir? 

 Portföyümüzde yer alan bazı şirketlerimizin Türkiye’de yüksek büyüme potansiyeli var. Büyüme potansiyeli olan sektörlerde bu büyümeden maksimum faydalanılacak adımları atarken daha sınırlı gördüğümüz sektörlerde transformasyonla, coğrafi ya da ürün değişimiyle veya bütün bunların etkin bir karmasıyla nasıl daha yüksek bir portföy performansına ulaşacağımıza bakıyoruz. 

•  Daha yüksek portföy performansını nasıl sağlayacaksınız? 

 Ana kuralımız bütün şirketlerimizde hem bugünü çok iyi yönetmek hem de bunu yaparken bu şirketlerimizi dönüştürerek tekrar ivmelenmelerini sağlamak. Bu, bana biraz da 1980’lerden sonraki Türkiye hikayesini anımsatıyor. 

• Neden?

 Çünkü Türkiye’nin 1980 sonrasında dış dünyaya açılmasıyla birlikte Sabancı Holding de yabancı ortaklıklarla Türkiye’de yeni bir çığır açtı. Türkiye’ye ortaklık kültürünü getiren şirketiz. Bir taraftan çimento ve tekstil gibi işleri daha kârlı devam ettirirken diğer taraftan bazı başka işlerde ortaklıklar yaptık. Ortaklıklar üzerinden ülkeye teknoloji transferi sağladık. Dolayısıyla bu atılımla hem topluluğumuzun ivmelenmesine hem de Türkiye’de yeni bir dönemin başlamasına liderlik yaptık. Bugün geldiğimiz noktada ise sadece Türkiye değil, dünya değişiyor. Bütün mesele mevcut işlerimizi iyi yönetirken değişimden kaynaklanan fırsatları doğru değerlendirerek Sabancı Topluluğu’nun geçmişte olduğu gibi yeni dönemde de içinde bulunduğu sektörlere öncülük etmesini sağlamak. Dolayısıyla gelecekte de bütün işlerimizi hem iyi yöneteceğiz hem de içinde olduğumuz herhangi bir sektörde Türkiye’de büyüme olanakları sınırlıysa başka coğrafyalarda bu işimizi büyütmek için arayış içinde olacağız. Tabii bunu da yaparken portföyümüzü daha dengeli hale getirmek ve daha stabil, yüksek büyüme potansiyelli pazarlara gitmemiz gerekiyor. Biz de bugünden bu pazarları tespit ediyoruz. Buralardaki arayışlarımızı derinleştireceğiz. 

~

•  Yeni pazarlar nereler olacak? 

 Bu pazarlar için 2 ana kriterimiz var. Buna uyan her coğrafya bize uygun demektir. Bunlardan ilki büyüyen bir pazar olması, ikincisi de istikrarlı bir pazar olması. 

•  Yeni yol haritanızda başka neler var? 

 İçinde bulunduğumuz bazı sektörlerde artık büyümenin doygunluğa ulaştığı ve teknolojinin artık değişmekte olduğu alanlar var. Bunlarda da mevcut yetkinliklerimizi kullanarak yeni ürünlerle büyümeye devam edip edemeyeceğimizi araştırıyoruz. Örneğin Kordsa, dünya lastik sektörü için çok önemli bir noktaya geldi. Kordsa’da küresel ölçekte liderliğe oynuyoruz ve bu şirketimizin önüne yeni bir fırsat penceresi olarak kompoziti açtık. Burada yeni ürünlerle yeni bir ivmelenme kazanmak istiyoruz. Bunun için çok yoğun teknoloji transferi gerekli. Kurtköy’de kurduğumuz Kompozit Teknolojileri Mükemmeliyet Merkezi’ne ilaveten yeni fırsatlar ne olabilir diye bakıyoruz. Çimentoda da büyümek için yurt dışı coğrafyalara bakıyoruz. 

• Planlarınız arasında başka neler var?

 Topluluk olarak trendleri çok yakından takip ediyoruz ve aynı zamanda içinde bulunduğumuz sektörleri şekillendiren, öncü işlere imza atıyoruz. Sabancı olarak çok ciddi bir son kullanıcı veri tabanımız var. Tüm bu veriyi doğru kullanarak nasıl bir yeni iş modeli, yeni bir iş alanı yaratırız diye çalışmalar yapıyoruz. Başta sanayi şirketlerimizde olmak üzere diğer işlerimizde de Endüstri 4.0 sürecinde atacağımız adımlar var. Bu sayede çok yüksek bir üretim yönetimi verimi yakalayabiliriz. Ayrıca içinde bulunduğumuz hizmet sektörlerinde büyük verinin analitiğini doğru konumlandırarak yeni bir büyüme aksı yaratabilir miyiz diye bakıyoruz. Bu alanda sigorta şirketlerimizin ve sektörünün iki önemli oyuncusu olan perakende şirketlerimizin atacağı adımlar çok önemli. Coğrafyaya göre bir portföy dengemiz olduğu gibi bir de büyüme ve kârlılık dengesi üzerine oturan ayrı bir portföy dengemiz olacak. Bütün bunları yaparken mesele “Yeni neslin Sabancı’sı” olarak adlandırdığımız bu yeni oyunu tüm paydaşlarımız nezdinde tasarlayıp hayata geçirmek. 

•  Bu yeni oyun planı doğrultusunda şirketlerde ne gibi değişimler yaşanacak? 

 Sabancı Holding’in mevcut işlerinde yatırım kaynağı sorunumuz yok. Çünkü, şirketlerimizin hepsi holding kaynaklarına ihtiyaç duymadan kendi bilançolarıyla bile bu büyümeyi ve yatırımı yapabilecek güçte. Holding olarak odaklandığımız konu ise bu adımları hızlandırmak ve büyütmek için bizim sermayemizi nereye koymamız gerektiğine ilişkin karar olacak. Bu da büyük oranda satın alma ve birleşmelerle olacak bir iş. 

• Neden?

 Bugün dünyada yeni işleri baştan yapmak çok kolay değil. Biz de yeni dönemde daha çok doğru fiyatlarla yapılmış satın alma ve birleşmelerle büyümeyi hedefliyoruz. Eğer bu büyüme Sabancı Holding’in yeni bir ortaklığını gerektiriyorsa holding olarak sermaye koyacağız. Bizde bu birikim var. Başarıyı getirecek esas unsuru kazandığımız parayı daha çok değer yaratacak alanlara koymak ve doğru tercihler yapmak oluşturacak. Bu nedenle en yüksek değeri yaratan alana yatırım yapmamız lazım. 

• Bu yeni alan ne olacak?

1970’lerde kurduğumuz Kordsa’nın etrafında nasıl Sabancı’yı 40 yıl götüren bir hikaye yazıldıysa benim için de ana unsur neyin etrafında böyle bir platform oluşturarak yeni bir dünya yaratacağımızdır. Dolayısıyla yeni gireceğimiz alan mevcut işlerimizin komşu alanlarında yeni bir sektör olabilir. Birden fazla işimizi teknolojilerle kesen bir iş ya da mevcut işlerimizde dış coğrafyalarda mevcut işlerimizi değiştiren büyük boyutlu adımlar da olabilir. Bunların 3’ü de mümkün. Ancak bu yeni alan büyük oranda sanayi ile enerjinin kesiştiği bir yerde olacak. Bütün arayışmız bizi yeni 30 yıllara taşıyacak yeni bir Sabancı hikayesi yaratacak bir platform oluşturmaktır. Bu yeni alan, Türkiye’ye dünyada yeni bir rekabet avantajı katacak. Bu açıdan topluluğumuzu ve kendimi çok şanslı addediyorum. 

~

•  Neden kendinizi şanslı görüyorsunuz? 

 Holding olarak içinde bulunduğumuz alanlar bu değişimi azami ölçüde yapmaya uygun. Örneğin enerji işine girdiğiniz zaman Temsa’yı da elektrikli yapabilirsiniz, bunun pilini sanayi işinin bir parçası haline dönüştürebilirsiniz. Enerjisa’da da enerji depolama olarak bunu kullanabilirsiniz. Dolayısıyla elektrifikasyon ve mobil teknolojiler etrafında bir dünya yaratabilirsiniz ve gelecekte birden fazla sektördeki şirketimiz bunu rekabet avantajı olarak kullanabilir. Ayrıca bizde data tarafında 30 milyona yakın bireysel bilgi, 10 milyondan fazla da konut bilgisi var. Bunun bir değere dönüştüğünü ve buradan data etrafında yaratılacak sinerjiyle kurulabilecek payeni bir dünyayı düşünün. Bu, bize çok büyük bir rekabet gücü kazandırır. 

•  Başka avantajlarınız var mı? 

 Tasarımında ve Ar-Ge’sinde olmadığınız yeni bir teknolojik ürünü ancak transfer edersiniz. Eskiden transfer ettiğiniz teknoloji 30 yıl sizi taşıyor iken bugün sadece 3-5 yıl taşıyor olacak. Dolayısıyla Ar-Ge’sine hakim değilseniz ve teknolojiyi geliştiremiyorsanız yaptığınız iş montajdan ileri gitmeyecek ya da 3-5 sene sonra boşa çıkacak bir iş olacak. Bizim dünyada adını başarılarıyla duyuran bir üniversitemiz var. Dolayısıyla üniversite gücünü kullanarak uçtan uca yaratacağımız yeni ekosistem ve platform topluluğumuzun birden fazla şirketine değer yaratabilecek. Bence Sabancı’nın gelecek hikayesindeki en can alıcı nokta budur. 

•  Gireceğiniz yeni alan ne zaman kesinleşir? 

 Ana hatlar belli, bunun altını doldurmak lazım. Ayrıca şirketlerimiz ne yapacağını biliyor ve yavaş yavaş bu alanlara kendi ölçeklerinde girecekler. Bu platformların oluşturulması için 2017- 2018 tasarım yılı, 2019-2020 ise uygulama yılı olacak diyebilirim. 

•  Yeni yol haritası gerçekleşirse Sabancı Holding 5 yıl sonra nerede olacak? 

 Ana amacımız her yıl ülke büyümesinin en az 2 misli büyümek. Hepsinden önemlisi de rakiplerimizin büyümesinin üzerinde büyümek ve dünyadaki en iyi rakipten daha verimli iş yapabilmek. 

•  Tüm bunlar gerçekleşirse hangi noktada olmayı hedefliyorsunuz? 

 Bugünkü operasyonel kârlılığımızı 3-4 misli artırmış olmamız lazım. Bugünkü küresel boyuttaki işlerimizi ise 2 mislinden daha fazla büyütmüş olmamız gerekiyor.

• Yeni yol haritasının etkilerini ne zaman görebileceğiz? 

 Önümüzdeki 1-2 yıl içinde ilk meyvelerini vermeye başlayacak. 3 yılda ise değişimi muhakkak hissediyor olmamız ve bütün paydaşların bunu yaşıyor olması lazım. 5 yılda ise bugünkü büyüklüğümüzün 2 katına çıkmış olmayı planlıyoruz. 

• Perakende sektöründe nasıl bir gelişme planlıyorsunuz?

 Perakende de özellikle dijitalle büyümemiz gereken önemli bir alan. Teknosa sektöründe lider, bu ivme devam edecek. Carrefoursa ise daha net baktığımız bir konu; şirketin büyümesini, pazar konumunu ve kârlılığını yakından takip ediyoruz. Bu parametrelerin gelişmesi için 2016 yılında devreye aldığımız stratejimizi sürdürüyoruz. 2018 CarrefourSa’nın yeni bir yola çıkacağı yıl olacak. 

•  Ortaklıktan çıkma olabilir mi? 

 Ortaklık devam eder. En azından bizim devam etmemesi yönünde bir ajandamız yok. 

•  Bu büyük değişim yolunda geçmişte olduğu gibi çıkacağınız işler olacak mı? 

 Teknolojilerin ve insanların ömrü olduğu gibi şirketlerin de bir ömrü var. Bu vakit geldiği zaman şirketler bünyeden ayrılabilir ama ayrılmanın grubun ana hikayesine katkı sağlıyor olması lazım. Dengeli, dinamik, paydaşlarına daha fazla değer yaratan bir portföy için ne gerekiyorsa onu yapacağız. 

•  Sabancı’nın portföy dağılımında sektörlerin payı nasıl? Önümüzdeki 5 yılda bu dağılımın nasıl olmasını hedefliyorsunuz?  

Şu anda bankanın payı yüzde 44, enerjinin yüzde 15, sanayinin yüzde 17, perakendenin yüzde 8, çimentonun yüzde 5, sigortanın ise yüzde 3 seviyesinde. Bankacılığı hariç tutarsak topluluğu sanayi ve enerji domine edecek. Çimento ise yurt dışındaki büyümesine paralel büyüyecek. Sigorta ve perakendenin de payları çok değişmez ama 3 misli büyüklüğün içinde aynı payı korurlar. 

•  Önümüzdeki dönemde ne kadarlık yeni yatırım öngörüyorsunuz? 

 Çok güçlü finansal gücümüz ve birikimimiz var. 2017’yi 5 milyar TL’nin üzerinde bir yatırım yaparak geçiyoruz. 2017 başında açıkladığımız rakam üzerine 700 milyon TL ilave yatırımla ilerliyoruz. Her yıl en az bu kadar yatırım yapma kapasitemiz var. 

•  Yatırım kapasiteniz nedir? 

 Son 10 yılda sadece enerjiye 10 milyar dolardan fazla yatırım yaptık. Şu anda da holding olarak yeterince yatırım yapma kapasitemiz var. Şirketlerimizin de yatırım yapma kapasitelerini bunun üzerine eklediğinizde bu tutar daha da fazla oluyor. 

•  İhracatınızı hangi seviyeye getirmek istiyorsunuz? 

 İhracatın payı yüzde 20’in altında, bu oranı yüzde 35-40’lara çekmek istiyoruz. 

• Bundan sonraki en önemli hedefiniz nedir?

 Yaptığımız her yatırım yeniye yönelik olacak. Ya yeni coğrafya ya da yeni teknoloji yatırımı yapacağız. Ancak bütün bunlar iş modellerimizin tamamen değişmesini gerektiriyor, daha gidecek çok yol var. Dolayısıyla sadece büyük olmak yeterli değil, şirketlerimizi büyük olduğumuzun bütün paydaşlar tarafından kabul edildiği bir noktaya getirmemiz lazım.

~